장음표시 사용
501쪽
De zΝ': 'vid. ad Gen. X, ua. De 'τρἴ vid. ad Gen. x, IO. De num vid. supra ad Cap. X, 9. t 'ri ''N proprie regiones maris de vid. ad Gen. X, 5.), i. e. liuora. Macst ELIs hanc dictionem intelligit do littoribus Palaestinae septentrionalibus, sive de Europa et Alia minore. Sed omnes
omnino terrae et regiones remotiores Palaestinae ad occidentem suas, praesertim insulae et orae Graeciae i Ila di- cotidi formula fgnificantur, ut infra XXIV, iij. vid. Nanct. d. bibl. Allerthiamελ. I. III. p. 37 a. Verissime ad hunc
locum DoEDERLEIN monet: is nolim de Iudaeorum conversono religioni et rini versali, quam vocant, intelligere, Ne ad Christianam oeram transferre locum, qui totus siguratus est, et vario sub emblemate felicem reipublieao Iudaicaonalum depingit, internis dissidiis paeatis, hostibus suhactis, exulibus in pali iam, nova quasi ex Aegypto liberatione, deducendis. In provincias, quas memorat, sine dubio tun iam multi Israelitarum traucati eranti A CL Argumenti ad hoc vaticinium P. 4ob. II. da Riva Signum extiarat. Desumtum a more imperatorum, qui collecturi milites signum sive vexillum potiunt in colle aut monte, ad quod copiae confluanti CAEsanda Beluo Gaia. Lib. II. Cap. X. r Caesari omnia uno te Orserant agenda. Uexillum proponendum, quod erat insigne, cum ad arma concurri oporteres. Amri4Nus in Hist.
GDMin. Lib. XXVII. Cap. X. Signia illeo uexia ex more, eum undique ast arma conelam retur, imperio principiare duetoriam seιit regibilis mitia. Pussos Uraelis, i. e. 1Iebraeos, e decem tribubus quaquaversum
disjectos per vicinas et remotiores gentes. n Σηsa sc. D UBI, animaa; sive, ut CLEnicus vult, ninnuin, omitias. Positum lamem esse potest h. I. ahtractum pro concreto, ut saepissime alias. n Ba 2 E qu,uor alia, regionibus, te
rae, ut infra XXI v, 16:13. ur zN nN p n ea Recedatque , abolebitur, aemu- αιio Ephraimi. Adscribere visum, quae V1TRINGA ad h. I. habet
502쪽
habet de caussis et progressu hujus aemulationis. is Constat ex historia Gentis Iudaeae, Ephraimu sibi jam ab initiis reipublicae sere primas tribui In inter Israelis posteros,
atque adeo facile, etiam temporibus Iudicum, exarsisse, si quid majoris contati et operis absque se gereretur; cujus aemulationis argumenta sunt in historia Gideonis Iud. VIII, i. et dephtae, Jud. XII, I. Sic enim Tecte verto Vocem
quae idem hic valet, quod in simili casu Graecorum siλος,
et quid minus quam cpθονος. Est enim hoc in loco aetii ii- Iatio, quae inter parea nascitur ex ambitione, qua quisque sibi plurimum cum deberi censeat, tribui vult: cujus ambitionis in Ephraimitis hae haud dubie suerunt caulla. α) Quod cum Manassus et Benjaminuis quoque, quos sibi primo
tempore accensebant, ut patet ex historia Si mei a Sam. XIX, xo. quia nimirum Josephus et Benjamin eadem geniti erant matre), maximam et norentissimam Israelitarum partem facerent. β Mediam et munitisti illam partem Iudaeae, inter Iudam et reliquas tribus, late occuparent. τὰ Per IomalM,Nunia siIium, qui Ephraimo ortus erat, imperium in reIi- 'quas tribus obtinuissent et magna iis procurassent commoda.
O Ipsum quoquo Sanctuarium Silurus longum tempus inditione sua habuissent, et conventus sive comitia populi publiea in dubiis casibus ibidem loci celebrata essent. ' Quibus moti rationibus quum Saulem regem, veluti a Deo electum, et suae quodammodo gentis, tolerassent: aegre et non nisi sero se subjecerunt Davidi, Iuda orto, int post Absalomi rebellionem, ad ipsum invitum redierunt. Εtsi vero nullam invenerint occasionem se movendi et Raltim reipublicaoturbandi sub Salomone, ob vim et robur imperii omnimodo siorentis; tamen ipso satis lancto, erupit aemulatio Sichemi, Ephraimiticas ditionis oppido; et quum Reliabeamus ipsorum non satisfaceret desideriis, oblata Ieroboamo, Eptimimitae a Reg. IX, 26.1 est occasio, decem tribus avellendi a Iuda, cui permixti erant Benjaminitae, et alierum inter Iacobi posteros landandi regnum, aemulum et regno domus Davidis adversarium; in quo quum praeva- Ierent
503쪽
Ierent Ephraimitae, in quorum ditione erat sedes regni, passim in Prophetiis populus hujus segni Ephraim et Israe,
dicitur, Iudae contradistinctus, ut omnibus notum. Ab illo autem tempore rara inter duos hos populos pax erat et neordia; sed nagrarunt utrinque aemulatione et invidia, quae cum tempore vertit in odium acre; unde bella, in Iongum protracta, subinde a Deo aut mutuo metu reprella, subinde etiam cum mutuis cIadibus palam gesta. Haec Vitringa. a. s.' D. Micuistiis Itia Mosaio. f. 47. Promittit igitur hie vates, dissidium istud trista, quod reipnblicae essecit perniciem, cessaturum esse in republica restituta. Verba in 'γ'. plerique vertunt: hosea Iudae e scindenιur. Ninua apte; nam in hoo Versu de aemulationainter Iudaeos et Ephraimitas sermo agitur. Rectum vidit A. ScuuLTENs, qui in Anima eras philolog. ad h. I. verba nostra vertit, inoidi ex Xuda delebiamur. Nempe N, et in membro posteriore, refert ad Arabicum
riam ua Du, et atque ae typia. Quemadmodum autem Hos. XIlI, I. π N riz sunt facti antes inter homines sive ex hominibus; hi praapud nostrum II l. 3. Ezri fusenιes inler arti erasve sapientes arasces, infra XlX, 39. dari mendici
hominum sive mendici hominea; ita et hic ri 'in' eruntiniaidi ex Iuda. ita iiivumqtie hemistichium accurata inter se respondet. Non onugnahia, non assiciet noxa
es. Niim. XXV, tr. ex invidia. Idem sperat Ezechiel XXXVII, 22.
4. Verba 'n I Veteres vario interpretati sunt. LXX: Καὶ πετασθησονται ἐν πλοίοις οιλ λο- φυλων ' Θάλασσαν αμα προνομύσουσι. Divulserunt a superioribus, atque ita verterunt, quasi legissent uta, per λωmerum vero Philisthaeorum intellexerunt eorum et pho nicum naves. Eodem modo ABARBENELr ,,M Molabum hu-
504쪽
mero mi Maeorum 3 quo designantur naves Philisthae
rum, Genuensium et Venetorum, quae adducent Israelitas ex occidente in Oetentem. Idem intellexisse videtur Hi ronymus i et Molabunt in humero Phias eorum per mara. Naves enim in .mnibus sero linguis Dolare per inare di-euntur. Chaldaeus: m N ei ba 'nuo, 'ri η'I ranarin,
Nd vnn re conjungemur humero uno ad delandum Phia.
'N htamero uno, i. e. uno consensu. Syrus: arabum, ut
est in Latina interpretatione humero Phia Ihaeorum. Sed vertendum est, vere monente Gelanio, milia tim. Verum eleganter dixit vates in tabura in hu- me a PhiLEhaeorum audaei et Ephraimitae; subitaneo et celeri motu, instar avium rapacium, invadent Philisthaeos a tergo. Apte h. l. de regione, quam PIiilisthaei tenebant, ad mare sita, nomine 'nχ utitur, quod de ora maritima et Num. XXX lv, Ii. usurpatur. Ceterum nominis forma absoluta hio posita est pro 'nz status regiminis; cs. GEsENH Lehet. p. 668. 'Ur Mare i. e. occasum Mersus, ut Gen. XXVIII, I 4. Exod. XXVl, ua. CL Dpra lx, II. d 'Ia nN-G- qua depraedabuntiar suos Oriet is, i. e. Orientales, di 'ga Arabea et Italaelitae, vid. Job. I, 3. Ierem. XLIX, 18. Egech. XXV, 4. EI' ri Soti di 'N Edom M MOMimmisso manus eorum erunt, Idumaeia et Moabitis manus adstrent. d''ir ri P sequente z, muιera manus in aliquid, do prehensione et invasione hostili usurpari, notum;. vid. o. e. Ps. LV, 2 . Expeditiones facient in Idumaeorum εt Moabitarum fines; eos spoliabunt opibus et divitiis nyxovio Fuii Ammon Mediamia eorum erunt, i. e. ad nutum parati et obedientea. uncin abstracte positum proiia, qui praesto sunt ad nutum et imperium, ut a Sam. XXII, 14. XXIlI, 23. Ammonitas suae ditionis iacient. De utroquo
505쪽
crabis δε- unguam minia Ae mi, qua utrum vates Nilum intelligat, an sinum Arabieum, dissentiunt interpretes. Prius illud vira1Noa contendit, his maxime rationibus pe motus: Primum, quod lingua haeo maris respondeat Euphrati ; dein quod Zacharias in vaticinio, nostro Plaue
smili Cap. X, a I. Nilum, ut symbolum regni Aegyptiaei opponit Euphraιi, signo Babylonici; ιum, quod Nilua infra
.Cap. XIX, 5. mare vocatur. Nos eum inierpretibus Ionge Plerisque intelligimus Anum Amticum. In toto enim hoo vaticinio respicit vates ad eductionem Israelitarum ex Aegypto. Et ungua mraris alias quoque de suta maria sumitur, angustiore scilicet, et in linguae formam desinente. Ponunt ita suum geographi Arabum. Mare Arabicum quum in duos fines angustiores desinat, Heroopolitanum et Aelaniticum; ABuLFEDA Tab. Aeg. p. Io. edit. Michaelis Heroopolitanum vocat tinguam maria inter Tor et Ae ριum: idemque p. 3o. nnm. 6a. sinum per quem
transierant Israelitae, Stiadi linguam OeeM-latim. Hebraei vero Jos. XV, a. 5. XVlII, i9. 3 ei, ponunt
etiam de septentrionali maris mortui sata, tibi dordanes in illud inssuit. t rin sunt qui vertant: a nathemate percuιiet. Iia Aquila, Symmachus, Theodotio, approbante GE8ENIO, qui poetice huc dictum censet, quod mare devotioni datum a Deo exsiccatum fuerit, quemadmodum alias mare a Iova increpatum 'van exsiccari dicitur, vid. Ps. CVI, 9. Nata I, 4. Jesri. L, a. , coli. infra XXXIV, a. Sed quum ci 'irin
neo in mare, nec exsecratra, Verum internecioni GDODera
sgnifieet, id vero de sumino exsiccando nec in poesi commode dicatur; non dubito ci' rin hic positum esse pro di 'riri, se Dia; vid. infra XIX, 5. Job. XIV, II. Litterae I et V, utpote labiales, saepe inter so permutantur, vid. supra ad III, uo. Et e u reddiderunt quoque Syrus et Chaldaeus.
506쪽
s per sumina cum Mehemensia spiriam fui. Sub hibnon est intelligendus Nilua, multo minua Iordanea; sed phrases. I. enim saepissime rina κατ' ἐεσχῆν vocatur, quod satis notum; vid. supra VII, Io. Vly, 7. Nilus contra, quem haud pauci interpretum hic intellexerunt, occurrit nomine 'M', Genes. XLI, I. Exod. I, 2. , vel Ana, Num.
XXXIV, 5. 'a Reg. XXIV, 7., vel 'λω, infra XXIII 3. Appellat quidem noster Niliam quoquo infra XIX, 5., et
Genes XV, I 8. idem navius vocatur tir NU da; sed sterius restringitur ad subjectum, et prius sit in vaticinio do Aegypto, ubi nemo errare potest in discernenda vocis signiscatione. Vocabulum απαε λεγόμενον uru Mehementiam, impetum, interpretor, partim flagitante contextu, pamtim veterum auctoritate. LXX: πνευματι βιαίου, Syrus: poissato Mensi fui, Vulgatuar in foratiu-dine Dirisua fui. Aavn- WALID quoque in Lexico inedito rari interpretatur, Gelanio reserente, forti urins Oemi e a. v cum N permutato, ut-sit i. q. di γε formidabilia Habac. I, 7. Saadiaa calors erui fui. Sed Chaldaeus: 'n 'na Merbo Prophriarum Dorum. Erravit DATurus, Arabicum exta Mehementiam denotare perhibens, testemque adducens Castellum in IIept
glotto. Invenitur quidem in Castello sub verbo AG pro
Syriacum , et Arabicum nubem fgnificet; I. D. dicit ELis in Biblioιh. Orient. P. V. p. 168. et in Supplamm. p. 189 I. verba nostra Vertit nube Menti, intelligitque turbinem illum, eum tempestate conjunctum, quem nautae
I asser se voeanti Plaeuit id quoque Doederlinio. Sed recte monuit Doruus: is in hac explicationa id dubii mihi
507쪽
inprimis restat, quod assectus huius h. I. debet es divisio et exsiccatio suminis; quam non nemini me Iegere Aeci essectum illius tempestatis, quam Michaelia indigitatam putat. Celerum hic vatea respicit ad id, quod factum est in aquis sinus Arabici, vehementi vento, a Deo excitato, disjectis, et in partes fissis, Exod. XIV, II. nudo, n2. 'ti uena Per ιiatqua intiae sumen ut in septem dividatur Mios, i. e. in plures alveos, ita numerua septenarius supra IV, 1. Levit. XXVI, I 8. xi. Percussis Euphrate effetetur via facilia et expedita Israelitis redituris ex Allyria, ut olim egressuris ex Aegypto. uena proprie est torrem, qui per
vallem aut Iocum depressiorem decurrit, et aestate exsiccat; hinc rioua, canat . Est autem metaphora desumta a majoribus suminibus, quae, aquis in alveos manufactos deductis, exsiccantur, cujusmodi exemplum HEnonoetus diis. Lib. I. c. I 89. refert editum esse a Cyro in Gynde, amne
Asmio, qui supra Choaspen inlluit in Tigrin; qui nuvius
cum expeditionem ejus adversus Babylonem moraretur, et sacrorum equorum aliquem absorpsisset, magni regis provocavit indignationem, ita ut minatua sit, superbum hunc flavium, a quo injuria erat assectus, ουτω δὴ μιιν ἀσθενέαιam tenuem reddisurum esse, ua a mulieri a transiri possis, quod ita effecit, ut eum in trecentos et sexagilita rivos deduxerit. 'li' 'n' Viam faciet Iran arandi eateria, scit. unicuique; subaudiendum est η'n; titvado transiri possit, tanquam vel totus, vel majorem Partem exsiccatus; sicut olim Hebraei per Iordanem transiverunt,
16. De n, didi vid. ad Num. XX, 19. Non aliter reducetur populus in patriam, R qua depulsus fuerat, ex Assyria, quam olim in illam deductua suerat. Eodem illum Jova et complectetur studio, et assiciet beneficio, quo iam antea dudum, eo die, quo ex Aegyptia tyrau- nido liberavit.
508쪽
cip. XlΙ, t. Quia proximo dixerat, Assyriacam liberationem similem lare Aegyptiaeae, nono ostendit, liberatos ex Assyriaca servitute earmen eantaturoa relicto Euphrate, quale ex Aegypto in libertatem vindicati quondam mari Arabico trajecto cecinere. n nr Laudabo te, δε- Ics. infra XXv, 1. 'a narre 'γ Nam iratus quidam mihi
Disi, i Beg. Fili, 46. Ps. LX, 3. Chaldaeua additi quia
XLIX, 13. LXVI, 13. u. Deus Disa mea, ut infra XX v, s. XXXIII, a. Ps. LXII, a. 3. 7. Quum sit mihi salutaris Deus,
nare riUIN cons , nec metuo, intrepidus consido. n Uro Laus mea et carmen est Iah, ex carmino
Mosis Exod. XV, 2. , ad cujus similitudinem hieco hymnus est compositus. Repetitur eadem formula Ps. CXVIII, 14. Utrobiquo scribitur perinde ao nostro Ioco pro nan , ni nris, frugifera, pro nas Genes. XLix, us. bis. r ' ν pron iv, auxilium, Ps. LX, 13. CVllI, 13., fomnua, pronam, Ps. CXXX ll, 4. Iegitur in codice Kennicottiano uno, et expressum est in Versonibus omnibus antiquis. tis h. I. est gloria, laus, ut Ps. VIII, 3. ubi LXX αἶνον XXIX, r. a Chron. XVI, 27. 'γ hic est certe, omnino, Mersi vox asseverationis, quae facit ad confirmandam sententiam,vid. supra Vll, 9. Thren. IV, 38. isos. VII, 6. 'r Iah, Nomen Dei, haud pauci putant ex n nr quasi per crasin aut per sylicopen decurtatum. cui. sententias tamen potissimum hoc obstat, quod et hoc Ioco, et infra XXVI, 4. additur. Alia obvertit CoccEIus in Lexico reser quo nomen ri' ad 'N', Pulcher, dacorus suis, duabus syllabia in unam contractis, secta compensatione per Mappik, ut est in rio, tamentatio, a nna, lamentMus es. Hinc esset exiseelzamia, gloria Dei. Conserunt Ierem. X, 7. Quis to non reMereatur, ni Hr 'γ, quia sat es decus, εὐπρέπει
509쪽
Kennicottianis omittitur, et una tantum vice Domi u. nomen exhibent LXX, Vulgatus, Syrus. Hinc Daritio et DOEDEnLINio non improbabilis videtur HunisANTII suspicio, esse σφαλμα, ortum ex consuetudine scribarum, qua in fine lineae, quae vocem sequentem integram non capiebat, duas tresve saltem litteras ponebant, et in linea sequenti repetebant, quae litterae deinde ab alio scriba imperito pro nova voce habitae et textui insertae sunt. Ageri quoque Ilubigantius exemplum ex Codice sic scripto; atque in libris antiquis Basileae impressis, e. c. Munsteri Bibliis, aliisque, id ipsum licet ob Iervare. Quod consirmat De-Rollius exemplo ex codice aliquo a se collato. Nos tamen minime dubitamus, ri' esse genuinum. Videtur ortum esse ex Aegyptiaco IAD. , secundum quod nomen niπε sormatum esse, notum. CL MicnAELIs Supplemm. p. 5u5. 526. Alias conjecturas vid. in Si ΜοNis Onomas. p. 5ai. seq. Quod h. I. additur, n n', in Mosaico carmine Exod. XV, 2. , ex quo verba nostra desumta sunt, non legitur, omittiturque in octo codicibus Kennicottianis et notaem De - Bolliania, neo non in duobus libris impressis Seculi Xv. Quare DE-RossIad h. I. dicit: isti una tantum vice nomen Domini , ut videtur, Iegendum, ego omissionem posterioris, seu nin' praetulerim, quae majorem habet in MT Codd. auctoritatem; Iegena n 'ur, vel nyn D contractum, eodem sensu.
aquaa eum gaudio σ fonmissius fatalis, Omnibus curis mo-Iestiisque soIuti, gaudia capietis summa. Alludit ad petram Nosia virga percussam, ex qua copiosus erupit sons aquae dulcissimae, quam populus urente sit, anhelans cum gaudio
bibit; Exod. XVII, a. seqq. Alii ad ritum quendam festi
Tabernaculorum aquae hauriendae e fonte Siloa, ejusdemque cum magna Pompa et hilaritatis demonssratione, vino mixtae a sacerdote in altari effundendae, respici axistimant.
510쪽
de hausta aquarum e fontibus fana lis ex . illusia loco IesIII, 3., quae legitur ad calcem libri, qui inscribitur: DraFimbriarum ci R. Mose Ben mimon deformia, IMinere ita asque nolis tu trala a J. H. MAIo, Fit., FrancoLad Moen. IIIo. Cui add. Auctoris obferDale. SS. L. H. p. Io7. seqq. editi seo. Verum ritus ille, cujus in Talmu- dico Tractatu Sue h. i. e. de sesto tabernaculorum, sit tmentio, Iium jam vatis nostri tempore receptus suerit, pe quam incertum est. Chaldaena interpres hisce verbia arcanum sensum inesse opinatus est, quem hoc modo expressit: ει fuseipiaιia docirinam noMam cum gaudio ab electis usorum. 4. vis uigato in re populosi magna ejus facinora Da eximia, quo sensu nomen n buat Ps. LXVI, 5. de Deo usurpatur. Eadem verba leguntur PI. CV, I. 1 Parat. XVI, 8. cs 'a Commemorais etiam aliis, quod nomen ejus excelsum sit, ejus tam sublime celebrate l5. n Ma Excelumiam, i. e. res praeclaras et egregiasseeiti nim o Notum sat isua in tota terra, Participium Hophal. Quae in textu scriptae sunt literae το enserendae nu': , participium ciat, sensu eodem. 6. naei ' Mahamrix Sionis, tu, quae Sionis
arcem civitatemque Hierosolymitanam habitas, Bebraeorum populus et derem. LI, 35. nuncupatur. II pae Nam magnua est, magnum et potentem sese exhibuit in ιε Venera n m Israesitarum numen.
CAP. X, 5. Has A Friia, Mirgae iras meae I n quies in eorum mari a iracundias meae fusis es.