장음표시 사용
571쪽
5eta IUUaa. Cap. XIV, 28. 29. tatem priorem illam fonsummaturam, cum spe Popularium suorum G. 3I. 32. .
es rex Mastas, eadem sormula, quae supra VI, 3. CL a Parat. XXVIII, 27. n3n NWon Tactum es hoc astam; de voce vid. ad XIII, 3. Hi En ONYMus: is Quatuor reges Iudaeae tituIo Prophetae fI, 3. J legimus ella praepositos, Oziam, Joatham, Achaz, et Eaechiam, singulos sibi ordine et sobole succedentes, quorum Oetiam mortuum supra legimus, reserente Isaja VI, I.J: Anno quo mortuus es rex Ozias Didi Dominum fedentem super folium excessum ese Datum. Ex quo intelligimus, et visionem sedentis Domini, et ea quae praecipiuntur Prophetae, usque ad eum Iocum, ubi scriptum est DVI, I 3.J: Sicut terebinthus et scutquercus quae evandis ramos suos; semen sanctum erugermen ejus, sub Joathalia rege prophetatum. Tertius su eadit Achaz, filius Iothana, filii Oziae, regis Iuda, sub quo ascendit Rasin, rex Syriae, et Phacee, filius Romeliae, rex Israel, in Ierusalem, ad proeliandum contra eam, et reliqua, quae Scriptura commemorat DVlI, I. seqq. J. Igitur sub Achaz usque ad praesentem locum, quem nunc exponere nitimur, omnia, quae in medio posita sunt, vaticinata cognoscimus; quo mortuo quartus, id est, ultimus, succedit Exechias, sub quo omnis usque ad si in texitur liber. μCL noti ad I, I. p. 8. seq.Ω9. Ne laeteris, ut Mich. VII, 8. Philis ea, tractus Cana laeae maritimus australis, Zephaniae ii, 5. Σηn Azri, franiculus maris, Ezechieli XXV, 16. di,' ' ri, litorias maris, dictus. Praeter alias urbes in eo sitas, quinque Potissimum nobiliores commemorantur, Gaza extima Austrum versus, proxima deserto , Ascalon, Asdod L Azot, Gath et Accaron extima septentrionem versus, Ios' XIlI, 3., 1 Sam. 8. 9. xo.), quae a totidem principibus,
572쪽
dietis Jos. XIlI, 3. , regebantur. Inter Iudaeos et
Philisthaeos, quorum proximi erant in australi Cananaeao plaga quemadmodum Phoenicum in aquilonari , odium sui Ira acerrimum, quod caussam praebuit belIta inter eos longo temporis tractu gestis, Vario eventu ac successu, e Iibria historicis V. T. patet. CL not. ad Ezech. XXV, a 5. et Mandb. der B L merthumah. Vol. II. P. II. p. 365. seqq. agnas illis clades intulerat Uzias, qui in ipsa eorum d tione terrisque oppida aliqua condidit, ut Iudaeam adversus eorum incursiones muniret, a Chron. XXVI, 6. 7. Eodem statu res hujus populi habuisse se videntur sub Jotbamo; verum quum Ahasua, filius ejus, 'bello cum Syriae et Ephraimitidis regibus infeliciter gesto, robur sui exercitus amisisset, et status regni esset valde collapsus, Philisthaei
non neglexerunt hanc captare occasionem Iudaeae rursus
invadendae, et proximarum sibi urbium atque agrorum occupandorum, Vid. a Chron. XXVIII, 18. Is autem ille ipsaxo est, post cujus excessum hoc editum est oraculum. Totum ιui, L uniMersiam tui. i. e. tu tota, Vs. 3I., lx, 8.
XXII, 1. 'alan 'I Quod fraeta es virga percutiens te, sive, ut cum LXX ὁ ζυγός του παίοντος υμας Hieronymus vertit: Mirga percussoris tui. UIO, Virga, vel personam Hiquam regiam, a qua Philisthaei graves acceperant clades, ipdicare potest, ut X, 5. Ω4., VeI regiam auctoritatem, sive domum, quae Philisthaeos hactenua sibi habuerat obnoxios, eosque saepius asstixerat, ut supra Vs. 5.
Qui singulum aliquem regem significari existimant, pleriquo Ahalam intelligunt. Sane si quis prophetiam cum respectu ad tempus, quo est edita, i. e. obitu Ahasi, simplico oeulo inspieiat, nihil videtur facilius et commodius, quam periningam, quae Philisthaeos Percusserat, hoc tempore fractam, illum ipsum regem intelligere, qui cum Philisthaeis bellum
gesserat, et forsan eos etiam subindei assecerat clade, cujus mortem existimabant Iudaeorum hostes robus suis prolaturam. Ita HIERONYMUs: is Naturale est quod dicimus: mortuo rege adversariun gentium semper laetantur inimici, ex rebus
573쪽
novis bella civilia et seditiones, ac regnandi imperitiam
piaestolantes. Mortuo igitur Achaz peccatore, qui ambulaverat in viis regum Israel, et cognatione eis fuerat copulatus, intelligimus Philisthaeos e vicino fuisse laetatos, et iii fultasse Israeli, quod, maturo regi perdito, Laechiae juveni subjacerent. Ne, inquit, Iaeteris, o Philisthaea, ne insultes
Populo meo, quod Percusioras tui Acha Z virga confracta sit; quod baculus, qui ferire solitus erat, videatur morte Eo tritus. verum huic sententiae obstat hoc unum, quod u Chron. XXVIII, I 8. narratur, Philisthaeos, regnante Ahala, non accepisse clades a Judaeis, sed his innixisse. Invasisse enim urbes campestres et australia Iudae, et cepisse Beth- Schemescii, Ajalon, Gederoth, Sechon, cum villis ei su jectis, Thimnam, ejusque agros, et Gimeton villasque ejus, et in iis habitatis. Possunt tamen haec inter se ita conci- Iiari, ut Ahalas quidem sub finem vitae cladem a Philisthaeis acceperit maximam; sed, quum bellum varia gestum esset, fortuna, ut sit, superiore lempore illis innixerit vulnera. vel, ut sumamus, Ahasum ante mortem vires recollegi me, et meditatum esse ultionem de Philistliaeta sumendam. M . gis certe id probabile, quam cum Κimchio, AbarbelleIe,
Grotio, Bocharto, aliis, Mirga fracto Uliam intelligere, ut hic si sensus: ne laete ni, Philisthaei, qui olim exsuli ' vistis in morte Uliae, qui vos graviter percusserat ca Chron. XXV l, 6. 7.), ac si dehinc nihil vobis a regibus Iudaeis moluendum resteti Neque enim apparet, cur caullam gaudii vates tam alte repetat, et ostentet remotiorem, jam supra
triginta annos praegressam 2 Sed tutius est, per Mirgam percutientem Philis eos intelligere domum regiam Davi- dicam, vel regnum Iudaicum, quae sub Ahaso fracta, i. e. valda debilitata erat beIlis pluribus infeliciter gestia. Ita Chaldaeus: No Meιemini Phiushaei uniMers Moa, quia contritum os dominium, cui ferMiebatis. Et disertiua Jaκ-cHI: iam laeιmor, Phili haea, quae caput extuleras sub improbo Ahaso, cujus improbitas causa erat, ut ille in mauus tuas traderetur, ne, inquam, laetator, quod debili
574쪽
iatum sit regnum Davidicum, qui consueverant vos Philisthaeos) percutere, quemadmodum legimua do Davide et Usia, a Chron. XXVI, 6. Quum rimam Percutientem frangers supra IX, 3. X, 5. 24. x6. XIV, 5. denotet et fugiam
exemere, se aIicujus potestati subtrahere, eodem modo GE-εκNius et hic capiendum censet, eoque reserendum, quod
Philisthaei Ahaso regnante, circa idem tempus, quo regia Alryrii auxilium imploravit, impressione in Judaeam austra-lom facta pluribus ejus regionis urbibus potiti sunt, u Chron. XXVIII, 18. Regem Assyriorum, Tiglathpilesarem, Setina-eheribi antecesibrem per virgam Philisthaeos percutientem intelligit Korva, sine argumento historico. e. nὸvnx Nam e radice ferpensis loquutio sgurata, qualis supra XI, I. , i. e. o stirpe regia ea, ex qua fuerunt plures, qui vos serpentum instar pupugerant, exilia bra fetas, eum enim nomino vnN, ut supra XI, 8. I vsx, denotari, ostendit Bocii RTua merox. P. II. L. III. C. IX. T. III. p. 18a. editi Lips. Basilisco vero, quem Philisthaei insensum sint experturi, a vate nostro Hishiam fgnificari volunt interpretes, Usiae pronepotem, quem primis imperii sui anius Iegimus Philisthaeos proelio vicisso a Reg. XvIII, 8. ita HIEn ONYMus: is Ne laeteris - quod coluber interfectus. Pro h cenim nocentior nascetur EZechias, regulus, quem Graeci vocanι basiliscum, qui te suo aspectu interficiat, et spiritii oria occidat. Quomodo enim nulla avis potest reguli ad- . spectum illaesa transire, sed, quamvis procul suerit, ejunore sorbetur, ita et a conspectu regis Ezechiae totus peribis. Nequa tamen id evenit. Genuinum vatis sensum non dubitamus expressum a Chaldaeo: quia ex poseria Isai prodibueujus opera inser Mos erunt schi serpentes M . Ianses, quibus verbis expressit hebraica haec:
eι fructus ejus radicis serpentis) erit preser seu
Ddrus Molans, vid. Bochartum I. c. C. XIII. P. 21 . seqq.,
tibi docet, hydrum et cherDdrum parum disserre. Qui enim hydrua hyeme fuerat in Iacunis, hostquam aqua defecit aestu, in sicco degere cogitur, atque ita sit chersdruν, i. e. hydrus
575쪽
hydrus in sceo ἐν degens. Tum vero, inses ante
siti in calidis regionibus, virus habet multo acrius et nocentius, ut morsu suo exurat cs not. ad VI, v. . Imo VeI halitu pestilenti necat, ut post Bochartum ostendit I. Lu- Dor rus in Commentar. Nisor. Aelhiopic. p. 176. Volana, XXX, 6., quae vespertilionum instar membranaceaa habet alas. CL Bochari. I. E. p. a I 4. Hieronymus: MPulchre servavit metaphoram: quia enim serpentem et regulum n minarat, ore ejus et spiritu dicit vo Iucres devorari. Videlicet verba 'A PU Vrm Hieronymus ita reddidit: essemen ejus absorbem Molucrem, quod ex vetere haud dubio versione Latina retinuit. Sed in Commentario haec habet: is Pro eo quod nos transtulimus absorbem Dolucrem squod hebraice esset et in Hebraico seriptum est
Saraph Μopheth flegendum Mopheph J, interpretari
potest fove volans, ut sit sensus: de radice colubri. nascetur regnius, et fructus illius, id est, reguli, serpens volans, ut draconem volantem intelligas. 3o. Philisthaeis percussis secura et pacata erit Iudaea in illis maxime partibus, quae, Per Iongum tempus, incursionibus et direptionibus hostium expositae suerant. Tunc paseentur primogeniti tenuium, misero Tum, i. e., JARCIIIo explicante, o lsraelitarum proceres, qui nunc tenues sunt coram vobis Philisthaeis). di ' II enim h. l. princ es significat, ut Ps. LXXXIX, 28. Sed quum eximat in suo genere aliquando dicantur ρrimogenisi, ut Job. XVIlI, I S., ubi n'U-primogenitus mortis, est mors violenta, terribilis, inter species mortis prima et maxime timenda, In alii interpretantur pauperrimos. I. D. MI cIIAELIs vero, cui haec metaphora displicet, legere mallet
sive quod esset a 'a aut 'di, Arab. regio, Pascualis maxime, vid. Ies. XXX, 23. Ps. XXXVII, ao. Hinc verba Σ',' '' da turri' vertit: pascemur in regioniε-Meι pascuis meis pauperes. Id Koppio quoque placet. Nobis
576쪽
a asias. Cap. XIV, 3 o. 33. 527
lamen habe conjectura supervacanea videtur. Audax quidem est metaphora, primogenisi pauperum, Pro Paverr mis; sed audacior adhuc, quae Versu praecedente legitur: radix serpensis. Eae egeni secure recubabunι, servat metaphoram a pecudum gregibus desum-tam. Enaeabo fama radicem tuam. Voce significatur proprie radix plantae, quae cum interit, tota planta moriatur necesse est. Ergo eum dicit Deus, iacturum se, ut fame radix Philisthaeorum prorsus intereat, perinde est, ac si dixisset, se penitus eam gentem exstirpaturiim. ABEN-Εsna radies patres, DOEDERI.EIN vero intelligit rem exercutia, phalangem, ut Iud. v, 36. a'n' D reliquum tui oecidet. ri respondet quod, praecisis ramis, reliquum est de arbore.
I ost a'n, intelligi debet hostis, de quo Versu seq.; quem
Deus contra Philisthaeos mittebat. 3I. Videt vates ab aquilone densum fumum, Coelum obscurantem, indicium numerosi exercitus, ex illis partibus sese moventia Palaestinam versus; sex nonem vertit ad unam civitatum Philisthaeorum, maxime insignem, eamque excitat ad planctum ob novam calamitatem. 'vφporias is Portam, inquit HIERONYMUs, ovocat pro his, qui in porta sunt. μ a dia non potest conjungi cum ris,s, ob generis diversitatem scribendum enim prophetae fuissetna va); sed cum ti 2 et vertendum: dissoluιum es, o Palaestina ,. totum tuum. Colliquescendi metaphora duplici sensu apnd Hebraeos usurpatnr, vel ut notet diffodiationem reipublicae, aut singularium hominum, qui intereunt, et nooccurrit Ps. LX vi II, 3. LXXV, 4. Amos lX, 5.; vel ut signiscet summam consternationem, maximumque PuVorem, qui metaphorae usus est ustatior: et licεt uterque hic Iocum habere possit, si rem ipsam eonfideres, videtur tamen ex mente Prophetae posterior maxime spectandus esse, quia, si malum ipsum hie deseriberet, Philisthaeis obventurum, Praemisisset his verbia voculam Ax. Eadem paMoris significatione
577쪽
sicatione a da occurrit Ios II, 9., ubi verba Bacbabae ad exploratores Canaanaeae: Di, Deum dedissε Oobia hane terram, et cecidisse terrorem Mesrum fuer nos, ta Baet liquefactos esse omnes incolas terrae hujus Desri caussa iitem Ierem. XLIX, 23. in vaticinio adversus Damascum: quia rumorem malum audiGerunι, aBI, liquefacti sunt. Ergo propheta in hac scena sibi repraeseritat totius Palaestinae miseram conditionem, eo tempore suturam, quo ad eam nuncius perventurus esset de adventu exercitus hostilis, cui incolae sciebant se non esse pares, nee posse resistere: omnia plena sore pavore, /consternatione, eiulatu, planctu.
Usus fuerat propheta simili phrasi de Babyloniis Cap. XIlI, 7.
Na lae: - 2 Nam ex aquilone Menu fumus. Intelligendus exercitus hostilis ex aquilone irrumpens, et adventus sui sigila e Ionginquo, sparso pulvere, ostentans. Siculi V1RGILIus Asneid. L. XI. Vs. 9 6. seqq. Sic ambo ad muros ruiει; totoque ferunιur Agmine, nec longis inter se passibus absunt. - smia Aeneas Iu mantea pulDere camροε Prospexis longa, Lauremiaque agmina Didit. In verborum a PN interpretatione discrepanti Versio Alexandrina hic manda est: καὶ ουκ Εστι του εἶναι- quae Iacuna explenda est ex Arabe in Polygtottiar
prae angore et pavore. Eadem est AnEN-ΕsnAE interpi etatior nemo Philishaeorum audebit cum hositis mirites irrumpent in palatiis permanerer Aous cum fumus i/Madit domum, omnes inde exeunt. Hi igitur interpretes
div c videntur intellexillo de domibus; sine ratione. Syrus:
578쪽
in festa suis; sine sensu. Chaldaeus: 'ri ac 2-n- 'nec est, qui moram facias in temporibua fuis siem sa-qvulus Vatablus: in salutis temporibuo, quibus convenire oportebat exercitum. FORERI Us: ,,eι ne unus quidem ine tria scilicet remanebis, vel, eι na unus quidem in ια- bernaculis fuis scilicet manet, adsunt accincti omnes. Verum 'v n casra vel tabernaculum denotare, sine ullo.
argumento sumitur. DOEDERLEire vertit: e belli im- PMiam nemo repeiaera Malebis; et in nota addit: is dedit hanc interpretationem Guil. Abr. Teller in Noti. Critι. ee Exegeu. in Genes. XLIX. p. 98. , ubi docet: .assixum pertinet ad Iole, est ι etiae scit. sumi a 'iur irruit tandem rinti Arab. vers. Ps. LXVIII, 2.) est dras arae. . Beia . Ium innuit, ab Assyriis inserendum, quos nulla vis repellere possit. Arabibus quidem in conjugatione quima denotat irruis, impetum fecis; sed: nusquam api ad Hebraeos. 'v' hae significatione oceurrit. Simplieissimum videtur, pee umum, soMus, agmina militum intelliger'. Ita DATu Ius.:. non erit separattas in coeια- ejus, i. e. mr a Conserto 1 -- agmine incedent. Causam indicant haed verba, unde sumus ius asstendat. Hostes, inquit propheta, non singuli veniunt, 'sed densia agminibus, quae pulverem tantopere excitant, ut 'aorem obscurent. Affxum igitur in non reserendum est ad sed ad hostes, non nominatos quidem, sed ex
pidia σμε. o Lingivae quidem, inquit, Hebraicae Peritus haud opposuerit scriptionem per Vau, quod quidem non Ilece Te est radicate elle, namqua et participium mi saepe
579쪽
pleno Ad p scribitur. Quod K quem tamen imperiliorem
hic scrupulus urit, sex codices sciat Kennicottianos sine usu habere di Nemo foluarisa vagabitur, tanquam delassatua videlicet, ni cuin cetero exercitu non rapide in hostes incurrere posset. Indi est conserendum cum
Arabico Imaraoia, diss a Diι, et in VIII. separasim, et quisque a Da parιε accessit eι aggressus es rem vel
32. ' a ' NAn nrva riret Ea quid respondebit unusquisque legmbrum gentia cujusvis, i. e. recte interpretante Chaldaeo, H EUν nn , et quid nunciabun/ntineti populorum 8 Quando, inquit, reversi fuerint domum nuncii gentium exterarum in Judaeam missi, quid putatis novi inde suis reserent 7 Quod nimirum δε- μα Deria Zionem, et qnae sequuntur. Epilogus est, quo brevi explicat vatea regni Iudae selicitatem devietis ab eius rege, - Nessa, Philisthaeix LXX verba hebraea ita verterunt: καὶ τί οἰποκριθεσονται ἐθνωπι, ac si legissent: nn Reges habent quoquo Aquila et Theod
son; Symmachus Vero exhibet Iectionem ma rethicam, nuncios. Syrus: quid
respondebimus nuncio gemitimp quo interprete auctore BENfLERus pro navi legere malle nava, ut vertendum sit: es quid nos, audaei, resondemus legalis gemitam 3 Hieronymus: quid respondebis numita gentis. Recentiorum plerique hebraea so reddunt: et quid respondebitur impersonaliter, subaudito nav legatis gentis, scit. Philisthaeae 'IM,U vel pro scriptum putant, ut a Sam. XV, 3I. η'ari et DaGidi nunciatum es, pro ' ah; vel verbum n Iu cum accusatirao personae junctum sumunt, ut alias, e. c. M sch. VI, 5. nN nau, respondit ei. Cant. V, 6. Iru, reisondit mihi. Legalis autem, .qui hoc responsum accepturi essent a Iudaeis, quidam intelligunt nuncios seu
Iegatos eorumdem illorum Assyriorum, qui Ihilisthaeos
580쪽
subegerint, et nuno Judaeoa quoque ad deditionem imp Ierint, qui vero hoc acceperint responsum, Jovaci Zioni praesidio esse. Alii hoc rosponsum a Iudaeis datum suillo volunt legatis, qui Ηiahiae gratularentur reportatam de Philisthaeis victoriam. Prinpipem enim pium agnovisse, victoria. hujus laudem non sibi deberi, sed Deo, Zionem
defendenti. Verum hiace conjecturis nou opus nostra adscita interpretatione. rvre n nr Quod Io a Sionem fian Merit, i. a. stabiliverit et confirmaverit, quae enim sunt bene landata, firma lant. M in eam, arcem Sioniam, rofugienι protectionem quaerentes, inopes, amicti, populi fui. De verbo ndri vid. noti ad Ps. II, 1 a. Significat, tutissimum soro praesidium et inexis Pugnabilem arcem Sionis, quo omnes auxilio destituti seia