장음표시 사용
581쪽
ARGUMRNTUM. Gentis Moabiticae, cui hoc vaticinio interitus denunciatur, origo Genes. XIX. 3I. ex vetori fama refert tar ad Lothi, nepotis Abrahami ex Harane, filiam natu majorem, quaBquum prolis cupida ex incesto cum patre ooncubitu filium peperisset, ei nomen 2N o imposuerit, quasi INU, ex Patre
genuus, sive in ingressus, coitus, patris. Εjus sa- miliae prima sedes in solo suit natali, in confinita Zoaria Genes. XIX, 3o. , sitae ad oram australem Iacus Asphaltilis., Dehino aucta gens numero viribusque latina ditionis tomminos protendit, et, expulsis veteribus incolis d Ere dietis, Deut. II, Io. , quicquid est regionis ad latus orientale dordanis, intra furios Zered, Arnon, et dabbok occupavit. Pars hujus regionis septentrionalia hodie Bel , a stralia Caria vocatur; vid. Manctu der baLAuerihumah. Vol. II. P. I. p. 329. et Vol. IIl. p. 53. seqq. Sed magna hujus imperii parte paulo ante adventum Israelitarum ex Aegypto, Moabitas exuerunt, sub Sichone rege,
Amoraei, trajecto Iordane totam illam provinciam, quae Arnonem et Iabocum intei jacet, in suam redigentes potestatem; vid. Num. XXI, 26. Sic Arnon tactua Moabitarum terminus, memoratus Num. XX l, i 3. Iud. XI, 28. Iocisque pluribus aliis, et a IosEprio Amiqq. IV. 6. I., cui dicitur
582쪽
inveneravit istos Israelitae in canaanem Ingressis, relinquendos tamen intactos, juxta expressum Dei mandatum, Devt. II, 9. At regionem Amoraeorum, Moabitis ablatam,
quum transitum armata inaun negarent, post reportatam i
signem victoriam Hebraei sibi vindicarunt integram Num. XXI, 35. , et 'Rubenitis atque Gaditis, ceu possessionem r 'hereditariam assignarunt, Num. XXXII. Nomen tamen Moabitidis, ab antiquis possessoribus, regioni, incolentibus jam Israelitis, aliqnamdiu inhaesiti Ita mons Nebo dicitur esta IH c , in ιerra malisarum, qui tamen situs ad septemtrionem Arnonis, ex adverso Ierichuntis, Deut. XXXlI, 49. XXXIV, I. Huc et reserenda IN U-- Fria --δParum, in quibus castra metati lsraelitae, Jordani proximi, Num. XXXIII, 48 - 5o. Insequenti tamen aevo ipsam hanc
regionem trana- Arnonensem, olim ab A moraeis, dein ab Israelitis occupatam, Moabitae denuo receperunt, et, in antiquas sedes postliminio restituti, ipsius Iesajae aetate, tanquam propriam provinciam tenuerunt et inhabitarunt. Quod clarissime apparet ex nominibus urbium Moabitarum,qnibiis vates nostro oraculo interitum et excidium praedicit, sitarum licet in tribubus Rubenitarum et Gaditarum. Sio Chesbon, metropolis olim Amolaeorum Num. x xl, a6. Aa Josua Rubenitis assignata Oos. XIII, i ., a desaia Moabitis vindicatur, XV, 4. XVi, 8., in qua et aeremias positum suisso
est 2M U nhn' laudem Moabitarum, Jerem. XLVIIl, I. Sia 'militer hi vates Moabitis tribuunt Dibonem urbem, de j. XV, 2. et derem. XLVlli. 22., quae tamen a Mose Gaditis concessa, dum. XXXIl, 34. Taceo Medabam, Elealem, , Jaeligam, Sibmam, Iaegerem, de quibus omnibus idem sa- eile pol set demonstrari. Hinc et JosEPrius Antiqq. XIII, II. in lii storia Alexandri Iannaei urbes 'Εσσεβων, Λεμβα, 'Oρονας, Γελίδωνα. Zαρα, Πέλλαν, vocat. τιθας, quae omnes ultra Arnonem, et ex parte ultra labbo- eum, sitae. Quo autem factum sit tempore et occasione, ut Moabitae totam illam provinciam recuperaritit, Historia
taceute non satia liquet. Valde tamen probabile, id demum
583쪽
contigisti Rubenitis, Gaditia et dimidia tribu Manassa in
exilium . abductis, a Pliuio et giglath - Phulatare, Assyriae regibus, aetate Pekae, lsraelitarum regis, a Reg. XV, 29. Tum enim Moabitae regionem tibi proximam, incolisque
nudatam, recipere, imo et, trajecto Iabboco, partem Basa- nitidis, quae Manassitarum fuerat, occupare lacillime poterant. Quod ad liistoriam et sata Moabitarum, ad vatis nostri
tempora usque, attinet, quae in monumentia V. T. reperiuntiar, haec sere sunt. Rempublicam peculiarem illos satis mature constituisse, praesectis sibi regibus, inde patet, quod jam Mosis aetate regem eorum, Balacum, filium Zip- Poris, memoratiam Iegimus Num. XXII, 4. Judicum tempore Eglon, rex Moabitarum, tributarios fecit Israelitas, - etiam cla-Jordanenses, ab Eliudo tandem restitutos in libertatem, Jud. III, II. seqq. Postea utraque gena videtur mutula commeretis, quin et eonjugiis Ruth. I, 4. , se pe
misisse, ad Saulem usque ereatum regem, qui veteres iniurias, ac sorte etiam recentes, vindicaturus, Moabitas
pariter ac reliquos, in vicinia, hostes Israelitici nominis, gravissime afflixit, a Sam. XIV, 47. Multo autem felicioriri adgressus David, I Sam. VIII, a. Ps. LX, Io. servire tributarios coegit, gentemque adeo universam Iudaici finibus imperii conclusit. Ac permansit huic obnoxia, post dia- cessionem otiam decem ti ibuum, a quo tempore Ephraimidas, haud libenter quidem, dominos passa est. Nam mortuo Achabo excutere impositum jugum occepit, a Reg. I. I., pendique solitum tributum raeutare. Rebellantes Achabistius, Ioramus, inito foedere cum Iudaeorum et Idumaeorum, regibus, quamvis gravi bello vexaverit, sub jugum tamen reducere non potuit, a Reg. III, 6 - a I. Nam paulo Post adversus Iudaeos, ob latas Joramo suppetias expeditionem susceperunt, a quibus tamen magna affecti sunt cIade, x Chron. xx, ua - 3o. Post ea tempora usque ad editum
Iesajae vaticinium nihil in V. T. libris histori eis legitur de
hac gente memoratu dignum. Fuispe autem Moabitas superstitioni et idololatrias omni tempore addictos, tum idola abita
584쪽
1 Reg. X l, . Jerem. XLVIII, 7. 13. , testantur, tum lenocinia, quibus ad parem impietatem Israelitas persaepe illexerunt, Num. XXII XXV. Huic igitur genti, ab antiquissimis inde temporibus
Hebraeis inimicae, excidium denunciaturus vates, sistit u bes Moabitarum florentes et munitas impetu subitaneo ab hoste potente et valido captas atque expugnataa. Audiuntur Iamenta, Planctus, ejulatus, quibus κατα προσωποποίων etiam suos vates miscet Cap. X v, 1-5.). Tum vividissiniis coloribus oculis subjicit facultatum direptionem, casedem Obviorum, aliorum fugam, vastatos fertilissimos agros et uberia proventua vineas, quarum Ductus laeti carpere
solebant, et quae mala alia populum, ab hoste crudeli Victum, urgere et premere soIent cap. XV. 5 - XVI, II. . Addit desperationem, quum ab idolo Camoseh. quod studiose
coluerant, frustra so opem in rebus amictia expetere et exspe clare cernerent Va. xx.). Subinde explicat caussaaharum calamitatum, a Ioya immissaruin, superbiam et inclementiam erga profugos Israelitas, qui se ad Moabitas tempore necessitatis receperant, et nimiam in Prosperitalesua et firmitate statua fiduciam.
Quod huic vaticinio subjicitur XVI, 13.): hase
Moabula Iam pridem minatus es; jam Mero Iois loquitur in hunc modum: pos ιrea annos eo θει eloria moM., et quae sequuntur, inde plurea interpretes collegerunt, iam Pridem adversus Moabitida minas, quae duobus hisce Capitibus leguntur, exhibitas fuisse, sive ab eodem, sive a propheta alio, repetitas autem a Jenja, instante, post tris
annos, earundem complemento. Contra I. B. KopPE in adisjectis Lowthiano Commentario Germanice translato obse vationibus totum hoc vaticinium nostro vati penitus abju-
dicat, unique Ieremiae tribuendum censet, ita quidem, ut serius etiam hoc perscripsisse is putetur, quari alterum multo uberius, quod Ieremiae XLVIII. habetur, esseque adeo
585쪽
a collectore, nescio quo Jessanorum vaticiniorum, bis perperam intrusum. Sed vero nihil impediet, quin desajae accepta reserantur, quae apud eum contra Moabitas nunc exstant, in liis Iiset repetita crederentur, aut, qua lammam rei, contineri, quae alius sorte propheta de gente illa loquutus pridem suerat. Videntur jam nostri vatis aevo plura exstitisse vaticinia, quae gentibus Hebraeia adversariis pomnas minitarentur et interitum, apparituro magno illo rege e samilia Davidica oriundo, quo auspice insequuturam esse -temporum felicitatesm magnam homines sperabant. Hujus modi antiquiora oracula seriores prophetae pro suo quisque ingenio imitari atque exornare solebant. Exemplum Iuculentum in hoc ipso de Moabitis vaticinio habemus, quod Ieremias cap. XLVIII, a9. seqq. ita est imitatus, ut integras nostri sententias retinuerit D. In Moabitas detonat quoque Amosus, Nostro aequalis, II, 1 - S., et post ejus aetatem praeter Ieremiam Zephanias, II, 9., et Ezechiel XXV, 8 -II. Ceterum quae desajas Moabitis minatur mala, ea ipsum e spectasse inductum iri illis ab Assyriia credibile est, qui tunc temporis in occidentali Asia praevaluerunt, et jam vicinam Samariam et Syriam in suam potestatem redegerunt. Ieremiae tamen aetate Moabitaruin rempublicam adhuc spb lisse, patet ex ipso illo, quod Iaudavimus, vatis oraculo. Peculiari Dissertatione carmen nostrum illustravit C. AmRIVILLHys; ιriges a est in ejus Dissertationum sylloge, a I. D. Michaele edita, p. 677. seqq. Nos ex ea, quae adeonsilium nostrum Pertinere nobis videntur, in usum nostrum conVertemus.
Utriusque vaticinii Versus eos qui invicem consentiunt in tabella iuxta se positos exhibuit Gaesaemus in Commentari
586쪽
ρ opinandi. De N.n vid. noti ad XIII, I. ann a am n a) Sane qua uocis Moscua es Ar-Muci iam, eadem exessus es populus. Particula 'a h. l. aliis videtur redundare, aliis veluti CoceEro, prMaso indicare, cui respondet vo sis, Versu sequenti, in linno sensum: quia nocte excisa es Ar Moab - ascendu seil. Moab Baiaham et Dibonem etc. Koprio haec particula arguere videtur, maecessisse quidquam ab initio quod inte ciderit; ea unice de caussa, perlevi sane, quod a sumen dum citque ut caussale putaverit. Sed potest commode ameverativo accipi, fana, omnino, profecto, ut dos. lI, 24.
Aram totam hanc terram. Vid. et Num. XXII, 33. Rulli. 'I, Io. ISam. X, as. Videtur abbreviata jurisjurandi sor-muIa pro 'I n nr 'n Miris IoMa quod reI., vid. I Sam. XI 39. XX, 3. II. xx Vt, I 6. in num sorma sit flatus eonstructi, an absoluta, dubitatur. Utraque locum habero , Poterit, nam et deisj. XXI, II. reperitur cum vocali Zere absolute postilin, uti similiter, Iesaj. XXxul, s. Iob. XX, 18., et Cant. VlI, ID. deque audiendi, si qui aut P, tottam quidpiam, aut, quod Koppio placet, ωσπερ, νυκτος, e. rveme, subuo, legendum conjiciant, itpote quorum neutrum probabiIi ullius fido testis se tuetur. Ceterum , ha, noctu, dupliciter potest accipi; vel νατα τογραμμα, urbes, quae nati in nominantur, nocturno i etiavere expugnata. esse, quod saepe contingit, Et quidem excommuni fere more castren Ii, ut oppugnatores tutius subeant muroa: vel, ut tignificet phrasis, has urbes et Moabitidem totam subitaneo et repentino hostium incursu captas et expugnatas esse cum Moabitae omnium rerum iaci iri, veluti tempore nocturno, plane quiescerent, et exitium sibi impendens non praesentirent. Sic passim haec phrasis usu patur apud Jobum, ubi de repentina et inexspectata destructione impiorum sermo est; ut XXVII, ao. , noctu Meltiιῶ furto illum auferet ιurbo; cs. XXXIV, 25: propιaraa quod opera tuorum no Mu, Db- ιιι eoa noctu, at plana corus.
587쪽
runtur. vox quum. sit terminationis mcis meas, non respondere potest nominibus riv et , quae urbium sunt nomina, quibus ex usu linguae cocivenit femineum genus, perinde ac apud Nahum. Ill, 7. n a 'a Massata NiniMs. LUDOV. DE DIE U, eui adstipulatur Scnu .TENAIus iu sat. nebraico. p. 3 ., ' qui accipit pro Insniliis sermae Pyal, quem positum putat pro nomine, cum praecedente construendo, hoc sensu, in nocte Masari, i. e. qua νυῖαι - es, unde hoc comma vertit: Migus in nocte, qua Masma
est Ar Moab, excisa es; mique in nocιe, qua Masaια es r Moab, excisa es. Seψ praeterquam quod languidum nimis hoc videtur; illud etiam nos impedit, quominus
LUDOV. DE DIER de Voce 'πω sententiam probemus, quod in
vaticinio parallelo Ierem. XLVIlI. bis Vs. I 5. uo. ponatura H v et ita quidem ut vertendum necesse sit, Dasiaι os Moab, quod haud dubie inteII gendum est de hominibus, iris, Moabiticis. Quare et hic, in verbis aH D 'ν 'IU, constructio, quam dicunt Grammatici, ad sensum sumenda erit, ut poeta ideo usurpaverit, quod id intellectum voluerit de hominibus, h. e. de Mrbia et Ierme incolis, si vo de Moabo, qui, dum excisae vastataeque sunt hae urbes, vastatus fuisse censebatur: sic infra XLIIl, I. de Tyro urbe pariter usurpatur loquendi genere Θodem. Hinc non est opus, ut cum I. D. Michaele legamus 'ri e cum novita tisas hostis Ar Moab , quod nulla auctoritate nititur nam quod Kennicottiani nonnulli codices habent, praeteritum Pyal haud dubie prodit); vel generis enallagen hio
statuamus. AUR UILLI Us 'nis impersonaliter sumit, totumque
comma se reddit: sceim noctu Mascitum es, siccine exilium nox una intulit, Ar Moab exe a Iaceι; sccina novita Miasatum est, Ur MOM exossa jacra r quod an aliis Placuerit, nescio. KocasERus Versum nostrum sic interpretatur: , , Sane qua noctu incursasa est Ar Moabi, periit Moab): sane qua nocte incursa a est Κir Moabi, periit, war G augmia iam. Sic puto iubere accentu ; dein statua esse
constructi cum phrati integra, loco genitivi, ut alibi, porro
588쪽
per incursara commode reddi, quam nessonem verbi
Φωpriorem Hiera et vulgatiore MUandi esse. Sic o 2 Ar hibus inter alia': eonsrinxit, Iigavit, inde durius, Datidequacmia, incurru in proelio, impetum iaciens in hostem, et infra XXXIII, 1. ' 'O Mi nnμ', qui non incursaιus tot hostili impetu, es. Sehultonsium ad Prov. XIX, a6. . Urbis 2N u 'ν nomen extat am Num. XXI, 15. Ω8. Deut. II, 9., ubi not. vid. Erat in Moabitide urbs princeps, ut ex illis locis patet; hinc na , Rabha, magna, diota dos. Ful, 'AρεοποDν vocabant Graeci, . teste Eusebio, quiqus rix eo hausit, Stephano, de urbibus, in Ραββάτμωβα. Erat sita
iuxta ripam australem Arnonis, nunc ire vicum conversa exiguum, quem adhuc Mab, Mob et Arrabot Arabes appel- Iani, cf. CELT. RIs Geograph. Antiq. T. V. p. 674. RELANDI Uaes. p. β77. Son ULTENsii radio. Gevs. ad via. Salarim. voce Caracha; AEuLPEDAE Tahia. Θriad ed. Κoeler. p. 9O. t Iibr. Nostri Mandb. der bibl. Atierahunis . Vol. III. p. 56. seqq. Alterius urbia nomen, 2N n ' 'p non aeque certum, judico Κoppio, qui hanc urbem arbitratur eandem esse cuml. Ar Moabitarum metropoli, Talus in Historia non memorari
urbem quampiam, Iar dictam. Sed mox occurrit cap. X vh7. II. Urim ' R et ''p, Moabitis tributa quoquoia Reg. III, 25. et derem. XLVIll, 3I. 36.; eritque adeo haec, ab altera diversa, X αρακμωβα vocata Stephano, Mah seu Arach, qui munc eam tenent, Arabibus, haud Ionge ab Ar dissita; vid. Schullensium, Abessedam u. cc. et Iibri nostr. eitat. Vol. IIL p. 58. seqq. Antiqui nonnu'
interpretea Ar et Nir utrumque verterunt instar appellativorum, urbem et murum s nec negandum, voces istas Η braicis ita usurpatas suisse. In nostro autem loco esse nomina propri , tum historia ostendit, tum vaticinii ipsius habitua. nnna Pertu, nutria es, acium de eo, ut Zephan. Ι, II., es etiam de hoc verbo dicta ad det. VI, 5. a. D. Mi caallias legere mallet naria, Iriamus, alto somno sopiti,
589쪽
an satis conveniat sive Moabitis, Ingenti sub terrore tumultuantibus, uti mox audiemus, sive victori hosti, sive Judaeis, Populisve aliis, ubi cladem istam resciverant, valde dubit verim. Testes quidem pro suo nD a Syrum et Chaldaeum
Niclia elis citat, quorum ille habet omisa et o OZ at oniai supuerunt, hic atio jacebam sopore mers' nec non Latinum, qui conιicuia ponitu verum ideo Iectionem vulgaxem non deserendam putaverim; accedit, quod no-srusi eodem, quo hic, significata etiam occurrat Iere n. XLVII, 5. Hos. X, I 5. Zeph. l, Ii.
N. 'din, n can, n an nhv Asendia Baiaha et Dibon excelsa ad Feιiam. n an HIERONUMVs pro nomine appεllativo habuit et hebraea sic vertit: Ueenuia domus ει Mia1on, domus Icilicet, uti explicat, regia. Noliteri appellativum nran est quoque ΚiΜcti Io, qui licio hemistichium,peobante GRSENio, sic interpretatur: ascendit scit. Moab, ascendunt Moabitae ad domum, i. e. templum, et Dibon, ,, nomen arcis 3 ubi pariter erat templum idoli, ad quae Quin venerint hostes, plangentes sese convertunt. Verum
Pra etsi non dubium sit dici de templis idolorum, vid. la Sam. a. I Reg. X vi, 3 a. u Reg. V, I 8., Iamen nonnisi adjecto idoli nomine eo signiscatu usurpatur. Sed absoluto et καύ ἐξοχ iv, ut hic praemita n Articuli, n an de solo Jovae templo dicitur. Sed quum , quocum jungitur, si nomen proprium loci, et in hemistichio altero duorum
locorum uomina posita sint, tale et D lari eIIe credibile est. Quia Syrus et Chaldaena omiserunt quo junguntur ritanet particulam illam e textu quoque Hebraeo expungendum, et Beth - Dibon conjunctim sumtis vocibus verum fuisse nomen urbis, censuerunt LOwthus et Koppius. Nec insolens Hebraeis, nomina urbium componere e vo dalia quadam adjecta. Sed tum absit necesse est, a voce status .eonstructi, ri Demonstrativum; ut taceam, nee in codice Bebraeo nec in ilistoricis exteris urbem aliquam, cui Brih- Dibon nomen sit, memorari. Viraisoa nran non jungit
590쪽
quidem cum existimat tamen, n ad eandem esse cum Beth-Meon, derem. XLVlu, a 4., quae et Beth Baal - Meon dos. XIII, 17. , et Baal - Meon Ezech. XXV, 9., dicitur, urbem. Sed hoc sing ratione sumitur. DOEDERLEis
urbem non miιh sed Nabbaith appellatam censet, ejus quo vestigia reperit se sibi visus est apud dosEPMvM Iudd. L. XIV. Cap. I, 4. T. I. p. 685. edit. Haverc., ubi ille plura,
hic commemorata loca recenset, et inter cetera nominat:
Θωραβαθα, n 'In ' di, sive si Epiphanii codices conserantur, 'ri an P, utraque voce temporis sic cessa coalescente. Mihi quidem, quum in loco parallelo, Jerem. XLVIll, ua. inter cetera, quae hic occurrunt, urbium nomina, memoretur quoque In n' , verisimilo est, hanc eandem cum nostro n' an 'urbem esse, haud obstante n da monstrativo in voce absolute posita, quum perlimili modo, in nominibus locorum, Arabes suum praefigere taleant. Vicinam eam Dιboni suille, apparet quoque eπ Num.
XXX lli, 46. a 2'ri, urbs ad Arnonem sita, jam ante Moseni
Moabitarum, ex ejus tempore Israelitarum transjordaneu
sium, Num. XXXII, 3. 34. Jos XIlI, 9. 27., sed eam iterum Moabitis cessisse patet ex hoc loco. Reliquias hiijua urbis nostra aetate visitarunt Seelzen et Legh ; vid. IIan . Grbibl. Alteri humat. Vol. II. P. I. p. u68. n uari si sumatur pro nomine Proprio urbis, est sortasse eadem quae Bamoth-Baal ,.ad austrum Lirabonas sta, do L XIlI, II. Tunc statuendum erit ασυνδετον, et verba vertenda, ascendiι Baiaιham, et Dibonem, et Bamothram, scit. 2N V, quod repetendum est ex commalo antecedente. Sed quum Careat copula, et He Demonstrativum habeat ab- initio, Tectius haud dubio sumitur proprio significatu editioris loci covia , cujusmodi loca aris et idolis sacrare solebat vetus superstitio. Hinc n 'an et lici ' nominative erunt accipienda, Di non ilitelligantur urbes, ad quas Moassi ascensurus sit ut seat, sed quae ipsa emet ascensurae sint ad excelsa, ut fleant. Hoc sensu et D OEDERLΕis vertit: Abailhilae et Dibonidas
ad sacella ascendunt, αι ibi plorent. Illarum urbium incolae