장음표시 사용
621쪽
imita ruinae super fundamensa miari deseructa ge- metis scut segroti. Nomen interpres significatione non disserre existimavit ab Ierem. L, 15., quod convenit cum Ar maeo , fundamen Ela. IV, Ia. V, 26-1
quae Arabibus dicuntur. Idem placuit Iarchio et Κimchio, et plerisque e Christianis interpretibus, qui sen-Tum sere hunc faciunt: propter fundiamen a urbis Nirmares h gometis, iniqua sunt percussa, destructa. Sed quum refundamentia non satis conveniat; quae Potius e resa, dirma dicuntur; hoc Adjectivum ad Moabitas reserendum, qui percus scit. n in quoad spirisum, ut infra LXVI, a. Prov. XV, 13. XVII, aa. XVIII, 144, i. e. tristes, amicti, dicuntur, ob fundamenta, i. e. aedificia diruta, quorum tantummodo fundamenta reliqua sunt, quomodon' diu infra LVIII, I a. usua patur. Saadias recte
ει tui sunm lugentea reddidit, probant. Gesenio. Quum Hos III, I. ab interpretibus haud paucis lagenae usea rum vertantur, et lagenarum significationem tribuant quoque nomini semineo a Sam. VI, 19. Cant. ΙΙ, 5. obvio; sunt, qui nostra verba Vertant: super serenia Rir-Harefeιfi lamensabimini, concussas fiam; cui sententiae savere putant, quod in iis quae proxime sequuntur de vinis vitiserisque Iocis est sermo. Hino et Saadias h. I. ,--U I ob lagenas vini vertit. Sed γ δ lagenarum significationem, nomini et a scriptam, commentitiam esse, recte plurea monuerunt, V. c. MiuuAEras in Supplemm. p. 24I., qui nostro loco fun menta intelligi putat. Nos olim forto interpretati sumus, rati inde esse infra XLVI, 8. verbum qn, fortes et sirmos με praesas' collato Chaldaico civim na, corrobo
622쪽
ιυε, magnua, Iuxuriana fuit. Unda verba nostra sic vertimus: Iuper Drιιbus AD--Omnιno percus' Iura. Favet quidem huic interpretationi tam paraneius Ieremiae locus XLVIII, 3I., quo Pro nostris verbis haec leguntur: nanr ad Dima, sivo super SH pro hq posito Miris XD- eres gemebis Moabus: quam Chaldaeus interpres, qui hebraea h. I. sic reddidit: 'vi' 23 di x 'u' ir' nili ηn η' 3-,π-M Mu- latea Dper Diris eiDuaιea sonitudinis eorum moerentes diems: Ita evii viique fum. Nuno tamen verisimilior nobis illa quam Syrus praeivit interpretatio, quam supra attulimus et illustitavimus. Jeremias nostrum locum ex suo sensu videtur immutalle, quem Chaldaeua sequutus fuerit. ann Hebraei recte exponunt II pN, tamentaBimini, gemetia. ut infra XXXVIII, 14. nὶ ηz nanN, gemo ut corum . ' n.'ri non est dubium, quin sit illa ipsa urbs AD-Moab supra XL I. memorata, et eodem, quo hic, nomine de signata a Beg. III, 25., quae mox Vs. II. et apud Ieremiam appellatur. ηN VaIde, plurimum, plane, ut Dhur.
XVI, 15. Jerem. XXXII, ao. Job. XIX, 3. Per sp, necati sum, Iob. XXX, 5.
8. i afri mn ω-Nam -- mabonia langu mum; neutraliter sumendum, ut Ps CXIX, 137. ra um quid μου. ιua. CL supra ad hae ἡII, II. p. 81. Inutilis igitur Michaelis conjectura, pro bhvritigentis , ut , loquar a ,hu, ut fit: eanam arse Nealoni niti'ei hic est sumendum de airria Milifaria, ut suadet con- .lextus et membrorum paralleliamus, qui idem in Deuter.
XXX lI, 3a. Da lueiri vid. supra XV, 4. Wi a Uues quod attinet Samas, urbis in sori. Rubenitariis sitae haud Procul
623쪽
procul urbibns Nebo et Baal Maon, quibus jungitur Nnm. XXX lI, 38., et Jos. XIII, 19. urbi Tiarethao Hasschachar, quae suillo dicitur λ montano Malias, illius scilicet, in qua sepulius Moses, quae montanis Nebo et Abarim,
sive Pisga, sibjecta, insignita suit, haud dubie in apricis
collibus ad pedem montani Abarim, ut recte videtur Conjecisse Masius. Vineta in illa regione et nostra aetate vidit SEETZEN, cs. Monati. Correspondena, T. XVIII. p. 428. et Iibr. nostr. baL Auerihumat. Vol. II. P. II. p. 4o. verbara , n Δ, a duplici modo accipi possunt, vel, domini genιium, i. e. hostes, contuderunt generosis ρώ-
mura εμε, vel, genero a Miaea dominos gentium coruuderunt, h. e. inebriarunt; os infra XXVI lΙ, i. , ubi inebriati mias Mino, vocantur, et similiter GRATius, ubi de vino Mareotico canit Cyneget. Va. 3ia. Harios quae fregit noxia roges. Posterior sensus probatus Vitringae et LoWilio. Nobis totius carminia contextui et con Illio aptius videtur, haec verba priore modo intelligere: hosea Dineas generosissimis Muictus eo Bas Dasarunt. Verbo labri nutiandisgnificationem inesse, multis probaro studuit Micu ELIs in si Supplemm. P. 5 . ex Arabico , saccus. Ilino locum nostrum vertit: e ua palmites dominos gentium nutaraseerum. Sed contundendi significationem tuentur tam veterea interpretes, in plerisque, ubi illud verbum occurrit, lacia, quam membrorum paralleIismus, Jud. V, 22. 26. et
Proverb. XXIII, 35. , quibus locis semper jungitur cum alio
verbo, confundars significante. Π , is esse inrem generosam, ostendimus ad Genes. XLIX, II. vra Ad Iaereruaque Periigctrum. Iaellex urbs in extremo Gileatidia sita, ad ortum aquilanarem Hesbuntis, a qua quindecim millibus passuum abfuisso scribunt Eusebius et Hieronymus. Reliquias hujus urbis, ab Arabibus hodie Sur, appellatae aliquot horarum spatio ad austro is occidentem veteria Rabba EAmmonitarum, viderunt Seelzen et Burchhardi, vid. Memi mahunde Vol. IL P. I. p. ara. Hujusque igitur propa ginea
624쪽
gines viris Sibmae so extendisse, tam foecundam milia et laetam propaginibus plantam valea dicit. Un posituin pro 'MU, Q=n sive hyn, perererem deserium: Per deferemm hie intelligitur deforium Ara biae, quod circumdabat Noabitidem, appellaturque eo nomine omnis terra, quae Moabitidi et Arnoni et ad ortum et Austrum, ut ela xissime liquet ex Num. XX l, I 3. Et e trametari fura lsra Inae in trera trans Arnonem, qui locus es ' a'na ira δε-forto. Sed strictius, terra montanae regioni Abarim, in Iongum protensae a Septentrione ad Austrum, subjecta, ut Vs. II. ιumtili, sive collieuit Abarim, in daserια quod ese regiona Moabi ad ortum solis. n' riis μορ- gines ejus dissu a sunt. hisua non esse vertendum: dere-
Δοι. aut eseias sunt, sed, dissus fura, unde apud nostrum
infra XVlII, 5. propaginea, solones, rea ipla docet. Vitis est, ita disseminari et distandi, ut paImites et IloIones o n es) per intervalla in terram missi, novas identidem
Praestent arbores, plures iterum daturas palmitas, quod hic
verbo uina indicatur. Trausi eruina mare, i. P.
Iacum prope urbem Iaeger, uti intelligitur e loco parallelo Jerentiae XLVIII, 3a.: de bo te, o Miris Samae, propagineaeuae mansierunt mars; mare Meaeria perii. gerunt. Tam laetae palmitum Sibmaeorum fuerunt propagines, ut prorepserint ad lacum Megeria ipsumque transierim, i. e. ripas ejus replentes, partem elua obumbraverint,
veIuti iIlum transiturae. Sed quum in illa regione lacua nullus existat, videtur piscina aliqua major per significari. Piscinas aliquot haud longe ab urbis Iaesee ruinis vidit Seetaen; vid. Auerthumsh. Vol. II P. I. p. 19Ο. G NIus -- mortuum intelligi existimat, quod palmites Sibmae.o transiisse per hyperbolen dicatur. Interpretum haud pauci haec allegorico eapienda putant, et sub ian Si as proponi gentem Moabiticam totam, Per genero apa uas autem designari optimates, per proyagines juvenes forentia aetatis, et quae alia. Ita Chaldaeus, qui hune Versum ita exponit: Nam di vis fiam era a Nerimn, --
625쪽
terfecta ps turba Samaa; reges populorum occiderunt
erum in Diaudine; profugi eorum transfretaverunt stransierunt mare. Eadem plane a magistro suo Hebraeo edoctus HIERONYMus, ad verba Mineae Sabama Notate opermetaphoram vineae omnis provinciae significat vastitatem. Et ad verbar Domini gemium inciderunt Magem uuasi. e. vitium minorum sarmentorum capita, cl. Virgilii Georg. II, a99.J haec: is Servat translationem, quam ceperat, ostendens reges gentium, qui vastaverant Moab, omnes viculos
easte Iaque depopulatos. FIagelia et propagines populum fugitivosque ejus intellige, et transitum maris captivitatem in Babylonem. Sed quae sequuntur va. 9. clarissime do cent, de Mue et Minviis agi, aeque ac de paseula supra XV, 6. Imo quod hic comparatio instituitur inter dasgor et Sibmam, et palmites dicuntur se dissudisse ad lacum Iaegeris, eumque obumbrasse, quod frigido dicitur do optimatibus juvenibusque Moabiticis, arguit, Meo omnino κατὰ το γράμμα acciFienda esse. 9. findi. 'dida nadire Ibopterea eo ta Moeris Ditem Samas, i. e. pari fietu, quo deploravi Jaegerem, etiam Sihmam desseo. Similiter aereinias, XLvIII, 32. 'dian, pras i ta Moeris la d o, o Min
Stamae, h. e. lacrymas meas misceo Iacrymia civium Jaexeris et Sibmae, ob vastationem, quae agria et vineis eorum accidit: se ΚIMcur, qui ' an ante n no vult repeti. nhv,N aufri 'n vet Irpora te lacrymis meis, o Hesion Eua ixa is Futuram mel pro media indicatis in ' commutata, et tertia ri in ', praeter morem, Cames autem est Propter accentum in penultima. Eleganter verbonra, irrigainw PL XXXVI, 9. utitur ad exprimendum Co-
Piosum lacrymarum fluxum. η' η- Ibsa Quia sopor aesi os tuos fruetus ει messem etiam Ce k-ma irruit. 'a n proprie de quovis sono grainori et
626쪽
inordinaso dictum videtur, ut Arabum , quod maxImada sono marra a Do in Litore ponitur, inde ia- , iit
seq., Ierem. XLVIII, 33. XXX, So. p partim de Ma-oribus
miliatim, sa ad proelium aut praedam eNcitantiam, qua significationa verbum sumendum in Ierem. L, 14., et hoo nostro loco. Pro Iaalia in torculari canticis terrificus a dietur barritus hostium. Sensum bene exposuit Voni Naar,,Quo tempore exspectaverast futuom esse, ut vindemiatoris tui pro moro Iaatis aecIamationi a collecturi essent optatos metua lectissimarum vitium; res longe aliter eisidit. Venerunt enim eo ipso tempore hostes, qui diripi ninea et eon- eulcantea speratos praestantissimi ganeris fruetus, aliud tibi Ionge aecinuerunt 'r m, alterius longe exclamationis genus. Ergo nadad irruit in aU--ΡnMus tuos, messemus tuam, idem est, ae si dixisset, irruissa hostes direptores, omnia conculcaturos, vastaturos. Confirmator haeo interpretatio Ieremiae loco paralIelo, Cap. XLV iv, 32., qui vatis nostri verba plenius enunciat ita: quia fure frucι- tuos asi--s messemqua mam 8s 'Mosavior irruit. Noster vero
magis poetico; quare nulla est causa, cur locum nostrum ex Ieremiao loco mutemus, uti securunt Lointhus et mulius. Ceterum bene observat Vitringa, vocem hic proprioaeeipiendam esse de msse o tum Δ, quae praecipue constabat collectione Dueluum Meas ot Miris. qui liuet dioe-
et is, cuius initium Hebraei. ub autumno; bino Coc ius recte vertit: fuar a --μι- ι-m. Pro Ieremias posuit Mindemin, quod nostro quoque Ioco Ponendum censuerunt Lomthiis et Dathius; lino necessitate, ut vidimus.
627쪽
Eigetur, vates fortasse ideo elegit, ut ad colligendos et
anserendos fructus in messe respiceret. nomen esse , montis in Galilaea, notum, sed hic quemvis montem cullum fgnificat. HIERONYMUs: o Idioma Scripturarum est, quod semper CarmeIum montem Opimum atque nemorosum, qui Ptolemaidi imminet, et in quo oravit Elias, fertilitati et abundantiae comparet; ac per hoc signiscat, omnem Iaetitiam et sertilitatem de uberrimis quondam urbibn. Quis-xandam. cu nTI His a. P. I. Lib. IL Cap. XLV II. T. I. p. fo7. seq. ed. Lips. ΜΝ ineis non
subitaliaur, Pyia verbi hoc selo loco obvium; Pietvid. PL LXXX lx, a 3. Non elangebistir, itidem Pyal, quod alias non Iegitur; cf. Billisael Ps. LX, Io. Non jam amplius in Moabitido auditur cantua illo festiuua atrusticus plausus, qui edi ab agricolis in messe et vindemia 'λIet. In lacuitia formaearia uanon calcabis Minum Caico . Neque enim qui in pati ia sua solitus orat calcare torcular, jam amplius calcabit traductus
in alienam. G. Ierem. XLVIIl, 33. Decii r vid. ad V, a. vi n clamorem, κέλευσμα vid. ad Vs. 9. calcantium, guiescem faciam, cessabit, ut XXI, a.
II. Iz hq Propterea, propter tot imminentia mala, Miscera mea Moabi caussa tanquam eishrera perfruunt. Sonabunt, inquit, viscera mea singultu, quem edent tacta dolore ex Moabitarum calamitate concepto, sicut suos sonos edit cithara a plectro pulsata. Hyperbole, qua doloris exprimitur gravitas sensusqtie ejus acerbitas. Intestinorum commotio et strepitus Hebraeis quosvis animi motus vehementiores, tam laetos quam tristea indieat. Sic Job. XXX, 27. Viscera mea trin', ebiau.γε-rum, et non quiestim. Jerem. IV, 19. Viscera meat Miserea meat cor meum in me edia frepuum. Cf. Thren
I, uo. II, II., et infra LXIII, a 5. Tantam igitur san steat fora Moabitidis eIadem, ut digna satura sit, evitas causa omne3 commoveantur, etiam hones. Nisi quod vates de sa
628쪽
dieit, sumendum sit tanquam figurate dictum per modum προσποι σεως υποθετικῆς, smulatae subsiιMιionis, et vora intelligendunt de Moabitis, ut prophetae saeptiis faciunt id,
quod alios Iacturos esse praenunciant, vid. e. o. in a XX, 2. lino est, quod Chaldaeus raostra verba ita exposuit: Propteroa Discera MoMisarum ιanquam cithara sonaliant.. Sed cf. supra XK5. - interius meum, intesina mea seil. strepent. CL Ps. CIII, 1. Chaldaeus sensui a la
c parueris quod la- horaseu Moab super excelsis suis, ingredietiar ad sane a sua tis obsecret, es non Mesebia. Ita hune Versum haud male reddit HIERONYMus, et tu Commentario sic enarrat tis Ultima miseria est, nec in his, quos semper venerata est, habere subsidium. Deserta, inquit, viribus tuis, et trunctis propugnatoribus intersectis, perges ad idola, delubra venata raberis, et nec in illis reperies auxilium, quibus vastitas
tecum communis adveniet. IN U nil din van-hv δε βει, postquam coniseciva fueris, h. e. conspiciendum se praebuerit Moab, et δε λωψDDeru apud
aras, ut se conserat ad Sanctuarium etc. Ilio est orationis nexus, neque igitur est causa, cur Sechero auctore verba expungamus, qu se et linguae Hebraicae genio optime conveniunt, et ab interpretibus Vett. exprimuntur.
In verbis 'rena et esse paronomasiam in similitudin sIi quidarum ' et , sitam, qualis paronomasia et Mich. I, i 3. inter et vere animadvertit 9EsEsius. Conspicaaer, i. e. apparet scit. coram diis suis, ut idem verbum et de Iovae cultu adhibetur; vid. noti ad I, Iz.nm, a vero, fatigat se, ad molestas ceremonias in cultu idolorum spectat vid. e. o. a Reg. XVill, 26. seqq.), quao Hebraeis irrisioni erant, quum nihil profuerint. nud, quod in genere excessiam et elatum quid significat, Peculiari quo. Ο o a clam
629쪽
dam sensu usurpatiir de ara in sit blime exstructa, quan non nisi per gradus conscendi poterat, ut u Chron. XX lli, 25. Jorem. XXXII, 35. Constat enim, veteres steti xille arax diis suis perinde altas, ac Iatas amplasque, et sta e supra fidem. Sio Diononus Siculus BGlimh. L. XVI. p. tib3. Syracusia narrat ab Hierone rege structam Disse aram γρr sarii longitudinem excurrεnιem, ri δ' καὶ πλάτος εχουσαν τουτω κατα λογον, latitudinis autem et ciuisti Quia huiutingitudini congrueretis. Et Graecam vocem βωαις. sono Iiaud multum diversam a nc2, signi sthare a iam celsam et sublimen, quae gradibus conscendat iii , inde patet, quod ipla haec vox βωμού serat signis colici item ἀναβαθι οἴ, gravia, aWcensus, Hesyclito docente. Hanc aratum altitudinem respexisse videtur, Vilrin Ia Observarale,
vales, dum ait, Moabitas se conripiciendos daturos βρ'
aris; curis ceti sis non absque Iahi re altaris Gadibus. Ma
itin*υ AN Et ingredietur Moabita Sanctuarium fium ad orandum. Uripo hic est fanum, GVIταια, in quo Moabitarum idolum, Camosch, erectum D l, quod opis indigi ad supplicandum adibant. Nomen hoc alius qimque de fania et fucrariis salsoruiti Deorum dicitur, vel illi Amos Vll, q. 33. liccte itaque hic Chaldaeus vertit mn di, domum idoli fui. Quoniam Ephraerii Syrus pro nostro. Posuit , ad ιemplum ILero lymis anum; Michaelis pro legera dram iiii lavit
meum, d Ovae, temPlum, Vero sumit ea ligi ii sicatione,
qua Arabes suum usurpant, Con Da es, et pro
καιerint in excelses Dia, AMOcando idola fum, πιαι- esse, ut possent imroim Sanctuarium Is Diae, et in eo co sidere. Sed cur immutemus terium, et vocibus signis cationes insolentes tribuamus, ubi lectio recepta, et voces significationibus consuetis aeceptae, bonum selisum dant ZM ,' ciea non poterit, i. e. nihil obtinebit, nihil essiciet, frustra erit. Sic Ι's XXI, II. et supra cap. Vll, a.
630쪽
Derbiam iutal, qMod loquutus es ad Moabum a tunc, i. e. tempore aliquo superiore, olim, pridem , ni u Sam.
'cin pn convenit. Ceterum cs. Argumentum supra p. 555. seq.14. iube a Tnara reas annos instar
annorum mercenarii, i. e. intra triennium praesi xum et certum; certo mensium, dierum, horarum spatio accurato definitum. Mercenariis enim certum lempus praestituitur,
neque ipsi patiuntur aliquid addi, nequo qui conducit quic-λ qi iam demi patitur. Eadem temporia definitio intra XXI, 16. Alii annos mercenarii sumi volunt pro annis laboriosia ac molestis, coli. Iob. VII, a. Quem ipsum locum ita mento
videtur habuisse Ilian ONYMus, dum nostram phrasin fio exponit: is Sicut mercenarius solis exspectat occubitum, et die hus ac noctibus sinem operis praestolatur, ut statutam mercedem accipiat. mi cm, Deut. X xv, 3. U Gloxia, potentia Moabi, ut XVII, 4. I cobi gloria. t Uriri bba Cum omni tria ovia magna, qti Od vel de hominum multitudine et sti epitu, vel de copia rerum, vel de utraque simul intelligi potest. CL not. supra ad ap. V, IS. I 4. 'NF Hesduum autem, X, I9. UVU V u Exit Perquam Paucum, X, 25. XXI v, 6. ad N , Non Draudiam, i. e. valde invalidum, infirmum; in quo'. ' nulla vis, nulla excellentia est; ut infra x xl, 7. Hiis no-NYMuar is Prophetia haec mortuo Achaz contra Moabitas clirigitur, regnante Ezechia, sub quo decem tribus a Sen- iliacherib, rege Assyriorum, in captivitatem ductae sunt. Itaque post tres annos et Moab, A Tyrio veniente, delebitur, et vix pauci relinquentur in terra, qui subrutas habitent civitates, et desertos agros exerceant. Potest et de Babylonica captivitate praedici, quod post captam Jerusalem, et transitum annotum trium Moab a Chaldaeis vastanda sit, sive quod in trin m annorum spatio nulla eis danda sit Te- quies. Ad Moabitidis vastationem, a Nebucadnegare vio A simo