장음표시 사용
591쪽
eolae ad famam subitaneae calamitatis conscendunt colus, tit in sania ibi exstructis, lacrymaa coram idolis profundant, eorumque, oblatis hilasticis, opem implorent, quod noster expresse dicit infra cap. XVI, IN U-hva Ia divs per Nebona et fisor Medaba ululas Moab. , , unda in Hiphil est ad sonum imitatione sermalum verbum hineque in dinguis aliis pluribus similiter reperiendum; Arab. Graecis ολολυζει,, Latinia effutare, vi lare, Germ. Aetaten. Saevia mi stus plangoribus Moabitarum personuit ejuIatus. Nebo oppidum fuit trans Arnonem, inprimis sinibus hujus tractus, apud montem ejusdem nominis, eui inde nomen non urbi a monte, ut Boniserius autumat; nam proprium montium illorum nomen fuit, vid. Deut. XXX lI, 48. 49. , in quo montano, quod ad ortum attigit campestria Moabi, Mosea diem obiit. Habuit ab ortu Aroγ, ab occasu Baia--on, uti liquet ex I Chron.
V, 8. Vestigia hujus loci fortasse supersunt in do quo Luen Abae et maehi, in Lexico suo Geographieo,
cujus verba attulimus ad Num. XXXII, 3. Η iERONYMaris Super Nebo, et super Medaba, nobiles civitates, ululabit' universa provincia. In Nabo enim erat Chamos idolum consecratum, qσod alio nomine appellatur Beelphegor. Vid. Auerihumah. Vol. I l. P. II. p. 4 a. Medebam sitam fuisse ad septentrionem et occasum Aroeria. liquet ex Ios. XIII, 9. 16. Aroer autem ad Arnonem erat extremus teris minus sortia australis Rubenitarum, cf. infra ad Cap. XVII, 2. de utraque urbe Iibr. nostri citati via. II. P. l. p. a67. ΩΤΟ. nu 'a ν Adin In omniaua eviat aea Disa, omnia barba reto. Pro-Iegunt Euri tres
oodd. Kennicottiani, duo Romani, et sortasse jam Alexandrini; extat quoque ita apud aeram. XLVIII, 37. Unuso ex Bossianua exhibet, et Chaldaeus. Pauci alii eum bibliis et prophetia Sonein.nsibus deseelive NuN . In hac variantium lectionum divorsitato vix definiri poterit, quae sit genuina; nec multum interest, nam sensus sempe
592쪽
idem manet, intelliguntur evita tonsa Moabisarum Iu-eentium. Eadem lectionis diversitas est in , pro quo codices multi, plurimi quo libri impressi nUna, cum Resch, legunt. Verum quum et mὶ utrumque denotet ab in- , Eere, occid re, Arabica et Syriaca dialecto consentientibus, discrepantia illa nullius est momenti. Ceterum evιtis ιoα- isonem et barbae abscissonem gravem pingere luctum, notum est. Cf. supra i II, 24., infra XXII, Ia. Jerem. XLI, 5. Mich. l, i 6. Saepe quoque ΗΟΜEnus memorat, in funere Praesertim Patrocli, Iliad. XXlli, 46. 47. tonderoque comam; haud enim poshac itertim se in
Grequa fri comam , profundereque lachrymas Unde et Alexander, ubi, mortuo Hephaestione, ingenii vietos dolore, non sibi modo comam capitia absciderat, sed et militibus jusserat abscindi, 'Oμηρικον παθος δρῶν Axia Noe diuitur Har. Irisor. Lib. Vul, 8. ' . 3. Ad famam urbium primariarum jam expugnatarum, et adventantis hostia ad ceteras jam capiendas, alii se conferunt in fora, alii tecta aedium conscendunt, ut certiu quid de motu hostis, aut spei metuaque caussis resciscerent, aut etiam de salute publica in extremis deIiberarent, et seniorum consilia sciscitarentur. .ps Uari In plaseia - D Deeingum Doeo. Loca quaelibet extra aedes etrix ri appellabant Hebraei. ps 'ari misera injecta Mesa acriorem prodere dolorem, pertritum Hebraeis scriptoribus.
p., appv, Arab. , Idu, Meerarid. quo signis in Syri etiam usurpant, AuatvrLLro denotat Mosem Assam, Me nimirum et honos folias es miseria morialiδι
593쪽
fadas. ωP. 3. . , 'quam non Hebrii eis 'nodo, sed et popuIia aliis gravioris
Ilictus vulgare suit indicium. 'ari proprie ad mediam comporta partem qui iam ad ringere, hinc dranna 'am 1 Reg. XX, 3a. Ezech. XXIII, 35. circa lumbos aceingere, dein sensu latiori, induere. n ha mnaa bu Iutecιia re foris cuncti eiulam. n Aa, tecta aeditim, suilla olim in Oriente, et esse etiam hodie, plana variisque Obeundis vitae partibus idonea, notissimum est. Infra XXII, I. Hierosolymitani quoque tecta conscendunt ad famam exercitus adventantia Sanheribi. D a riri a Iria, laιus seu, in Διitudinem extensus, dicuntur latius patentia Ioca, plateae, sora, compita, quae majorem capiunt concursantium numerum. Huic autem voci, neque ac praecedenti nicta adjunctum pronomen seminini generia n ,2 respicit forta IIo nomen aliquod, a propheta non eXpressum, et cogitatione ab eo spectatum, haud dubie is , urbem, cujusmodi ellipticae constructionia exempla alia etiam occurrunt. Iisdem vere verbis, sed diversa eorum junctura, questua periturae gentis enarrat aeremias, XLVIII, 38. ἐπ in ima IN D n aa Α: Αν udo : Ra, fuer omnia ιecta Moahi, M in plateis urbium ejus, totus isse in luctum conDemus es. Aa non denotat descenders ex tectis eum μιM , sine solatio redire, ut vulgo interpretati sunt, proprietatis linguarum orientalium ignari; sed , lachrymis torum di ruere, in uerium simmergere totum, D lachrymis proluere, in Thrianen ger Issen, patrio nos sermone diceremus. Docuit id et extra omnem dubitationem posuit A. ScuuLTENaius in Orige. Nebrr. L. I, cap. VI. 6. XXXV. p. m. 97. Solennis Arabum Ioquutio tam ' an Oculua descendu Frium, pro eo quod plenius issertur: mutio F-
594쪽
, qui diro prephensa terrore ac periculo Vociferari solent intentius, ut alii ad opem serendam concitentur. Quod incolia accidit, tribuitur ipsis urbibus, metonymia in aliis quoquo linguis sueta. Nesbon autem suerat olim Sihonis, Amorae rum regis, Num. XXI, Isis ubi not. cs, quo devicto, Rubenitis cessit, Jos XIII, 17. , hisque postea, ut ex h. I. patet, a Moabitis erepta. Eminuisse hanc urbem inter Moabitidas civitates, deremias docet, qui XLVllI, a. 2N U n, n gloriam Moabi eam appellat, positam in montibus, qui e regione erant Iericliuiitis XX. a Iordane milliaribus distantem, si habenda fides Eusebio, qui Eualem, obviam quoque Num. XXXII, 37., ad quem locum not. cs, grandem dicit vii Iam, in primo milliari ab Hestione. De utraque urbe vid. Alle thunish. Vol. II. P. I. p. 266. et p. a65. ΩΝ p rq qmqtis ad Iahaz auditur Metae eorum. Tanta est vociferatio eorum, nempe incolarum, qui designantur pronomine masculino, ut audiatur Iahazam usque. Variata paullo dictione
xam usque edebami clamorem suum. Duplex videtur latita' Arn pni propior, in limite ditionis Amoreae, quo
progressus cuna exercitu Sihon, ab Israelitis magna allectus clade, occubuit, Num. XXI, 23. seq. Delit. lI, 3 u.; altera, teste Hieronymo, in termino Moabiticae regionis, mari mortuo imminens, quae si hic cogitetur, sensus erit, ad extremos usque sines Moabitidos pervagatas fuisse quiritantium voces. Vid. libr. nostr. citat. Vol. II. P. I. p. aro. Ταμ ο Quia expediat milites Moab. Dociferantiar. 72 hv plures reserunt ad communem planctum et eiulatum, in hanc sententiain: communis hic omnium incolarum eiulatus, planctus, desperatio, essiciet, ut ipsi quoque milites animum remittant, eli quum deberent ba ritum sacere, et hosti alacriter oceurrere, extollant vocem planctus et Hulatus, victi dolore et desperatione. . Verum
595쪽
qnum II cohaereat eum extremis Versus verbis, ismis aegre cuigus es, rectius vertitur propterea quod, quomodo et sumendum Va. 7. , ut 'designet, caullam inter alias hanc quoque elle communis luctus, quod militea Moabiipsi quoque uluIent, motu et desperatione victi. : ΣΝm, expediti, alacres coli. Syr. alacrisas etaeeinete, a cruer) scit . ad bellum, sunt milites, ad militiam vel pugnam, depositis impedimentis, rite instructi, quam esse genuinam vocis significationem, satis constat, cs. a Chron. XXVlII, 14. Alexandrini verterunt τῆς, Syrus , inguina ejus. Ii haud dubio extulerunt quod Placet Lowtho et KOppio, qui inιensissimos clamores hac phrasi significari existimanti Sed ut taceam, Alexandrinis et Syro opponi posse Aquilam, qui ἐξώαος vertit, i. e. eui nuda brachia fum et exseria nam apud Suidam T. I. p. 778. edit. Κusteri est tunica,
non tegens brachia , quod apud antiquos decere virum et maximo militem putabatur, cf. Virgilium Aeneid. IX, 6i6., ubi in opprobrio est, et tunicae manicae et habem redim cula Distae; porro Symmachum, Chaldaeum, Hieronymum, qui omnes 'NAri legerunt; obstat maxime verbum a vhri, Mociferari, barruum edere, jubilare, clam re pra- consternatione, sumitur enim in bonam et malam partem. Accedit, quod in nostro qui dicuntur dii U Ieremiam XLVIII, 4 I. appellantur zN U, Miri fortea Moabi. Anima ejus, i. e. cujusque ipsorum, eoncidia. enim Arabicum , denotat graia timore agitari, et in origine sortasse, quam , aulaeum, quali Diori cuilibet cedena impulsui, prodiderit, huc iuue jactari Dibrarique, uti solent, quorum animus instanti metu concutitur. Syrus, Chaldaeus et Vulgatus verbum nostrum ad retulerunt; cora sentiunt enim in clamandi et Moesis forandi significatione, nec contextu, nec linguae analogia
faventibus. Alexandrini: η αὐτῆς γνωσεται, quod, quum sensum prope nullum admittat, maniusto debetur
596쪽
orrori, quo Daleth loco του Aesch nUr interpres Iegit.
Observa ceterum Paronomasiam in et
5. Conversio haec rerum in Moabitide adeo est funesta, ut prophetae ipsi iniserationem et condolentis sensa pectoris eliciat. 2N V, 'a, Cor meum proPter Moabum clamac Plenius id a Jeremia XLVIII, 36. expressum .: zN D, a nUri' n',,nx, cor meum Moci bi caussa, in tar ιιbias, ingemi te; es. infra XVII, 13. XXI, 3. 4. Jerem. XXIII, 9. Pro ah Alexandrini haud dubie Iegerunt ah, vertunt enimi καρδια τῆς Mωαβιτίδος βοῖ. Sic quoque Chaldaeus. Quod Lowth, Micliaelis, Doederlein, Struentae sequuti sunt. Sed propter Iocum parallelum, Jerem. XLVi II, 36., in quo haec mutatio non potest admitti, jam Dathius vidit, in hoo
quoque loco receptam lectionem esse praeserendam. Veritan, as 'vinis interpretibus multum negotii sacesserunti dri''I Hieronymus Mectes vertit, qua fgtii fi-calione haec vox saepe occurrit, veluti Exod. XxVI, u6. PLCVII, isi. Hieronymum seqnuti quidam recentiores, vectes interpretantur vel forιes milues, qui sicut vectes lutaris lebant portas urbium, et subaudiunt vel clausuras, munisiones ut A mos I, 5. conis fregi Damasci Mectes, i. e. portae vezles), i. e. munitiones . limitaneas, quibus, tanquam vectibus, aditus et exitus regionum 'praecluduntur. Sic ausius, qui verba inde a Versus initio ita reddit: animus metia Moabum inclamabat, elauis furcia ejus' Voharem usque, quae ita explicat: tam magna voce contendo, ut mea vox ipsos Moabitarum terminos et Iaeum Asphallitem praetervolans, Judaeam quoque personet, quae terminatur Tiahare. Alexandrini pro ponunt
nhvria. I. D. Micn ELIs Bialioιλ Orient. T X lv. App. p. 5. s. diri 'ae egeri, ut nλ'' sit nomen urbis Ieriehuntia, quam Arabes vocant conjicit autem, hanc urbem tem
597쪽
putentur urbεs in sinibus Moabitarum, versus Austrum, Septentrionem, Occidentem et Orientem remotissimae, totaque adeo Moabitis dicatur vastis clamoribus iiihorruisse.
Verum multo aptius haud dubio verbum hie sumitve notione fugiendi, quam et Chaldaeus hio tenet ae Saadira, quorum ille habet et ad fugien m usque ad Zoar; Iuo in fugam eonMersa. Eam significationem omnes, quos vidi, recentiores sequuti sunt. Pro legendum est plene , quod exhibent eodd. Kennicottiani qum draginea duo, et Dathius quoque atque Aurivillius probant.
autem positum est pro quoniam nomina gentium alias ut masculina construuntur, ex generia enallage,
quae multis hujusmodi enallagis in lingua hebraea et e gnatis frequenter obviis defendi potest. Designantur voce 'n' 32 profugi, qui ex interiore Moabitide lacum Asphalia litem versus fugerent, quasi illino in Judaea perfugium quaesituri, ut in ejus solitudinibus Ialerent. urbem sitam fuisse juxta maris mortui litus maxime australe, apparet ex Genes XIII, Io. XlX, 22. 23. 3o. Deut. XXXIV, 3. At nκω- n, iv, si Iocus excipiatur parallelus Ierem. XLVIII, 34., nusquam alio reperitur. Perquam igitur incertum, utrum sint nomina propria urbiuin, an appelIativa. Prius contenderunt NiciIAEras et DoEDERLEIN, qui comprobat LIGHTroom sententiam Chorograph. Ioanni praemisi. C. III. f. VllI. , esse nomen Ioci, qui dieatur 'tari terιia, respectu duorum aliorum locorum cognatisoni, vel 'lah Ducissa, aut Nobura, a, dux. ιriabianus. Et quum apud Ptolemaeum urbis cujusdam Νέκλα. havd longe in Mars dissitae, mentio fiat; Lighllaolua D stram et Ptoleninei unum idemquo oppidum esse censet. Refert quoque hue losErnI Amiqq. L. XI v. o. u. Aγαλλα, quae numeratur inter alias, apud nolicum memorat s urbes, 'Aτάλλα, Ἀθωνη, Ζωάρα. 'Oρώ- ναι. Verum Ἀγαλλα videtur suillo quod infra Vs. 8. Oecurrit. Addit lamen Doederlein, nostrum n,aν forsanella
598쪽
quod hodio est nomen urbis cum areo, ad latus orientale montis Gaur. In versione tamen posuit: ad Eglan trico-mium pertingunt voces querulae Moabitarum), sequiatua Eonjecturam viri cujusdam erediti in Aou. Eriadiu. Li . m mm. T. VI. p. 336. , subaudiendam hic elle Vocem et intelligi locum, tribus vicis constantem, qualem Graeci trieomium, sive Tripotin appellare solerent. Id
tamen ad analogiam nominia GasENIus alio modo
exprimendum stillo judicati Ipse vertendumoxiistimat Eglath teratas scit. vicis eoII. pro Exech. XX l, I9. al. I 4.), i. e. Eglati lertia, ut lignificetur tertia quaedam Eglati urbs, praethae duas alias hujus nominis urbes, forsan eadem, quae apud Abuliadam, ut Vidimus, Aglon Vocatur, extra Moabitidis fines septentrionales sita. Pro nomine proprio urbis cujusdam verba nostra habuerunt quoque Dathius et Henalerus, quibus et nos accedero haud dubitamus. onlisit vero noster particulam copulativam 'ante ideo, puto, ut ipsa verborum structura fugientium festinationem exprimeret. Sed veteres omnea Verba nyae,er thau pro appellativis habuerunt, et quidem pro cognomine urbis Mar; vertunt enim: Maq- ad Marem, Heulam triennem. Plaeuit id e recentioribus ΗΕΣELIo quoquo, qui Maiam appellari putat Mutatam ιriennem, quod post lor repetitam destructionem ter iterum restituta essat. Sed ex quibusnam monumentis historieis id constat' et, si vere oppidum illud ter restitutum eIset, quaenam caussa cogitari potest, cur vates hoc ipsum de hae ipsa urbe memoraret hoc carmina, quo, quasi ut fugientium fastinationem eo vividius exprimeret, in nulla nominatarum urbium moratur 2 Idem valet de Varinix sententia, Zoari Midiatae triennia nomen tribulum esse, quod comparari posset vitulao trienni, formosae, sorti et in robore suo. Sed omnea fereo recentioribus, qui- hau pro nominibus appellativialiubent, ea conjungunt cum priora commatia membro, et
599쪽
ita quidem, ut verba nostra reserant vel ad Moabum, via ad clamores put' 'ab . Qui nyra sumunt pro epi-lhelo, Moabitieiae gemi a propheta tribulo, habent certe,
quo huic sententiae speciem quandam addere possint. Solent enim poetae Hebraei nomina nonnumquam essingere, quibus fgnificant, personis aut gentibus quae accidorent, aut in posterum imminerint. Ac lametsi nostris moribus humila putetur, nee serendum, si vitulae aut vaccae appellatione gens quaedam notaretur, veteribuat tamen, qui in re Pan ri tia , nil per se indecorum, aut/probis auribus non tot rabile spectabant, videbatur aliter. Israeliticus populus, tu
Deum rebellis, cum nan, Macca refracIairia comparatur, Hos. IV, 16., et X, Ii. Ephraim n' u insula assueta triturationi. Aegyptum Mimiam ραι-Mriam nuncupat aeremias Cap. XLVI, 9 ., et L, II. Babylonios imagine Nein λιulas in gramino fobstitiamia,smi. Haud alienum igitur, si, praeeunte Alexandrino, Putemus, Moabilicam gentem, aut regionem a deisja vocatam Mittalam erimam, h. e. multo vigore et alacritate huc usque insignem, robιsam, ut barchi explicat; ut eo tristiorem ostenderet soro casum, quo nupera exuli securitato et opulentia Moabitae, suis o sinibus procul abigerentur. Id placuit Gesonio. Probaverim et ego hano sententiam, nisi ei, au nimis remotum ellet a ciN U; quod ipsum obstare videtur AGRI OLLII interpretationi, quae haec estris Hebraeo respondere poterit menιe desuui,
infranira quam fgnificationem confirmat ex Camus.). Si posito hoc significatu, concipiatur adjectivalis forma et in seminino navi, es, vel, uti habent nonnulli codices,n'U , quod analogico sumi poterit pro substantivo, n,averit Ouuia demensias, L. e. pro more Hebraeae Co
structionia, demens, sui non compoa, omnis inops consilii. Siquo porro 'ri' a legatur, uti serunt Iitterae, forma sive/ participii sive adjectivali, aufugiens, perfacilis et
Ii quida haec vocum constructio exsisteti ad Zoaram usques
Iocum disjunctissimum, iuga sese proripis fugiena, velut
600쪽
oestro percita, DPMo, h. e. Moabitarum gens, amena nunc, et prae terrore vix sui conscia; quod extremae imaginem perturbationis, qualia jam Moabitarum, adprime repraesentabit. Sed vocem tam saepe in V. T. teritae signi- 'sicatu obviam hoc solo loco alia significatione usurpari, cujua nulla in codice hebraeo vestigium exstat, parum est verita mile. Sunt haud pauci, qui eum Bocnaaro Hieros. P. L.
rant ad pu r, Vertantque et cor meum clamas, i. e. ego:
clamo propter fugiatMos ejus ad Marem , tanquam Mimia trima. Ita vertendum esse colligit e Ioco parallelo Ierem. ' XLVi II, 34. Edem Moeem suam a Mars uagus ad nor nasem sicut Miaula triennis. is Et cum natura bovis, addit, is recte μonvenit, qui ab Homero vocatur ἐρίμαος, id est, μεγαλοφωνος, magnas et contentas Mocis. Et propheta feminae magis, quam maria meminit, quia in solo hoc genero
semina est vocatior, teste Aristotele os. Animal. L. IV. sub
finem. Feminam tamen in bubulo genere non quamvis vate. 'profert, sed ιriennem, qua aetate Vox Plenior, quia tum robur sirinius. Paullo aliter va TRINGA: ,, cor maiam clamat propter moabum. Tugistri ejus usque ad Marem vagantur, Miluia trima, i. e. boatum edentea ejulando et plangendo Di Diaula trima. Do quibus penea lectorem esto. iudicium. a ny Vr '222 nhuc 'a Ad ad en mLuehah quod attinet, cum setta eum adscendet. 'a redundat, ut saepe. Alexandrini fortasse legerunt ita, habent enim : σε αναβησονται nam quod apud Procopium . tanqualia Alexandrinorum interpretatio adducitur; ἔτι ἀναβάσει rio Λουεὶθ ἐν κλαυθμρ αναβ σεται ἐν αυτω , Videtur . juxta textum hodiernum immutatum esse. d. D. Micuiso apro ra legere mallet 'ra, quod extat in parallelo loco Ierem. XLVIlI, 5., et verba fio conjungit: 'II ribvr II inera exheia ΝΛ iraer I inen. Sed nulla est causa, cur lectionem receptam deseramus. n nq, quis fuerit Iocus, vel fortasso urbs, non liquet. Fit enim ejua hic tantummodo mentio, et in paraueIo Jerem. XLVIII. 5. Satia tamen vel hinc collisa' ,