장음표시 사용
31쪽
3o Tract. I. Disput. I. Art. II. Quaest. III.
A Melus, is a ima rationalis specifice diffruηι ex propriis eorum naturis , quωπempe suetas es naturae completa ,-σπι- ma naturae incompletae. Ita Doctor loco laudato numero q. Probaturque . Quod habet secundum se speciem, non potest esse ejus-dcmspcciei cum coquod non habet secundum se speciem, sed est pars speciei: at vero AngeIus habet per seipsum speciem , anima autem tantum est pars speciei humanae, & non dicitur species, nisi secundo modo, ex his quos in tertici notabili assignavimus, hoc est, species praedicabiliss
Ium, de non subficibilis ι sicut sunt materia, & formas ergo impossibile est quod anima st ejusdem speciei cum Angelo; sed differt ab illo sicut pars speciei a specie.
Adeoque primaria ratio eorum distinctionis petenda est cxco quod anima sit natura incompleta, & Angelus natura completa. Deinde: Ex eo praecisc petenda est distinctio specifica Angelorum ab anima rati nati, quo posito, caeteris etiam non intellectis, revera percipiuntur esse diversae speciei: Sed polita ratione naturae completae in Angelis, & incompletae in animabus, sussi Cienter intelliguntur specie disterre, etiamsi non percipiatur uni bilitas vel non unibilita S &C. Ergo primaria ratio eorum specificae distinctionis petenda est a conceptu naturae Completae vel incompletae. Major constat . Minor probatur: sive enim Angelus, & anima concipiantur intuitive, sive abstractive, Ccrtum est quod qui deprehendit Angelos sic naturas completas, nullum ad aliud di-CentcS Ordinem cum quo totum aliquod con. stituant, revera percipiat ipsos specie differre ab anima quae ex sua natura est incompleta , dicitque habitudinem ad corpus cum quo hominem constituat; etiamsi non apprehcndat eos este discinsivos vel non discursivos dic. Ergo primaria ratio distinctionis corum
desumitura conceptu naturae completae vel incompIctae.
Demque ii Ia dicenda est primaria ratio utriusque distinctionis, ex qua oriuntur pr plietates specie distinetae : Sed Angeli, &
nimae proprietates diversae proveniunt ex coquod anima sit natura incompleta, Aracli vero natura completa; inde enim sequitur liquod anima sit uni biIis corpori , Angelus vero ipsi non situ nisi lis : ergo&C.
Dices I. contra utramque conclusionem
Angelus , & anima sunt in natura pares :ergo sunt ejusdem speciei : Consequentia patct, qua enim specie disserunt , diversam
habent naturam, adeoque non sunt natura pares. Probatur antecedens ex S. Augustiis
no lib. . de Iibero arbitrio, ubi ast animas rationales superioribus 'Istibus esse licio im
Nego antecedens, & ad eius probationem dico S. Augustinum dixisse Angelum, &animam esse natura pares, non per respectum ad praedicata quibus constituuntur , sed per ordinem ad beatitudinem in quam ordinantur, tum quia unus plus habet debeatitudine ex natura sua quam alius: tum quia etsi non sint ejusdem persectionis nat ratis , possiant tamen aequalem habere beatitudinem: tum denique quia habent idem oblinum beatificum in quo sollim quietari possunt, &satiari; adeoque ex natura sua aeque ordinantur ast Deum videndum , de
Dices a. Operationes, & potentiae An geli, & animae rationalis sunt eiusdem speciei: ergo similiter Angelus, & animaspecie
non disserunt. Sequela patet , potenti enim , & operationes consequuntur naturas rerum quarum sunt; operari enim sequitur esse, non solum secundium ordinem existentiae , sed etiam secundum rationem essentiae, & entitatis dignitatem. Respondet Doctor num. 6. sifariam: primo quidem quod si Angelus, & anima considerentur absolute, & secundum proprias naturas, revera specie differunt 3 non tamen
propterea intellectus, & intellectio Angeia specie distingui debent ab intellectu , & intellectione animae; non enim implicat cinquit quod aliqua specie differant secundum
naturam, non vero secundum potentiam, && operationem; siquidem anima bovis, &aquilae invicem specie disserunt, non tamen potentia visiva,& visio bovis differt specie avisione,& potentia visiva aquilς dum versantur circa Solem v. g. quia sunt circa idem oblectum . Hinc possibile est quod continentia aliqua differant, licet contenta invicem non discrepent; anima I enim in homine , Ac bruto idem est, Iicci brutum, dc homo specie disterant . Respondet a. potentiam intellectivam Angeli, & animae differre specie ex parte landamenti, non tamen exeat te objccti dum circa idem objectum vel 1antur , sicque adlus possunt
32쪽
De numero, & ordine Angelorum. 3I
possunt esse diversi quando proveniunt a naturis , 8c sundamentis distinctis potentiarum; licet sint ejusdem speciei in quantum dependent ab objectis circa quaeve santur; ideoque intellectio Angeli, & h minis dici possunt ejusdem speciei ex parte objecti, diversae vero ex parte fundamenti. Cum autem diversitas ex parte fundamenti sit diversias simpliciter ἔ identitas vero ex parte objecti non sit identitas simpliciter, sed secundum quidue quaecumque enim differentia suffcit ad distinsuendum , sed non quaecumque identitas suffieit ad persectam identitatem aliquorum: hinc dicendum est quod intellectio Angeli, & hominis, etiam de eodem obiecto, & similiter eorum p tentiae intellectivae specie disserant. Dius 3. Si Angelus, dc anima essent diveris speciei, sequeretur quemlibet Ang Ium esse persectiorem qualibet anima, de
Consequenter quod capacitas cujuscumque Angeli respectu beatitudinis esset maloreapacitate cujuscumque animae: sed beatitudo satiat totam capacitatem naturae: Ergo major beatitudo tribui debet majori capacitati : dc consequenter beatitudo Cuju-1cumque Angeli esset major beatitudine cujuscumque hominis; quod tamen salsum esse non solum I heologi , sed etiam sancti
Patres affirmant. Respondet Doctor concedendo utramque
sequelam, de negando subsumptum; nam beatitudo inquit non datur Cum proportione ad naturam praecipue, sed ad merita; 8c consequenter non satiat totam capacitatem naturalem animae aut Angeli ,
quia possent habere majorem beatitudinem, si nempe haberent ampliora merita, licet
aequalem capacitatem naturalem obtinerent:
Posset etiam negari consequentia secunda . Angelus enim majorem habere posiset persectionem naturalem, quamvis non haberet majorem capacitatem ad beatitudinem.
De numero, is, ordine Angelarem.
ΜDabundus a bat aliquando sapienti Dsimus 1irachi filius Eccli. I. Arenam
moras , is pluviae guttas, dies saeculi quis
drnumeravit Θ Αt certe majori Iaborare debet inscitia humana mens in definienda ingenti ac stupenda Angulorum muItitudine: Nam inquit Sapiens c. o. si disesse aestimamus quae in terra sunt 3 is, quae in prospectu sunt imuerimus eum labare: quae in Caelis sunt quis iuvestabit Θ Quoniam tamen caeteris Jheol gis morem gerentes suscepimus aperiendam Angelorum naturam, multitudinem, ordinem, Operationem, & excellentiam: Idcirco declarata, quantilis licuit, ipsorum natura,
jam investigandus est eorum numeruS, dcaiversus ordo delineandus . Quocirca tria in praesenti Articulo sunt determinanda . Primum, an, de quaesit ingens Angelorum multitudo : secundum , qualiter invicem differant : Tertium, quis, de qualis site rum ordo.
an certo cognosti post multiplex Aet
mero , ingentique ac prorsus stupen- mltitudine passim in Scripturis doceri; Sic Daniel. 7. cap. Millia mittium minia strabam ei, O, decies millies centena millia QNebant et . Apocalipsis 3. Audivi vocem
velorum malistram, is, erat numerus eorum
miltia millium : Et ad Hebraeos II. Accessistis ad muliorum milliam Angelorum s quentiam 3 Constans ergo est veritas ingentem esse, ac maximam Angelorum murutitudinem. Valdc autem conveniens suit creari An gelos maximo numero: Tum ut Deus liberalissime persectioribus creaturis sese communicaret . Tum etiam ut omnipotentiam suam magis ostenderct, tot simul spiritus , tamque nobiles unico instanti creando et quoci utique animadverten, S. chrys. hom. a. de Incompre. ait; Dena sunt millia Urιadum annorum supra, is, aeres centena kιLlia Archangelorum e Item raroni , Dominationes , Principatus, cyi Potestates , t infriti mpuli eorpore carentium Hrtutum , ae νηπι innumerabiles . O, tamen has omnes Virtutes tanta saeuitate emdidit, quantam sermo nullus assequi potes. Accedit alia ratio Co
gruentissima, quod erincipem summum rc potentissimum Imperatorem deceat ha, renumerosissimam familiam , & copiosum exercitum Nam prov. 14. In multitudine populi glaria Regis, in paveitate plebis ex iania Principis: Sed Deus est Rex maximus,
nempe Rex Regum, γ, Dominus Dominantium,
33쪽
, a Tract. I. Disp. I. Art.III. Quae M.
Apoc. Decuit ergo ipsum plurimos habere sibi assistentes Angelos. Nomtisima. Dupliciter inquiri posse quantus sit numerus Angelorum, Primo absolute,& praeci sc: secuηri comparative, puta sit nc major tota multitudine nominum, vel etiam omnium substantiarum corporearum . Certum est autem Angelorum numerum non posse absolute, & praxise a nobis designari. Scriptura enim verbis supra relatis cum cerintum ponit numerum Angelorum, non I
quitur de omnibus, bonis aeque ac malis: &determinatum numerum ponit pro indeterminato, ut Interpretes, &sancti Patres ibidem aenoscunt: Alia vero traditio certa nulla profertur : Imo ipsimet sancti Patres satentur numerum illum praecise nobis esse ignotum, & ita ingentem , ut respectu nostri innumerabilis, & infinitus dici possit, ut infra patebit: Restat ergo investigandum, an sciri possit determinatus Angelorum num
TuSex facta comparatione, tum cum hominibus tum cum caeteris entibus creatis .
Notandum 3. Circa hanc determinati nem, Variam, & multiplicem esse Auth rum sententiam. Sunt enim qui putant Angelos esse numero infinitos: Volunt aliqui eos esse plures omnibus Creaturis cor pinreis, tam in specie, quam in individuo consideratis. Refert ctiam Author quaestionum ad Antiocum, quae inter Athanasii opera ex tant) qu osdam existimare Angelos ita haberi ad homines , ut nonaginta novem ad
unum, gx Darabola censum ovium: Alios sicut novem ad unum, secundum alteram parabolam Drae arum decem, Alios denique aequali ambos esse numero putant.Sunt etiam
qui electos ad aeternam scelicitatem homines totidem fore censent, quot Angeli prolapsi sunt. Quid autem in tam multiplici, &ancipiti suntentia verius nobis appareat, ut distinctu aperiamus, tria sunt in hac quaestione determinanda. Primum, an Angelorum numerus revera sit infinitus: secundum, an plures sint Angeli quam res omnes corporeae, tum in specie, quam in individuo conlideratae: Tertium denique, an saltem numerum hominum excedant.
CONCLUSIO PRIMA.ANgeli ηοη unt numera infiniti. Haec est
communis apud Theologos , eamque egregie probat Guillelmus Parisiensis m. a. seeundae partis de Miverso cap. II. Ex eo quod rerum Creatarum numerus necessarId sit determinatus ac limitatus. Primo quidem inquit ipsa determinatio adeo essentiassest numero, ut omni additione , vel di- is minutione nova ipsus species constituatur ,, Verbi gratia , si ternario unitatem ad- s, dideris, alius numerus quam sit ternarius, is& alterius speciei constituitur , videliu iscet quaternarius: Si vero ei unitatem de- ,, traxeris, alius numerus, &alterius sp cipi, ex eo relinquitur , videlicet Bina- rius. Haec igitur determinatio, quam es- is sentialem dixi, prohibet omnem nume- is rum recipere magis, & minus, & m isjoritatemi & minoritatem. DSecundo, Haec determinatio constituit is unumquodque numerorum in sua spe- cic. Quapropter ubi determinatio mut, istur, & species numeri cujuscumque m. oratur, id est . alia est a prioi i quia igi- is
tur necesse est unumquemque numerorum is
in aliqua specie numeri ue vel sub aliqua eL isse, utpote individuum: necesse est unum- ,, quemque numerorum determinatum esse, ,,& limitatum, & esse binarium vel ter- , , narium vel aliquem aliorum determinat isru: Quapropter impossibile est modis om- is nibus esse numerum aliquem infinitum. 1, Tertio si esset numerus hujusmodi sub- ,, stantiarum infinitus , cum esset nume- Drus, esset ex necessitate vel par, velim- is par: Quod si esset par , ha rei mediet istem, quae vel esset finita, vel infinita : Si is finita, totus numerus igitur esset finitus , is clim esset aggregatus ex partibus finitis: obi infinita esset, non esset minor toto suo, riquoniam non esset reperire numerum vel is etiam copitare, qui excederetur a toto suo. is
suarto omne quod recipit additionem is super se est finitum , & terminatum ,, additione hujusmodi , cum totum st ci- istra eam, & nihil omnino habens ultra. ,, uuia igitur numerus omnis recipit addi- istionem unitionis suprase, vel etiam nu- is meri alterius speciei , necesse est Omnem is numerum finitum esse. Quare impossibile , ,
est hunc numerum esse infinitum. is suinis necesse est omnem numerum, ,,& omnem mensuram genere esse quan- istitatem , quantitas autem est omne fa- ,, ciens quantum , & numerus est faciens is quot; totus igitur coetus hujusmodi su, is stantiarum,& numero quantus, est&nu- is
mero quod, id est aliquot;quemadmodum is non est aliquis, de quo non est assignare is Vel
34쪽
De numero, & ordine Angelorum. 33
vel respondere quis neque qualit , neque, aliquam , de quo non est assignare , , & respondcre interroganti qualis. Quia o igitur non potes assignare vel responde- , , re de toto coetu sive de universitate sub-- stantiarum de quibus agitur, quantus estis vel quanta est numero, vel quot est ueo manifestum est non esse numerum aliis quem hujusi di substantiarum: non est ,, igitur numerus infinitus. o Sexto Creator omnia formavit inpon. is dere, numero, & mensura I quae autemo in numero sunt, numerabilia sunt , &is quae numerabilia sunt, in aliquo num is ro determinato sunt ν neque enim in-- telligibile est aliqua esse innumero, &- esse innumerabilia. Cum igitur numerus
infinitus repugnet, etiam rePugnat res Creatas esse numero infinitas. Alide quod Ange-Iorum infinita multitudo nec ex Scriptura sacra, nec ex SS. Patribus, aut aliqua ratione suaderi queat. Dices I. Iob cap. 2 s. ait numquid snumerus militum ejus p Αc si diceret, non est numerus militum ejus, nempe Angel rum , quos idcirco Dei milites appellat , quia pro Dei gloria hominumque salute adversus Demones pugnant ab eo tempore quo factum est praelium magnum in coelo a fidelibus Angelis contra perduelles t Ergo cum Angelorum numerus non sit determinatus, necessario censeri debet infinitus. Distinguo antec. Angelorum numerus non in dererminatus respectu nostri, concedo: respectu Dei, nego; nam inquit S. Gregor. magnu Sin praefatum textum Jobi , is cognitione bu-manae rationis supernorum Φhrituum numerus ηοn es, quia quanta fis illa frequeatia invisibi. Iis exereitur nescit. dc lib. 27. Moral. cap. . conferens praefatum textum Danielis, xum oc supradicto addit, Suprellorum cretum au. merus infinitus es, is, definitus est, is, expri. mitur , ut qui Dro numerabilis es, esse bomini. bus innumerabilis demo retur . Fateor itaque illum ingentem Angelorum numerum a solo Deo determinate posse cognosci, &idcirco nobis quasi infimium apparere, uel etiam non raro a SS. Patribus nominatur ;quamquam revera in se sit determinatus ac
Dices et . Si finitus esset Angelorum numerus, maxime quia limitatus, & determinatus fuisset vel ex parte Dei creatori, , vel ex parte Angeli creabilis, vel ex utroque: vit ex neutra parte videtur necessario Ange-Frassen THM. TOm. IV.los produci debuisse in certo ac determionato numero . Non quidem ex parte Creat ris; id enim proveniret vel quia non potuit, vel quia noluit Ange Ios infinito numero
producere : at neutrum recte videtur asse
rendum ; nullus enim c ait Guillelmus supra laudatus adeo imbecillis , & brevis in tellectus fuit, qui de virtute, & Potentia
Creatoris cogitaverit, quin tela sit in ultimitate tam amplitudinis, quam sortitu- is
dinis, quam libertatis; & propter ultimi- istatem fortitudinis incogibilis, ad id quod is non vult, & improhibilis ab eo quod vult, is similiter infatigabilis, & indefectibilis.
Ipsa etiam coarctatio seu determinatio ,, non provenit ex parte bonitatis ipsius; iscum enim aeque facilis fuerit ei crea- istio multarum, ut paucarum hujusmodi is substantiarum, & infinitarum ut finita- ,, rum, quis hunc finem imposuit Creato- is ri, quis eum sic limitavit, & stare secit is in numero finito , quis eum prohibuit is in infinitum extendi , quis vel modicae is largitatis, si eadem facilitate posset d, is re magna, qua parva , & multa, qua is pauca, Zc infinita, qua gnita , praeser- istim cum laudabiliter omnia dare possit , is restringeret se, & arctaret, afl bona fi- is nita Z Quanto sortius igitur largitas Crea- istoris dare non potuit in numero aliquo is vel etiam quantitate donabilium λ Non etiam illa limitatio , de deter- is minatio repeti potest ex parte Angei rirum, chim inter eos nulla esset contra-
rietas aut adversatio qua sese invicem ul- rilatenus impedirent. Non enim aPud eos is est, quemadmodum apud substantias cor. poreas, Ioci angustatio, qua fit ut se-se is invicem expellant. MResmadet idem Guillelmus id equidem
provenire non ex parte Creatoris , sed is Creaturae, quemadmodum inquit non is defuit Creatori virtus sive potentia, ut is mundum infinitum creare posset , sed is mundo defuit potentia, cuius desectu in- finitus creari non potuit;defuit enim ei re- iseeptibilitas infinitae magnitudinis . Cor- ,, pus cnim aliquod non potest esse infinitae iamagnitudinis, igitur Munduscorporeus ut is corpusesset, vel aggregatum ex Corpora- is
libus, necesse habebat este finitus. Non is igitur fuit arctata divina potentia , ut is maiorem ei magnitudinem p stare non is posset. Sed clim videret eum non pos- is 1e recipere infinitam , providit ei fini-
35쪽
34 Tract. I. Disp. I. Art. III. Quaest. I.
M tam naturae suae congruc ntissi mam, quae M omnia alia corpora capere iuniceret, &s, inter se continere. Sic etiam providit om-s, Mibus aliis corporeis naturis suis con- , gluentissimas quantitates. Non enim sis, ne causa mimicam minorem esse voluits, Elephante, & muscam tam longe a ma- ,, gnitudine gruis vel aquilae. Si tamen mulis titudo in finita esse non possit , cx parteis multidinis fuit ista finitio : qua propicrri stetit Iargitas , & bonitas Creatoris in
is numero determinato , quoniam inde- is terminatus esse non poterat seu infi- , , nitus.
tio: a sublunaribus in eo modo essendi con is didit , ut essent in mole infinities pene malori, quam sibi unaria, sic Angelos incorruptibiliter creavit longe maiori quantitate non quidem continua, sed discreta, idcii majori numero, quam caetera Om. nia ipsis inscriora. seeunda pars etiam constat, Quis enim in animum inducet Angelos esse plures cimnibus arenis maris , atomis aeris, Olerum , 8c arborum soliis , culicibus, muscis, formicis, &OmnibuS fluviorum, marisque piscibus, nec- non omnibuS granis tritici, hordei , & omnium leεuminum , quorum ingens numerus prope in infinitum vergit
. A Ngeli numero Mures sunt quam speetes
corporeae, is praefantιorum νωιerum m. dividua: Non videntur autem tot esse quot Individua specierum corporearum minus nobilium .
Haec videtur esse probabilior quantum ad Utramque partem . Primam indicat sanctus Dionysius cap. Iq. de caelesti hierarchia ubi ait: Μulti sunt beati caelestium mentium exercitus , qui infirmum, is contractum numerorum corporeorum quibus utimin modum stiperant, is transeunt, atque scienter de iuntur . sola earum summa, caelestique inteuigentia , oc scientia, quaeris abundantissime conceditur. Divinitate , is infinitae cognitionit causa , quae simul universaram rerum modo naturam superaηterincipium est, is ea a deficiens essentiae, A vis continens,'complectens determinatio . Additque ibidem Dionysius Scripturam numerum Angelorum maximis numeris in se replicatis, de Myriadum Myriadibus explicare solere. Subscribit AEneas G, ritus tomo 2. biblioth. Graec. cuius in I heophrasto verba sunt ejusimodi . Atqui intelligibιlibus virtutibus silenum est caelum univerisum , Plena sunt terra , mare , Φ, quae subterra sunt omnia, is quod quidam e noris Smplexi bus duit, noli es vacuum, ne tantillum quidem ut vel arista, is pilus immitti possi.
Adeo ut et si vela Deus ad aecem annorum milialia bominum propagare vitam, non tamen aequales numero futuras putem bominum animas , Angelorum, Daemonumque multitudini.
Probatur etiam ratione 4 heologica: Quia clim persectio Univcrsi fuerit a Deo praeci,
pue intenta in creatione rerum, quanto aliqua sunt magis persecta, tanto in majori excessu fuerunt creata. uuare sicut Deus corpora coelestia incorruptibilia, de perse-
ΡRobabilius es numerum Angeloerum emeedere multitudinem bominum , qui sum, fuerunt, is extituri sunt . Probatur primo ex illa parabola boni Pastoris, quircinis nonaginta novem ovibus , quaesitum abit unam dcperditam , & inventam humeris reportat ue ut legimus Lucae IS. nam ovis illa unica, humana dicitur cfle natura : A geli vero undecentenae reliquat . Sic S. Hi larius in Matthaeum : Ovis sinquit una, b - intelligendus es, , sub bomine uno, universitassentienda es : sea in unius Adae errore
omne bominum genus aberravit: ergo nonaginta novis non errantes , multιtudo Angelorum
caelesιam opinanda es. quibus in Caelo est laetitia . cura salutis humanae. Subscribit S. Amb. lib. I. ad cap. Is . Lucae I Dives igitur pastor inquit cuius omnes nos cente a mNtio sumus, babet Angelorum, Arctangelorum,
Dominationum, Potestatum, Tisoηoram, ali rvmque innumerabiles greges , quos ιn montibus dereliquit , qui quoniam sunt rationabiles, non immerito bamixum redemptione O-
Cyrillus quoque Hierosolumitanus Cath. Is . non solum ex illa parabola idem colligit, sed noc insuper argumento utitur , quod ex Ioci magnitudine, incolarum multitudo aestimari debeat: cst autem universa terra puncti instar in unius caeli medio, in quo Angeli demorantur: Nam pro locorum magnitudoe inquit bominum in latus
cogitandus est , quia si bae terra nostra est
tanquam centrum in medio caeli . , tantam babet mustisudinem , quantam LMωι muta ιιmcnem caelum , quod terram ambιι , im eti
36쪽
De numero, & ordine Angelorum. 3
titudinem . Suffragatur etiam alia ratio petita ex communi lententia Iheologorum aflirmantium s ngulis hominibus a Deo deputari custodem Angelum ex infimo ordine; ita quod unus- uulsoue hominum qui fuerunt a mundi primordio , S ad finem sunt extituri , peculiarem suum habuerit, aut habiturus sit Amgelum 3 imo legimus in Revelationibus S. Brigittae ld. q. cap. II. tot esse in il Ioinfimo ordine S. Angelos , ut ex illo plusquam decem singulis hominibus in custodiam deputari possent. Cum autem pIures sint insuperioribus ordinibus Angeli, haud dubium est eos omnes longe numerum homi
Dicem. Homines salvandi tot sunt, quot Angeli mali, quia tot erunt beati homines quot ceciderunt AngcIi, ruinam eorum CXPari numero reparaturi: Sed constat quod tertia pars Angelorum cecidit , quando Draco tertiam partem stellarum traxit , δροC. I 2. homines vero, qui beatitudine donabuntur non sunt tertia pars hominum, siquidem Μulti sunt meati, pauci vero electi ergo videntur esse plures homines, quam Angeli; siquidem homines damnandi longe plures sunt, quam salvandi . qui tertiam Angelorum partem exaequabunt. Respondeo I. Falsum esse homines tantum ex accidenti ruinae Angelorum, & non per se suis te saluti destinatos; ideoque totidcm praeche se Ivandoso Secundo incertum est , an illae AngeI rum sedes sint per homines tantum in e dem numero , & secundum eandem proportionem instaurandae. Fortasse enim cinquit S. Augustinus in Enchiridio cap. 29. Civitas illa erisit, nulla emium suorum numerositate faudabitur , sed uberiore etiam copia friasse regnabit. svia non scimus quantus sit vel salvandorum hominum, vel malorum An-
Tertio denique dico incertηm esse, an Luciser tertiam partem Angelorum praeci
Ionitur pro incerto. Et sensus litteratis este Anticnristo inducturo in crrorem, & perniciem magnam partem fidelium etiam d stiorum , & praestantiorum, qui stet Iarum instar in fit mamento EccIesiae fulgent,ut d cent Interpretcs capitis citati, max .ereuchardus34. in Apoc. N oster Liranus in eumdem Iocu , de plurimi Recentiores post ipsos. Dices a. Tot sunt homines, quot Angeli : ergo Angeli hominum multitudinem
non excedunt. Probatur antecedens ex illo Deuteronomii 3 a. Constituit terminos po ρvlorum iuxta numeram angelorum Dei , ut legunt septuagirua Intel pret 2S I nam priseo quod est in Vulgata Iuxta numerum f-liorum Israel legunt sistrum Dei. quibus Αngeli possimi intelligi, ita quod Deus consti
tueri numerum mulit plicationis hominum juxta numerum Angelorum. Respondeo lectionem Vulgatam eme pra serendam, ut colligitur ex Hebraeo septuaginta interpretum, ut testantur Origene
& alii. Sensusque est Deum cum Babylonae linguas confunderet , & in varias terrae partes homines dispergeret ; iam tunc terram Chanaam filiis I 1iael destinasse insu ficientem , & commodam habitationem et Tum etiam quia licet proprie Iegatur , iuxta numeram filiorum Dei ; inde sollim colligunt antiqui Patres humana Regna , flelmperia divina esse ; Iuxta numerum Angelorum , qui ad ii Iorum custodiam deputati sunt , ut exponit Theodoretus orat. Ita in Danielem circa verba illa; Princeps regni Persarum restitit mibi , H. Et juxta eumdem sensum dixit Clemens Alexandris lib. 7. strom. parum a principio: sunt iussu diviso, is antiquo per Gentes distributa Amoliis
cem in re qualibet creata reperiri differentiam, nempe specificam , & individualem. Prima est inter illa, quae differunt essentialitcr , ut inter hominem, de equum , & hujusmodi disterentia solum invenitur inter species distinctas vel individua diversarum specierum: ctiam interea, quae nec specie, nec genere proximo conveniunt, ut inter hominem, de albedinem . Secunda est inter duo individua,ut inter duri homines, vel inter duos lapides, & universaliter inter ea, quae conveniunt inter se sp cie specialissima, quaeque plurificantur per differentias individuales. A quo autem sit petenda haec differentia numeralis, varic invicem dissentiunt Authorcs, ut constat ex ri stra Logica q. a. de dissuentia isdividuacti Qui-
37쪽
Tract. I. Disp. I. Art. III. Quetest. II.
dam enim eam repetunt ab existentia rei: Ali qui, cum S. Ilio ma . ex materia sive amceta quantitate, & aliis accidentibus , sive tantum secundum se considerata; Alii aliter sentiunt . Doctor vero Subtilis in I. infindi. 3 docet eam differentiam esse ali-ctuam entitatem positivam, scd indistinctam
formaliter a natura, quae individuatur.
Notandum a. Quod eis Rngelus non sit physicc compositus ex materia , & forma, nec ex partibus quantitati vis; tamen revera
compositus est Metaphysice exactu, & p tentia , sive ex genere , & dimerentia , sive ex natura, & supposito . Nulla enim praeter naturam divinam est substantia, quae sit purus actus: hoc namque soli Deo convcnit ex summa illius singularitate, & neccmitate essendi; cum ipuam constituant in ultima actualitate, & unitate: inde essentia divina non est determinabilis, nec contrahi bilis ad plura individua, quemadmodum
naturae spccifice in rebus creatis. Hinc implicat eam concipi , ut indifferentem ad plure, Deos. An autem natura Angelica ita etiam sit sinsularis, ut non possit multiplicari in varia individua, controvertitur apud I heoINOS. Notandum R. Circa praesentem quaestionem tres esse Iheologorum sententias . Prima est S. Thomae quaest. So. ari. q. & in qu . de spiritualibus creaturis act. 8. Cajetanide ente , di essentia c. s. q. 9. fit Aliorum aD firmantium omnes Angelos differre specie
inter se: esicque impossibile dari plures Angelos solo numero diversos . Impossibile , inquam, vel absoluto , & simpliciter , ut sentiunt La tanus, & Alii per eum citati, vel de potentia ordinaria , quod videtur
sentire S. I homas opusculo Io. Secunda , priori contraria, vult omnes differre solo numero . Tertia sententia , & media inter Praecedentes, amimat Angelos partim spe-ςie, partim numero solo disterre.
CONCLUSIO PRIMA. A milier a est ae lactis specifiea inter Am
elos . Probatur primo ex S. Dionysio c. s. de coelesti Hierarchia , ubi ait , mun-riant Ianctorum voluminum traditiones , sup mores substantias esse graduum inter se cessitudine afferentes. Differentia autem gradualis ad mimis significat diversitatem specificam: nam plura individua solo numero differentia,non
disserunt inter c, diversi. gradibus , stu graduum celsitudine: Ergo ex S. Dionysio inter Angelos potest esse distinctio specifica.
onclusionem probat Alensis in I. vae'. et . membr. 6. Angeli de suprema Hierarchia plus di fierunt respectu eorum, qui ,, sunt in infima, quam ab eis, qui sunt in ,,
suprema Hierarchia: sed illi, qui sunt in is eadem Hierarchia, vel specie sunt idem , , , vel idem genere, & disterunt specie; Er- , , go Angeli, qui sunt insuperiori Hierar- ischia, cum plus differant ab his, qui sunt is in infima , differunt specie . Item qui is sunt in ordine Seraphico , plus conve- is
niunt inter se , quam conveniant cum ,,
illis, qui sunt de ordine Cherubin , aut is Thronorum : Ergo clim illi, qui sunt isde ordine Serar him inter se conveniant is in specie, & disseram secundum nume- is rum, vel conveniant secundita genus, is& differant specie; ita illi, qui sunt de Or- is dine Seraphin disterunt ab nis, qui sunt ride ordine Cherubin . Praeterea Ordines odistinguuntur secundiim ossicia ue ossicia ,, autem sunt differentia genere, Vel spe- is cie: Ergo & Angeli. Probatur insuper: Id maxime asserendum est Deum constituisse , quod magis cedit
in ipsius divinae potentiae, ac sapientiae commendationem ,&Universipulanritudinem. quodque ex natura sua non repugnat: sed
plures Angelos esse specie distinctos, nullatenus repugnat, idque maxime vergit in Dei commendationem , & Universi ornatum; Ergo&c. Probatur minor quantium ad primam partem. nempe quod non repugnet , etenim illa reeugnantia repetenda esset, vel ex parte Dei, vel ex parte Angeli: Αt ex parte Dei nulla potest excogitari: Siquidem Deus est infinitus in ratione substantiae spiritualis , quemadmodum in omni alia persectione: Ergo in tali ratione est infinita var ietate participabilis, & imitabilis adeoque conveniens est, ut a pluribus speciebus substantiae spiritualis participetur: Adde quod incredibile videtur tantam specierum varietatem , & multitudinem in rebus corporeis creari potuisse : In gradu vero spiritali completo , unicam
Non etiam repugnat ex parte Angel rum I Haec enim repugnantia, si quae esset, repetenda soret ex eo quod non possit explicari quaenam esset illa diversitas specifica unius Angeli ab alteror sed haec ratio nulla
est, possunt enim iacitu concipi babere diffe
38쪽
rentias specis eas, quibus invicem distingu- ων paritatem, & ratio disparitatis haec
tintur: Sicut enim disterunt plusquam spe- proferri potest, quod animae rationales cumcifice, tum a Deo, tum ab anima rationali,dsint sormae natura sua ordinatae ad infor- utpote quia Deo superantur persectione sub- mandum corpus, ut cum eo constituant ho- stantiali intellectiva plusquam specifice, ipsi-iminem, qui ex se mortalis est: idcirco, neque animas rationales excedunt, etiam qua- Universum unius, aut alterius hominis in-
tenus spirituales, & intellectivae sunt 3 Siciteritu, privaretur tota aliqua specie , vel alii alios excedere possimi specifice in gra- pluribus, debuit tota hominum multitudodu intellectuali completo, & consequen- este unius, & ejusdem speciei. Non sic au- ter in operatione, ita ut plura simul, &no-item est de Angelis, cum enim unusquisque bilius, persectiusque intelligant: Unde et- ex natura sua sit incorruptibilis, nec ad sui iam species , sive infusas, sive acquisitas ha- conservationem indigeat multiplicatione , beant ampliores , & consequenter majori aut aliqua propagatione individuorum in polleant volendi, & operandi facultate : sua specie insima : Hinc est, quod Ange-Quod utique firmatur ex eo, quod J heo-ili potuerunt esse diversae speciei. Iogi passim cum S. Damasceno lib.2. de Fide Dices 3. Tota distinctio, quae inter Anc. 3. docent, Angelos accepisse gratiam pr agelos statuitur , nobis tantum apparet, portionatu ad sua naturalia, quatenus scilicet . vel ex donis ipsis a Deo concessis vel ex iuxta naturarum difflarentiam, gratias Deus ossiciis, ad quae deputantur; Sed haec sub- ampliores, aut minores ipsis contulerit. sistere possunt in Angelis ejusdem natu-Id etiam maxime conducit ad Universirae, & speciei r Ergo nulla inter eos vi- pulchritudinem, quemadmodum enim spe- detur este specifica distinctio .cierum corporalium diversitas mundum Respondeo: Equidem Angelorum disti visibilem, di sensibilem mirum in modumactionem ex illis assignatis capitibus appa- exornati sic substantiarum spiritualium va- rere, & colligi a posteriori, & quasi perrietas mundum spiritualem , de intelle. quemdam locum extrinsecum : At vero tualem illustrat. longe melius nobis insinuatur illa Ans Dices: Plurimi S. Patres amrmant Ange-alorum specifica diversitas , ex illis rati Iosesse ejusdem naturae, & speciei: sic Atha-inibus superitis a nobis designatis . nasius, vel quisquis cst Auctor quaestionum ad Anthiocnum qu . . amrmat eandem eD CONCLUSIO SECUNDA . se Angelorum, & Daemonum essentiam , sicut ev hominum 1 At homines specie T Robabilius es Angelos plures esse ejusdem non differunt: Ergo nec Angeli. Subscri- speciei, is solo numero differentes. Haec bunt Damascenus lib. de Decretis cap. I. in Doctoris, & omnium pene Theolog Anselmus lib. 2. Cur Deus bomo, cap. 23. Etirum, paucis demptis I homistis, qui con- Basilius lib. 3. contra Eunomium , dicens,itrarium Cum Cajetano propugnant. Eam Pruritatem an Persenis non impedire unitatem prius docuerat 1eraphicus Doctor in dis. 7. sentiae: Angeli enim priores sunt alii aliis ,Jprima parte disti monis, artis. 2. quas. I. ubii, tamen sunt Husdem essentiae . ait; Quidam dixerunt, quod in Angelis is Respοηdeo I SS Patres nomine essentiae , est discretio personalis, sed nunquam ,, naturae, vel speciei, intelligere gradum pure, imo sunt tot species, quot indivi- speciei subalternae, nempe spirituastatem,sdua, similiter dicunt in luminaribus. Sed is& intellectualitatem, in quibus omnes An-ilicut hoc probabilitatem habeat in cor- , ,
geli uni voce conveniunt, qua ratione o sporibu S coelestibus, non tamen videtur isnes creaturae corporeae dici postunt ejus- rationabile in spiritibus, ut nullus com isdem naturae, haiant quippe rationem cor- municet cum alio in natura spirituali, is poris, & materiae communem . & specifica : Sicut enim innotescit per ,, Dices a. Omnes animi rationales suntlScripturam, multi Angeli ad idem Off- ,, ejusdem speciei : Ergo etiam & omnes cium ordinantur, & communem viden- is Angeli I onsequentia videtur optima a tur habere operationem eamdem: Non is paritate rationis; sicut enim animae ratim autem per Scripturam, nec per dicta Mn- ,, nates in gradu rationalitatis, ita 8e om-ictorum, nec per ossicia innotescit tan- is
nes Angeli in gradu pure spiritualitatis ,sta diversitas: Ideo non vidctur, nisi prς- is N in tenet ualitatis conveniunt. sumptio hoc dicere, maxime clim non is
39쪽
3 8 Trach. I. Disp. I. Art. III. Quaest. II.
6 appareat in promptu aliqua ratio cogens, impossibile apud Deum omne verbum . Quan is alia est positio sobria, ct Catholica, quae vis autem plene, & evidenter non perciis in Angelis , distinctionem ponit quan-ipiamus quomodo distinguerentur illi duciri tum ad personalitatam tantummodo, Angeli intra tamdem speciem; nihilominus is aut in omnibus, aut in aliquibus. Plura novit Deus facere, quam nos intcI-- Subscribit etiam S. I homas opusc. 36. ligere ι nam Philosophi reputant, quod ari de unitate intellectus contra Averrosas, ubi privatione persecta. & consummata ad ha- ait: Sic ergo intelIectus , si naturaliteribitum non est possibilis regressus; At Deus is esset unu9 Omnium, quia non haberetinon docuit mortuos posse re Aere, &is naturalem causam muItiplicationis, poc caecos ad visum reparario Philosophi etiam is set tamen sortiri mu tiplicitatem ex su-iimpossibi Ie reputant accidens posse esseis per naturali causa , nec esset implicatio sine sub ecto, & quod Deus fieret homo, is contradictionis: Quod non tantiim di-iquod pateretur &c. attamen philosophis ri cimus propter propositum I sed magis licet reclamantibus , haec omnia postm nc haec algumentandi forma ad alialdum Deus opere compIevito is extendatur : Sic enim possent conclu- Probat conclusionem Doctor Subtilis I dere , quod Deus non potest facere , eo laudato numers Nulli speciei infimae r is quod mortui resurgant , dc quod caeci pugnat communicari posse pluribus: Ergo is ad visum reparentur nec repugnabit habere sub se plura inse-Nec Ier reponere cum coneto, inten- riora solo numero distineta, subindesue potum Angelici Doctoris in praedicto loco,iterit Deus pIures Angelos numerice distin- csse tantum, quod non repu3net intelle-ictos sub cadcm specie atoma producere octualim naturam, ex eo quod inici Iedlualis Consequentia patet: Probatur antecedens: est, multiplicari, dummodo dicat ordinemiSi alicui speciei infimae repugnaret cominad matellam: De Angelis autem, inquit, municari pluribus , vcI haec repugnantia nihil ibi tractat, quia repugnantia multi- proveniret ex perfectione, vel ex impcrplicationis eorum non oritur ex natura imisectione talis speciei: Non ex perstatione tellestuair, ex eo quod immaterialis, & in-iquia communicabilitas convenit naturae corporea est , sed ex eo quod omnino sepa- sive quidditati divinae, quae tamen est sum- rata , & irreceptibilis sit . ita quod nec ma- me pet sectar Non etiam ex impei section teria includat, nec ordinem dicat aiu il-iquia communicari pluribus, convenit spinlam. Haec, inquam, repIica nulla est: si- ciebus infimis substantiae corporeae , quae quidem Angelicus Doctor absolute pronun-itamen sunt impersectiores speciebus inficiat, quod si intellestualis substantia non mis naturae Angelieae: Erso nulli speciei haberet naturalem causam multiplicationi rinfimae pluribus communicari repugnat possct tamen sortiri multiplicationem ex su- adeoque nec Angelicae repugnabit . per naturali causa. Hoc est, etsi non diceret Huic rationi ut respondeant Recentiores ordinem ad materiam , quae in ejus mente I homistae, observant cum Caletano Opustu est causa naturalis individuationis, possetiis de ente , is essenim cap. s. quo. 9- tripli tamen virtute supernaturali multiplicari nu- cem esse speciei infimae sive quidditatis commero, quia id contradictionem non im- municabilitatem . Prima est, quae fit cum li-plicat : quidquid autem contradictionem mitatione ipsius ad certum gradum suae per- non implicat, scri potest a Deo .. sectionis. S dicitur communicabilitas na- Adde quod anno 13a . a sacra Faculta- turae universalis respectu suorum inscri te Parisians agente Stephano Episcopo , rum, secundis est, quae fit absque limitati proscripti sunt, & damnati sequentes arti- nc naturae ad ccrtum gradum suae perseeli Culi I. Ima intelligent de nen habent materiam, nis, quo pacto natura, sive quidditas divi- Deus non potes facere plures ejusdem speciei : na dieitur communicabilis tribus Personis z. Deus non potest multiplieare inae vidua subiTertia denique est illa, quae fit per assum-
ηa specie, fine materia. 3. Farmae non reci-iptionem alicujus naturae ad hypostaticam. Duηι divisonem, ni ecundum materiam. Et unionem, & ita natura humana dicitur commerito quidem praefati tres Articuli fuerunt municabilis tribus Personis divi Ius, inquan-
proscripti: Non est enim dcncgantium ali- tum videlicet quaelibet ex illis potest illam quid divinae potentiae , quod manifestam aliumere ad unionem hypostaticam .. Qui- contradictionein non involvit ἔ quia non esLbus praemistis, negant antecedens de quo
40쪽
eumque ex illis tribus modis accipiatur ;Nam si primo modo . est falsum . quia eL seritia divina non est communicabilis primo modo. Si secundo modo, etiam falsum est, quia nulla Estentia sive quidditas, vel species infima creata, est communicabilis hoc modo: Si denique antecedens intelligatur de tertia communicabilitate, falsum est etiam, ut patet cxemplo naturae divinae, quae non potest assumi a pluribus suppositis ad unionem 1avpostaticam . Contra: Ratio Doctoris recte procedit ;fundatur enim in illa maxima r sui uidcompetit generi sive praedicam, eo etιt smcisistis IIub Ho : Nam commvnieabile in illo antecedenti, accipitur in communi, & quatenus est indisterens ad illos tres modos: quasi diceret Doctor , omnis quidditas est communicabilis; Natura angelica est qui Lditas ι Ergo est communicabilis, quod argumentum est optimum, quia cst a toto , Ut genus ad species , nam quidditas est g nus, & essentia angelica est una species illius: Ergo praedicatum, quod competit il-Ii generi, nempe fiuiditas, debet comeetere quoque ejus speciebus ι ex quo sequitur,
quod cum natura angelica sit quidditas, etiam sit communicabilis altero illorum modorum I Cum aulcm primo modo sibi repugnet communicari, a sussiciente divisione sequitur, quod secundo modo Communicetur, vel sit communicabilis. Nam licet a superiori ad inserius amrmative non valeat Consequentia; Non enim sequitur es anima Ergo es bomo: bene tamen a superiori descendendo ad inserius pendistributionem . Sequit ui enim optimc Petrus es animat: Erio es bino. vel brutum; sed non est brutum: rgo est bomo. Ita in proposito, natura angelica, quae est species, est communicabilis pluribus: Ergo vel sinc divisione, seu
disti mitione numerica sui, vel cum ea: sed non sine divisione numerica sui, quia hoc soli divinae naturae competit : Ergo Cum divisione sui numerica . Prebat secundo Doctor : Omnis natura , suae potest intelligi sub ratione universalis absque contrialitione , est plurificabulis numero; Si enim es Iet de se haec , repugnaret ei intelligi sub ratione universa-1is, sicut repugnat essentiae divinae , quod intelligatur liab ratione universalis, quia esi sentia divina est de se haec : sed omnis natura creata potest intelligi sub ratione uni. Wrsalis absque contradictione: quia nulla
est de se haec, alioqui per potentiam Dei
absolutam non posset multiplicari, si iam specificc: Ergo, &C.
Confirmatur : Ι icet enim Sol, v.g. sit unus
numero in sua specie , tamen intelligitur in universali, siquidem de eo assignatur definitio, quae competeret aliis individuis Solis, si darentur : Ergo omnis natura creata cst multiplicabilis numero .
Reponunt l homistae aliquid posse dici universiae duobus modis, scilicet vel ex parte rei, vel cx parte intellectius: Primo modo, quando res, quae dicitur universalis , revera est in pluribus, ut animalitas in homine, & bruto, vel humanitas in Petro, &Paulo . Secundo modo quando res illa ab intellectu percipitur secundum χ, & absque eo quod inveniatur in pluribus, sed solum re-raesentetur sine conditionibus individuantius, quae stant materia, & quantitas: Quibus praemissis, dicunx naturam angelicam non posse intelligi subratione universalis primo modo, sed tantiim secundo modo, quia ib. Ia quidditas angelica integligitur .tantum sine conditionibus individuantibus, non tamen invenitur in pluribus individuis; unde non habet fundamentum universalitatis primo modo: Illa autem propositio malorest vera in primo sensu, sed tunc minor est falsa , in secundo autem sensu minor pst vera, sed major est falsa .
Contra : Omne cns creatum , vel est universale, & commune , vel particulare,
aut individuum : sed quidditas Angeli non est de se haec, & indiὐidua: Ergo est universalis. Major est clara. Minoi probatur: Ubi non est ratio, de causa individuationis, ibi non est individuatio, nec talis res est individua ; sed in quidditate Angeli, ut v Iunt Thomistς, non cst principium individuationis: Ergo illa quidditas non est individua , neque aese haec: Ergo est univcrsalis. Praeterea, si esset de se haec , esset ut euentia divina, implurificabilis etiam per divinamotentiam in plures species, quod est absurum. Gonsequentia etiam patet, siquidem inter universale, & individuum non est m
dium, quia universale est id, quod est in multis, & dicitur de multis, singulare ve. ro dicitur de uno solo, scilicet de se ipso. Ex quo infero, quod non solum ex parte intellectus, sed etiam ex parte rei , quidditas Angeli est intelligibilis sub ratione universalis, quia ex parte rei non est de se 1 c,& individua: Ergo est universalis, sive com