장음표시 사용
281쪽
et 78 Τract. I. Disip. III. Art. III. Quaest. IV.
,, dimissius, posset ignem, vel aliud corpus
is indifferenter considerare pro imperio vin ,, luntatis suae . Ideo necemum est , quod se illa detentio in consideratione ignis in- is tensa, & perpetua , & contra volunta- is tem Angeli, sit effective a Deo princiis paliter, fle ab igne activὰ quidem , sedis minus principaliter. Quemadmodum enimis intellectus agens, & phantasma se habentis ad movendum intellectum passibilem in
,, nobis: ita Deus se habens ad modum in-ri tellectus agentis , & ignis ad moelum, , phantasmatis , movent emcacissime in- is tellectum passibilcm Angeli, contra v M luntatem eius. Nec obstat , inquit D is ctor, quod principale agens, & instruis mentum non sum nic in eodem suppomis to, sicut intellectus agens, & phantasma ,, sunt in eodem homine . Hoc , inquit ,
,, non obstat quia ordo agentium illorum, , non requirit identitatem suppositi. Ex his inseri Doctor nu. I 3. quod multo gravius , & acerbius crucientur Daemones per illam perpetuam dctentionem suae intelligentiae in intensa consideratione ignis , quam per detentionem sormalem sui Iocaliter
ab igne . Cuia , inquit , longe liberiores sunt Angeli secundum suam intelligendi
virtutem, quam circa vim sui motivam 3 siquidem pro imperio voluntatis suae circa quodcumque Objectum occupari deberet e rum intellectus, juxta exigentiam persectio niS suae naturae, quod certe longe nobilior
est in ipsis persectio, quam sit ea qua pro
libito ex natura sua locum mutare possunt. Illa autem Actentio in consideratione in-
is tensissima ignis, impedit primam libertati tem 3 ita namque per eam detinetur in- ,, tellectus in consideiatione illius ignis vinis dicis, ut nullatenus considerare possit aliaia objecta: detentio autem Iocalis ab igneis solum impedit liberum usum potentiae
is motivae, ut non possit se praesentemsist M re cuicunque corpori; ex quo sequitur , is quod multo major erit tristitia ex detenti
is ne illa objectiva, quam locali 3 quia ubi
,, est major nolitio , & atque certa appre- hensio de eventu, sequitur malor tristitia. Adde, quod ignis obicctive detinens in teuis lectum Angeli, magis essective ipsum cru-M Ciat, quam quatenus ipsum detinet localii, ter: nam ut detinen, localiter , tantum is affigit Daemonem efffective quatenus estri objectum nolitum: ut vero ipsum detinet
prehensionem ad quam determinatur inreulinus, ouae est nolita: &ita haec ultima Adetentio nabet quas duplicem actionem in is intellectum Daemonis 3 prior vero habet tam tum simplicem, & unicam. Dices : Per id Daemones sormaliter , &effective cruciantur , per quod inaequalitet
torquentur: scd non torquentur inaequaliter
per illam detentionem Iocalem, aut objecti vam : Ergo, &c. Major constat, & cam
apertetradit S. Aug. 2I. de Civit. c. IO. Neo quaquam, inquit, negaηdum est ι vm aeternum
ignem aliis leviorem, aliis fusurum esse aeravi rem; Me ipsius ardor pro poena digna rugustum que varietur, sive aequaliter ipse ardeat, sed non aequali musta sentiatur. Deinde, si ignis tantum intelligibiliter suam impressionem in
Daemones faciat, tantum abest, ut eos Cruinciet, imo ipsos delectat; illa namque impressio conveniens est potentiae intellectavae. D rique , si Daemon non nolit, vel non odiat sic detineri, aut ab obieeto sic immutari, non tristabitur: sed in potestate elus est non nolle : Ergo in potestate ejus erit etiam non
cruciari. Adde quod aequc postet affligi in lapide, in Sole, vel in Coelo Empyreo, si ab ipsis definitive detineretur , & mutaretur ob ectivc. Resipondet Doctor ad primum , negando minorem : & ad ejus probationem dicit , quod detentio formalis Daemonum ab igne, est quidem aequalis, sed ipsorum nolle non est aequale: imo longe intensor est illa nolitio in his, qui magis peccaverunt, & ideo Ionge maior est in eis tristitia. Ad secundum dicit, quod nonfit in potcstate Daemonum hanc nolitionem non habere ι quippe illa
continuatur per causam supcriorem agentem, & eos ita perpetuo in igne alligantem , ac eorum intellectum in ignis consiAeratione detinentem. Unde sequitur, quod non possit aliquis Daemonum remissilis aliquando nolle, quam modo nolit 3 quia sicut non est in potestate ejus actus; ita nec modus actus : & sicut causa superior uniformiter agis ad illud nolle producendum cum vinluntate Daemonis , ita quod haec non posist aliter operari ; sic etiam uniformiter agit ad intensionem hujus nolle ,
ita quod non pollit remissilis aliquid
suod si dixeris , inquit Doctor , quod
prima illa apprehensio ignis ab intellecta Daemonis saltem in primo instanti causabat
ipsi in eo delectationem. Respondet, id dici
282쪽
non posse, quia colem instanti, quo ii Hel-lcetus Daemonis ignem apprehendit, conc it tristitiam vehementem, quae omne ga tum non tantum contrarium, scd & omnino impertinens excludit. si urgeas , dicendo , quod causa deIectationis est prior naturaliter quam causa irinitiae . . Respondet , quod in habentibus tantum ordinem naturae, Ze qua simul lcmpore existunt, essicacius excludit minus emcax , licet emcacius sit posterius natura : Nec mirum: inquit, quia impedικηι fit e probibens aliquando est posterius naturaliter I agens tamen primum impeditur per contra actionem eius, s enim generatio unius es corrνptio astrems . Ita
Instabis: Si tota Damonum poena in detentione tum formali, tum objcctiva consisteret, sequeretur, quod Daemones ab inserno exeuntes, Sc per aera aut terram volitantes, non torquerentur , siquidem ab ipso infernali igne nec sor maliter, nec objeclive sic detinerentur: sed falsum consequens , Ergo Zc antecedens. . . Nego maserem, nam, ut inquit Rupertus
Iib. . de victoria Verbi Dei , quocumque se vertat i nabolus , sccum desert cruciativum ignc m. scιendum , inquit, interea , quia quocumque severἰat, poenam suam secum ρ tat , Due Nagaunis ignitorum lapidum , qua semelest fulminatus , intrin ecus in ipso persim rat . Haec ejus poena ex illis Domini metis ad beatum Job , salvo sacratiore intellectu , valet intelligι . De ore e ius lampades procedunt, sicut taedae ignis accensae: de naribus Hus procedit fumus, seu tollae succensae: atque fervens balitus eius prunas a1 de jacit, is, flamma de ore ejus egredietur. Id ipsum supra distri explicabatb. Augustinus lib. 21. de civit. cap. Io. ubi cum dixisset, si spiritus bomisam, etiam ipsi profectὀ incorporei , is nune patuerunt inclu-δ corporalibus membrιs , , tunc poterunt cor νum suorum vinculis inbuubiter alligarι :concludit, Adbaerebunt ergo, si nulla sunt eis
corpora, spiritus memoηνm, imo ρι ritus DAE mones, licet inco arei, corporeu ι .ibus cru clandi.
Hoc ipsum egregie explicat Beda in Commem, ad caput 3. Epistola Jacobi . Ubi.
cumque, inquit, vel in aere Natitant, vel in terras , aut stib terris vagantur , he detinentur , suarum secum ferunt semper tormenta
tare non potest. Sic ergo Daemones, mae in temptis colantur areratis: si per aera sua istam raηt, i d semper ardenι gebennali: is, ex ψ sa sua mena commoniti, deceptis quoque iaminiabus fomitem vitiorum , unde is ipsipereaηt . invidendo suggerunt.
Obseries autem contra primam partem , nempe , quod Daemones torqueantur igne reali, & corporeo ; Primo quidem varios Scripturae textus, quibus significatur ignem, quo mones cruciantur, non realiter, &proprie, sed metaphorice esse accipiendum. Quod utique suadetur , primo ex illo c. I 6. ubi Dives ille, qui dicebat erueio in bae flamma, post modiim dicitur eleva L se oculos suos. & vidisse Abraham a longe, eique dixisse, Mitte Laetarum, ut intingat iocum suum in aquam, is refrigeret linguam meam : Sed manifestum est , quod oculi , digitus, & lingua, nonnisi per metaphoram
animabus tribuantur : Ergo pari modo flamma illa in qua cruciantur . etiam motaphorice debet accipi. Secundo, idem suadetur ex . illo Iob. 24. Ad nimium eatorem transeat ab aquis nivium , is usque ad inferos peccatum illius: Sed sive haec intelligantur dc frigore peccatorum hujus vitae ad calorem poenarum inserni; sive de vicissitudine poenarum in i pis inferno, semper illae aquae nivium metaphori accipiuntur : Ergo pari ratione ignis tantum eli metaphorice dicendus. Denique ; Eo modo ignis damnatos torquere accipiendus est, quomodo vermes eos corrodentes: Sed vermes in inferno sunt tantum metaphorim , nem stimuli illi conscientiae quibus pungitur ,& veluti corroditur damnatorum animus: Ergo , &C. Maior patet , nam Scriptura sacra eodem modo de igne ac de vermibus loquitur , sic Isaiae O . Remis eorum non morietur , is ignιs eorum non extinguetur :quae verba de poenis damnatorum interpretatus est Christus Dominus dicens : bonum est tibi debilem introire in vitam, quam duorpedes babentem mitti in Iebennam , in ignem inextinguissim, ubi vermis eorum non moritur, is Enιs non extinguιtvr : Pari ergo latione ignis, & vermis sunt accipiendi , adeoque cum vermis tantum metaphorice usurpe. tur , etiam & ignis tantum metaphorice accipiendus est.
Nego has omnes consequentias 3 ad primam textum dico, quod quamvis in ea Divitis narratione, sive historica, sive pa-
283쪽
28o Tract. I. Disp. III. Artic. III. Quaest. IV.
rabolica, plura sint metaphorice acci Pienda, tamen non constant , qu&l ignis ibi commc moratus, si Ptiam metaphorice accipiendus: cum aliunde constet Soripturams cram constanter asserere ignem elle in inser no , lassicienterque etiam pateat, non. nisi metaphorice oculos, manus, & linguam separatis animabus posse tribui: Unde non idem de flamma in qua cruciabatur dives ille, ac de caeteris, serendum est iudicium . Ad secundum autem dico , dubium esse an sicut ignis, ita & nix aut aqua frigida torquens sit in inferno : sunt enim plurimi Authores , qui putant utrumque revera in inferno existere, ut ex alternante frigoris, de caloris cruciatu acerbius damnati torqueantur, ut in primis docet S. Hieronymus in caput Io. Matthaei ex praefuisverbis Iob, ubi explicando nomen gehennae, concludit: Dupuram autem esse Πωnnam , nimit ignis , is frigoris iη Iob plenisi . me legitur. Et in illud Matthaei aa. Ibi erit flervs , , stridor dentium, addit, instridor demtium de rigere frigoris oriatur . Idem sentiunt Beda in dietum locum Iob, & Hugo
victorinus M. q. de anima cap. I . iNibilominus praefata sententia prorsus in incerta, imo minus videtur in Scriptura furi .
data; Tum quia Christus Dominus poenam ignis perpetuam, & irremissibilem, de quasi
unicam expresse comminatur: de alia vero poena nivium, S aquarum , ne VCrbum
quidem dicit. Tum quia si poena frigoris coset in inferno, Dives ille non postulasset
guttam aquae, quae cruciatum ignis mitiga ret , siquidem poenam aquae seu frigoris sustinens, expertus suis let ex ea nullum refrigerium poste accipi. Tum quia Zacbariae 9. dicitur , Eduxisti eos de lacu in quo non erat aqua. Nam lacus ille locus est inferni, qui carere aqua dicitur , & consequenter nive , ac grandine. Tum denique ouia praefatus ille Jobi contextus alium potost habere sensum: nam S. Gregorius M. I F. Μor. ωρ. 27. per aquas in vium, Ze calorem nimium, non poenas, scd culpas praesentis vitae intelligit quia peccatores de quibusdam vitiis ad alia ex. treme contraria seruntur , ut ab infidelitate gentium ad errores haercticorum , vel a frigore avaritiae, circa subsidium pauperum ad nimium calorem prodigalitatis in vanOS, vel luxuriosos sumptus . Potest etiam dici quod illis verbis Job, paenas hujus vitae imprecetur peccatori ; nam versu proxime Praecedenti, de peccatore dixerat: Maledi Rasit pars eius in terra . nee ambulet pre viam tanearum e quibus verbis imprecatur sterilitatem terrae, & carentiam omnis solatii aerefrigerii ; unde cum statim adjungat, Ad nimium calorem transeat ab aquir nmium , significat se optare, ut peccator non invetitat in hac vita refrigerium. sed ab una misseria ad alteram extremam transeat. Vel etiam pos Iet ita Oxyoni , ut ab aquis nivium peccatorum ad nimium calorem suturum in
Ad tertium autem respondeo, non idem dicendum de vermibus ac de ignes Tum quia Christus singulariter , & quasi per an tonomasiam de igne dixit, qui paratus es Diabolo, es, Avelis ejus, iii in quia de igni, veritate , dc proprietate est communis sine torum Patrum sententia. Tum denique quia sum cienter apparct, quod vermes non possint rodere spiritum, ejus substantiam laniare; quia ille dolor non causatur a vivente, nisi peractionem vitalem ipsius vermis, qui aliquid de substantia alterius sui trahit, cujus substractionis , Ae quasi divisionis non est capax substantia spirituali et ,& conseqtienter repugnat vermem talem actionem circa spiritum exercere. Et in no est inagnum discrimen inter ignem , re vermem ; quia ignis agit actione mere extrinseca, & immittendo qualitates, vel aliquid eiusmodi; non subtrahendo nec dividendo substantiam; Ze ideo non est necessaria metaphora, quae in verme respinu Daemonis ,
vel animae separatae necessaria cst. Non abnuo tamen revera in inferno mat riales ac viventes cste illos vermes voraces, quit hominum damnatorum corpora Perpetuo corrodant: sic enim ad litteram interpretamuri illud Isaiae dictum cast. 66. ubi cum Deus dixisset; ridebunt ea vera Nirorum, qui eris aricati sunt in me. statim subdit, Vermis eorum non moritur, quasi diceret, vermes victuros semper, de insatiabili morsu damnatorum cadavera corrosuros. Similia sunt illa ver da Iudith Iε. Dabit ignem , , vermes in carnes eorum . Unde S. Maxi
mus Epistola ad Cubicularium de reprobis ait, quod bomines ad finistram Aeati in
aeternum sortlantur, ac tenebras exteriores ac
vigilem vermem , is stridorem dentium. Dices seeundo ι Sanctus Aug. tib. 22. de eL Uit. Dei cap. Io. inducens pro veritate ignis inserni verba illa Divitis , erucior in hae flamma; ait, Dicerem utique flammam illam esse corpoream , nisi taurilenter responderi
284쪽
pisset, talem esse illam flammam, quales oeu. Ii , qualis lingva , qualis digitus , ubi erant
fise inrporibus animae . Unde concludit ,
Sic ergo ineorporatir est illa stamma qua exorsu, is in evitula quam ρον eii, qualia etiam sunt visa dormientium , he in extasi
cernentium res incorporales habentes tamen
similitudinem ereporum. Ergo censet Ν. Αugustinus ignem illum non esse revera cor
Nego consequentiam , praelatis enim in objectione verbis , dubius quidem vid tur 3 nihilominus statim suam mentem aperiens ait, at wνο tebenna illa , quia etiam Stagnum ignis, & fulguris dictum est,
Apoc. 2O. corporeut ignis erit , is eruciabit corpora damnatorum , aut hominum, is me- monum; surda bominum, aerea meminum , aut tantum bominum eorpora cum spiritibus Daemones autem spiritus fine eorporibus barentes, sumendo parram , non im ertiendo Uitam rorporalibus ignibus: Mηus quippe utriustque ignis erit , sicut veritas dixit . Adde quod quamquam S. Augustinus hic anceps
videretur. alibi tamen constanter amrmat ignem gchcnnae csse corporeum , maxime vero se . I 8 I. de tempore eis.
Dices tertio : Ignis ccirporeus vel nullo modo, vel nonnisi maximo miraculo potest spiritus cruciare : sed miracula non sunt amrmanda nisi vel evidenter pateant in Scriptura , vel aliunde certo constent:
aperte autem non constat , nec ex Scriptura, nec aliunde, ignem illum esse cor-Poreum: ergo talis non est amrmandus. Respondeo concessa majore . negando
minorem: ad id enim amrmandum, videlicet ignem inferni esse Corporeum , nos inducit non soli im divina Scripturae sacrae auctoritas, per Ecclesiam, elusque Doci res sum cienter proposita : sed etiam sanctorum Patrum, ac communis Theolog rum sententia, qua constat ignem inserni revera corporeum esse , & Daemones, licet omnino spirituales , illo vere ac realiter cruciari, vel physice, ut volunt Th mistae , vel quod verius apparet , soli imintentionaliter , ut supra cum Doctore subtili docuimuS .
nem habebunt. Haec est de fide , &evidenter colligitur ex Scriptura. saUI3 , quae quoties damnatorum poenas comme morat , toties illas aeternas fore significat . Νic Matth. as. Di cedite maledicti in ignem ae . ternum , qui paratu 1 est Diabolo, ἐν Angelis eiu Et infra subdit, Dunt bi in supplicium aeἰernum, si autem invitam aeternam . Sic Danielis Iz. cap. Et messi, inquit, qui dormi int in terrae' vere evigilabunt, alii invitam aeternam, alii in opprobrium, ut videant semper. Innumeri sunt eiusmodi textus , qui damnatorum poenas aeternas, sicut & beatorum perpetuam stelicitatem declarant . Nec valet dicere ignem fore aeternum, non vero combustionem eternam, inquit S. Aug.
lib. de fide cap. Is . Neque illud diei Me ρ tes, in quo nonnulli sti or s velint, ignem
aeternum dictum, non ipsam combinionem aeternam . Per igηem quine , qui aeter x erit , tra turos arbitrantis eos grabus moere mdem mortuam per ignem premi tum salutem:
ut videliret ipsi ignis aeternus ' ; rembstavero eo um, boc es operatis ignis, non fit in eos aeterna: cum , , Mestramident Dominu sententiam suam eo elusit ita dicens: Sic ibunt illi in combustionem aeternam : justi autem in vitam aeternam : erit ergo aeterna
combustio sicut ignis. Hinc S. FuIgentius lib. de fide ad Petrum cap. y. Firmisimὸ , inquit, tene, is nullatenus dubites, ex ore Dei iusti aeternique iudia eis sempitema atque incommutabili prolata semientia , iniquos amnes ituros in eombustionem aeternam ; iustos autem in vitam aeterηam :iηiquos semper assuros eam Diatio; iustos autem regnaturos me me eum Cisim . Eadem est caeterorum 1S. PP. de perpetuitate pγnarum sententia . Sic Irenaeus lib. q. Cap.
37. suibycumque , inquit , dixerit Domi. nus , Discedite a me maledicti in ignem aeternum , isti eruηt semper damηati : isqvibvstumque dixeris, Venite benedicti patris mei , percipite haereditatem regni , quod praeparatum est vobis in sempiternum , M se re percipient regnum , is in eo roicient semper .
Sic S.Clemens Romanus a S. Damast no citatus in Eglogis, impiarum animarum sempiternas poenas ita praedicat. Immo tales, inquit, omnes aημα sum, , - rum , quibus melius foreι non incorruptibiles
esse. Nam poena sempiterea ab inextins ibitit e purit e, ηeque morientes, magηo juo mavinultum finem obtinere possunt . Eandem veritatem diserte explicat S. Hilarius Canone I. in Matth. Igitur, inquit , reqmes
285쪽
Trach. I. Disput. III. Art. III. Quaest. IV.
nulla gentibus , neque mortis , ut Volunt ,ssemus in comessibuν pendat , qui verbo aut eompendio quies dabitur ; sed eo oralis , , ictu reserrime transirente , vel lacessivit domi. O aeternitas destinabitur ut ignis aeterei β num vel plagavit Θ Iam vero damnum iνηο an ipsis aeterna materies, On in universis sem- minio. exstium, , servitus cum mertimque piternis exerceatur ultio sempiterna . Si igiturisis refiguntur , ut nulla venia relaxemtiν Gentibus , idcirco tantum indulgetur aeterni. nonne P o buIus vitae modo similia paenis v tas eorporalis , ut mox igni iudicii destinen-identur a terris p Ideo quippe aeterna esse mu
inerηitalix abigere , cum iniquis aeternuatis tur, 'regitur in aeternum ἔ is tamen peeis
us proetur ad poenam e cata quae vindicantur longi 1 imi temporis p e. Inferorum autem cruciatus tam in pu- ni= , is limo tempore perpetrantur ν neeniendo Diabolo , & Daemonibus , quam qui quom extitit qui ce erat tam cito nocem hominibus , sempiternos sore , elcgantcr rium μιenda esse tormenta, quam cito factum testatur Minutius Melix his vel bis : Nee est, vel bomιctium, vel adulterium vel f tormemis, avι moIus ullus, aut termisus. In crilegium, Uel quoslibet aliud Icelus non rem. Ite sapiens ignis membra urit, is reficit, ear-rporis Auiturine, sed iniquitatis , is impieta-pit, is nutrit sicut ignes fulminum corpora tis magnuuine metiendum . sui vero pro aliis tangant nee absumant ; sicut eras AElnae, cysquo Paeri crιmιne morte inuliatur nuncluid j vij mont/s, is ardentium ubique terrarum mora qua occιitis, quae perbrev/s' es , eius flagriunt, nec eνegantur ι Da p ale iliud in sup imum leges in unanir is non quia eum cendii m non domnii ardentium pascitur, sedxm bempiternum auferunt de societate umen- inexesa corporum laceratione nutritur . ιium ὸ suta es autem dei a rivitate morta.
Dices : Non videtur justum , ut prosis bomine3 svpphcio prima mortis, Me es de
peccatis quantumlibet magnis parvo lci. civitate illo immortali bomines sim eis se- licet tempore perpetratis , poena quisque cunda mitiι auserre. Sicut enim non tam damnetur aeterna : gravitas enim suppli. ciuηι leges bulus cimtatir ut in eam quisqtiecit peccatorum gravitati respondere debet: revocet r occises t sic nec in illius, ut in v sed peccatum temporaneum fuit, imo &itrem rem tur aeternam, secunda morte dam- moimentaneum : ergo non pei Pettia debet natus. Iuomodo ergo verum est:inquiuntcsse illius poena . . . quod miciri a vester : in qua mensuramcndi ego malorem: nam , inquit , S. Aug. si fueritis in ea remetietur vobis, st tempo- Iib.2I. de civit. Dei, nulla umquam iustιtia rale peccatvm sunticis punitur aeterno p Nec me lex decrevit, uι tanta mora temporis quis- attendunt. ηon propter aequale te oris D que puniatur , quanta mora unde puniretur ιιum , sed propter vicissi. vaeum mati, id est , admissi. Octo inquit, genera poenarum in ut qui mala secerit, mala patia:aν , eo mlegibus ese Icribit Tullius , Damnum, vin- dictam Disse mensuram: quamvis hoc in ea recula, Vcrbera, talion zm, ignominiam, exi- proprio m ι accipi, de qua Dominus cum boclium, mortem , servitutem. Ivid horum es, diceret loquebatur, id es de iudietis. ω con- quod in breve tempus pro cui qtie pereati ce-xdemnatismbus. Proinde qui iudieat is constratate coarcietur, ut tanta υιndicetur moru- demnat injurie, si iudicatur, is condem turla , quanta ae rebenintur perpetratum , nostine, in eadem me ura recipit, quamvis mu'te talio a enim uti ut boe patiatis quiν- Me, quod derit. Iudicio enim 'it, iudiciορ que , quoa Dcit. Unde l. Das legis: Oculum titur: quamvis fleerit damnatione , quod ιη pro ocuID, d cntcm Pro dente. Fieri enimrquum es, patitur damnariora, quoa justum s. potes , ut tam direm rempore qui que amittat Hanc eamdem veritatem diserte tradito lum severatote vindictae , quam tulit ipse sanctus Cregor. lib. a. Mor. cap. Io. At in- alter ι Improbitote pecco ι . quiunt , ait, sine fine non aebet puniri culpHYorru sutem δε alienae sarminae scutum im eum me: iusui nimirum est omni uns Deus,
yxvm rationi sit verbere Gnicare, ηολ. ne qui , quod non aeterno peccato commissum est , uua puncto rem ris socerit, incomparabili Do- aeterno non debet punisi tormenta. suibus r
Vιπcuus ι numquid ιbi iamriti quisque lud lfacta pensaret. Iniqui enim ideo tum cum fine canaus es esse debere , quamdiusteit unde me- ueliquerunt, quis cum fae vixerunt . Voluit
286쪽
tuissent in iniq9itatibus permanere, nam ma- et 3 anetunt peccare quam visere , ideo Ila se re vivere cupiunt, ut numquam δε- sinant pereare cum vivunt . Ad districti ergo iudicis iustitiam pertiset , ut Numquam caream Anticio , quorum mens in bac vita numquam voluit carere meeato , es, nullas detur iniquo terminus vitionis , qui quamdiu valuit noluit babere terminum criminis . Licet autem haec verba de solis damnatis ii minibus intelligantur 3 nihilominus etiam daemonibus miteris aptari possunt, quippe quamdiu steterunt in via, ita pertinaciter I eccato adhaeserunt, ut ab eo resilire nouerint, & in ca prava ac perduelli voluntate perpetuo stetissent , si perpetuus eorum viae status fuisset . Alias etiam rationes divinam aequitatem suadentes in hac decernenda renarum ae ternitate subjiciemus, dum n is erit sermo de quatuor homnium novi nimis. Priusquam autem huic manum ultimam adhibeamus , aliqua de Daemonum in homines malitia , & saevitia . in sequenti Appendice sunt determinanda.
De insistatione , is, cruenta Daemonum inbu-ηum genus seritia .
OIJanta sit, quamque dira Daemonum in homines infestatio , & saevitia ,
nec mens quantumvis perspicax, nec lingua etiam disertissima, cogitare , aut elinqui sum cit . Nam inquit Tertullianus Ap Iogetico Cap. 22. fratio eorum est Monis eversis 1 fc malitia spiritalii a pνimordis ausi
eata es in bominum exitium . Itaque corporibus quidem, is, valetudines influunt, O, HL quos ecus acerbos s animae vero repentinos , 34 extraordinarios per Uim excessur. suppetitilus ad utramque substantiam seminir auramdam sibilia 1, Ore texurias sua . multum s -νitatibus visibui oret , in invisibiles , is, imsensibas in efectu potius , quam in actu suo appareant: D mmσ, fruges, nescio, quod ore latens vitium in flore praecipitat , in germιηe
exanimat, in pubertate convulnerat, acficis ea ratione tentatus aer pestilentes baustus suos offundit . Eadem igitur obsecuritate eontagionis ad piratis Daemonum , cy Angelorum , mentis quoque corrumeta etu furorat us , Ο am n-riis Dedis, aut saevir tabidinous cum errarι-bes variis : quorum iste potissimus , quod eos l
vertat proelii fusis . Hinc c gregie sanetus Chrysolog. serm.
II. Diabolus mau auctor, nequitiae origo, rerum bastis, steundi ruminis se Ir inimicur 3 ille laqueos tendit, lapsus parat, seu 3 fit,
σωι ruinas , stimulat corpora , pungit animas, cogitationes suggerit, immittit iras, dat virtutes, odia, vitia dat amoris , errores storit . discordiar dirit, pacem turbat, Uectus dissipat , eo cindit unitatem , sapit malum Iam s bonum nibal , vistat dimina , Mina
, tentat. Et serm. I s. expendens illa verba Matth.8. Occurrunt ei duo Daemonia babentes , de monumentis exeuntes ait . In monuα mentis sedem fecerant mortis auctores, attendite quae saevaria , quis furor , aude rabie ememonum erga humanιm genus ρ quamvis breve tempus bominem ferre non possunt: omtenti non sunt mori bomines sed vivos bomianes gestiunt sepelire: se se labria mandant , ut bomines redigant in sepulchra: pa cuntur cadaveribur , putredine tetiηantvr 3 deliciantur fetore , quibus tota voluptas est bomines interire: sta sentiamus quid maebiηanturfaucibus , quid moliaηtvr malis, quorum crudelitas modum non habet in aperto. Prorsus itas , nudae namque sunt induriae, pax nulla rubi nec odii, nee invidiae modus , aut finis ullus. Hostum Dei superbia ascendit lem-Perue augetur malitia, erudelitas invalescit :amat s ibi tribulos metere , dum nobis Oinas ferat: Gavdet svat augere puerar, Iupplicia propria exacerbare , dummodo in cruciatus .eterni partem quam plurimo3 asti eat , O, divinae bale illudens imagina pretio o Cisi- si sanguine dealbatam decolaret, assertamque in libertatem , pri=- mancipet servituti ἔ , Cadme a plane victoria prodat pereundo,
perque latus bostile ιn suamet streum vibe
Nam inquit idem sancius Chrys. serm.
II Diabati culpa baminis redundabat ad ργnam ι is, praedae m erui prastis saginabatur inelusus : nec fac.entem, sed tar/entem mistiarabilis αρμιι mvid a ue mille nocendi aries babet, inomeris utitur telis, nou init inauissum , nisu intentatum relinquιt , videt ann
287쪽
Gnam. Heu quam multi partes vulpium sunt,
is fiere Θ stivi Iuctator dolosus pellaciis , is
tubnis irretitos supplantavit Θ Praecipui autem eius doli, ilibus maxime actitantur; homines enim impetit , vel spe tris horrendis ut terreat, aut blandis ut alliciat, vel furore agitat eorum obtinens & possidens corpora, ut suam in cis saevitiam ostendat: vel denique ludificationibus dementat, ut tibi obsequentes ,& in omnibus devotos constituat:
Uuocirca de tribus his Damonum infestationibus nonnulla sunt hic delibanda sub tribus sequentibus Paragraphis .
m variu Amaritionibus, is spectris. DG sunt apparitionum , ne non illusionum genera , quibus solito circumveniuntur ac luduntur homines. Aliud quidem Naturale ; aliud vero Daemonia- cum . Naturale appello, illos omnes ins Iitos naturae deviantis aut maleficiatae ene-etus, quibus plerumque terrentur homi
nes, eosque pro speetiis habent sua sic naturalium Spectrorum causa.
REJ-δεο eam maxime adscribendam
sensuum alterationi; siquidem semsuum alteratio plerumque in causa cst cur homines varia ac stupenda sese percipere
arbitrentur , ut constat maxime exemplo ebriorum,de quibus optime sanctus Ambrosius lib. de Elia, & te unio cap. I s. renc, ait, vanae imagines ebrii, is νιι vibus , insta.
bilis gressus,umbras transitiunts . sicut foveas,nviat bis etim sarie terra, subito eram, is inclinari viduur, is quasi vertaιur, timentes in
faciem ruunt, ει ι olum mansbus avrebendunt, aut concurrentibus montibus sibi visentur incla.di ue murmur in auribus , tanquam maras fluctuantis fragor, is re nantia fluctu tittora: canes, diuerint, leones arburantur , , fugiunt . Ahi risu solvuntuν inconito , ahι inconiolabiti
maerore deploraηι atii cernunt Irrationabiles
pam res , Pgilanses somniant , dormientes δε- tigant cyc. contingit etiam interdum knsuum externorum Iasione ut res aliter qui in Ie vera sint, appareant. Sic rescit Ariliot. de quodam qui suammet imaginem, sive limulachrum, in aete sibi quasi in speculo pr Ptcr oculorum vitium simper obversari ex
stimabat. Idem testatur, eum qui Aiu in Solem oculos intenderit, & oculo alio celeriter averterit 3 primo ci cuncta iri visu gibra, mox rubea, S tandem nigra donec alteratio illa visus recedat. Auditus etiam laesus decipere consuevit, ut fit in his qui morbum imagin sum sic vocant) patiuntur. Sic Cellius M. q. cost. IS. reseri, quod Thcophilus Medicus caetero prudens, opinabatur cum febri-ret , prope lectulum tibicines, & cornicines assistere, & continue auribus ejus cantum
insonare: idque jam sanus accidisse sibi pertinaciter contendebat, sed huic ista taedio
erant, alteii quidam voluptati. Verum crebrior, & major dcceptio manata piantasiae corruptela, vel inordinata, &prava affectione, & agitatione, cujus rei
exempla, & rationes subi jcit Guillelmus
Pariensis a. partis de Univers parte 2. cap. 3 . Exempla quidem, idque ex somniantibus Ω-bricitantibus, dc melancholicis . SOmnian- rates enim, inquit, indubitanter se credunt ,, aliquando videre , & contrectare Poma is aurea,& massas argenteas. Disputant cliam ,, interdum apud semctipsos, an Veritas sit, is an somnium, quod apud eos sic agitur . ,, Tibi vero non est dubium veritatem P ,,
morum aureorum, aut massarum argen- ,,
tearum non esse apud ipsos. Ipsi tamen isti interrogari tunc possent, & responde- ,, re durante somnio, cum juramento amr- rimarent rerum istarum veritatem se certis, risime, & videre, & contrectare . ssSecundum exemplum pon. am tibi in se- , , bricitantibus qui patiuntur alienationes is etiam vigilantes, & dicunt se videre latrO- , , nes, vel alios hominesAut quaerunt coS O iscidere &clamant contra eos, & invocant is auxilia circumstantium, & nituntur ex Murgere delectis suis ut effugiant eos, quos ,, dicunt se videre . Videtur eis etiam , is quod intient per fenesti aS adeo parva S, ,, per quas nullo modo intrare possent. In is hoc exemplo manifestum cst tibi, neque ,, apud subiicitantem , hoc est neque in n- isterio i ibus suis esse huiusmodi homines et is neque citam in domo ubi dicunt se vi- ,, dere illos , sic etiam nonnumquam ut is id ipsum patiantur de mortuis. Manife- ,,stum igitur est solas imaginationes , seu is pliantasmata, quae sunt apud animam se- bricitantis, sufficere pcr se ad appariti nem , sive osunsion in hominum hujus- is modi , ct non oporter c ullo modo ut is assumamur corpora ipλrum , vel alia ta
288쪽
De in se statione Darino num . 28s
se corpora illis similia a quoquam vel ais quibuscumque. M Tertium exemplum ponam tibi in meis lancholicis quibusdam , qui videntur si-- bi videre multitudines hominum armari torum, Sc qui ascendant muros civita- ,, tum, in quibus sunt, vel ingredianturis portas ipsarum , 8c quod capiant eas. IInde, Se ipsimet timentes ab eis capi, is exclamant terribiliter, & cum tremoreis fugientes , quocumque , & quacumqueri possint. Nec potest ei suaderi ullo m is do contrarium: propter quod non po- is test cessare in eis timor , nec tremor, ri neque etiam clamor, neque suga, nisi H teneantur . Memini me vidisse virumri bonum, & religiosum , qui cum mihi is exponeret, & narraret aegritudinem quamri patiebatur , etiam in ipsa narratione,, hujusmodi videbatur tibi videre muresis magnos , de nigros , tentantes ascenis dere desuper vestimenta sua ad caput, , suum, non cessabat passio haec in ipso, ri propter quod erat in horrore , oc ti-
o Nec mirum est, si de rebus quae exis tra nos sunt nobis illuditur, quippe cum
is de nobis ipsis in incredibiliores opini is nes, dc appaι itiones hujusmodi phantas, , mala nos inducant. Fuit namque temisis pore meo, Vir qui credebat se esse galis tum , adco pertinaci credulitate , quod is ab ipsa nullo modo poterat avelli .ri Et ad hoc etiam deit udius crat, quod ri loquela humana nullatenus uti volebat, is galli vocem tantum pro viribus cmgia- is bat. Fuit & alius qui mortuum se in-- dissuasibiliter credebat, Ac propter hocis inter homines , vel cum hominibus vi. M ventibus, se nec debere, nec poste c is medere ullatenus delirabat, donec quiis dam alius simulans se similiter moria, , tuum, suggessit ei quia cum eo, Ze po- is terat , dc debebat comedere, cum es lutis mortuus , sicut Ac ipse , cum viventi- hus neuter corum. Potuisti quoque au- is dire , Se scire , si reminiscaris de quo- is dam, qui semper putabat se videre aquamri magnam ante se , dc propter hoc, nec ,, passum unum volebat ambulare hujus- is modi phantasia deterritus. Hae autem omnes laesae facultatis imaginativae illusiones sunt in duplici differentia , quoniam , ut subit idem Guillumus,
vel fixae sunt i vel mobiler ad instar som
niorum: Ze mobiles quidem sunt, quae fiunt ex sumis, sive vaporibus ascendentibus ad cerebrum, de in eodem insectionem non imyrimentibus, atque relinquentibus, sed potius facile recedentibus f propter quod, Ee cum ipso somno velut evanescentes excutiuntur, Ze de ipsis insectionibus relictis, aliae facilc abolcntur , propter quod ipsa aegritudine cessante , de humore purεato,
ex quo erant, non faciunt amplius aliena,
vel videre, vel loqui, quod ante faciebant, Aliae vero sunt intimioris inscctionis, at oue tenacioris , magisque ad limentis , & ideo difficile curantur, de faciunt, ut quis videatur sibi rex esse, ut vidi patientem cui putabat se este avem , quocumque vellet volantem, de interdum putabat se esse Filium Dei, interdum vero Spiritum sanctum. quandoque vero Messam Judaeorum, quem
de adhuc expectant, ipsumque gens Christianorum nominat Antichristum , de hoc ipsum ipse aperte dicebat: videlicet, quod ipsemet erat Antichristus. Cum ipso morbo interdum immiscet se suggestio Diabolica, quam gens Christianorum vocat spiritum Ulasphemiae; Ze est passio pernici sissima, quoniam intolerabilis, & horrificae vexationis est , & sola virtute alvina curabilis: fit ex morbo intcrdum, ut aliis quis videatur sibi esse lupus , cte fit nihilominus ex suggestione diabolica. De spectris Daemolliacis.
OV mquam, ut supra diximus, variae
hominum delusiones , plerumque a male affectis eorum sensissius, necnon 8c interturbata phantaliae operatione suborianis tur; nihilominus certum est Diabolum hisce naturalibus morbis saepe se adiungere , Bede hominum proclivitate, ac infirmitate in eorum infestationem abuti: Nam , inauit S. Aug. lib. I 8. quaestionum, serpit Me malum Diaboli per omηes aditui se uales , dat se figuris , accommodat se coloribus , adhaeret saetis .
odoribus se subiicit, infundit se saporibus, O
quibusdam nebulis implet omnes meatus inteia Mentis 3 aliquando crudeliter torquens dolore ac metui aliquando Deo e distrabens vel subsannans lutcr11 . Ut autem varias Daem num infestationes, Ze apparitiones ordine quodam recensere valcamuS, Observandum cst Daemones alios dici a reos, nonnullos aqueor, aliquos terrestres,
alios vero subterraneos, ut post Orpbeum T notat
289쪽
notat Psellus, lib. de Daemonum natura. aerii dicuntur qui, inquit Trithemius libro quaestionum ad Maximilianum qu . S. Deo permittente per aerem volitantes, aerem saeptiis turbant, tonitrua, & tempestates conci- Lant, de omnes simul in perniciem humani generis conspirant; variasque interdum induunt formas, easeue saepitis mutant secundum varietatem affectionum, quibus vel
occurrunt maleficarum carminibus evocati , vel impulsi perturbatione ad nocendum. Habent enim violentum omnino, &furiosum morem turbationibus plenum: Unde vehementer malefacti, & perturbati repentinas plurimum machinantur insidias, dcdum suas agunt incursiones, partim latere volunt, partim inserunt violentiam. Malescae horum Daemonum operatione suffultae, tanto sunt ad maleficandum potentiores,
quanto superiorem ex eorum ordine concurrentem fuerint assecutae. Haec omnia vero crediderim. In vita S. Antonii, S. Athanasius aerem plenum esse dixit Daemonibus:
quod Mercurius antedixerat ter maximus:
Nullam vidclicet mundi partem Dpmonum praesentia destitutam. Haec I rithemius cu. ius ultima verba de sublunari mundo intelligenda , alioquin falsum esse docet S. August. cap. de agone Cbristiano: de sic accipe quod subdit: sanctus quoque praesul Ambra ius dixit: Plenuses mundus sanctorum vir-
rutvm , quia est plexus nequitiarum. Secundum genus dicitur Daemonum terr
prium, quorum, inquit idem Trithemius, alii versantur in sylvis, atque nemoribu S, qui venatoribus ponunt insulias: Alii vero putidis degunt in campis, qui noete
aberrare faciant itinerantes; nonnulli demorantur in locis abditis, atque cavernis: reliqui ceteris minus furiosi ac perturbati, cum hominibus in obscuro commorari delectantur. Hi autem variis antiquitus donati fuerunt nominibus: Quorum n mina refert, & describit Saxo Grammaticus lib. I. Saxonicae historiae, ubi in te talia haec habet.
Dux Lemurum ebarus adducitur pro e que per auras.
stat, is vastos edit ad ostra 'aros, Accedunt Fauni Satyris, Pariumque ca
Μanibus admista militat ore stra; Sylvanis coeunt Aquili, Larvaeque
Cum Lamiis eadem participare student.
Saltu librantur Furiae, glomeraηtur iisdem
Larvae quas Simis Fantua iuncta premit.
Has autem varias Daemonum infesta- istiones, & apparitiones, diserte explicat , , Guillelmus Parisiensis ultima parte iue Unia , , verso p. 24. ubi ait : Sunt & aliae ludifi- ricationes malignorum Spii ituum, quassa- is ciunt interdum in nc moribus, & locis is amoenis, &frondosis arboribus; ubi ap- ,, parent in similitudine puellarum, aut ma- is tronarum ornatu muliebri, & candido: is interdum etiam in stabulis cum lumina- riribus cereis, ex quibus appa lent distil- lationes in comis, Sc collis cquorum s Mde comae eorum diligenter tricatae, & ,, audies cos , qui talia se vidisse fatentur, is dicentes veram ceram este, quae de Iu- ,,
minaribus hujusmodi stillaverat. Mani- is sinum autem est tibi; quia facile est ma- is
lignis spiritibus ceram veram ex melle M is gresti, de ex operibus apum sylvestrium ,, colligere, de inde Iuminare facere . A , ,
parte vero hominum nondum audivi- ismus eos hujusmodi rapinam exercuisse: isnec tamen dubitandum est, quin ex per- missione Creatoris interdum haec facere isos lint; quod autem non faciunt, Ves Haec, vel alia mala hominibus, ex bo- is nitare Creatoris est, qui tenet eos liga- ,, tos instar immanissimarum belluarum, is
ut non noceant hominibus quantum- ,, cumque Velint. I
De illis vero substantiis, quae apparent is
in domibus, quas dominas noeturnas, dc ,, Principem earum vocant Dominam Aburi' ridiam, pro eo quod domibus quasseequen- istant, at undantiam bonorum temporam istium praestare putantur, non aliud tibi is
sciendum est, nequc aliter, quam quem is
admodum de illis audivisti: quod enim ,, comedere, Ac bibere videntur, visio il- is lusoria tantum est, ctim manifestum sit , , substantias spirituales cibis, aut potibus ,, corporalibus uti non posse. Deinde nihil isconsumptionis, aut diminutionis appa ret in cibis, de potibus corporalibus, de is quibus sumpsisse videntur, post reces ,,
sum eorum, vel potius postquam eva' ,, nuerint, quapropter eo usque invaluit ,, stultitia hominum , de insania vetula- Drum, ut vasa vini, & receptacula cibin ,, rum, discooperta relinquant, & omnino is nec obstruant, neque claudant eis ΠΟ- is
290쪽
3, ctibus, quibus ad domos suas eas cres, dunt adventuras.
M Idem, & eodem modo sentiendum estis de aliis malignis spiritibus , quos vulgus friget, & tamias vocat, &qui apparent x, de nocte in domibus, in quibus parvulia, nutriuntur, eosque de cunabulis raptosis laniare, vel igne a sIare vidcntur: Appa-
,, rent autem in specie vetularum, videliis cet quae nec vere vetulae sunt, nec veres, pueros devorare Possi bile est eis propter, , causam , quam aixi. Interdum autem se permittitur parvulos occidere in pςnam is parentum propter hoc, quia parente, eois usque interdum diligunt parvulos suos, is ut Deum non diligant. Utiliter igitur, se atque salubriter cum ipsis parentibus agiis tur, Cum causa ostensae Creatoris substra- is hitur. Insidientes aut zm more suo , UΠ- ,, de erudiri deberent, inde occasionem de- ,, testabilioris stultitiae assumunt, qua deis causa factum est, ut spiritus maligni subis nomine, & specie vetularum, in quibusti apparere credebantur, timorem, &hinis norem, ac culturam idololatriae sibi ac- , , quisiverint, ea videlicet de causa. ut pars, Vulis parcerent; hoc est, ut illos nec la- niarent, neque igni assarent. Vetularum M autem nostrarum desipientia opinionemo istam mirabiliter disseminavit, de prO- is vexit, atque animis mulierum aliarum is penc ineradicabiliter infixit. Similiter, o & de dominabus nocturnis, quod bq- is nae doininae sint, & magna bona domi- ,, bus, quas frcquentant, per eas praestenis tur, millieribus potissimum persuaserunt, o & ut ad unum dicam, pene omneS re- , , liquias idololatriae retinuit, & reserva- ,, vit, di adhuc promovere non cessat antis is lis ista fatuitas. Huc speetant omnia illa Daemonum spectra, quibus interdum militares acies, &bellantium castra exhibent. Legimus quidem in Scriptura Gen. 32. & q. Reg. cap. 6. S. Angelos veluti militum cohortes apparuisse turn Patriarchae Iacob, tum Eliae Prophetae. Hoc ipsum de Daemonibus innum rae propemodum historiae reserunt: Plures
videbis apud Nidelium libro ultimo Amiraris: Lenoletium libro q. &C. Non abnverem tamcn speiura illa aliquando fieri ab animabus e corpore solutis, quae intcrdum sic Deo permittente apparent, ut vivos a vitiis revocent, Lu, ut loquitur Guαι trius Para*Us supra laudatus, sunt apparitiones istae, scilicet exercituum arma- satorum, ad terrorem eorum, qui armis is utuntur, ut perrinas, quas abusores ar- is
morum visionibus istis pati conspiciunt, is deterreantur a similibus, & ista sunt, quae is in apparitionibus suis ipsi mortui rese- istarunt. Permittuntur igitur animae mor- rituorum hominum sic apparere homini- is bus ad deterrendos eos ab armorum abu- issionibus. & rapinis, S saevitia, homines is occidendo. Veriim sicut praedixi, nec ve- is ri equi, nec vera sunt arma, quae ibi ap- ,sparcnt, nec vera hastiludia, nec vera prς- istia, nec vel i discursus, aut equitationes, is propter causas antedictas; sed signa tan- istum rerum hujusmodi, tamquam in visi ne apparent ait commoveri faciendoShO- ,,
mines, & deterrendosa malis praedictis, , ,& ad sollicitandos eos de suffragando is animabus defunctorum. Ο me pariter occurrunt illa spectra, quae certis temporibus, & locis, aut domibus solent tumultus, & vexationes varias ex hibere , quorum exempla hic supervacaneum csset resurre, quippe cum notissima sint apud omnes. Tales paliter Daemones illi, de quibusseribit Ioannes Hellesius lib. 3. cap. II.&I2. In Salmasia , inquit, coluntur spiritus is quidam visibiles, qui lingua Ruincnica , , Ciatri, Germanica Nilotai dicuntur, quos is credunt habitare in occultis aedium I ricis, vel in congerie lignorum, nutriunt- isque eos laute omni ciborum genere, eo is quod adferre soleant nutritoribus suis , , frumentum ex alienis horreis furto sub- is latum. cum vero alicubi illi spiritus is habitare, & nutriri cupiunt, hoc min is do suam erga Patrem similias volunta- ,, tem declarant: in domum congerunt isnoctu segmenta lignorum, & mulctri S ,, imponunt lacte plenis varia stercora ani- malium : quod ubi Pater familias ani- madverterit, nec dissipaverit sesmenta, is nec stercora e mulctris; sed de inquina- isto lacte cum omni familia comederit, istunc illi apparere, & permanere ibi di- is
Idem iudicium de spectris viruηcularum, ac femellarum specie pigmer, vel pumilioni, in domibus multorum existentium, Ac domestica sere cuncta ministeria obeuntium. Puta equos curare, domum verrγre, & similia praestare obsequia, de quibus Olaus magnus M . 3. cap. II. quos Gal-