장음표시 사용
91쪽
Iam vates quod antea poetico expresserat, proliriis dicit
verbis. Praseiacta verum Mesrorum, i. e. opera
vestra prava, Substantivum prius sustinet Adjectivi vicem, ut saepe, exempla vide apud GLAssiuM Hia. Saer. L. I. Tracti I. Can. VllI. p. x3. I4. edit. Dath. Eadem phrassa Ps. XXVIII, 4. Praias vero operibus imprimis videturilitelligenda oppressio proximi et vis atque injuria, innocuis illata, cf. Vs. seqv. ηhriri, darcliaO Observante, pio situm pro demiae madefacere, nam verbum, 'ri sequenti Infinitivo jungi solet non praefixo D sed rivit Num. IX, 13. rid En maeu, eι Hosaria celabriarsa ascha, et Genes. XLI, 49. 'inq, ','ri '' div domo deserismrumerare. Ceterum h. l. est malefacere proximo,smippe quod ex sequentibus liquet, estque haec genuina iocis fgnificatio, vid. Genes. XIX, s. 17. 2E'ri mn, Di te bonafaeero, prioribus studiis
Contraria agite. Sunt, qui haec verba de omnis virtutis studio intelligant, qua significatione verbum, 'occurrit Ierem. XIII, 23., sicuti alta ei it V, D ro bonum, virtuti . iudere, Ps. XIV, I. Hoc tamen nostro loco de 'ri, ob ea siluae sequuntur, restringendum videtur ad officia justitiaoe t humanitatis erga alios. Verbivn 'E hic est assu cora, Ut Jerem. X, 2. XXXI, I 8. Nunc vates alloquitur judices. Studeto aequitati. Propria verbi signifi- catio est, palpara, sive manibus id fiat, suo pedibus, coli. Αrab. hinc quaerere, quaerentes enim aliquid sollicite, manibus etiam locum contrectamus. Unde plurimis in locis id verbum denotat, rei alicui Rudero, ramaliquam curare. Sic infra XVI, 5. Zeph. I, 6. et h. I. Eden hic non tam est judicium; quam potius jua, j uia, ut saepe, e. c. iuisa IX, 6. LVl, I. Hos. II, 18. vel a I. vlure Ravii cata, in pristinum felicem statum redueite, oppressum. nisis ChaJdaeis est beruum, felicam rem didit. γ EN positum pro z Uri sicut vicissim duri nonnun- quam a ruri sgnificationem mutuatur , Mi injusci Ueci , ut
92쪽
ut Ps. LXXI, 4. , a duri, injuria ad ero; Prov. VIlI, 36,
Jerem. XIlI, 22., cs. Mic HAELrs SMnumm. p. 82a. 823. et 826. 8ar. GEsENios interpretaturi dirigito corruptum, impium. Qui sensus huic loco minus congruus videtur. Alii retenta usitata verbi notione, fermenta Die, vertunt: reeιiscata fermemastam, i. e. Pravis moribus comTustium emendate, ne nocere pergat orphanis. Similiter Bocilanius Hieros. P. I. L. II. C. VII. T. I. p. 55. ed. Lips. amandata quod corruριum es, quia quae fermentantur, acescunt et corrumpuntur. Sed primo loco proposita interpretatio orationis nexui est aptior, veterumque confise matur auctoritate. Alexandrini: ρυσασθε vatigatust DbManua oppressa. Chaldaeus: hat justum Fronunci a qui Mim Pastor. Syrus:
eam suscipite, ne, quod forsan nullum inde lucrum faet ros putetis, causam viduae suscipere recusate. CL Vs. aa. Vidua vero, nec minus OrPhanum ponuntur saepe pro omnii aereiaeto auxilioqua inope, ut Deut. XXIV, 17. I 8. Venus quassos Agitet voces adhortantis, seu invitantis, ut infra LV, 1. 3. Ierem. XVIII, 18. Ecclos.
II, i. Discepιemua inricem, alter alterum argu niua, i. e. mutuam demonstrationem veri instituamus probationibus et convictionibus, ut in aetione forensi fieri solet,
in qua quaesitio et accusatio, instituta vel a judico ipso, vel a persona publica, reipublicae aut judicis personam sustinente, et a parte reorum exceptio sive defensio caussae Iocum obtinet, qui actus habet speciem disputationis. Ε dem arguandi, disceptandiqua signisicatu Niphal verbi usurpatur Iob. XXIll, 7., et uitlipaal Mich. VI, a. Lia est 'AMaa eum Postula fiso, riz'n' aι eum Israela
93쪽
mutuam influuia diseυιαίonem. Sistitur h. I. Deus antequam sententiam serat tanquam peccatoris audiens deseusionem, vel si culpam sateatur, Deoque fidem et poenitentiam probet, eum Poena assiciens. nridi a LXX h. l. reddunt διελεα ωμεν. vulgatus: aquila me. Chaldaeus: 'd inni Inqua ''nuria tu i ivnn tunc, cum redibilia ad legem meam, durecabimini coram me, et faciam δε- Precationem Mesram. Quam interpretationem probat J. A. Ti Nasianius in Suppumm. ad Lexx. p. 53. seqv., Contendens, adeo late patere verbi ri r usum, ut et ad preces inserioris, superiorem implorantis, et ad demon trasiones stiperioris, inferiorem benigne excipientis, sese extendat potestas derivali nndin, Habao. II, 1. Proverb. I, 2.. Syrus: cousquamur inraicem. Saadias:
dum inricem Occurramus. GEsaurus inridii 3 h. I. de Deo
usurpatum existimat, qui Judaeos objurget iisque simul poenas inserat, quemadmodum verbum Ea Wa legitur ΕΣecb. XVlI, ao. ai. XX, 35 - 38. Quibus tamen locis omnibus
verbum ponitur in prima Singularis persona, hoc vero loco, ubi prima Huram persona adhibetur, ad utranaque Partem, et Deum et populum referri patet sensit eo, quem indicavimus. Sequitur in secundo hemistichio, ' a' in ra N, in peccata Mestra stas in coccus, dealbabuntur ut niMis, in rubeant in tar coeci, ut lana flans, i. e. etiam si peccata vestra vel gravissima fuerint, et in vos atrocem induxerint reatum, impetrabilia tamen eorum absolutam et persectam condonationem, ut quasi insontes sitis. Sed GgsEurus pIanum hunc et sese sponte quasi offerentem sensuin repudians, ut hemistichium alterum congruat cum sua verbi nn interpretatione, hoc potius dici vult, fore, ut, e medio
sublatis impiis a justo judico Deo, popuIus Judaicus expurgetur. Qui sensus quomodo e verbis hebraicis elici queat, me haud intelligere fateor. De absumendis impiis Versu
94쪽
demum Io. Ioquitur. dis initio secundi hemistichii ostetiams, ut Iob. XX, 6. pluralis nominis 'as solo P adsumto, ut a 'eis' infra LVIII, 6. α'eiari, uberi, a smas 1 Chron. XXVIII, II. intariora), rubor olendona,
Pro quo in Pentateucho mox nubin, vermia ruboria
ut Exod. XXV, 4.), mox nu, n, ut Levit. XIV, 4.
Et saepius , rubor Dermis, scit. cocci, mox ut Genes. XXXVIII, a8. 3o. Jos. II, 18. 2I. in singulari solum 'a legitur. Λ aerarit, Bocua nTus in uerox. P. Il. L. IV. C. XXXII. T. III. p. 525. edit. Lips nomen proprie iterationem notare existimavit, Lilio δίβαφον, ut quemadmodum Graeci δίβαφον appellarint, quod purpura, ita Hebraei quod eoeeo bis tinctum suit. Sed quum non constet, eoccinea bis tingi solita esse, quod in purpura Tyria receptum erat; praestat, nomini primam
ia, unde -- Iux, splendor, ut coccineua color nomen acceperit a rubore Dundoma, sicut Chaldaeis Η 'in' , Apia dor , coccineum dicitur '' 'n Syris idemquo Graecis λ μπρὸν χρωμα, unde λαμπρα Mesia eo cinea, apud Lucam XXIlI, II. CL SALMAsir Mercisau. Plin. in Solin. Cap. LII. p. 777. Ba usir do Vesuu S
cerdoti. Hobraeor. L. I. Cap. XV., et notam nostram ad Bocharii l. c. p. 526. seq. Idem ille color statim a nostrovocatur Mermis, quod paratur ex fania Darmieulorum, qui nascuntur in grano, sive excrescente quodam
tumore, cortici et ramis fruιicis non arboris itieis adhaerescente instar lenticulae, qui coccum dicitur, totusque vermiculis parvis scatet, unde hodie quoque Franco. Gallis . Mermeit Dermiculus, Graecis σκωληE, dicitur. Vid. SAL-Masii merciat. in Solin. Cap. XXIlI. p. 194., et in Dissertatido Homonymis N ea δειricaa Cap. LXX., ubi de Coreo tinctorio, et quos laudavimus ad Bochacti I. I. p. 527. not. 6.et 7., nec nou quae ad Exod. XXV, 4. attulimus. Becto
95쪽
LXX-οδο φοινικουν, Vulgatus coecinum, ν inn ero ώς κοκγεινον, et vulgatus quWi Darnuciaua reddiderunt. Chaldaeus pro priore dictione posuit Pama z---culata ut tinem, pro posteriore, Nn' n 2, ic coccineum. Verba et Setona in Obser ιι. ad Anai g. es Syntax. p. 39I., intens assebum, et Dalda rubeane inter, pretanda esse docet, quod verba a nominibus auelis majorem saepe vim habent, quam quae in prima conjugatione obtinebaL Sicut lana scit. alba, flens. Subaudiendum adiectivum ex indole comparationis et paralleloahet 2, niMia instar, ut I Reg. XXII, Io. a Chron. XVlli, 9.n' ia a ci Wahc', indusi Dasibus, scit. pretiosis. Exempla plura adjectivi omissi et hoc modo subaudiendi reperies in II. B. STAnxi I Grammatices EZr eas p. 48O. seqv. edit. Bosrech. Hinc Chaldaeus: et Saadias ra maia , instar lanas mundas. Lana non solebat artificiali colore tingi, qui rarus et pretiosus, et longe maximam partem incognitus erat apud veteres; sed laua pannorum lotio et albedo erat. Erant interpretes, qui hoc Versu rolpici existimarent ad certum otum, qui tunc temporis obtinuisset, ex quo particula coccinea, longa et
Iala instar linguas unde a ui, vocata poni soleret inter cornua ad frontem hirci emissi hristo, de quo Levit. XVI, 8.), et ad ianuam porticus templi; ea si albesceret post
hircum emissum, Iaetatos ello admodum, et fgnunt illis hominibus suisse remi rum peccatorum; id vero desiissa quadraginta annis ante templi desolationem. Vid. Tractat. Talmud. Ioma Cap. vi I. 8. Misehnvia edit. Surentius. T. II. p. 244. Sed commentum illud esse, cui ipse noster locus ansam praebuerit. pluribus demonstrariant I. G. ' Anicitae Respond. christ. Ziegra in Dissertat. M pece torum coccineorum albedine, Lips. I 'ob. repetita in Thesauro Do Theolog. Phaolor L Syllogo Dissertast. ex geιiciar. in V. ge N. T. ex museo Thood. Massi ει Cour. nami, Lugd. Batav. 1732. sol. T. I. p. 84O. seqq.),
96쪽
p. 165. seqq. s. di nune ii η2ΜΘ dN Si Dolueritia re auscutiaoerilis, i. e. si volueritis auscultare nam duo verba per copulam conjuncta, saepe sic sumuntur Hebraeis, ut apud Latinos verbum cum Infinitivo, vid. GLAssir Philol. Sacri L. I. Tract. III. Can. XXVII. p. 27 I. ed. Dath. scit . mea monita,
qticid si meis monilia obtemperare volueritis. Σηυ Ν Nn Bona, h. e. fructus, terras comedetis, recuperabitistitam sectarum agrorum Vestrorum, quorum Provento mhostea absumserunti opposita iis, quae G. I. de praesenti terrae Iudaicae statu dicta erant. IO. Sin contra, ait Deus, meliora moniti, conlatia haec mea salutaria spernatis, et in pereersa mento vestra obstinato haereatis, hostium gladio vos tradam, misereque omnes peribitis. Dictionem Hieronymus dicit L nare se iracunaeiam proseocaMeritis, quod ipsum at nunc in vulgata latina comparet. MaIe; nam in Hinhil tantummodo, n non ut infra III, 8. , verbum re V valet exacerbara, ad iram pro eare, sed in cal tradi semper rebellis, contumax fuit, denotat; vid. e. c. infra LXIII, Io.
XX, α4. Ps. LXXVIII, 8. Quod Alexandrini verba annverterunt: μάχαιρα υμῆς κατώεται, movit Lowllium,
ut suspicaretne eos Iegisso didi,dire' ut infra XXXIII, r. a. pro quod praesert illi, quod nunc legitur. Verum
recte monuit Κocherus, Alexandrinos, et, qui eos seqiiuntur, Vulgatum et Arabem, active transtulisse commodioris Ioquutionis gratia. Qua eadem do caulla Saadias voxtit: odi solo P Q l, perdam Dos en . Nec cogit ne essitas quicquam mutare; nam 2 ri vel positum est pro Irria, ex
Ellipsi praepositionis, satis frequenti, ut Ios. VII, z5. 72M pro in Ha, Ps. XVII, lo. u's pro 'su, vid. WALTHERI Bui ea uabrr. p. I 33. ed. Sehul Σ.; vel sunt cum Gaesar I verba ,ΣΜ' a ri solveuda in haeo: tinnis 'nueis Dei et me
97쪽
ensem Morara Moa, essiciam, ut ensis vos devoret. Minus probandum, quod STORRIua in ObserMau. p. u74. han phrasin ad illum Hebraeorum idiotismum reserendum putat, ex quo Nominativus forma nonnunquam cum NasiDo commutatur, ut Genes X, a I. Samo natum es, etiam illi
rerin h. e. etiam Semo stirps edita est, parenti 'IN fraιri cs. Genes. IV, 26. Adde Iob. XXX l, 18. sicut patri); Iud. VIII, 18. 'riri uni). nati a vero Hebraeis non minua quam Latinis, cum pagpria eonjunctus, valet α; ut Exod. XII, 16. Leviti XIX, uo. Deut. XVI, 26.; ut vertendum sit: gladio, pugnae, absumemini, bellum voa absumet, cs. Genes XXXI, 26. Ceterum observa Iustim παρηχ σεως in vocibus η, μ' Vs. I9.), et Si mo-xigeros se darent Deo, comederem Bonum terras, secus,
i maderentur a gladio, cui os tribuitur in ri 's Ierem. XXI, 7. Job. I, 15. 27. , quod est acumen ejus, vitae mortalium infestum. I ncur hisce verbis respici existimat sententiam divini decreti vulgatam in interminationibus Mosaicis. Leviti XXVI, 25. 2 ' PMdri', adducam in Dos gladium. nin' 's 'a Nam loquutus est dehova, ' qui minas implet aeque ac promissiones, nec temere Te- Vocat quae dixit. ai. Etiam fi vates superiore oratione consilium suggessisset improbis vitae in melius convertendae, praevidebat tamen, sore, ut non facile illi pedem retraherent a vitiis, et consiliis suis obsequerentur. In novas igitur erumpit querelas de perditissimis eorem moribus, docetque, quid populo huic corrupto in posterum ex divini consilii statuto sit exspectandum. n 'N Quomodol plorantia et admirantis, ut a Sam. I, 25. 27. Thren. I, I. IV, I. Olim Hierosolyma erat na UN nr p, Meua, quae instar castae uxoris fidem Deo, ut marito suo, praestiterat, nunc facta mersιrix, quippe pacti fidsm violaverat, quum idololatriam
sequendo, a Deo descivisset, id quod verbum nar saepe indicat apud Nolam, ut Levit. XIX, 29. Num. XXV, 1.
98쪽
Cons Ezech. XVI, i5. seq. HOL I, 2. et nou. ad ea loca. nN U Plena, pro 'Hhu, cum Iod paragogico, ut in 'na Thron. I, r. 'a pnου λύtiata pernoctabas ira ea, sedein in ea fixerat ut Job. XIX, 4. assidue in ea colebatur. Bespicere videtur vates statum urbis illius qualis suerat sub Davide, Salomone, Asa, et inpalmis Iosaphato, cujus hic Iaus eximia esst, vid. v Cition. XIX, 6. 7. 6. Per homicidas, iudicantur, ut ex orationis nexu apparet, judices itijusti, eoruitique socii et ministri, qui pauperes, viduas et pupillos itecessariis vitae subsidiis fraudabant. 22. Principes adeo et proceres populi quam maxime corrnpti sunt. Ita hic versus e plicatur per eum, qui sequitur. Quaro non sunt audiendi, qui haec verba proprie
accipiunt, dis fraude, quae ab argentariis et cauponibus committebatiar in argenti et vini corruptione. Procerea populi si gnificantiar p r argentum, quod inter metalla, et Per Mintam, quod inter potus est nobilissimum. z a': Seoricis, et quidem ιales, in quas ignobilitia metiarum auro
retro ten fecernisur. Ex plura. bo argentum admixtum p Xtractu s, plumbum igne in vitrum scoriain J redigit, quam scoriam doinde iterum, chemica et metallurgica arte, id fieri cogit, quod fuerat, plumbum ex Oa restituit. Sic
alii deiIa, dum auro argentoque aclmixtum, est adulterinum Mauram, ΓΘοκιμον. sornacis ope in scorias redigendum. Id per vocem a * indicari, apparet ex Egech. XXII, I 8., ci. ibi not. et MICIIAELIs Sumia . p. 1724. li1ΕnONV IIIS: , Argenιum tuum Mersiam es in Doriam, quod hebraice clicitur ci 'a' , rubigo videlicet metallorum, sive purga- ineuin et sordes, quae igne excoquuntur, ut, quia argentum uominaverat, servet metaphoram. Chaldaeus pro
99쪽
quod pecunia Ilanma sua facta est uumua improbuo. N26 poetice Positum Pro consueto et conserendum cum
Arab. amia Miniam bibendum, Minum, et
ingurguasio vini. Cl. Hos. IV, 18. , ubi eadem imago. , Ummum, proprie Domum. Est enim Ann idem quod Atti pro quo in Chaldaicis versionibus saepissime ponituri, Proprio fera re, hinc eircumcidera, quae posterior significatio frequentior est in V. T. Litterae et ri haud raro in dia-
lactis orientia inter se commutantur, veIuti pro Arabes ponunt 'na, et , re saepe pro AnN). Solent vero Arabes dicere, scindera, secara, Miamrare, jugiacira innum, promisiara era aqua diruaero. Sic verbum axcidera, -- findara notat, unde Hebr. Idp; inde est Dinum mixtum. Item unde est in Camus, adis Minum, i. e. miscuit illud. Plura exempla hujus loquendi usus collegit Scitur.TκNsIus iri enim Merss. Philolore. M Ganes AT, II., quibus alia addidit Gesenius ad h. I., ita ut rea extra dubium posita sit. Solent quoque Germani dicere den I in Merse eidem eum nobiliori vini generi ignobilius admiscetur. Non ostigitur, cur cum Scheidio Animad-UC ad h. 1.ὶ Νηnn tinum L lamasum vertamus, coa, Arab. incessiss lemus, aut eum P uno in Memor bivi. P. V. p. 9.. , nu efferamus et deducamus ab , in , , Daia, e dia circa mensuram, ut figitificetur innum aqua perfωμοι. . a3. Hoc Versu propriis verbis dicitur, quod in praecedente more Poetico expressum erat. iri d-Ι,--
100쪽
5 Σ32ra Socii furum, ad eos connivebant, surta appro-habant et participabant. 'nis Omnes iamisionum cupidi. 'nis est munus, inprimis, quo corru Pur judex, ut Deut. ιX, 17. CL infra V, I 3. Ezech. XXII, II. Mich. III, II. 'n' Sectam unusquisqueb reιributiones, mercedibus inhiant; nihil gratis iaciunt, omnia muneris ergo, cf. Mieh. VII, 3. Chaldaeus: P EMηa' a 'a' a 2U ', dicunι nunc ciueri: Do mihi Bonum in Ddisio, et reιri iam tibi in judicio tuo. diri ' uillae' κ' , es. R. 17. nn 3N Ndi' N' Non ingreditur, LmrMenit ad tuos, non admittitur ad illos; audire illos Tenuunt, os Ierem. V, 28.
a4. Querelam de inemendabili populi corrupti statu - excipit praedictio rerum futurarum. Sublatia illia injustis Populi principibus, eorum Iocos boni et justi judices occupabunt, totaqiae respublica in pristinum statum felicem
restituetur. Populus relinquet idololatriam, et mores emendabit. Inducitur vero hoc versu Deus persona heroia gen Toli, se ipsum excitatius ad vindictam, postquam injurias sibi illatas aliquandiu patienter pertulisset, et adversarios ad ossicium frustra verbis revocasset. Propterea, ob tantam illam reipublicae eorruptionem. NI Dictum, effasum, Participium passivum verbi zNἰ, quod, uti Arab.,exa, proprie videtur dictum esse de anhela, Fri da, si 'missa Doee, Uno translatum ad ora cuda, ut Num. XXIV, 3., . ' quod ea ejusmodi voce edi solerent, ut homines eo majore timore et reverentia ameerentur; unde verbum illud a poetis apte usurpari potuit de ipsius Dei sermona, ut hic, et intra III, 15. CL a Sam. XXIlI, I. Domini inius, in emphasi fio dieti, omnium dominorum domini,nu Nn, ut Deuter. X, 17. , vel totius Drraa domini, N Nn , , ut Zach. IV, 14. vocatur. nlNIx n n' Pro nil
n MIN ut supra Vs. 8. 'U'-PNemis, domini/ Urmina, a cujus voluntate totius respublicae status pendet. .Ut inlia XLIX, 26. pou a Jacobi, Dα dicitur.