장음표시 사용
51쪽
so Tract. I. Disp. I. Art. III. Quaest.III.
Daemones e Glo lapsos compescere , qui ad septem illa capitalia peccata perpetranda continuis suggcstionibus nos inducunt, de heu tape illis nos succumbere faciunt. At quinam sunt illi Principes Angeli malia I .uci sero deputati ad tot suggerenda ma-Iaὸ S.Bern. in serm. rq . in Psalm. cur babitat, eos recenset. Primus, inquit, est I eviathan, Princeps superbiae: secvndus Beerith, Primceps irae: Tertius Mammon, Princeps ava-I iliae: suartus Beelsebuth, Princeps invidiς:Ivistus Asmodaeus Princeps luxuriae: Sex-rus, Beelphegor Princeps gulae, Se Septimus Astaroth Princeps acediae, seu pigritiae : Clim igitur haec ita sint, Deus qui sua benignitate, Ae ineffabili bonitate vult om-Nium nostrorum salutem, totidem Principes ex Angelis bonis migere, de instituere voluit, ut impios horum septem Daem
num adversum nos impetus retunderent .
His adde, quod ultra quatuor primos ΑΠ- selos ex scplcm praenominatis, venerabilis Leda in colle taneis, duorum aliorum, videlicet Rumielis, S Phanielis meminit, sei-Psumque eis commendat his verbis: Gabriel
mim securitas: Praeter ista autem nomina addunt aliqui Nurielem, ramaelem, radete. Iem, dc Cubet elem . Sunt etiam aliqui ex Pra emoratis, ne non & alii nominati in libro secundo Sybillinorum versuum, Qui rcferuntur in tomo secundo Bibli thecae Sanctorum Patrum . Tunc Eremari, Uriel, samies, Azaeque, Iure mala quibqve bominum patrawrit, amie scientes
E terris animas tenebris ealiginis omnes 'Iudaeis sent, ad semidabile patri3Magni immortatis polium . velum quoniam haec nomina, nec ex Fcripturis inseruntur, nec a SS. PP. referuntur, idcirco nec usurpanda, nec invo- Canda sunt; maxime cum vocum novitates proscripserit S. Apostolus , & Concilium Romanum ceIebratum anno Domini I. sub Zacharia summo Pontifice, damnaverit orationem cujusdam Aldeberti, in
qua octo nomina Angelorum invocans diccbat, Precor Mos, conivro vos, O, 'ρ-plico me ad vos Angelus Uriel , Angelus Raguel, Angelus Taburi, Avelus Nubau, Angelus adimis , Angelus Tubuas, angelus D.
M Dotb, Auelas Limoti . Qua lecta oratione dixit Zacharias Papa: haee nomina praeter Michaelis, omnia sunt nomina 'Daemonum. Quid aliud agendum nisi ut 'omnia quae lecta sunt igni concremenia ,' tur λ annueruntque omnes Episcopi di- is centes; Non plusquam trium Angelorum is nomina agnoscimus, id est, Gabrie , Mi- ischael, Raphael . Ita legimus in Aetis is Concilii . Atque hinc infert Baronius perinspicuo intelligi librum quartum Esdrae rimmine vulgatum , in quo frequens est mentio Angedi Urielis, ab Ecclesia Romana proscriptum penitusque rere tum .
De Faealtatibus , , operationibus
CUM Angeli rerum omnium creatarum
fastigium , de primas teneant, Deique malcstatem, Ac praecellentias in se delineatas perseetitis reserant 3 etiam Dei instar triplici facultate , de operatione d nantur ue nimirum Intellectiva, Volitiva, de effectiva 3 per quarum primam, veritatem
omnem tam creatam quam increatam percipiunt: per secundam circa bonum quodlibet avidissime feruntur, illoque veluti divino nectare recreantur: Per tertiam vero
tam seipsos quam caetera a se distincta m vent, de locum ciccupant, ac per quaelibet spatia quam citissime seruntur. Ut itaque
harum facultatum, & operationum Ange licarum quantulam cumque notitiam possimus assequi, Draesentem Disputationem triabus Articulis a solvemus. PrimxI, Angel rum vim intellectivam perspicacemque e rum cognitionem resert. Fecundus, eorum voluntatem ejusque actus explicabit. Tertius denique, virtutem motivam qua seipsos, Zealia movere possunt, ac subinde ipsorum motum localem, Zc ipsius motu S terminum,
nempe locum, seu ipsorum ubi ficationem,& consislantiam in loco declarabit.
De Intellectu, Cognitiem Angelorum.
NEmini dubium esse potest Angelos en
52쪽
pe eum sint substantiae immateriaIes, liberi arbitrii compotes, per seste beatitudinis capaces, inique imaginem, & similitudinem prestantissime referentes, quae tot sunt veluti demonstrationes, & argumenta quibus in eis virtutem intellectivam esse suadetur, & evincitur. Constat pariter tantam esse tamque eximiam eorum sapientiam, &scientiam, ut non immerito Sophroniu, eos
vocaverit cognitionis μtes , is scaturigines ,
quorum comparatione, exigua lanc qua
quam sublimis videatur est omnium hominum notitia. Etenim haec etiam ipsa quae
nos scire arbitramur, parum profunde, Im
perfecte, & tantum in cortice vel superficie percipimus, nec- non cum magna Ingenii tarditate, & diuturno labore, ac non modica molestia modicum illud imperfectae nostrae scientiae assequimur. Hinc Hyp crates doctissimum librum suum Aphorismorum longa rerum experientia, & observavione conscriptum his verbis exorditur :rita brevis, ars lava, tempus praecep , experimentum difficile . Angelicus vero intellectus summa facilitate, celeritate maxima,
ac incredibili perspicacitate rerum omnium notitiam plenissimc obtinet 3 & quae tot I 'hilosophi multis exanitatis laboribus non fuerunt adepti, ille sine labore assequitur. Quapropter nomine intelligentiae Angeli donantur a Philosophis, nihil enim est in
mundo cum materia concretum vel ab ea
seiunctum , incorruptibile aut caducum , tempore finitum aut sempiternum i quod
non intime distincte, & penitissime intelligant ac percipiant . Itaque non opus est ampliori commemdatione Angelicum intellectum illustrare, solumque nobis incumbit eius delineare characteres, & operationes : Quapropter praesens Articulus quatuor potissimum qu ilionibus absolvetur, quarum Prima ipsius intellectus Angelici vim aperiet: secunda, modum operandi illius declarabit : Temria, ob estum cognitionis Angelicae proponet : suarta denique diversas ejusdem cognitionis species explanabit.
suis , b, qaasis It iste ectas angelicus . Conveniunt omnes Auctores An3elos esse cognitione intellectuali praeditos; dissentiunt vero circa principium eius intelliationis: Quidam enim volunt Angelos intelligere per ipsa et suam substantiam,& essentiam ut docuisse videtur Commentator I 2. Metaph. text. sa. ubi amrmat quod
in substantiis separatis essentia, de operatio non est quid distinctum, ac proinde, quod intelligere Angeli sit ipsemet ejusubstantia. Durandus vero in I a. distinet. δ' quaest. ..asserit quod licet intellectio ista, ua Angelus intelligit alia a se realiter , istincta sit ab ejus substantia; illa tamen qua seipsum cognoscit, prorsus est indistincta. I hom ista contendunt intelligere Angelicum esse distinctum realiter ab ejus lubstantias quippe cum sit purum accidens: Verum Subtilis Doctoris Discipuli cum eo volunt intellectum Angelicum , sicut &humanum, esse virtutem sormaliter solum
distinctam a substantia ipsius Angeli vel
animae , elicitivam tamen intellectionis realiter distinctae. Ruocirca tria maxime sunt in praesenti quaestione resolvenda. Primam, quod Angelus non intelligat per suammet substantiam, sed per vim intellectivam formaliter a sua substantia, & essentia distinctam . Secundum, quod illa vis intellectiva habeat rationem intellectus agentis, 3 possibilis. Tertium , quod intellectus An- elicus fiat intelligens formaliter per verum mentis a se productum . Notandum I. Hoc esse discrimen inter intellectum, & intellectionem, quod ille sit actus primus intelligendi , seu virtus , Mactivitas substantiae spiritualis ad percipiendum, & cognoscendum oblectum intellia gibile; Haec autem est actus secundus, seu ipsemet operatio substantiae spiritualis, quage facto objectum intelligibile percipit. Il-
Ie autem dicitur actus primus, quia nimiurum est prima ratio cur substantia spiritu lis sit capax percipiendi objectum intelligibile. Haec vero dicitur actus secundus, quia
nimirum emanat ab ipsamet vi, & capacitate intelligendi velut effectus a causa is
Unde prior non soliim dicitur actus, sed
etiam polentia, eo quod ordinetur ad ult riorem actum qui ab eo emanat, Zc eum
ultimo perficit: Posterior vero simpliciter actus nominatur, quia nimirum est ipsius virtutis intellectivae quas sorma eam uitiamo perficiens in ratione intelligendi. Notandum a. Duobus modis inusiectum agentem dici posse . Primo late prout est facultas quomodocumque activa, sive productiva propriorum actuum , sive speci
53쪽
m veI habituum intellectualium ι & hoc
sensu nemo Theologorum negat, eme in Angelis intellectum agentem . Secunia, stricte, prout est facultas sollim, & immediatu productiva specierum intelligibilium in intellectu possibili carente illis, live abstrahendo species illas a phantasmate, sive agendo aliter. Similiter intellectus stas bilis vel patiens dupliciter accipitur . Primo late , pro se cultate quomodocumque passiva, &receptiva, vel existente in potentia ad patiendum, de recipiendum. Sicque intellectus Angelorum est passi bilis quatenus est in potentia ad actus proprios , & species,& habitus intellectuales, qui ex ipχ educuntur, & in eodem recipiuntur. Atque
eo sensu S. Bonaventura in secundo distinct. 3. intellectum Angelorum possibilem vocat. secania stricte prout sumitur ab Aristotele lib. de anima c.q. pro facultate Quae sit pi iiis nuda potentia in genere intelligibilium , posteaque fiat omnia intelligibilia per su-1ceptionem specierum vel vel bi mentis. Notandum 3. Intellectionem inchoative consistere in illa intellectus actione qua pr ducit eam qualitatem quς verbum mentis dicitur I consummativi autem in ejusdem qualitatis receptione: in eo liquidem formaliter consistit intellectio, quod intellectum assimilat rei intellectae, eumque formaliter intelligentem efficit: sed id praestatur inchoative per actionem illam verbi mentis productivam, complete vero per ejusdem verbi receptionem; illa squidem qualitas, cum sit rei intellectae expressa similitudo , proculdubio intellectum informando, diei adhaerendo cum obiecto cognito assimi Iabit, ac proinde complete intelligentem
euiciet. Est autem verbum mentis actus intelligeηtia productus is memoria saecunda non
babens esse nisi dependenter ab actuali regni- ν', ita Doctor in primum dist. 27. qu. 3.
Dicitur primo actus iηteluentiae, quia Constituit animam formaliter intelligentem , sicut calor constituit calidum : Secundo
a memoria fretinis i id est , ab intellectu informato , & quasi fravido specie intel- Iigibili obiecti . Tertio non babens esse nisi
dependenter ab actuali cogitatione , quia est ipsemet completa intellectio.
ANgelus non intelligit per sua et substan. Nam, sed per virtutem ab ipsa suUantia
saltem fismatiter distinctam, quam intellectum
appellamus . Haec duas partes complectitur, quarum I robatur prima, primo quidem auctoritate 51. Patrum, nam S. onysius lib. de coelesti Hierarchia cap. ii. distinguit in summis Spiritibus substantiam , virtutem , & operationem, In tria, inquit, omnes diis vis Mentes caelestι ratione sua divisaesunt, in Epretiam, in Virtutem, is in Assionem. Et S. Anselmus libro de eonceptioe striginali cap.q. Haec tria sunt liter distinguit. Et libro de ea-- Diaboli eap. 8. affirmat voluntatem Ange Ii non esse substantiam, licti sit aliqua essentia: Et S. Augustinus lib.6. de Trinitate cap. s. Dicit animam humanam deficero a simplicitate divina , propter multitudiunem operationum, & virtutum . Probatur etiam ratione, Si substantia Angeli esset suum intelligere, euci etiam Metus purus , quia sibi identificaret ultimam actualitatem ordinis intellectualis, ac proinde nihil haberet potentialitatis admixtum: Sed nulla substantia creata potest esse actus purus : Ergo substantia Angeli non potest este suum intelligere . secunia, Si substantia Angeli esset ei ratio
cognoscendi omnia, sequeretur quod Angelus semper, & necessario intelligeret omnia, at certum est ut patebit insta, Anylum non omnia intelligere vel necessario , vel semper, & aliqua posse sugere cogniti nem ejus: Ergo Angelus non intelligit omnia a se ipso distincta per suam substantiam. Tertio dcnique, si Angelus per suam iu stantiam estet sui ipsius intellectio , etiam
per suam substantiam forci sui ipsius amor, etenim inter intellectionem, & amorem , naturalis est proportio : bed Angelus esse nequit essentialiter ac substantialiter sui amor: Ergo nec sui intellectio. Minor probatur: Si enim Angelus esset amor sui per substantiam, talis amor esset essentialiter ac invariabiliter rectus in Angelo: sed hoc dici nequit: Ergo nec illud. Sequela majoris patet; tota siquidem substantia Angeli est creata a solo Deo
quae autem a solo Deo sunt, necessario, dcestentialiter ordinata sunt. Minor vero suadetur; nam Angeli mali non habent rectum, & ordinatum sui amorem; cum rectus, & ordinatus sui amor non possitis sistere cum peccato, & odio Dei; unde Psalmo Io. dicitur qui diligit iniquitatem , odit animam suam: Ergo in Angelis amor sui , non est essentialiter, Ee invariabiliter rectus. Probatur secunda pari a Doctore in secundum
54쪽
Quis sit Angelorum intelle . 53
dum distinct. I s. ubi demonstrat facultates turae, quam Angeli intrinsece includunt , animae non este realiter ab ipsa distinctas, il-i& quae necessario admittit compositionem extis omnibus rationisus Philosophicis , quassactu, & potentia in nostra l-hilosophia quasione 3. conclusiones. secundo. Idcirco anima nostra nonet. de Anima jam expendimus . Suffcit ita- intelligit per substantiam nec est sua inteliaque nunc illam veritatem firmare S. Patrum lectio, quia est intelligens solum in poten- oraculis . In primis itaque S. Augustinus tia, eo quod ita sit conjuncta corpori, &lib. I. de Trinitate cap. II. haec habet , ita ab ipso pendeat in operando , ut nonnime tria igituν , memoria , intelligentia, cylsi eo mediante rerum species acquirat, dc voluntas, quoniam non sunt tres vitae, se una per eas constituatur intelligens: Ergo climvira , nec tres mentes seed una mens ν eo GlAngelus non sit intelligens solum inpoten quenter utique nee tres substantiae, sed uηa tia, sed actu, consequens est: ut sit ipsa sua subsantia: Ergo illae facultates non sunt acciti intellectio, seu quod sit intelligens per sedentia seu qualitates realiter ab anima diver-lipsum. se, ut volunt Thomistae. Insuper S. Ber- Re ροηδεο concessa antecedente . negando nardus sermone II. super Cantica dicit siqnsequentiam. natura enim intellectualis suaedam in anima intueor, memariam, intel- tripliciter se habere potest ad suam inteli ligentiam , is voluntatem , is haec tria i alctionem: Primo, itaut sit intelligens solium ahima sunt: Sed quod est distinctum reali-lin potentia: Secuη itautactu intelligat , ter ab anima, non est ipsa anima. Deniquelsed per actum distinctum ab ipsa: Tertio, per Hugo Victorinus lib. de Spiritu, & anima ,Iactum, qui sit eadem natura intelligentis . linc habet , axima secvxdum Ra opera variis4Primum, & secundum conveniunt anima ηominibus nuneupatur, dicitur namque anima nostr , & Angelis: Tertium vero est pr dum vegetat, sensus dum sentit, animus dumtprium Deo , qui est actus purus . Unde sapit, mens dum intelligis, e e. ista vero non negari debet consequentia simul eum sucidisserunt in substantia quemadmodum is in antecedente.
nominias, qIoniam omnia uoaesentia , pr
Wietates quidem diversae. His constat intelle- CONCLUSIO SECUNDA .ctum humanum revera ab essentia animς esse
distinctum; non quidem realiter nec nomi- Α Dmittendus es in Avelo intellictus Agemnetenus 3 adeoque est tantum formaliter ab is Patiens pro se dictur , haec est D animae substantia diversus . bed eadem cstictoris in secundum distinctione tertia quaest ratio de intellectu Angelico ut patet, adeo- IX. n. Φ, tamque sic probat I. Omnis activaque constat ipsum non realiter sed formaliter Potentia, quae absque imperfectione tributis esse distinctum ab essentia. Cur naturae inferiori, non est deneganda su-Dires primὸ : Angeli sunt puri actus ,lpcriori; Sed intellectus agens in hominibus.& intellectivi essentialiter. Ergo nihil di-iqui sunt Angelis inferiores , est ejusmodi :stinctum a sua substantia possunt recipere Ergo non est Angelis denegandus. Major, quod cum illorum intellectu emciat cogni-s& Consequentia per se constant. Minor pr tionem rerum ab illis distinctarum ι sedlb tur, maxima est persectio in qualibet na- sola eorum substantia supplebit ejusinodiltur , quod habeat in se virtutem & prin- medium. Cipium, quo sibi convenientem persectionem Distivus Angeli sunt puri actus, puri ipUssit acquirere, si eam aliunde non habeat: tale excludente solam materiam , cum qua Ned intellectus agens est principium , pcrrecte potest aliqua forma spiritalis in illis quod homo potest assequi veram notitiam , recepta consistere, quaecum illorum intel- &scientiam, quae est summa sui intellectus Iectu emciat in illis cognitionem rerum om- Persectio: Ergo perfectionis est in hominenium ab illis distinctarum . Similiter sunt habere intellectum agentem. essentialiter cognoscitivi, & intellectivi in Gormatur . Natura nobilissima debet in actu primo, & radicali, concedo : Sunt se eas complecti virtutes, quibus suam asIe- actus puri puritate excludente potentiali-iqui possit persectionem , si aliunde eam
talem facultatis, similiter sunt in actuIrin non habeat : Ergo natura Angelica , ximo, & in actuali cognitione, quae sit deiquae Omnium rerum creatarum primas tenet, IntIInseco conceptu illorum , nego ι hocidebet in se habere principium, quo possit enim esIe nequit ex praecisa ratione crea-lsibi comparare cognitionem rerum univers . lium,
55쪽
Ilum, si eas ab initio suae formationis jam non novisset per sibi inditas a Deo earum
species , quo Pariter possit acquirere cognitionem plurium rerum singularium, quarum notitiam non habet congenitam . Patet antecedens , nec- non & consequentia uererum etenim cognitio est Angeli persectio, quam nonnisi intellectus agentis beneficio libi comparare potest. Reponunt Thomissae maiorem argumenti esse quidem veram de persectione limpliciter , quae nullam in suo conceptu impersectionem includit, & praesupponit, falsam autem de persectione illa, quae tantum comparatur ad supplendam imperfectionem : Intellectus autem agens sinquiunt) non est persectio simpliciter , sed tantum concediatur in homine ad supplendam in eo impcr- sectionem , nempe carentiam cognitionis
rerum, quam tenetur emendicare a rebus
ipsis dependenter a phantasmatibus , qua imperfectione cum careant Angeli, etiam in eis non est admittendus ille intellectus agens , sicut nec admittitur in cis generatio, quae tamen in hominibus perfecti nem importat, nempe speciei propagatio
Contra : Qua ratione admittitur intellectus agens in hominibus, eadem concedi debet in Angelis ; quamquam enim rerum praestantissi marum habeant species sibi con
creataS, tamen rerum omnium , maxime
lingularium, notitiam sibi congenitam non Obtinent; adeoque vel cam sibi comparare possunt , & siae egent intellemi agente , vel si non possint, haud dubie sunt deteri xis cond itionis, quam homines: nam illa natura persectior censenda est, quaecum non habeat ab intrinseco suam persectionem, ha-bct tamen facultates, εc vires naturales , quibus eam possit acquirere. Deinde, quamvis Anaeli ab eorum sermationis exordio habuissent sibi concreatas rerum omnium etiam materialium, & singularium species, non minus tamen habere deberent intellectum agentem, & passibilem : nam sinquit Doctor licet Christus Dominus rerum Omnium cognitionem habuerit ab instanti suae Conceptionis, omniaque viderit in Ver- , nihilominus habuit intellectum agentem, & passibilem, alioqui persectus homo Don extitisset, quippe cum non habuisset utrumque illum intellectum, quem in omnibus hominibus etiam Adversarii concedunt; Denique actio qua agens superioris ordinis
praevenit operationem agentis inferiorismon aufert ab eo potentiam activam respectu suae operationis; si enim Deus nunc crearet a quam, cui calorem inderet, eum ue continuo servaret , non propterea diceretur aquam spoliasse sua virtute frigefactiva: e tenim si Deus decerneret eum calorem conser vare, statim aqua ex se sibi naturaliter debitum frigus compararet non minori facilitate, quam ipsum Digus repetit, ubi semovetur ab igne, qui in eam calorem induxerat.
Ergo a smili , quamquam Deus indiderit
Angelis species rerum statim ab eorum Creatione, non propterea dici debet eis abstulisse intelleetum agentem, quibus eas possent comparare, si tales species in eis com servare desineret. Nec quidquam juvat exemplum de generatione; siquidem imperfectio, ad quam tollendam, vel supplendam conceditur generatio, nempe corruptibilitas, non reperitur in Ange Iis, adeoque nec reperiri debet illius reparativa generatio. Secus est autem de intellectu agente; siquidem imperiectio, quam tollit, & supplet, nempe carentiam notitiae plurium rerum maxime singularium ,& materialium, aeque reperitur in Angelis, ac in homine. Ergo in utrisque in admittendus.
Repoημι 2. Praefatum Doctoris subtilis argumentum concludere quidem in rebus, quae non habent perfectiones sibi coaevas , non tamen in eis, quae ex natura sua, & a sua origine persectiones sibi vendicant, qua les sunt Angeli: quod probam exemplo coe-Iorum , qui ctim sabeant naturales persecti nes sibi congenitas , frustra ponerentur in eis virtutes, & instrumenta , quibus ipsas possent assequi. Herum haec responsio , Doctoris SubtiIis argumentum nec infirmat . nec frangit 3 aliquid enim potest dici habere sibi coaevam suam perfectionem alterutro ex his tribus modis. Primo scilicet quia talis perfectio ex ejus natura, & principiis intrinsecis emanat , sicut ex natura hominis risibilitas oritur, & ex substantia animae facultateSerumpunt : Secundo, quod clim talis perfectio ab aliqua virtute naturali produci nequeat, ne cessario exigat causari ab Authore naturae cum ipsa re, quae producitur; sicut V. gr. Coelorum qualitates, quae a causis naturalibus produci nequeunt, ab ipsorum Administratore, & Authore cum Coelis ipsis sor-
mari debuerunt : Tertio denique , aliquid dici
56쪽
Quis sit Angelorum intellectus. s
dieἱ potest habere coaevam sibi versecti
nem ex beneplacito Creatoris volentis ipsi tribuere illam persectionem ab ipχ sormationis exordio, quam tamen res ipsa propriis viribus , de temporum decursu sibi osset comparare: Sicut anima Christili
uit sibi coquam rerum omnium cognitionem
ab ipsius conceptionis initio per infusas sibi
divinitus species , quas successu temporis p tuisset sibi comparare. Quibus permissis, Dico, quod natura, quae vel primo, Vel secundo modo habet sbi coaevam suam persectionem, non indiget equidem mediis . vel instrumentis, quibus eam possit assequi, qui pye cum persectiones illae , vel ab ipsus substantia oriantur, vel ab Authore
naturae fuerint ipsi concestae: Quae vero tantum hanc persee ionem tertio modo obtinet, nempe ex beneplacito , Ac arbitrio Auth ris naturae eam pro libito concedentis, quam
tamen res aliunde posset sibi vendicare , nego quod ad eam obtinendam res ipsa habere non deberet sacultates, & virtutes intrin. secas, quibus illam perfectionem sibi vendicare posset, si ab Authore naturae primitiis Non fuissent concessae. Clim igitur Angelus habeat notitiam rerum universalium sibi
coaevam tantum hoc tertio modo, non videntur ipsi denegandae facultates , quibus il- Iam possent assequi, si Deus illi hanc notutiam non indidisset.
Probat secundo Doctor conclutionem ratione ipsa, qua S. Thomas Oppolitum conclusionis stabilitat contenderat, quam Vein
Doctor deducit in oppositum . Objectum adaequatum intellectus Angelici veI est quid singulare, vel quid universale perura dicationem; ita quod complectatur sub se omnia prorsus intelligibilia; Non primum ,
Res enim singularis creata quantumvis perfecta continere mouit sormaliter, aut emi
nenter omnia intelligibilia ab Angelo: O jectum autem primum , & adaequatum aliculus facultatis omnia, quae ab ipsa pcrcipi
possunt continere debet formaliter, aut eminenter, adeoque objectum intellectus Angelici necessario debet esse aliquid univem 1ale, dc commune per Dr icationem, &attributionem: ita quoci sub se contineat
omnia intelligibilia ab Angelo , sive immaterialia, sive materialia: sed objecta se bilia non sunt proxime, & actu intelligibilia: Ergo ut illa percipiat Angelus, necessatio indiget intellectu agente , cujuS virtute, & operatione possit a rebus ipsis materialibus species excipere , easque Pr xime, de a tu intelligibiles emcere. Reponunt Thomistae: Obiectum adaequarum intellectus Angelici non esse quid abstractum a sensibilibus, sed tantum 1 peciem univer salem naturaliter inditam intellemit Angelico, qua percipere potest res singulares, sive
materiales, sive immateriales.
Contra: Primo , salsum est dari tales species univeriales ejusmodi rerum singularium expressivas, ut infra demonstrabimus. Secundo, objectum adaequatum intellectus A n- gelici, quod est commune per praedicati nem iis omnibus, quae ab Angelo cognosci
possunt, vel sic est commune, ut Conveniat omnibus rebus intelligibilibus, sue materialibus, sive immaterialibus ι vel quoAtantum rebus immaterialibus quadret. Non secundum, quia sequeretur res materiales, dc corporeas, v. g. Coelos , & elementa
non posse ab Angelis cognosci : Nulla enim facultas versatur circa id, quod sub objecto
suo adaequato non comprehenditur. Si vero
primum admittas, cum sensibilia, de materialia non sint per se proxime , Ae actu intelligibilia , quia non sunt proportionata ob:ecta facultati pure intellectuali, neces sum erit ad ea percipienda, quod Anneius habeat intellectum agentem, quo mediante species 1 rebus ipsis materialibus excipiat,
de earum operas ipsas materiales Cogri
scere misit , si carum notitiam aliunde sibi inditam non haberet. Probat tertio Doctor . In Angelo admi tendus est intellectus passibilis 3 Ergo &intellectus Uens. Patet consequentia 3 Intellectus enim non dicitur pallibilis, nisi respectu agentis e BF admisio uno , alterest necessario admittendus . Probatur antecedens ; Intellamis Angeli recipit species, quas Deus ab initio suae sermationis indidit :Ergo habet in se potentiam, & facultatem
earum specierum receptivam . Antecedens
admittunt Thomistae ι Necessum cst crgo
etiam consequentiam admittant , Omne suquidem recipiens formam aliquam opus cst habeat potentiam receptivam ejusdem se inae 3 Nec refert, quod recipiem non praecedat duratione, sed tantum natura, se mae receptionem ι nam si Deus animaen strae concreasset species omnium intelligibilium, nihilominus in ea esset potentia receptiva , quam intellectum patientem appellamus, ad que non est necessum, quod re cipiens tempore praecedat formam in se recc-ptam s
57쪽
ptam , ut dicatur habere facultatem ejus
R Munt Thomistae: Quod Iicet in Angelis admittatur illa facultas receptiva spe- Cierum, vocari tamen non poteli intellectus possibilis, quia est semper sub actu, &nunquam sub statu potentiae ad ipsum actum
Contra: Angelus revera potest recipere species plurium rerum, puta singularium , quas a primordio suae formationis non habuit: Ergo saltem respectu ipsarum habebit Pinentiam, quae Intellectus possibilis appellatur . Consequentia patet ex terminis zAntecedens probabitur inserius: Suadeturque nunc ex eo, quod Deus potuit non tot concedere species infimo Angelo quois periori contulit; adeoque inferior ille Αngelus illas species sibi non coaevas de novo recipere poterit, vel in teso Deo , vel a superiotibus Angelis ipsum illuminantibus,& consequenter respectu earum habebit potentiam receptivam, quia vere erit in potemtia ad notitiam illarum rerum, quarum species de novo excipit: sicque habebit vere intellectum postabilem . Deinde non opus est ad hoc ut potentia proprie dicatur receptiva , quod aliquando non sit sub actu: seu quod a tualiter non habeat sormam , ad Ruam ordinatur: sed suffcit quod natura- Iiter illa forma destitui possit. Etenim materia Oxii, & Elementorum est coaeva suis formis, nec usquam extitit sine illis, nullus tamen dixerit eam in se non habere potentiam receptivam tuarum formarum: Ergo a simili quamvis Angelus habuisset ab mutio sua creationis sibi coaevas species rcrum omnium , non minus propterea dicendus esset habere potentiam earum receptivam , adeoque etiam intelIechum possibilam, &consequenter intellectum Agentem. Dices I. Ideo anima nostra dependet in operando a corpore , quia dependet ab ipso in essendo ι sed Angelus non dependet in essendo: a corpore r Ergo nec in operando : At accipere species a rebus ipsis corporeis est operatio pendens a corpore ἰErgo illam elicere non potest Angelus, nec conscquenter habere intellectum agentem,cuous primarium munus est species cudere , sua coi poreitate de care, easque spirit Ies efficere. Dotingua maiorem. Ideo soIum dependet a Corpore in operando, quia de Pendet inessendo ab ipso, nego malorem et ideo dc-
in operando ab ipso mediantibusus, & phantasmatibus, concedo majorem , & concessa minore , similiter distinguo consequens: Angelus non dependeta corpore in Operando. quasi necessario operari deberet mediantibus sensibus , &gantasmatibus corporeis, concedo I nonependet in operando a rebus corporeis, ut ab eis excipiat species, quarum operas illas corporeas intelligat, nego. Itaque Angelus dependeta corpore non tanquam a principio , & concausa suae cognitionis , sed tamquam ab objecto, a quo cognitionem rei materialis debet excipere. Dices 2. intellectus agens, & passibilis solum ita nominantur , & distinguuntur per comparationem ad phantasmata: sed in Angelo non sunt ulla phantasmata: Ergo nec admitti debent illi intellectias. Nego maiorem . Proprium enim munus intellectus agentis est cudere species spirituales rerum quas intelligit; Unde quando o jesta intelligibilia corporea sunt, possuntque solum species corporeas emittere , n cessario Angelus ad earum specierum mat rialium praesentiam spirituales debet emn-gere, quarum beneficio res ipsas materiales percipiat, nec ad id opus est ullo phantasmate, sicut contingit in nobis, qui cum
nihil percipere possimus nisi dependentera sensious, hinc est quod intellectus noster
phantasmatibus egeat ut ad eorum conspectum rerum intelligibilium imagines spirituales effingat. CCetera quae possent objici dissolventur in quaestione sequenti.
INusiectus angelicus disturrere potest, is ex
rebus cognitis ahas ignotas laxitimo discumsu concludere. Haec est Do toris quaest. q. &s. prologi: & in a. dist. I. quaest. I. num ro 3. di dist. 7. nu. 7. ubi asserit non videri probabile Angelis esse denegandum omnem discursum : Contra b. Chomam qui I. P. q. art. 3. & alibi docet intellectum Anseli non esse discursivum, ita ut procedat a principiis ad conclusiones seorsim eas intelligendo. Probat conclusionem Doctor. Ideo Ametus non esiet discuriivus, vel quia non aberet virtutem deducendi conclusiones ex praemissis, ex hypoth si quod conclusi ne, non essent ipsi notae; vel quia omnes con clusio-
58쪽
Quis si Angelorum intellectus. IT
clusiones ipsi fuissent notae ab initio sim creationis 3 vel denique quia saltem habitualiter eas novisset ab ipso lux formationis exordio; bed nullum horum rite potest amrmari :Non quidem primum, esset enim impersectio in Angelo , si non haberet virtutem colligendi ignotum ex cognitis deducibile:
Non etiam secundum; fallum enim est quod Angelus actu omnes conclusiones simul intellexerit , alias infinita pene cognovi stet virtute naturali ; infinitae siquidem sunt
propemodum conclusiones ex rebus creatis
deducibiles: Angelum autem infinita C gnoscere implicat. Non denique tertium, mi amquam enim habitualiter omnia novisset
ab initio, quatenus nempe habuisset habitum ac speci cs divinitus inditas , quibus mediantibus posset pro libito quamcumque
cognitionem intelligere ue tamen inde non sequeretur quod ex se non esici discursivus; sicut a pari nomines non minus forent di scursivi, licet omnes conclusiones per inditas sibi species cognoscerent , ut constat de anima Christi, quae etsi habuerit notitiam omnium rerum sibi divinitiis inditam, non miniis vere discursiva extitit, seu vim discurrendi habuit, alioquin per omnia nobis non esset assimilatus in naturalibus. Probat a. Dcetor : si Angelus discurrere non Postet maxime quia in illa virtute discursiva sequeretur nullum inter ipsum, Nantinam rationalem esse discrimen: Sed haec ratio nulla est: Ergo concedenda est Angelis virtus discursva . Major est praecipita ,& fundamentalis ratio b. Thomae 3 Minor vero probatur . uuamquam Angeli, &animae rationales in virtute discursiva convenirent invicem, non minus aliunde posirent specifice distingui : Ergo ex eo quodvis discurrendi utrique tribueretur , non sequitur nullum inter utrumque fore discrimen . Probatur antecedens , licci Angeli in sententia Adversariorum non discurrant, non miniis invicem specie distinguuntur in ratione intelleelivi : Ergo a simili licet Angeli, & anima invicem non discreparent per virtutem discursavam, non minii, aliunde habere possent differen tiam specificam: non enim est ma Ior ratio cur intra gradum intellectivi absque discursu possint admitti vatiae species distinctae ,
quam admittantur antra gradum intellcei iv i cum distursu. lobjicies I. SS. Patres expresese negantes
in Angulis discursuin , eisque simpli in
notitiam attribuentcs. Sic S. Dionvsus c. 7- de divinis nominibus ait Simplices . beatas Intellentras non in visibilibus aut aevi
Milibus, mesensibus , Me verbis, irrationibus
divinam colligere mentiam ι & infra Purespiria maliter, o, extra materiam unico divisibilem W-netrari: Ergo negat in eis esse multiplicitatem actuum qui in discursu desiderantur.
Unde postea de anima nostra subdit 3 Perdiminam item sapientiam, animae ratio μ
νerum Neritatem adnitentes, atque in eosingulariabus illis Spiritibus inferiores. uibus vernis satis apertc discrimen inter animam, & Angelum videtur constituere, quod anima discurrendo. Angelus vero simpliciori modo scientiam obtineat. Subscribit S. Ber n. serm. S. in Cantica ubi docet Angelos non cognoscere spit itualia ex corporalibus sicut nos ea cognoscimus, sed inquit sua sua virtute ac vivacitate naturae, summa, 6, is a penetrant . Respoηdeo ex iis SS. Patrum sententiis soli im inserri quod Angeli non intelligant divina ex corporalibus , modo corporeo ,
nempe per phantasmata , nec ea i bor nidissicultate qua nos plerumque desudamu Sita colligenda veritate, vel cflectuum ex causis, ves causarum ex effectibus, propterea quo lutriusque necessaria connexio nobis apertunon assulgeat. Sectis autem est de Angelis, nam ut subdit S. Bcrnardus loco laudato Eo illa caelestium babitator ingenuasubii tate ac sublimitates ua omni velocitat a lateque pernuit.
Objicies a. In hoc maxime distingui videntur intellectus Angelicus , & hum nus, quod hic discurrendo, ille simplici intelligentia seu intuitu rerum veritatem deprehendat: Unde nostri spiritus rationalesiolent nominari; Angeli vero sublimes intelligentiae: Ergo revera Angelus non est di
Nego antecedens in quo CertcIetitur principium, Angeli enim inter se specie distin Ruuntur, quamquam in sentcntia Adversariorum non sint discursivi ; quidni ergo etiam specie distinguerentur ab anima , quamvis eamdem cum ipsa discurrendi virtutem haberent δqicies . ita comparantur Angelici spiritus ad numanos, sicut coelestia corpora ad sublunaria: Ergo sicut corpora ccelestia
distant a terrenis quod haec sine motu suam persectionem obtineant, illa vero per m
tum eam adipiscantur, sic homines indigent discursu , qui cli veluti spiritualis mo us,
59쪽
Dact. I. Disip. II. Art. I. Quaest. II.
ut ad veritatis cognitionem perveniam ue C Iestes vero Spiritus sine discursu illam in
Distingua antecedens comparantur quoad omnia nego, quantum ad aliqua, transeat , possunt enim inviccm comparari vel in incorruptibilitate vel in aliqua alia proprietate Caeterae rationes D. I homae veI petunt
principium, vel facile ex praecedentium sin Iulione dissolvi possunto
an, O qualiter Aetesi rei intelligant Πν earum speries o FIebris est inter Angelici, &Doctoris O subtilis Discipulos controversia hac inresolvenda quaestione : licci enim subtilis
Doctor in a. do. q. Io. & M. concedat Αn-ReIum a suae formationis exordio habuisse sibi divinitus infusas rerum universalium species , imo de eorum individuorum quae cum ipso tunc temporis extabant, ac proinde eas non acceperit ab ejusmodi ob xctis ;contendit tamen species illorum singularium, quae decursu temporis producuntur, nec ipsis ab initio fuci unt cognita , mutuari
ab ipsismet individuis: imo quod posset etiam Angelus indita sibi intelIigendi virtute Omnes omnino species ab objectis desumere si aliunde sibi eas non haberet insulas. Contrariam vero sententiam docet Angelicus Doctor in a. d. 3. qu. a. arta I.& a. contra Centes C. m. qucm sequuntur omnes ipsius
Discipuli. Ut autem evidenrior appareat hujusce quaestionis resolutio, praesensquc controversa faciliori ca Iculo dii imatur, tandam I. Duplicem solito distingui rerum cognitionem, Intuitivam videlicet, di Abstractivam. Intuitiva est cognitio rei Praesentis , & moventis ut praesens est in sua actuali existentia. Abstractiva vero est cognitio objecti moventis secundum quod abstrahit ab omni praesentia , & existentia actuali. Hanc auic in duplicem cognitionem Angelis inesse fatentur omnes. Primo namque res aliquae sunt illis praesentes in sua actuaIi existentia easque intuit iv c cognoscunt, nec indigent aliqua specie ad eas percipiendas, sus icienter enim ad illam intellictionem concurrit ob etiam praesens ut causa cssciens cum intellactu , iuxta illud vulgare effatum; ab objecto, & potentia pa- Iitur Omnis notitia . Res vero quae non sunt praesentes nec per suam actualem existentiam debitc proportionatam movent intellectum Angelicum ad sui notitiam . eas Angelus
enim objectum concurrat simu I cum poteri- tia, inquit Doctor quaest. laudata IO. debctesse praesens veI in se, vel in alio. Oblectum autem respectu cognitionis abstractivae cum' non sit in se praesens, necessario debet praesens emci per sui speciem, & imaginem. Unde cognitio intuitiva praecise est cognitio rei existentis, & moventis intellectum ad sui notitiam quatenus praesens est: Αbstractiva vero est cognitio obiecti praesentis tantum in specie, dc imagine per quam re praesentatur . tandum I. Seu resumendum ex his quae' diximus sect. a. q. I. de visione beatifica :
Duplicem solito distingui speciem objecti
repraesentativam: Alia enim dicitur impressa, alia vero expressa, Prior est virtualis smnulitudo alicurus obiceti, seu quaIitas quaedam intentionalis effective concurrens cum intellectu ad producendam cognitionem , compicndo nimirum ipsam potentiam, Zeillam determinando ex varie objecti adnanc cognitionem producendam . tacitur simius- tuis, quia repraesentat oblectum , illudque potentiae cognoscenti praesens exhibet: dicitur virtualis , non enim repraesentat oblectum sol maliter, sed virtualiter, quia vice oblecti concurrit ad copnitionem se andam. Cum enim cognitio omnis ex pote tia , & Objecto nascatur, potentia quidem ier scipsam semper concurrit ad forma am cognitionem , objectum vero interdum per vicariam sui speciem, ut iam dictum est. Dicitur qualitas imRim alιν , quia m. di natur ad cognitionem , & intellcctum, cujus operatio interdum intentio appellatur.
Posterior species nimirum expressa , essterminus internus cognitionis , qui ininte lectu dicitur Verbum mentis , in imaginatione pM'tasma, estque ipsa ab intellectu, & o lecto concurrente imata ut ipsius obiecti imago, & expressiciis
Notandum a. omnes The Iogos concedere Angelis suisse concreatas rerum se emuniversalium species , moriora & pr stantiorum individuorum quae Deus vel sormaverat vel formaturus erat: Haec enim v ritas deducitur primo ex Sacra Scriptura quae Ecclesiastici cap. II assumaz Deum piis Si
60쪽
Parentes replevisse disciplina intellectus, creasse illis scientiam spiritus,& sensu implevisse cor illorum: aequum autem est idem sentire de Angelis, de quorum uno nempe Principe SS. Patres interpretantur ali gorice illud EZechielis 28. Tu Cberlis .. .. signa-
eulum similitudinis, plenus sapientia , is perfectus decore in deliciis paravist Dei fuisti, ise.
Tu Cbrevb extentus, is protegens .... perfectus in viis tuis la die eoaditioris tuae, donee inventa est iniquitas in te. Hinc S. Dionysus c. s. & 7. docet rationes rerum, & exemplaria fuisse a divina Mente Angelis indita,& communicata; Et S. Augustinus lib. q.
de geri. ad litteram c. M. expresic docet prius tempore vel natura quam conderentur res
materiales, Angelos habuisse rerum omnium notitiam , non solum in Verbo sed etiam in genere proprio seu per ipsarum rerum species. Quod utique firmari potest hac ratione S. I homae q. s s. art. 2. Ita proportione servata se habere debuit intellectiva potentia ad sormas intelligibiles, sicut materia prima ad formas substantiales, utraque enim est de se pura potentia , indigetque forma , per quam reducatur ad actum : Ergo quemadmodum materia rerum inferiorum , &corruptibilium non semper sub aetu extitit, sed successive actuatur per diversas sormas I materia vero corporum coelestium
incorruptibilium accepit ab initio suas sormas substantiales sibi congenitas: sic Angeli coelestes spiritus, & immortales, species
seu sormas intentionales ad suam perfectionem necessarias ab initio habuerunt sibi contahenitas: Humani vero intellectus sensim eas a rebus accipiunt. His praelibatis tria maxime veniunt hac in quaestione determinanda . Primum, an Angeli necessario opus habeant speciebus intelligibilibus ad res quaslibet percipiendas: secvndum , an habuerint singularum rerum singulas species , an vero per unuCam, aut non ita plures species universales,
IeSomnes perceperint. Tertium , An exci-Pre potuissent species rerum ab objectis , Deus eas non indidisset δ possintque de novo aliquas a rebus ipsis individualibus ,
quae in dies sormantur, mutuari. sanum,
An seipsos pcr suam substantiam, vel per species intealigant.
Initionem abstractιvam rerum Possibilium,
aut Praeteritarum , aut Futurarum, aut non
suffieienter praesentium: Non vero ad cognitionem praesentium. Haec est Do toris in a.dist.
3. q. IO. n. I tu quantum ad utramque partem, quarum
Probatur I. Ad rerum possibilium , &non debite praesentium notitiam intellectus humanus exigit species intelligibiles : Ergo& Angelicus . Probatur Consequentia , quia facilius apparet qualiter intellectus humanus posset determinari ad carum rerum cognitionem absque specie, quam Angelicus. Ergo si hoc non obstante admittantur species in intellectu humano, multo magis in Angelico sunt admittendae. Probatur antecedens ; si Intellectui humano non adessent
species intelligibiles, dici posset ad rerum notitiam determinari per species phantasti. cas: Nihil autem assignari potest in Angelo
quod seclusis speciebus determinaret ejus intcllectum ad rerum notitiam : Ergo si necessariae videantur species in intellectu h mano respectu rerum abstractim cognoscendarum, multo magis erunt necessariae in intellectu Angelico. Deinde, objectum omne debet influere in facultatem, & eam ad c gnitionem determinare, vel per se, vel per aliquid aliud ipsus vices gerens, illudque repraesentans : Sed res illae abstiacti vc c gnoscendae per seipsas movere nequeunt intellectum , clim nec sint realiter existentes , nec ipsi debite praesentes : Ergo, &C. Denique, Angelus non intelligit neces.sario omnia possibilia , hoc .enim absque dubio infinitam in eo virtutem argueret: Emgo ut aliquod corum intelligat , debet admitti aliquod determinativum illius , quorem illam possibilem percipiat: Sed illud
determinativum non potest esse res possibilis secundum se, quia res possibilis ut talis, est necessario possibilis , di quantum ex natura sua eodem modo semper applicatur 3 nec aliud determinativum assignari
potest praeter speciem impressam: Ergo est
Idem ferendum judicium de rebus absentibus. Quod enim Angeli res corporeas existentes videre non possint in quacumque distantia, insinuare videtur Scriptura