장음표시 사용
271쪽
n. 24. quod non necessario habent aliquem actum malum, nec loquendo de aliquo actu determinato, vel indeterminato, sive vago; Primam partem probat, quia supposito, quod ex natura voluntatis Angelicae non sit, quod persevcret perpetuo in actu semel elicito, non potest assignari aliquid aliud determinativum i8sius ad ullum actum determinatum, nisi fingatur, quod habeant aliquem habitum determinantem ad illum: sed imprimis gratissime asseritur talis habitus; & praeterea absurdum cst, quod omnes actus malos quos DCemon possit habere, habeat simul, & simul etiam conservet; quod sequeretur ex opposita sententia: Ergo nec habitus, nec ipsa voluntas ipsius est determinata ad omnes: Ergo potest aliquando sine aliquo ex illis sublinere.
Probat etiam tertiam partem nempe quod voluntas inemonis nullum habeat actum malum indeterminatumue quia saltem quantum ad actum in genere, potest habere aliquem actum indifferentem, qui scilicet nec habeat circumstantias omnes requisitas adactum bonum moraliter, nec etiam ullam circumstantiam malam oppositam positive
circumstantiis bonis, nihil enim prorsus impedit, quominus talem possit habere.
Mirum enim videtur, inquit Doctor, negare potentiam naturalem in natura illa excellente, ubi non apparet aliquid propter quod sit neganda: Nihilominus infert lJoctor, probabile esse, quod secundit in hanc
potentiam non exeant in actum t proptervehc mentem malitiam , secundum quam
magis probabile est, quod agunt, quam secundum potestatem naturalem , secundum quam missent in actus aliquo modo oppositos. Quibus patet quam perperam aliqui Doctorem insimulent, quasi revera docuisset Doemones interdum opus honestum elicere; quamquam enim id judicet non esse impossibile, ostendatque omnes rationes, quae ad id probandum profert S.
Ihomas, nulliusesse momenti ψ tamen cen- scide facto Dcemones nullum bonum opus morale elicere posse, propter scilicet summam illam malitiam qua eorum voluntaSamcitur Dires primo ex S. Iacobo cap.2. Daemoves credunt, is comremiscunt; sed credere, &contri milcere sunt actus boni: Ergo aliquando eliciunt actus bonos, ad que non
omnis actus illorum est malus.
Neetat minorem Doctor n. 2I. quia quamvis me actus credendi esset bonus diminute, quatenus scilicet haberet bonum objectum, & non assiceretur aliqua circumstantia mala, non tamen esset eo ipso bonus
simpliciter, quia deesse posset ipsi aliqua
circumstantia , quae requireretur ut esset bonust unde posset esse actus indifferens. Vel ut inquit Doctor, licet credant, ille tamen actus credendi est in eis malus, quia derunt illud creditum. Dires secundo, in Doemonibus, & damnatis remanet imago Dei, ratione cujus sunt capaces amoris ipsius Dei: sed non sunt capaces ipsius nisi per actum bonum: Ergo habent actum bonum. Respondet etor, negando minorem, sunt enim imago Dei particeps, & capax ejus per hoc, quod habeant naturam intellectualem, quamvis non haberent ullum actum bonum,cte quamvis etiam non haberent potentiam proximam ad talem actum, in quo nulla est dissicultas. mos tertio, nullum violentum est perρο- tuum, quia est contra inclinationem ejus
cui inest, quod inde constat, quia si sibi ipsi relinqueretur, statim pristinum suum
statum naturalem repeteret, ut patet in aqua calcficta: sed peccatum est Contra inclinationem naturae rationalis: Ergo nequit esse perpetuum, &consequenter poterunt aliquando bonum operari.
Respondet 1. Doctor distinguendo majorem: Nullum violentum cst perpetuum in
causis mere naturalibus, concedit: in causis partim naturalibus, partim Iiberis, ne gat: Rerum equidem es, inquit, quod tu age tibus mere naturalibus , cessantibus impedine tis , reditur ad dis Utionem naturalem, non probibente actaene violenta. Et ratis es, quia
ρνιηcipium i trinsecum es necessarrum restractu bonatatis naturatis quantum est ex st; imideo semper eausat eam nisi vincatur per δε-
minans . Hac modo volotas non es causa res rictu Dae bonitatis in actu suo, sed tantum
babet inclinationem quamdam naturalem, quasi passivam ad bonitatem in actu; quam fiere posset dare actis , non tamen inclinatur ad dandum eam nerestate naturali, sicut gra. ad descendendum deorsum. Respondera. distinguendo minorem, pec catum est contra inclinationem naturae quatenus est contra actum rectum ad quein inclinatur natura, concedor quatenus ipta natura secundum se non haberet inclinati nem
272쪽
'nem aliquam secundum affectionem commodi ad peccatum, nego. Dires quarto: Damnati in inferno poenirentiam agunt de anteactis peccatis, juxta illud Sapientiae 1. ubi damnati paenitentiameteηtes omise avinia spiritus gementes , isc.
Confirmatur : nam ille dives Epulo qui sepul tus suit in inferno, desiderabat ut Abrahamus mitteret aliquem ad fratres in saeculo viventes, quatenus eos moneret de agenda poenitentia, ne post mortem cum ipso ruerent in locum tormentorum: sed hoc erat
opus honestum,& bonu Ergo revera da nati possunt aliquod Opu, bonum operati. Nego consequentiam , & ad authoritatem Scripturae dico, quod damnati in inferno renitent de anteactis peccatis, non ex bono fine, sed ex malitia: ubi talis poenitentia nihil aliud significat quam quemdam remor sum conscientiae, qui semper est in omnibus damnatis vindicans peccata praeterita, qui remorsus non est peccatum, sed pς na peccati.
Ad Confirmationem , Dico , quod illa compassio divitis non fuit orta ex pi
late naturali , neque ex amore fratrum , sed ex amore proprio : verebatur namque ne gravius ipse puniretur , si fratres simul cum ipso damnarentur propter peccata quae ipso vel instigante, veI m Ium . e emplum prςbente commiserant .
Ob Dies quinto: Nullus intellectus ita potest
esse perversus, nec in eo statu constitutus, ut non possit intelligere prima principia prinposita: Ergo nec voluntas potest esse ita corrupta , ut finem ultimum non possit velle di sed volendo finem ultimum, bonum actum eliciet, volitio namque finis ultimi est operatio recta: Ergo damnat rum voluntas potetir aliquando bene velle.
Probatur sequela majoris: Sicut se habet principium in speculabilibus, se se habet
finis in moralibus. Deinde. Omnis malus est ignorans: Ergo nulla potest esse malitia in voluntate, nisi praevius sit error in intellectu, Ac consequenter ubi potest non esist error talis in intellectu, quin intelligat oblectum quatenus est intelligibile, etiam
poterit voluntas ita non perverti, quin possit bonum recte velle. Re1pondet Doctor negando sequelam, quae, inquit, tantum urgere potest i homi stas asserentes intellectum este motivum suffici- en, voluntatis 3 inde namque sequitur quod
intellectus pi imi Angeli nullum principium
practicum possit rectu concipere, quin mo-
veat voluntatem Conformiter , adeoque
ad recte volendum. Ad primam sequelae probationem, dico, illam propositionem se esse intelligendam 3 quog quemadmo umprincipia 1e habent ad conclusiones in speculabilibus: ita finis ad media in operantialibus: non quidem quantum ad omnia, sed quantum ad hoc, quod sicut non potcst quis assentiri conclusioni quin assentiatur principiis, & propterea prilis debet assentiri principio quam conclutioni: ita etiam non
possit velle media nisi velit finem I & pr pterea prilis debet velle finem quam media: non autem sensus est, quod si non possit haberi error in intellectu circa principium,
non possit etiam haberi error in voluntate circa fincm. Ratio autem cur possit voluntas errare circa finem , quamvis non possit intellectus errare circa prima principia , in mani-stulas quia intellectus est causa naturalis, Zenaturaliter determinatur a principio proposito ad cognitionem rectam, unde illam ne cessario habere debet voluntas vero est causa
libera, & non determinatur a fine proposito aὸ actum rectum : ideo , inquit Doctor ,
potest esse ita aversa, quod quantumcumque bonum libi ostensum non moveat ip-lam ad arriandum ipsum, saltem ordinate , unde non sequitur: Intellcctus nequit errare circa prima principia 3 Ergo nequit voluntas peccare : quamvis enim non possit esse error in intellectu , non miniis potest voluntas deficere; alias sequeretur,quod V luntas pro ullo statu non posset errare.
Ofieres sextῶ: Si Daemones, & damnati necessario malc velint , sequitur , quod sempcr sunt in actu male volendi: Ergo in infinitum augent malitiam suam , &consequenter semper augebunt poenam , ita quod sicut nunquam erunt in termino malitiae, sic nec usquam habebunt ter
Coormatur: Si postet augeri pcena ,& malitia semper in damnatis, similiter posset auget i bonitas, & praemium in Matis: bed consequens est absurdum , sequeretur enim inde, quod beati
nunquam forent in termino beatitudinis: Ergo, &C. Negat malorem Doctor n. 27. quia, inquit.
quando habitus est in summo, re habet id
omne, quod requiritur ad suum complementum in tali sublecto, vel secundum terminum tibi praefixum a sapientia divina, omnes actus sequentes nihil augent: sed tantum, proce-
273쪽
27o Dact. I. Disip. III. Art. III. Quaest. III.
procedunt ex habitu jam generato ι que-imen proprie demeritorius: quia non elicia madmodum actus Angeli non augent habi-itur a viatore, cuius solius est mereri, &tum charitatis ejus, nec effective, nec m idemereri: unde magis proprie actus ille di-ritorio, quia ille est in termino, vel secun-ici potest actus damnati quam demerentis et dum naturam habitus, vel secundum capa- sicut ex alia parte actus beati, licet sit accocitatem subjecti, vel saltem secundum ter-iptabilis Deo, non tamen proprie est merit
minum sibi praefixum a Deo, sed omnes illi rius, sed magis dicitur actus beatificus. veIactus procedunt ex plenitudine illius habi- actus beati, vel de beatitudine procedens. tussic perfecti: Ita autem est in proposito: Ad evidentiorem autem hujusce postremae
persectio namque, seu complementum ma-ldifficultatis solutionem, placet adscribere litiae damnatorum est in termino secundumsquae docci Serapnicus Doctor , d .7. art. I. regulam divinae sapientiae, quae non permita quaest. a. ubi Ioquens de mala voluntate Dς-tit eos crescere in malitia intensive: Et ideo monum, ait, Illam posse considerari tri- is actus sequentes non augent praefatum habi-ipliciter: scilicet quantum ad deformita- istum, sed se habent sicut effectus illius Ita tem, quantum ad pronitatem, & quan- ,, Doctor , quibus fgnificat, quod quamvis tum ad actualitatem. Quantum ad de r- ,, damn nati semper velint male, non tamen mitatem est in maIa voIuntate Diabolus is propterea augent malitiam suam intensive,icontinue, ita, quod nulla intervenit va- is quia nempe illorum malitia est in termino. Datio per deformitatis desitionem silve mi- is Unde sequitur, quod pariter non sit au- nol ationem: quia ita adhaesit macula pec- ,, genda eorum poena, sicut nec augetur bea-icati voluntati Diaboli, ut nullo modo ,, torum gIoria: Quia , inquit, num. 28. si-ipossit ab ea separari. Uuantum ad pro- is cui praemium suSstantiale in primo instan- nitatem , est Continuatio ejusdem 3 ita ta- isti in quo aliquis Angelus est beatus, deter- men, quod intervenit variatici quantum is minatum est, nec ex tunc crescit, quia a- ad modum inclinandis Diabolus enim , ,
ctus boni qui sequuntur, non sunt merito- ad ipsum , quod primo appetiit , etiam ,,rii licet sint boni ; ita in Angelo damnato in nunc pronitatem habet , sed differunt i ,, primo instanti suae damnationis determina- modo quam prius: Pritis enim aptetiit, is tur ad certam petnam, quae non crescit in- cum proposito obtinendi, unde dixit , ,, tensivc: nec tamen mali actus quos eliciisPonam sedem meam ad aquilonem , ως. ,, erunt impuniti, licui nec boni Angeli actus nunc vero appetit quantium in se est , is boni erunt irremunerati: Quemadmodumisicut ambitiosus qui sperat obtinere Epi- , , enim Α ngeli sancti actus includuntur in pii-iscopatum, etsi non obtineat, non rece- ,, mo actu , quia procedunt ex persectiones lit ambitio, sed modus ambiendi varia- ,, actus beatifici 3 sed quantum ad accidentale tur: sic & in Diabolo est. Quantum ,, praemium , quod possunt habere , quilibet ad actualitatcm , est continuatio in actu ,, actus est sibi praemium t Ita etiam mali actus peccandi ι tamcn intervenit variatio quan- is quos elicit damnatus includuntur in prima tum ad genus, quia non peccat continue ,, Icena sibi certitudinaliter determinata: Un-sPeccato unius generis, cum non movea- is e quilibet, sicut posset habere ῖς nam a itur simul motibus diversis; modo enim iscidentalam, Ac propriam, ita habet scipsumipeccat supersia, modo invidia, &c. ta- , , pro poena , juxta illud S. Augustini lib. pri- men voluntas ejus nunquam requiescit ,, mo Confestionum cap. II. Domine ,iquia nunquam lassatur, cum sit incorru- ,, cs, ita es , ut sit sibi poena omnis peccator :iptibilis; di cum in ea regnet pervertitas, , , potissima enim, & maxima ymna est pri-ilemper omnem actum quem elicit de r- is vatio maximi boni, qualis est formaliter in mat & depravat, & ita continue peccat. Hactu malo malitia culpae peccatorem aver- sualiter autem Daemonum malitia augeatente a Deo. Crescet ergo pςna eorum initur , aperit quaestione sequenti docendo , infinitum extensive , sicut cie malitia,tillam semper augeri quantum ad vim admi- neutrum vero intensive . Ita Doctor . nistrativam, videlicet comparatione ad ho- D stabis: Actus damnatorum sunt deme- minem: non vero quantum ad vim contem-ritorii quia sunt malit Ergo debent habe- Pplativam, qua cit simpliciter , & neces Iariore poenam sibi correspondentem . aversio a Deo, unde concludit Uaemonis is R pondet Loctor, concedi posse quod a- demeritum non augeri . Ad incremen- ,,
ctus damnati possit esse culpabilis, non ta- tum enim, inquit, voluntatis malae, sive
274쪽
ri demeriti , non sufficit inordinata asseri ctio, quia haec est in damnatis, & eritis in sempiternum di sed requiritur ultrari tempus meriti , 8e 1tatus merendi, deri demerendi : Diabolus autem est in stari tu demerendi quantum ad vim adminiri strativam , non vero quantum ad conis templativam . Ratio autem hujus est , is quia Deus sic condidit universum , ut , , major, & potentior minorem adiuvet , is ideo non tantum Angelo dedit vim Conis templativam, qua mereretur, de ad De- um conVerteretur, sed etiam administrari tivam, qua homini suffragaretur. Quia x, ergo Vis conlcmplativa erat ipsius An- ,, geli in se: quantum ad illam praefixumis est illi spatium merendi, de dcmerendiri usque ad primam conversionem , velis aversonem . sed quia administrativa re- , , specuina habet ad hominem; ideo prae- fixum est Angelo spatium merendi , deri dcmerendi 3 usquequo homines assum ,, rentur totaliter ad gloriam Mansit er- go quantum ad istam, status merendi, ,, dc dc merendi, de manet usque ad diemia iudicii 3 Sed quoniam meritum , & d M melitum non est in vi administrativa , ,, nisi per vim contemplativam, de in b, is nis conic lativa ita est conversa in ,, bonum , quod non potest averti, ideo ,, administrativa non habet nili locum meas rendi: e contra , quia in malis ita est ,, aversia contemplativa, quod non potest ,, converti 3 ideo quantum ad administra M tivam non haset nisi locum, & spatiumri demcrendi. Et in hoc patet, quod di- , , vinum decretum manet lustum ε 3c in- , , violatum I quia tempus quod a condi- ,, tione praefixerat non debuit ausore ,ri nec bonis, ncc malis 3 di illis quid is diligentibus Deum spatium illud cones versum est in bonum , impiis autem , & pcccatoribus Angelis conversum est, , in malum , & idco patet quo modo is crescit mala voluntas in malis, scilicet ,, quantum ad vim administrativam so- ,, tum . Haec Seraphicus L octor, quibus idem docet quod Subtilis, nempe Daeminnum demeritum augeri extentive, non intensive quia nempe augetur corum mali tia Per varios actus erga homines quos infestant, non vero augetur ratione aver lionis quam habent erga Deum, quem ab initio summo odio prosequuntur .
esIedamnatorum poenam: unam quam appellant damni, alteram quam sosus penam nominant. Prima consistit in carentia vilionis, & stultionis summi boni ad quod rationesis creatura naturali suapte inclinatione tanquam ad sutrin finem ultimum tendit: de idcirco rina damni nuncupatur, quia nempe haec carentia maximum Creaturae damn D m assert, ut pore quae ipsum omni sua perseetione , quiete , ac voluptate spoliat. Poena vero sensus seu accidentalis, dicitur illa quae consistit in privatione cuiuscumque alterius brin i praeter visionem beatificam, atque in dolore seu cruciatu, quem ab igne infernali, seu etiam aliunde percipiunt. Lare autem hic semienda vocabulum sumitur, ut non solum ad animalium appetitum sensibilcm se extendat, sed etiam ad appetitum rationalem seu intellectualem , de voluntatem creatam: in Daemonibus autem hic appetitus omnium Consensu admittitur, sicut etiam in Inimabus separatis; Ze hinc fit, ut nullius delectationis, &gaudii sint capaces . Quod autem detur utraque pςna, docet Christus Matth. 23. in extremo siquidem judicio dicet Reprobis Discedis 'a me maledicti, ecce ena damni 3
in σηem aeterηum, ecce poena sensus. Haec porro . duplex poena correspondet
duplici in ordinationi quae est in peccato
mortali ἔ nam per peccatum mortale avertimur a Deo, & convertimur ad crcaturam itaque rena damni correspondet aversionia Deo; ει proptoca consistit in carentia irsius Dei; poena sensus correspondet ConVe soni ad creaturam, & ideo infligitur a creatura: qui enim inordinate appetit res creatas , dignus cst ut ab eis crucietur. Et quoniam Daemones, suo Conditore spreto, ab
eo se averterunt, ut ad creaturas se conver
terent 3 hoc est, ad Luciferum, & seipsos. sese nimium,& inordinate diligentes,& sibi
ipsis ac propriς excellentiae complacenteS, libertatem suam, pulchritudinem, nobilitatem, caeteraque Dei dona intemperanter diligentes, &in summa, res creatas suo Creatori praeserentes; merito ex divinae justitiae decreto, a creatura, hoc est, ab igne cruciantur in perpetuum, sicut eorum scelera, a Pe
275쪽
stia Tracl. I. Disp. III. Artic. III. Quaest. IV.
perpetuo manent, Superbia enim eorum ascendit semper ut ait Psaltes Regius: & se
Deus res creatas ad eorum reprimendam
superbiam usurpat, & horrendam deformitatem inducendam , eosque sempiterno
In praecedcnti quaest. satis declaravimus Daemonum poenam damni; jam corum Pgna sensus est inquirenda: idcirco Notandum I. eam fuisse plurimis e sanctis Pambus communem sentcntiam, Daemones post peccatum suum non statim ad ima Tartara praecipitatos fuisse; sed eos in aere, ac
supra terras degere, donec extremus mundi occasus ac judicii dies adveniat. Ita inprimis Athenagoras in legatione pro Christianis, ubi nostquam docuit Angelos mu- Iterum cupiditate in libidinem exarsisse, &cx iis propagatos fuisse gigantes. statim addit ; m igitur Aueri, qtii cum Caetis excidis
sevi , circa aerem , , teνram oberrantes , non amplius evrbi supra eclos possunt , ,e. Subscripsit Tertullianus in Apologetico cost. 22. ubi Demones aeris incolas fatetur: Habent, inquit, de inrelatu adris, is de vieiania Iraeerum, is de commercio nubium cale-ses sapere Creaturas .
Hoc ipsum censuisse S. Ausustinum colligi potest ex variis ejus scriptis, maxime
vero ex Enarratioηe in Psalm. I 49. ubi ait, Propterea ad clam calumosam regionem , id est, ad banc aerem, tanquam ad carcerem damnatus es Dιabolus de apparatu superiorum Angelorum lapsus evm Angelis suis: Nam Am- solus Me de illo dicit Epnesiorum I. Secundum principem potestatis areit butus, qui nunc
operatur in filus isdentis; Et alius Apost ius dicit nempe S. Petrus a. Epistola cap. 2. si enim Deus Aetelis peccantibus non pepercis, sed carceribus caliginis Inferni retrudens tradidit in iudicis puniendos servari :Infernum hoc appellans, quod inserior pars sit mundi. Non dissentit etiam S. Hieron. Nam in Commem. ad Eristolam Paula ad Dbesios explicans illa verba cap. o. contra spirituaka
nequitia in Gessibus , vocabulum C lestium de acie interpretatur, Hac autem , inquit, omnium Doctorum opinio est, quod aerist. qui Caelum, is terram mediar dividens, mane appellatur, plenus fit contrariis friit dinibus . His consentit Rupertus lib. I. in Gen. cap. II. ubi docet Damones omnes in aerem
cctos, usque ad diem supreuri judicii in
eo permanere: Ille, inquit , ferribiliteν ἐπ- dignatione Dei, trementibus cunctis Angelorum ordinibus , e Cclo excussus in bane aerem miser euiit, is ab omni luce extinctus . , Iam in aeternina Iucem Dei nou ut urar : is nune quHem in bum arrem esse de lectam, is omnes satellites eius quos afreas catervas dicimus ,
pusn in Seripturis babemus : Herbi gratia in Apost do dicente: Non es nobis cHuctatio, H. Futurum es autem ut in I reum inferiorem videntibus etinctis praecipitetur an igηem .eternum qui paratus es eι is Angelis Hus . His concinit Alcimus Avitus qui libro I. de peccato originali Diabolum sic de homine loquentem inducit . Dt eomes exeiaei , subeat ean ortia pae
Et quos praevideo nobiseum dividat Lines . Hi ne Cassianus collatione R cap. II. ait, quod tanta spirituum den'ate eo im-tus est aer iste qui inter Caelum , terramque istunitur, in qua non quieti, me otiosi mr--h;ant 3 ut satis utiliter bumanis aspectibureos providentia divina absconderit, atque substraxerit. Aut enim terrore concursus eorum , vel Moere vultuum in quos se so voluntate sua sum libitum fuerit transformant atque convertunt, intolerabiti formiine bomines eon- flernareηtur atque deficerent, nequaquam va lentes Me earnatibus oculis intueri: aut cer te nequiore3 quo idie redderentur exemplis e
rum iugibus , is imitatisne vitiati: is praeber intra bomiser, is imm nis1, atque aereas potestates feret noxia quaedam familiaritas atque prenisis a conivnerio . Qua Cassiani verba sic exponenda sunt , ut Deus non permittat Daemonibus horrifica corpora sibi fingere , ut spe tris , & imaginibus illudant mortalium oculiis, & illose vicino perterrefaciant. Nosa dum 2. plures limiliter ex antiqui
ribus Patribus cum Origene sensiste ignem cui jam addicti , vel addicendi sunt Dae-mO S , non esse corporeum , nec aliud significare, quam Peccatorum stimulantem conscientiam, ut ipse docet Origenes Ob. 2. Periarnsη east. II. ubi hcc Isaiae verba cap. I. Ambulate in lumine unis vestri , ae flammae quam accend 11; sic declarans ait ειν bos sermone ι Me υιdetur indicare pereat ,
ut flammam sibi ipsemonii ignis oecendat; o
non in aliquem ignem qui antea fuerat accensus is alia, vel ante ipsium subinterit, drmeris ga r . Hanc quoque Origenis suisse sen-
276쪽
tentiam scribit V. Hieron. Dologia 2. eo ira Riffinum, ubi ait ἔ Ignes autem aetereos quos intelligere solet origenes , puto , quod te ηοη fugiat, con elemiam videlicet precatorum, Citudinem interna est is urenIem, de quaias loquitur cap. 66. Hermis eorum non morietur in ignis eorum non extinguetur .
Quod fusilis explicat semia 69. ad Avitum , ubi de Grigene loquens ait ἔ Ignis
quoque gebennae tormenta quae scriptura sacra peccateribus comminatur, non ponit in
suppliciis , sed in conscientia peccator&m :quando Deι virtute , mlefitia omnis me. moria diactorum ante oculos nestros ponitur :
velati ex quib: sdam seminibus in anima
deriactis universa vitiorum seges exoritur . O quidquid feceramus in vita via turpe . vel impium , omnis eorum in eo pectu nostra pictura de exibitur , ae praeteritas voluptate mens intuens Ucientiae pvnιtur ardore, is pcnuuinis si His confiitur .
Eamdem sententiam I heophilaetus a plectitur in 9. caput Marci : Hermis aurem, inquit , is, ignis , qui peccatores pu-xiunt , uniuscuiusque eo eientia est , me
moria eorum , quae in bac vita turpia e m-
missa sunt: quae tanquam vermis consumit , Ρ, Aut linis tacendit . Huic pariter interpretationi favet S. Ambrosius lib.7. in Lucam cap. Iq. ubi sententiam suam iisdem pene verbis, quibus utitur Origenes, aperit: Ergo, inquit, neque corporalium stridor aliquis dentium , neque ignis aliquis perm-
tuus flammarum corporalium , neque vermi
es corporatis 3 sta Me icto , quia sicut ex multa cruditate , is febres η euntur , is vremfs: ita si quis non decoquat peccata sua, velut quadam interposta sobrietate abstinentiae;
sed m endo peccata peccatis tanquam cruditatem quanaam contrabat veterum, is re centιum delictorum , igne aduretur proprio , is suis vermibus conbumetur .
Notandum 3. eam pariter Origeni adscribi erroneam sententiam , quod docuerit Ιumones , & Reproborum animas tandem aliquando ab omni poena solvendas,& pristinam in sanctitatem restituendas , ut de ipso Origene affirmat Epiphanius Epistola quam adversus Origenem scripsit ad Joannem Ierosolymitanum , ubi ipsi Origeni adscrinit, quod docuerit, Diab Ium id rursum futurum esse, quod fuerat, is
ad eandem rediturum dignitatem , is conscentur m regna Caelorum. Hieronum . item tu NH. I. ad Pammaebium, eundem Uriuriaspen rarat. Tom. IV. genem ait existimasse, post multa iacula,
atque unam omnium restitutionem , id ipsum sore Gabrielem , quod Diabolum . Paulum quod Caipham , virgines quod prostitutas . Idem dogma Origeni adscripsit S. Augustinus libro de Haeresibus; ubi
ait, Sunt, is alia butur Origenis dogmata , quae Cassolica Eeriem omnino non recepit e In quibus nec ipsum DBσ arguit ue nee potest ab Hur De ensioribus excusari, maxime de purgatione, 9 de liberatione: se russus post δεπ-gum tempus ad eadem mala revolutione ratio ianatis uniw6ae ereatura . suis enim Catialicus Cistianus, vel doctur, velindoctus, non et Gememeν exborreat eam , quam dicit purgationem malorum , idest etiam eos, qui ισης
vitam in flagitiis, is facinoribus , is sarrilegiis, atque impietatibus quamlibet maximie finierunt 3 ipsum etiam psremo Diabolum . atque Angelox effus , quamvir post singilsimare ora purgato3 , atque liberatos , regno Dei, lucique restitui: rursus post longissima tempora omnes qui liberati sunt , ad Mee mala denuo relabi, is reverti : is bas
vices alternantes beatitudintim , is miseriarum rationalis creaturae semper fuisse , semper fore. Hoc ipsum de Origene constat ex quin ta Srnodo, in qua damnati sunt Origenis
errores , inter quos hic recensetur, quod diceret : Omnium impiorum hominum , ψ- foramque euam Daemonum tormenta finem babitura: atque Impios . is memMer in priorem suum flatum restitutum iri. Praete-νea Cissum oportere pro Daemoηibus eruci.
Hi , , idipsum saeptili per futura saecvla perpeti a spiritibus nequit a , qui sunt in
eoelestibus . Origeni videtur subscripsisse S. Gregorius Nysienus his. Catectistico , ubi incarnationis beneficia referens ait ue Her , is eiusmοῶ aha tradis magnum divinae In carnalionis masterium . me enim ipso, quos eum bumanitate mixtus est , per omnes natum proprietates generationem , is educationem, is incrementum , is ad mortis emperimentum uque tra ens omnia illa , qua
diximus , effecit; ut is bominem . malitia liberaret , is ipsummet inventorem malit sanaret : A gritudinis enim sanatio est morbi purgatis , tametsi laboriosa fit . Idem libr. de Anima , , resurrectione significat , ubi expendens illa verba Epist lae aci Philip p. In nomine Iesu omne genu- fictatur triplex distinguit genus rati
277쪽
ne praeditorum, nempe Ave sis, Homines , on Daemoxes 3 quos in humanae naturae detrimentum, & pernici cm incumbere dicit, uam nempe Daemon una naturam , fgvi- .m, inquit, aiunt vostilum iηter subterrat ea , is inserea numerare , id illo sermoηe significantem, quod viti tale loetis saeculorum
anfractibus , O, circuitionibus aliquando ab lita , mbri extra bonum relinquetur , sed et iam Daemones, concorditer dominationem rariam eo tebuntur . Accedere etiam videtur huic opinioni Ambrosius in P M. Ia 8. Octon.2o. ubi docet,
Diaboli peina fore supplicia, ideoque poenam illius post judicium di ferri, ut sempiterna sit; hominum vcro, quia misericordia temperari , ac circumscribi supplicia debint, statim post obitum ordinari, & infligi. Diabolva enim, inquit, immisistri Husctim hominibus non flagellatamur , separataot Atara ιbi distat is, eti*a . Hinc & di- vilcm illum, qui I aetari opem imploravit evasurum aliquando putat: Verba illius
haec sunt: si Doc operatur bumanum examen,
ut iudicis miserioordiam impetrent rei, ac relegatis non is perpetuum intercladatvν reritus 2 quanto magis Cbrim iudicium est omnibus expetendum 8 Differtur Diaboli iudicium, ut fit Iemper in prnis reus; sempeν improbitatis suae innexus eatbena conscientiae suae , ut in perpetuum subeat σst iu Lemm . Ideo dive3isie in Evanguis, licet peccator nηatibus v getur aerumnis, ut risius psit evadere: Diabolus autem nequaquam puniri ad iudicium demonstratur, nequaquam adbuc pcnir esse jubjectas , nisi quas ipse tantorum conscius scelexum so it timore pe)petuo , ne aliquando si securus. Cettum est tamen hos S. Patres ab Oriscnis sentcntia esse alienos. His ita praenotatis tria sunt in praestim ii quaestione resolvenda . Primum, ΑΠ Οmnes Damones statim post peccatum fuerint in In Drnum detrusi. Secundum, An reve ra igne corporeo torqueantur Tertium , An eorum poena sit aliquando finienda .
DAE Oηes revera post suum perearcim in
lasereum fuerunt detrio, ac praecσιω- ιι . Probatur primo ex Scriptura sacra , quae apertis verbis declarat DamoneS omnes in Tartarum praecipitatos esse . Isaiae Iq. Detracta es ad Isseros superbia tua . Et infra, Herumtamen ad Inferos detraberis ut
que ad profiundiam laci. Sic S. Petrus in Ept- stola Canonica a. cap. a. scribit: si enim D 3 Angelis peccantibus non pepercit ; sta νudentibus distrat detractos in Tartarum trais didit eruciandos in Juricium reservari . Cui
S. Iudas consonat in Canonica ver.6. κngelos vero, ait , quin non emaverunt suum
principatum, sed dereliqueruηt suum dami ilium. in judicium magηi diei, vinculis aeternis suo ealigine reservavit . Cuamqua in autem S. August. in Psa I49. Tartarum , & Insernum a S. Petro nominctum, pro inseriori parte aeris accipi putet , non est tamen probabilis haec interpretatio. Quippe Tartarus, & insernus, & caligo , perspicuuin scros significant: quibus tamen sic addi elos esse, & aTxos Daemones non puto,
ut inde tanquam C calcere nunquam ex
ant; siquidein S. Apostolus Ephesiorum 2. Diabolum vocat, Principem potestatis aeris objur . Cui scilicet obsequuntur, & subjecti sunt Daemones. qui in acre degunt . Probatυν haec eadem veritas ex Concilio Florentino, ubi definitur 3 animas si ruin, ii post bapti ma subceptum milam omnιnω
peccatι maculam incurrerunt, eas etiam amia
mat, quae ps contractam peccati macratam, vel in suis comisibus , vel u dem extites cor poribus sunt purgatae , in Caelum nulla moraer c*i, intvera clare imum Deum Trinum, is, Unum Muti est; meritorum tamen diver- tate alium alio per inmus: Illorum autem an mas, qui in actuati mortali pereato , vel suo originati decedunt, mox in Insmum viseredore, poenis tamen disparibus punienae . Guamquam aulcm de Daemonibus ibi nihil definiat; tamen idem de ipsis , ac de Animabus sentiendum este, ratio ipsa suadet v m ρυια I aemones, qui sunt impugnat res hominum, sunt etiam eorum tortores '. & ideo neces le est ut ad torquendum ho-
mine, damnatos , quos vicerunt, sint in eodem Ioco . Tum quia illa rena fuit a principio debita eoru in superbiae; ideoque a principio ad illam definitiva sententiae fuerunt damnati: at in principio non fulcneccstarium illam suspendi, vel differri;& ideo convenientius fuit, statim, ut sici dicam, in ejus possessionem mitti, donec creatis hominibus propter eorum bonum , & propter alias rationes Providentigdiving, licentiam inde exeundi acceperunt. Quia ergo praesentia Daemonum in inferno est quasi ordinaria lex, & regula, ut sic dicam; absentia vero est ex dispensatione, & pro
278쪽
Pter extrinseeum finem; ideo per se cre- Qibile est in sernum numquam 1poliari Daemonibus omnibus: sed in eo numero per mitti exire , qui ad exercitium hominum sufficiat. Tum denique quia animae damnatae Non sunt pejoris conditionis , quam I aemones: sed illae sine intermissione illam penam patiuntur: Ergo a fortiori Daem nes . Minor constat ex praefata definitione Concilii Florentini , necnon & ex illo Job. II. Docunt in bonis dies μον, ἐν in pu Eo ad Inferna descendunt: Et Luc. o. Μ
tuus es oves, O, sepultus es in Inferno . Insuper eaὁem ratio ultimi praemii, &7cenae in Angelis intervenit; Sicut ergo sancti Angeli completam beatitudinem receperunt in termino viae, aqua non rccedunt, quando in hunc mundum veniunt, nisi solum quoad distantiam a loco cCel sti; ita omnino cum proportione de Daemonibus, ct eorum poena sentiendum cst. Hoc ipsum edocci S. Gregorius lib. q. Dialog. cap. 28. dicens : si esse sanctorum anima ι in Caelo sacri eloquii satisfactione credidisi r oportet vi per omnia esse credas, O
iniquorum animas in Inferno , quia ex retri
riantur . necesse es per σmnsa , ut es, imUι crucientur. Nam scut Electos beatitudo laetificat, ita credi necesse est, quod a die exitus sui, ignis Reprobos exurat . iano, a vix concipere possum qualiter crescat libr. q.
Morri. cap. lo. Daemones nondum in Tartarum fuisse praecipitato, , clim eadem de ipsis, ac de Reprobis animabus videatur
Ut autem haec sententia cum dictis SS.Patrum in primo Notabili laudatorum con-
Cordet , Censerem dicendum, nec omnes prorsus Daemones forte in inscrorum Clau-1iris fuisse reseratos, nec qui ibidem reclus fuerunt, vinculis igneis perpetuo detineri; Sed eorum purosque in t artarum fuisti
deturbatos, reliquos in ae e , vicinisque i cis stationem habere; tum vicissim mutare sedes, & qui in inseris crant, illinc emergere; di ad inscros, terrae, aerisque pen
trare incolas 3 atque ultro citroque commeare 3 uti docuit Eusebius lib. 7. de praeparatpone Gangetica, ubi declarat Angei tum multitudinem supra teriam constitiose: plerosque autem in ima detruscis olla Tartara: Innumerabile est, inquit, aliud genvs siti subjectum , iisdem deliciis obnoxium : od propur imputatem a piorum sorie excidens,
splendente, ae divisiore, qua dudum circum indarum erat. ornatu, on bonoris gradu, quem in regio Palatio sortitum erat quum inter beator angelorum eboros degebat, consentaneam impiis domicilium , Ori Tartari babitationem , quam abyssum divinae seri ura nominant, ac ιenebras nequaquam nostrarum smiles, sed euia modi saerae litterae significant , permutare eo ulpum cst iusto magηι Dei udie o, ae semientia, quorum perexigua partieati ad Atiae. tarum pietatis exercitium , circa terram, im Iublunarem aerem relicta, superstitiosi illius e roris , qui Deorum multitudinem asciscit, nec ab omnimoda D ixitatis ignoratione, contem pioque distrepat, cavsam bominibvr attulit .
Hoc ipsum suaderi potest ex illo Lucae 8.
ubi Daemones rogabant Christum, ne imperaret illis, ut in abyssum ircnt; exinde nam. que liquet, quod Daemones aliqui e corporibus humanis clecti, Tartarum nori r γtunt nisi divino mandato urgeantur .
DAEmmer igne vero, On corporeo in I meo cruciantur e Non pBLia , sed intemtnnali er, ita Daemonis intialectum detinendo, is, sciendo , ut ad alia objecta pro suo ambitris non post ipsum convertere . Haec concluso duas habet partes, quarum probatur prima. Illud maxime amrenisi dum est, quod Scriptura sacra diserte indicat, di SN. Patres constanter assirmant et sed Scriptura se ora saepe pronuntiat homines , & Daemones damnatos igne cruciari,& ita frequenter hoc repetit, ut metaph rice non videantur accipienda : Ergo latendum est, eos torqueri igne corporeo. Probatur minor, variis ejusdem Scripturae textibus, maxime ex illo Deut. 22. Ignis su census es in Drore meo, is, ardebit usque ad
omnipotens vindicabit in eis, in He iudieii v sitabit illos; dabit enim ignem , On vermes in carnes eorum. Psalm. Io. PDei super pere tores laqueos ign/s, i sulpur , cy' spiritus procellarum pars ealicis eorum . Ecclesiast. 7. Hindicia carnis impii ignis , O' Permis . Et cap. 2I. Mupa collacta Mnagoga peccantium , O, consummatio iturum flamma ignis . Idem constat ex Novo Testamento. Sic Matth.ῖ. Omnis arbor qua no acnfructum bonum exciaetur, ore in ignem msitIιur. Et idem
tur , de damnati dicuntur mitti in ignem 4 aeter
279쪽
2πs Tract. I. Disp. III. Art. III. Quaest. IV.
aeterram . Marc.9. In igηem inextinguoilem, tib/ vermis eorum non moritur , O c. Tam
Constans autem modus loquendi Scripturae solum metaphoricum sensum non redolci Inam juxta regulam a S. August. traditam, lib. 3. de Doctrina Christiana cap. Io. Scriptura sacra ad litteram est accipienda , quoties litteratis sensus , nec ullam contradictioncm , nec absurditatem aliquam praesciari, quae regula maxime Iocum habet , quando usus est frequens, & uniformis, & quando proprius sensus non s Itim inconveniens non habet , sed etiam ad bonos mores utilior est : utrumque autem in praesenti reperitur . Idem constanter docent SS. PP. In primis sanctus Cyprianus lib. de laudibus Martyrii cap. II. ubi Insernum sic eleganter describit: solem laeus cui gebenna nomen es, mono plangentium murmure, ων gemitu, eructantibus flammis per borrendam spissae caligiηis noctem saeva semper incendia camini
fumantis expirat, globus ignium arctatus obstruitur, is, in varios p nae exitus relaxatur.
ηe saeviendi plurima genera, tum in stipso convolvit, quidquid ardoris emissi edax flamma crueiavit Ora . Idem serna. de Ascem
sone Domini, Incorruptibilds famma, ait,
nudum corpus alumbent : ardebi t purZtiratus
dives In propris ad e frixae libidinei ballient, O, inter sartagines , is, samma
mihi resilia corpora eremabuntur.
Hanc veritalcm diserte expendit S. Augustinus lib.2I. de Civit. cap. io. ubi cum inquisivissct, quod si ignis inferni non sit spititualis, qualiter in eo possint Dana
ncs cruciari: Si vero non sit corporeus, quomodo hominum corpora torquere νο-
terit, idem quippe ignis erit supplicio nominum attrinutus, & D monum, dicente Christo Matth. as. Discedite a me maledictιm ignem aetereum , quι paratus es Diabolo ,
is avelis ejus ; ita respondet , Nisi quias νηt quaedam sua etiam Daemombus corpora ,
Aut rictis bominibus visum es , ex ψο aere osse , atque θρmido , cuius impulsus vento flante sentitur . Iuia genus elementa si nibuene perpeti posset, non ureret fervefactus in
stadieιs: us enim tirat, prius uritur , facitque quia patitur. Verum licet incorporei sint Iaaemones, nihilominus ab igne allici, cruciarique mox asserit. Is autem eaqquam nubia babere eo ora Daemones aseverat, non es de hac re aut laborandum opeνομ ιnquisitione, aut coΠI Insa disputato: certan um . Cur enim non dicamus , quamvis miris , tamen veris modis etram spiritus i corporeor posse poena corporalis ignit affici , si spiritus bominum etiam ipsi profri incorporeι. si nunc ρ tuerunt includi corporalibus membris, is, tun poterunt corporum suorum vincutii insolubiliter alligari λ Adbaerebunt ergo , si nulla sunt eis corprea utritus Daemonum; imo spiritus Doemones , licet iηcorporei , coiporeis igηibus cruciandi : Non ut ignes ira , quibus adbaerebunt, eorum iunctura ιπι rentur , is, animalia fiant, quae constent spis, , N re r sed ut dixi, miris , i , ineffabilibus modis adbaerendo, aerip entes ex gηibus rinam, non dantes ignibus Uιtam . Eandem veritatem luculenter explicat S. Gregorius lib. . Dialog. cap.28. ubi sic inquit: Sicut Electos beatitudo laeti at, ita credi necesse es, quod a die exitus sui, ignis Reprobos exurat . Pctrus vero diicipulus interrogat 3 Et qua ratisne credendum es ,
quod rem incorpoream tenere Unis corporeus
possit Z quod capite 29. prosequitur , &tandem discric interrogat , An ignis Infer ni eo Oreus sit λ & respondet Cregorius ,
corporeum esse non ambigo . 1ecundam vero nostrae conclusionis par-lcm , quod ignis ille non νealiter, sed intentionaliter Daemones cruciet, idem Creg. ibidem edocet. Petro enim sciscitanti, su
modo rem incorpoream tenere ignis corporeu
possit ξ in hunc mcdum occuriit: sι Niυπιι, bominis incorporeus h ratus tenetur in carinpore , cur non post mortem , cum incorporeusM I risus , etιam eorporeo igne teneatur pocinde cuiusmodi sit c a poena, dcclarat . Texeri autem spiritum per ignem dicimur , ut tormento ignis , videndo, atque sentiendo puniatur . Ignem namque eo ipso patitur , quod videt ri Ο quia cremara ' aDicιt, cre
matur . sicque D , ut res cos orea incorpoream exurit , tum ex Cηe v biri aruor, ac dolor invisibim tra&ιur , ut per ignem cor poreum , mens 1ncorporea euans incarpstrea flamma crucietur . suamvis colligere ex dictis Evangelim posumus , quia incendium anima non sitim viaendo , sed etiam expe
Qualiter autem haec poena ab igne Co porco spiritibus inseratur, docet L Octor in
carne, o i quaedam ab eju/ ms spone disse - βο , sicut animae dolor , qui runcupatur tria sitio
280쪽
sitia, est ab bis rebus, quae nobis nolentibus is accidunt. Ex hoc , inquit Doctor , ap-
,, paret quod dolor est passio consequens,, apprehensionem sensitivam, & in appeis titu sentitivo: I ristitia autem est propricis in appetitu intellectivo, aut in volun ,, late , & consequens apprehensionemis eventus alicujus oblecti noliti . Deinde is declarat num. 7. quod ignis Inferni in ,, objectum disconveniens Daemonibus , , , idque dupliciter. Primo , ut Actinens spi-
, , ritum definitive. Secundo, ut immutans,, objective. & utroque modo cruciat D , , mones: Primo quidem; quia nolunt deis tineri ab igne , & ad istud nolle, in-
,, quit Doctor, inclinat affectio comm is at secundum quam appetit liberum u- ,, sum potentiae, ut sicut natura sua est in- is differens ad quodcumque corpus , sic , , posset se facere praesentem cuicumques, corpori. Promovet autem superbia pro-M pter quam appetit uti propria potesate: consummat invidia propter quam nun- is quam vellet determinate esto propter senis tentiam, vel actionem divinam . Istud is nolle praecedit detentio, & apprehensio,, detentionis: Isto autem nolle licet inoris dinate posito in voluntate ejus , sequi- tur apprehensio certa de eventu istiusi, noliti : & ex hoc tertio , vel quinto ,, computato ista duo quae praecedunt nolis le , siquitur tristitia . Observat deinde, quod ignis Angelum non detinet, nec emcὶlive , nec formaliter peris se . Non quidem effecti e , quia , inquit , is nullus locus corporeus detinere potest ,, spiritum; quia quod non Iocat effecti vc, nec impedit ipsum πoveri, neque efferi ctive ipsum dotinci: Non etiam formaliter
,, necessario; spiritus enim corpore solimis tu S , a nullo corporeo loco clauditur , si & ambitur ι cum enim materiae, ac qua n- titatis sit expcis, nullam habet ambienis tem supcrscilam, nec consequenter se , , malcm locum. Sed tantum detinetur se
is maliter ab ipso igne secundum ordina- , , tionem divinam, ita quod Deus effectiveis ipsu in Daemon m in igne, velut in caris cere detineat; ignis autem ex Dei ordi-M natione ipsum, ut carcer detinet, de alia is ligat; ita ut ab eo exire ncqueat. Unde
is suinme ili statur; non .enim tantum inlitis detentioncm adtivam Dei, di suam pas- , , si vain a Deo: sedctiam, inquit Doctor, ,, num .9. odit detentionem krmalem perpetuam ab illo igne: & per consequens is de illa detentione formali tristatur . is
Cum autem tristara , sit formaliter Cru- is clari, sequitur quod ignis ut formaliter is detinens Diabolum , etiam aliquatenus , , effective ipsum cruciet. Nee refert, quod is ipsum non detineat sectιυe : Inde nam- ,, oue non sequitur, quod non possit ip- ,, tum etiam effectivc cruciare 3 quia ut is detinens formaliter , est objectum noli- tiim , & apprehensum , ut disconvc- is niens; Objectum autem nolitum effecti- ve inseri tristitiam . ssId ipsum docet S. Thomas quaest. de anima art. 2I. suaelibet, inquit, spiritualis pub- flantia quantum est de sua natura , non est alligata alicui loco ; sed transcendit totum o
dinem eorporalium: suod ergo alligetur alicui, di, determinetur ad aliquem locum per quandam necessitatem , es contra esus naturam , ntrarium appetitui naturali. Deinde docet Doctor nu. II. quomodo etiam intellectus Angeli perpetuo determinetur ab igne objective, & ut sic ipsum etiam Daemonem cruciet. Primo namque, Minquit, intellectus Angeli determinatur riperpetuo ad intense considerandum ignem , , in ratione objecti. secundo , apprehendit is istam determinationem ad talem consi- riderationem. Tertio, odit, Zc sicut prius is istud odium oritur ex affectione com- is modi, ex qua vult quodcumque obj
ctum, prout sibi delectabile fuerit, con- ,, siderare nunc hoc , & nunc illud : di is
promovetur ex superbia , ex qua vult ,, uti intellectiva sua secundum imperium is voluntatis propriae : & consummatur ex is invidia, propter quam odit determina- Gri a Deo ad aliquam considerationem is unicam. βvarto , sequitur appresensio, is non tantum nuda istius consideratio- is
nis, sicut in secundo , sed apprehensio is certa de eventu istius consuerationis is intensae , & perpetuae . sinis ex hoc issequitur tristitia . UEt si quaeras, inquit Doctor, quomin Mdo illa possit competere igni, cum nul- istum corpus possit intelligentiam spiritus is ita effraciter movere , uuin ipsa intellia is gentia , & operatio intollachus subsit vin is luntati ipsius spiritus, ut pro libito eam ab is objecto disconvenienti revocet, & ad a- istiud convcrt.it, Re pondo, quod istud non ,,
i convenit igni viritite propria, quia tota rivirtute activa ignis posita, Angelus ibi is is di