장음표시 사용
121쪽
actu sepericli tot corpora ab infinito:& ita de in esse quod assumiturizest talium quare ad des monem salsi Aristotcles accepisset talium, cu sic non tilet bonus syllogismusmam ex salsis non sol Aureola est inconueniens sequi salsum Solvit Aueroes ex inquit di haec demonstratio fiindata est in prioribus analiticis scilicet libro primo:lbi enim dictum est quod falsum impossibile nuns sequitur ex falso possibili Modo quod Aristoteles accepit:.est de inesse falsum tamen de possibili est uorum quia de possibilia a b infinito extrahi polliundi totquot uis corpora. cxuae optime more boni priorillicis lic rauitsyllogizetur igitur hoc pacto ii a b in graue ut octo:sta ab a
possum per resecationem deuenire graue ut octo loruraliquod rinitum est aequilibs infinito.Consequens est falsum impossibile: igitur antecedens erit alsum impossibile: quia nregulam prioristicam i falsum impollibile nuna sequiui nisi extat impossibili.antecedes itacdeli falsum impossibile:c non prosecunda partc .quia licet illa de ineste sit falsa: tamen est uera de possibili. igitur pro prima pane:quare falsum cuimpossibile est a b insinuum esse graue
ut ceto:<a oportet dicere a b esse grauitatis irmnltat. Haec Aueroes:&optime.Circa fine uestis. Dulus demonstrationis solet dubitari utrum in malore corpore sit virtus maior.&,ideturn, o
quia possibile est ignem maiorem esse minoris uirtutis igne minore:utpote si ignis maior sit ra/rior' nam tunc est minus activus Secundosama terra est grauis ut octo:& magna plebba etiam ut ceto, igitur in maiore quanto non est maior uirtus Tertio paruum plumbum est grauius magno ligno igitur non in maiore quanto est utrius maior.Quarto sit aliquod totum dissimilare ut animal patetu aliqua pars minor erit grauior ut parua pars ossis magna parte spiritu graui/or est.Quinto sit unum corpus similare difformiter graue:utpoter cuius prima pars pedalis sic
grauis ut o di dupla ad illam lut quatumdi quadrupla ad illam lut duo: ex crapta ad illa ut
tinum:patet in in minore quanto est malo uirtus,c tamen est corpus similare:culus partes sunt
eiusdem speciei.Sexto sit plumbum bipedale late figurae:& plumbum pedale sagustalis figurae:
patet q, pedale est grauius:quia eicius descenderet Septimu certum est grauitatem ut octo e di Disibilem in infinitum per partes proportionales minoribus terminatis uersus finem:quia in duas medietates:& in duas medietates alterius medietatis:& sic in infinitum. nam omne quantum est diuisibile in infinitum per partes proportionales:tunc accipio corpus infinitum:cuius peda/lia sint modo infinitatev voIO', in primo pedali sit pridia medietas grauitatis et in secundo it secundas. upla ad primam: cuin tertioue tertia subdupla adsecundam:&sit in infinitum patet q. tota grauitas in toto tali corpore est finit.:quia ut ceto:c tamen corpus est infinitum in quo ipsa extenditur. igitur possibile est rite corpus simplex infinitum culus uirtus sit finita. Praeterea octauo argui potest quias esset insinuum graue: non esset nisi graue ut o lut omnes calsa culatores tenent maxinuestio'. illa propositio intelligitur uera nona conditionibus limita/talprima de ulrnite materiali, propter quam conditionem non est limatore parte hominis nisior ulnus intellectiva:secunda caeteres paribus exparte raritatus cladensitatis qua tollitur argo mentum primum:quia pamus ignis potest esse activor propter malorem densitatem Tertia in/telligitur caeteris paribus ex parte intensionis di remissionis rutpote si tota latitudo grauitatis gradualis sit in toto:& in qualibet parte:propter quam conditionem tollitur argumentum quintum e septimino enim in difformiter graui oportet in maiore quanto tile maiorem ui tetricvln minori minorem. Quinta intelligitur caeteris paribus ex parte figurae: cupropter hanc cesIat sextum argumentummam paruumplumbum potest, locius descendere propter dispost. tionem figurae: non autem propic intensionem formae'. Sexta intelligitur propositio de multi tudine formae:& non de graduali mensura:& per Iaanc cessat ratio secunda: quia licet parua tera risit grauis ut 'omeluti magnam tamen est sequi libra secundum multitudinem si marcessat etiam octaua ratio:quia licet finitum sit aeque graue intensive: sicut in sinatum: non tamens qui librum Septima intelligini comperatione facta inter corpora elusam species: propter qucessat tertia ratio nam plumbum cudignum disserunt specteret propterea non oportet alterum altero esse grauius Octaua intelligitur quando totum est similare:& eiusdem species in partibua propter quod cessat quartum argumenmm:animal enim est totum dissimilarem constatriqua. re non oportet in maiore parte esse maiorem uirtutem. Differt autem ha Son Leondicio parum a septima nisi quia septima loquitur generatim siue comperabilia sint partes aliculustocius, siue nono laua uero loquitur quando comparabilia sunt partes alicitius ocius.Tameriuna limitatio est ut comparabilia sint eiusdem species ta propositio intelligim i m considera/tioneinaturalem: vin hanc tollitur. vii rinquari ablata est, erua conditionci,illa n. medit eximaginatione mathematicoFiqui dividunt quata in insinuum at secundum contacratione
122쪽
naturalem deueniendum est ad minimum l&ad maximum escula nee grauitas potest diuidi in infinitum nec est dabilecorpus infinitum:in quostrauitas illa esset extensibilis secundu enim naturalem rationem stabilita sunt utra rei dicit Aucmes ubiq;.Sic igitur patet intellectus propositionis:&q, in pluribus casibus est falsa:uum: tunc ulterius patet:ut recte Auerora dixiti demonstratio Aristotelis habet locum per usum huius propositionis: re sine usu huius propo/sitionis per usum quidem huius propositionis habet locumlsiipponendo corpus quod mouetur motu recto inesimplex:&caeteres paribusto limstatum per nouem coditiones: ut dixisne ulu uero talis propoetionis: patet demonstiario per regulam priotisticam: ut dixit Aueroes:de quo supra, Haede propositione.
Quod uero grauitatem esse aliquod infinitum impossibile sit ex his perspicuum perire uer/estini enim tanta grauitas per tantum spatium in hoc tempore mouetur: tanta de El Vppi u
adhuc in minore icmpore mouebitur. ζΣ:
Nunc probat minoremterat enim Syllogismus si aliquod corpus quod tecto fertur motu:est in 6 2 in
finitum:grauit luel leuitas erit infinita Ha sui mal ox probata est: per hoci quia corporis ui infiniti grauitas finita esse non potest.Sed grauitas infin . rest minoricu destructio consequentis euhane nunc intendit probarciqua probata: inseri igitur nullum corpus:quod recto tertii motu:poterit este infinitu est igitur intentio capituli probare minorem syllogismi uidelicet nullius corporis grauitatem infinitam posse esse.& hoc proponit ovinquit quod uerotrauitatem elle aliquod in rerum natura infinitum simpossibile sit sex his quae nunc dicemus: rspicuum erit. Hac est intentio capituli deinde probat propositu clamore boni geometra :praemictit suppositiones tres:quarum prima est q, si tanta grauitas uobicausal ut duolmouetui per tantum patium: uel moueret aliquod mobile per tantum siparium: uerbi causalpcdale in hoc tempore .utpote in hora:ranta grauitas ct adhuc id est tanta ovad huc maior illa uidelicet ut quatuori mouctur uel moueret idem mobile in eodem spatio pedali in minori tempore utpote in dimidio illius horae est igitur prima suppositio si aliqua grauitas certae menserar monterct aliquod mobile incerto dato spatio: cvincerro dato tempore t Maior uirtus moueret idem mobilesuper eodem spatio in minore tempore.Hax probata tuit septimo physticidaustultationis:per hoci quia quanto uirtus motiva est serisor ztanto esus mobile mcuet uelo/cius:quare tanto in minore tempore mouebit Quo uero ad uerba graeca attinet: Mouetur grae Verboaec uee est iu trans attonibus uerorquas ex litor poeul:legitur nerbum illud, lo deratio uet.& utruncp est bonum quia uirtus materialis in movcndo mouetur per regulam Aristotelis in octauo physica austultationis In materialis uero moueri Uno mouetiir: quia uitur grauitas est ulnus motiva materialistin mouendo necessario mouetur: o ita utro modo uerbum prae/cum potest ad nos uenire.
AR quam rationem habent grauitates tam modo contrario tempora habebui initi illud uelut si dimidia grauitas hoc in tempore moueretur: dupla in dimidio illius ino x ore moue
Secundaset positioqualis prominio est grauita est his, ''
porum uab causalsi semipedale grauitatis moueret a mobile in horai pedale grauitatis moue ' bit in medietate horix sequitur autem haeae secunda luppositio ex prima nam si maior grauitas 'movet in minore tempore:sequitur qualis est proportio grauitatum molientium: talis modo contrario erit proportio temporum:ut correpondenter per augumentum grauitatis in propor tionei sit proportionalis temporum diminutio.
Praeterea linita grauitas omnem finitam intercapedinem sinito quodam in ten,
pore transit. I asuppositio finita grauitas omnem finitam finito quodatempore transiit, trux tertia stippositio deducta est sexto physica auscultationis ubi probatu est
uirtutem spatium o tempus est consequi quo ad rationem finitii infinitive . Aueroes uero etia Quae Auere. ut nos exposuimus ponit Uenim ubi nos invaris codicibus habem'grauitatem: quae prae com ti cx Id. ce est ipse in sul translationibus habet graue quod quidem non est ualde distbnum. cvtunc iuxta eius translationes prima suppositio est Φ graue malus in minore tempore mou in patet:quia uelocius mouetur Secunda suppositio:qua ex Ilae sequituririth, qualis est proportio grauitatis adgrauitatem uel grauis adgraue in maioritate laesis est temporis ad tempus modo
123쪽
econtravi, in minoritate. Nam sua graue aliquod ut quatuor is uero graue ut octo e sit d tempus quo mouetur a graue: diurnor a:dicost ad erit tempus:quo mouebituro grauesct erit medieri trahora: nam qualis est ortio ipsius a grauis adli4 graue talis modo conario e temporis a d Opust ipsus enim a a b proportio est Bbdupla. Ipsius uero e a d dupla quare a mouebitur
1 e tempore is mouebiniri cumpore. Hac est secunda suppositio Tettia est graue omne finitum mouebitur finito in spatio at*sinito in tempore ani/maduersione dignumn Aueroes addit in secunda suppositione cx uult et secundum proportio.
nalem auctionem grauitatis in sitfinitum:sit proportionatu minoratio temporis in inunitum ruerbi cauta a graue augeatur ad duplum tempus diminuetur ad subduplum:&si intriplo audeatur a etiam in triplo diminuetiar pus semper regularitersccuruliim contrariam proportionemi modo sint caetera paria ex parte sipatii:&figura es caeterorumquae klcnt addi adhaec a suppuratoribus: ut sexto auscultationis libro deduximus Sed occiure per dubi a/tionem alberilllae in quampluribus locis. Sit grauitas ut quatuor a quae moueat ocultetiam ut tria in certo dato spatio utpote octi do:c in certo dato tempore quae sit horaic volo quod a dupletur cv fiat graue utino quaero utrum ti resistentiam ut tria mouebit insuti.
duplo tempore utpote in dimidio hinae super eodem patio:& uidetur quod non quia octo ad tria est proportio maior uiuria Nam octo continent tria bis io ultra adhuc continent illi' totius duo.lpitur mouebitis resistentiam magiis in subduplo temporis ex tamen graue ut
octo est duplum adgraue ut quatuor igitur proportionali auction Trauita: lis non concinulat
proportionalis diminutio temporis:quippe cum graue sit auctum ad duplum rox tempus nostediminutum ad duplum:sed ad magiis A ad duplum hanc dubitationem in septimo physica lau/Quae albat stultationis tintractauitruis:ubi diximus nem uelocitatum in motibus non sequi proportionem potentiarum molluarum ad uas resilientias sed proportionem proportionum potentiarum mouentium ad uas,csistentias: utpote amouetis resistensa certa proportione e mouebitis in duplo uelocius si eius proportio
ac sit dupla ad proportionem ipsius a d b v sic pa grauitatem duplam peripatetici non intelligunt qualitatem duplam .sed proportionem duplam grauitatis ad illam quam habuit prior grauitas res auelusdem resistentia ruerbi causa a mouetis sibi resistensa certa pro
in Cloneumcervio oti superandoresstentiam ipsius b clico grauitas dupla adgrauitatem aridesterauitas e culus proportio ad proportionem: qua a superat resistentiam b in du/plati, ouebit idem luper idcm spatium in subduplo tempoaeis igitur proportionalis Noris diminutio sequitur, poritonalem auctionem grauitaris dest propotionalem auctionem proportionum grauitatis ad suam resistcntiam tunc ad propositum e licet graue ut octo sit duplum ad praue ut quatuorinon tamen proportio octo ad tria:erit praxist dupla ad proponionem quatuor ad tria.quare si debet, pus subduplari:debet graue crestere ad tantum ut eius proportio fit praxist dupla ad proportionem priorem uerbi causa quia prior proportio sui sex qui tentanam quatuor continent tria semellcvterciam igitur debet crescere grauitas illa in tantum:uto' proponio dictam, stentiam:utirlatini latur dupla sex qui tertia: v tunc in sii uplo tempore Moueret dictam resistentiam quando igitur peripatetici dicunt ad proportionale augume taboc de tum uirtutis sequi proportionalem diminutionem temporis debet intelligi ad proportionaleficit graecis augumentum uirtutisi ut proportionalis diminui proportionaliter tempus Haec tamen lege cueodicibus u rictius in.vii lib. physicae austultationis
Moum η Neeesse est igitur ex his si Atiniud est infinita grauitas:moues ipsam: ' non motangit ueri Moueri qui lam quo tantum quantum finita de ad huc non moueri utrem: rubus ieg tr. quo quidem moueri oportet secundum Messsius proportionabiliter: sed cotrarie
Non hoc uer maior inrauno i . Infiniti autem ad suitum proportio nulla est temporis autemDbudrii ix O ad maius finitum est:sed in minore semper rium mum autem non est
d ςih'V i Hi, tribu suppositioniblis stantibus deducit dictam condicionalem:quae erat minori Quin Hop xi Ee II einuitur in in si aliquid infinita grauitas: uel ut melius iaceret: si aliquod corpus PM 10 infinite graueditium ipsum:&non moueri.uerba autem haec u .. . Mouen ipsam ict
124쪽
mouerico ibus grais:quos halaemus laurunt Δ iam transationibus nostris tamen uer Quae uerbaba haem habent translationes aliorumo expolirorta graeci illud coillequcns est inr sibile sim, desunt codicipliciter:cum sit unum copulatum: ues una copulativa acta de partibus contradictolit,ca, quide bus gracis
sequatur illud moueri dato plum infinite graue ellet: patat ex prima suppo incner unde mato uoiquidcm supple plum uellet:sequitur:quo dictum est in prima suppcsitionet inrinitam
grauitatem moueri tantum quantum finita mouetur:& adhuc uelociussct in minore tem porcii laec de prima parte Quod uero sequitur ipsam non moueri: deducit ex aliis duabus Lipposionibus:I inquit non m cri autem suppleipiam uesici sequitur per duas suppositices quas ponit dicens:quo quidem moueri oportri maius luppleaecudum excestus proportionabiliter:hax est prima: sed econtrario malor grauitas in minoi tempore:Iiax est sc daeκ quibus colligitur ograue infinitum no mouetur:quia ubi moueretur:Oporta habere certam proportionem ad grasue finitum in in indo Inhniti autem ad finitum nulla est proportio.temporis autem minoris ad maius finitum est lupple proportio: sed in minori tempericv quia polles dicere dari minimuictu pus:quo infinite grauem a r addidit miniinum autem non est. Quarto enim phylicorum probatum eli non dari minimum tempus uel uerba ha retulit ad proportionem quia spoliet dicere est minimum in proportionibus: vita infinitum mouet per tempus redactum ad minimam pri portionem: Respondet nullam rite proportionem minima. bit igitur si graue infinitum Iet: illud mourecturiqui per primam suppusitionem mouerciur quantum mouebatur finitum re adhuc amplius di non m Gaur:quia in tempcire ita paruo quod ait pus quo
moumtur graue finitum mullam habaci certam proportionem: quod est contra naturam mo/tustomnis im motus est in certo tempore: comparabilis alteri motus in uelocitate. I, ex
translationibus nostris facile patent cv Au is ponit hoc modolui legenti para: licet uerba Quae Aucto. menti sint ualde corrupta Colligitur autem facilius Q si graue esIct inlinitum:1llud non mo com .l11. uereturiquia uel in temporciue in non temporci ut dicit Aueroes non est dicendum illud mo/Deri in non tempore' quia omne quod mouetur; in tempore mouetimul sexto physica auscultationis probatur: nec est dicendum illud moueri in tempore quia cuiuslibet remporis ad quodlibet tempus est quaedam proportio:at infiniti grauis ad finitum graue nulla est troportio in excellibus:& ita dato graui in instoeillo nullatenus mouaerime, bax Auctos deductio est facil/Iima. Ex hissequitur contra logicos:qui uolunt aliquod insinatum moueri in infinitum ueloci Cotta Iolciter: cvit in infinito paruo tempore:c non sequitur illud molire in temporemam licremoueat in infinito paruo temporem proprer hoc sequitur illud moueri in aliquo tempore.Quae ut mihi uidems non sunt preipatetice dicta Aristotcles enim ubi destruens in finitum usus est. haesuppositioneiq, si ipsum esseni nullo remporem actur: ox quod in nullo tempore moueturmon mouciur. Quare haenon fiant peripatetice dicta.
Neq; si esset:utili ras utiq; aliqua incc Sumeretur enim contra Aliud sim tum in Proportione eadem proportione:in qua infinitum esset maius ad alteram. Quare in aequali tε. R 'myre per amat infinitum atq3frutum mouerentur : quod quidem est impossit 8
Diles. Alla. Vt dictum esti Atilioreses remouet dubitationem contra dicta .netm dici posset tale infinitum Expositio.
auel nec moueri in instantii nec in tempore magno: sed in tempore minimo obiecit contra nune Guillum primo:quia non datur tale minimum in tempore. nunc secundo Alcidi in si daretur tale minimum in temporem ulla esset utilitas illius. nam ut ait sumeretur contra allud fi nitum graue in eadem proporti e superans illud primum ad quod infinitum comparabamri in qua infinitum graue esset malus secundum tale tempus:quod ponitur minimum ad alterum
idest ad illud finitum primo irum culta illud finitum acceptum ultimo mouctetur in eodeminimo tempore. Uerblcaiisalsit a grauitas infinita:quae mouearursupra e spatio finito ihora: nam ex quo mouetur in minimo tempore:&diai tempore:sit illud minimum tempus IKira.Situ grauitas finita:quae moueatur stipra sipario aequali e in tempore maiori ad illud utputa in proportione decupla ad minus:cum subiecti sit proportio finita:&ita tempus sit decehorarum uel qu is alio num irrux o sit promitrionale prior igitur a in e spatio moues bitur in hora. uero in horis undecimi in eodem uel aequali spatice tune accipio unum aliud gravetquod superet in tanta proportione in quanta tempus ipsius b superat tempus ipsius a quibus a cri mouebantur:&st d tunc arguitur qualis est proportio temporis
aut cmpus' talis est uelis iratu ad uelocitate sed tempus quo mouetur a supra i di tempus
125쪽
quo mouetur sunt inaequali proportione: letitur uelocitate rirunt aequales: Δ ita dem spartium e clarellialerna liali uelocitare pertransiretur aeraui finitore in talio: quod quidem
Git dicit est impossibile breuiter igitur tale minimium it inutile .quia non pol Ictioni ita paruum quin permultiplieationem prauitatis finita pollet in cre eo tempore grauitas finita ut deductrum stra sic Autroes intelligit.
Quant ii Adhuc autem si inquantovis rem ire sinito tamen i muctura infinita grauitas/
ίς ς', i. st cratiquarninitam distantiam necesicci etiam aliam finitam in eodem pis
Exposuis . cun P tempore etiam non minimo:quasi respondii illud inconueniens sequi in quocunq; tem pore ponamus grauitatem infinitam mouere etiam inon minimorsequitur enim finitam in redetempore moueri per eandem finitam lupple distantiam:pollumus enim imaginari super finita grauitatem addi grauitatem semperquou i mouebitur in tanto rempore super tantum spania ut moucbatur infinita Ptac expositor cla simpliciustici fortasse dicit Ita propter sophistas: qui tenent infinitam grauitatem moueri super spatium finitum in quantovis paruo tempore: cvita non in minimo tempore:propterea replicat Aristoteles dicens adhuc aurem si inquant is te. porelfinito tament mouetur infinita grauitas per aliquam finitam distantiam: nccesse est et lamaliam finitam in eodem ipso temporci super eodem etiam spatio moueri imaginando finitae graoute sophis uitari fieri aditionem eous inu ser moueamr in tanto temporeicvtantosiratio. Debc scire aliquos Dphistas uoluisse infinitum moueri in quantovis paruo tempore .linitum autem non in quantocis paruo tempore:sed in certo dato tempore, Aristoteles obicit si in quantovis paruo tempore mouetur infinitarm graue:modo illud tempus it finitum sequitur finitum in eii Leodem per eandem distantiam. At si infinitum mouetur in infinito paruo tempore tunc mouebit in non temporQInfinitum enim tempus paruum est non tempus . Haet Aristoteles cotra phistas Ex his sequitur nihil esse illud sophisticum uidelicet in infinito paruo tempore moueri ali/quid:& moueri in tempore infinito paruo: apud enim Aristotelem ha non disserunt, omne tempus quod non est determinarum uel determinabile: est non templis secundum Aristoteler quo fit ut suppositioiqua dicunt confusam inulla sit:ut in nostris logiculis diximus.
Impossibile est ergo grauitatem infinitam esse:Simili aer aulcm de leuitatem esse
Quali epy logat conclusionem 1 inquit impossibiIe est ergo ex his rationibus grauitatem nisEX udo ' nitam este:similiter autem etiam impossibile est leuitatem esse infinitam: ut eisdem rationibus probari potent Quo uero ad uerba attinetun antiquis translationibus habetur Et corpora inis nitam prauitatem letiitatemue habere impol ibile est.Fortasse Ita uerba sunt extra textum deplossa:sed utcunq; sinit paret textus conclusio
Quod quidem igitur infinitum corpus non sit:perspicuum est N per ea quae particularia sunt hoc modo speculantibus xuniuersaliter considerantibus non sol talabris est uer secundum rationes quae dictie sunt a nobis in his qui de principiis sunt libris: De hum additur terminatum est enim illic de infinito univcrsalltc prius quo modo esto quo in do non est sed etiam nun alio modo.
bositio. Aliqui dicunt Aristotel 3 hic recapitulare: positor autem ait Aristotelem dixisse de singulis
eorrestibus naturalibus nullum eorum esse infinitum uidelicet nec grauel nec leuel nec neutria nunc uero comuni ratione idem clamonstrare:& ita riim nunc proponere ait de quo est inten. tio:&u neti benedicitur.Vnde inquit', quidem igitur infinitum corpus nostr perspicuum efflavst ea quae particularia fiant hoc modo specularibus Particularia zhoc est uesi particulares rationestue per particularia corpora quia probauit nec coelumznec graue uel leue esse infinitii. ev patet etiam uniuersaliter considerantibus non solum secundum rationes iquae dici sunt a nobis in his libris sepsee:qui sunt de principiis:ut remio physica auscultationis determinatii est enim illie de infinito uniuersaliter prius quo modo est:& quomodo non est. Mitta nunc alio modo: cvetiam per rariones uniuersales lut dicemus ecce quomodo partim recapitulat e par. Auero tim proponit ad dicenda intenrionem Aueroes autem ni senti com uult in Aristotiles reca
' uti pitulat: cv inquit recapitulat ea quae dixerat scillaeto nulla est grauitas infinita: cvst eandem
126쪽
denumstrationem habet grauitas culeuitas e ita sicut non datur grauitas infinitar ita nec libras propia eandem demon trationem 4Yatcrcis patet etiam non dari corpus graue aut leue inafinitum:sunt enim duo sundamenta uel di:ae propositiones categoricae pre notam conditionis coniunctae: uidelicet si corpus graue aut leue infinitum est:grauitas aut leuitas infinita est: hoc est primum. Secundum ea nec grauitast nec leuisas infinita est igitur adestructione consequentis ad destructionem antecedcrispata tertio non dari corpus graue aut leue infinitum. Nahac
propositio quae est oppositum consequentis si coniungitur hypothalcaeiquae dicta estiuidelicet 'corpus infinitum graue aut leue est:grauitas aut leuitas ilifinita est iam relinquitur oppost/tum antecedentis uidelicet q, non datur corpus infinitum graue aut leue . ex his infert Auer sq, omniacorpora mundi sunt finitamam Sora implicia tria sunt uidelicet grauci leue cuneutrum taluom momne siritum elle parcircvita omne corpus est finitu inseri etiam ex hoeq. mundus ipse est simpliciter sinitus: quia constat ex simplicibus sinitis quantitate cunumero qua ιtate quidem:quia omne corpus simple est unitum:num , :quia corpora simplicia sunt tatum tria Sed mox occurresmam tertio physicae auscultationis dictum est de infinito:& hic ena Dubbigitur uidetur Iliperfluum. loluit Aristoteles cic soluit Aueroci assignans duas disterentias intereractatum de infinito Lic: cv in hoc libro prima: quia illic demonstratio est uniuersalis nam iblic declaratur quomodo infinitum ethev quomodo non est:qula infinitum potestate est:infinitium actu non est hic uao particularis:qui idem lolde graui culmi in particulari Secutida disi ferentia est:quia res demonstrata est uniue salior illic a hie nam illic declaratur simpliciter nullum corpus esse infinitum culustunc,natum sit, Hic autem particulariter de mundo utra ic meto igitur duae tantusunt disterentiat prima ex parte propositionu uel demostrationum ex quibus demonstratur:nam propositiones uel demonstratio tertii libri physicorum est uniuersalior arguit enim illic et si daretur corpus infinitum illud non esici mobile:quoniam omnem locum occuparet Secunda ex parte rei demonstrataemam illic agim uniuerialitreo nullum corp' est infinitum lic uero de mundo uel aelemento: cx sic tractatus iste non seposuit. Sed Aucroes utidaur sibi nitariusmam terito phylkorum com xlviii.&,lix ali demostrationem creti phy Prima dubi. sicorum esse non simplicitctuniuersalem:scd secundum apparentiam:quia illic non dum appa/rebat numerus omnium corporum:quia nondum patebat dari corpus neutriim com .ucro. xlix
Inquit ex hoc significat per serutatio eius hic et de hac natura zquoin iam non apparuit hic aliam naturam eis in lic videtur Aueroe sibi contrarius potest dici demonstrationem tercii dici uni/tici: alem inonia affirmationem de omnibus corporibus:quia cum illic non eratiores nume/rus corporiam: non poterat hiride omnibus nullum illorum elle infinitum. hic uero altillam esse uniuatalem per in differentia quoniam quouis dato:cum illud sit mobile oportet se sint eum. cundo occurres utrum demonstratio unlucisalis litiosectior demonstratione particula sculari Respondet expositoriprobatio enim quae est premedium comune persectiorem scicntia cavisat Auero autem sit pracom xxxiii. Inquit o ferscrutatio uniuersalis deisse infiniti in actu sit,mlor est hie u in otio physicorum .cvreliqua potest dici Q unluctulis demonstratio est perseactior ex parte modi cognoscendi:quia uniuersaliora sunt colora non autem rei cognit 2quia uniuersaliora sunt con*siora: m plura eo incit. sed quia minus resolubilia: ideolunt1m modum cognoscendi coetiora. Tu uo lege comcta hanc
Post tam autem consderandum est si infinitum quidem uniuersum corpous non sit tantum tamcn sit:ut plures sint coeli :serstanenim quispiam hoc dubitabit maut linqui circa nos est mundu Constat:nihil obstre: &plures allas esse quidem uno:non tamcn infinitos Prius autem uniuersaliter de infinito dicamus.
Ostendit quid postha sit inmediate dicendum quasi intre eius dicta ponendo ordinem: cvln/qulti post haec autem stilicet quae de infinito dicemus: considerandum est Idnfinitum quide uniue stim corpus non sit zidest si mundus p :qui dicitur pan non si infinitus stantum tamen sit ut plures sint coeli luel possint EMe: esitan enim quispiam in hoc dubitabit.umim pluris possint esse coeli uel mundi zcum enim sint quantitate siniti: idcoemergit de mundinina pluralira/te Nam ut hic qui circa nos est mundusicostat ita siupplenihil obstet cuplures alios huic simis te esse plures dico quidem uno:non tamen infinitos. sed coit dictum est prius de infinito ipso
dicamus uniuersalitσ.quare questio post tractarum de infinito pretractanda it de mundomet pluralitate:quae uidetur rationalis pro quanto ut hic nostremundus constat ira plures constare uae Auera
alio nihil ut in impostibile Auctora autem primo colligit mundum esse Mirum s inquit Lm lv.
127쪽
cum declaratum sita panes istius mundi sint terminata numero tu etiam finitae quantitate: declaratum est necessiariolst iste mundus cst finitus Secundo Aueroes declarat quae vcstloi post hoc desiderata: cuinquite quia anima non desiderat magis post illam questionem de infinitate
mundis denumero utrum sit unus aut plures: id post tractatum demiindi finitate proponte
dicere de mundi pluralitate. Tertio declarat qualis est questio de mundorum pluralitate. in quitetv uult studcre in ea primo propter nobilitatem illius questionis in si est enim vi stimque
citra pariesul nobilis cuin se digna rtractatione:uelut re caetere huius libri . Secundo quia per hanc luiturquestio de unitate&pluralitate priini principit:qui est deus Namsi mundus est unus: userit moeta primus:&si plures:plures erunt primi motores. sic igitur patet que/itionem hanc tile in sedesiderabilem.Quo uero ad uerba attinet Aucroes ait calum trifariam Tenu como accipi ut Aristoteles dicet post uidelicet de toto mundo: de toto coelo ex omnibus orbibus con xcvl. ov. o. gregator Ede ultimo coelo.Hic autem ast acceptum este pro toto mundo Praeterea Aristoteles in textu dicit. Nam ut hic qui circa nos est mundus constaticvita plures alios esse nihil obst a bit.Vbi Meroes altaristoteles tangere quandam rationem extrinsecam equa nonnulli prcbabant plures esse mundos uidelicet de indiuiduis inuenitur plus uno in eadem specie. Hie mun/dus est individuus igitur de eo inuenitur plus uno in belle:& ita erunt plures mundi . Addit
uulgus cla antiquos phylo hos disserretquoniam uulgus extimant plures mundosisse possit bile phylo hi antiqui per hane rationem dicunt plures filista de facto. Sed qu hau ratio dicitur accepta extrinsecuscvnon per non est clarum Alberius ait hanc rationi messc per inritia siccatquia peruerisimilia ovsalsarquoniam licet maior sit verisimilis:est talis nocnim est uniuersaliter uerum de Oinnibus indiuiduis sint plura uno in specie alii dictint hanc accipi ab extri/scis:quia non accipitur ab his qua coelo comperuntiuel mundo Dici potest ev tertio quia alia ratio tirmior dicetur pro hac parteciprobarunt enim quidam mundos esse plures: quia constat ex materia:& omne constans ex materia est multiplicatum in pecter culta ad differentiam huius rationis illam uocat per extranea. Ha AucTO.
Spectet Omne igitur orpus aut infinitum aut finitum necesse est esse.Et infinitum aut D in imitate omne baut dissimilare itas dissimilare: aut ex sinitas specie: aut ex in
sulcis Expositis Prosequitur:& proponitdes diuisones:& inquit omne gitur corpus aut finitum aut infinitum
noceue est esse. Lia prima clivisio patet:quiarinitum di infinitum sunt primae disterentia quasti saltem secundum extimationem ut in libris phylicorum dictum est: ex ita ha est prima diutivo. Secundam ponit dicens:& infinim inraut similare omne:aut dissimilare. 'raetermisit subduuidere intrum:quoniam si ponim omne corpus este finitum: habetur intentum.& per dissimis Iare intestigit mixtum uel compositum ex partibus diuersarum si claruimur animaliquod graece dicitur anomlomeres.animal enim dicim dissimilarerquia eius partes disserunt num clasta e re similare autem intelligit corpus commutum ex partibus numero disseremibus: aed
iusdem species:ut aquatues ignis. Nam quesi, pars aquae est aqua: cv quelibet pars ignis est ignis. Ha est secunda diuisio. Deinde ponit tertiam di inquit res dissimilare supple sit corpus
ipsum infinitum quod ponimrtaut panes differentes specie ex quibus constat: sunt numero mnitae aut numero insinuar:potest enim infinitum corpus dissimilare dupliciter intelligi aut Φcius partes specie disterentes sint numero finita usta magnitudine quaelibet sit insinua:sic enim partes diiserentes specie essent numero finitae:sed quoniam sunt magnitudine infinita: totum esset infinitum. Aut potest intelligi quamlibet eius partem esse sinitam magnitudincilia numeQuae Auer ro omnes infinitas Iste enim totum esset infinitum& sic patet tertia diuisio. Aueroes duas caulas com tui, assignat cur iterum hic uultprobare non esse corpus infinitum Primo quidem ut eadem uetitas probetur dupli ita uniuersalicv particulari demonstratione:id enim quod pluribus modis de/mostratur:certius cognosciturio quia hic uniuersialiter cv particulariter probam eadum ueritas ideo iterum de illo mactat.Sotairutouere, quia demonstratio millis physicorum supponit corpora simplicia cile sinita:& motus illorum cile finitos: c, loca etiam at hae lippositiones hie probantur,c ita certius hanc ueritatem hic tangit. Secundo Auer ponit uim syllogismi Aristotelis in toto hoc procestuto tu It illum esse hypotheticum diuisuum hoc mcdo: si daretur corin infinitum taut similare aut dissimilare led nec similaremec dissimilarerigitur non dam corpus infinitu:sed empus est finitum:aut infinitia .les Hic est totus syllo,sismus hypotheticus:culus partes cum enim destructa:habebitur propositum,
128쪽
LIBER. I. DuQuod quidem igitur ex infinitis non sit missibile esse e perspicuum est si quispianobis primas suppositiones manere sinat. Nam si primi motus stiri sint: species
quoq; simplicium corporum finitas cs cncccsse est Simplex qua ciciu enirn motus cst:qui simplicis est corporis simplicta aulcm motus finiti sunt omne autem corin pus naturale necclicis sena rhabere motum.
Nilne incipit deliruere partes: ex potest esse disti η u O
milaritquia ut dicebaturi aut ellet ex partibus finitis:aut infinitis ottendit igitur primori, partes differcntes specie dati corporiis infiniti non polliintcsse infinita . cu hoc proponit dicens ququidem igitur ex in f mitis non sit pollibile esse suppletale corpus datum inlinitum dissimilarer perspicuum estist quisipiam nobis primas ippostiones manere tangueras sinat sent autem pri/mae suppositiones tres primaq, simplex monis sit corporis simplicis:&supplemixtus sit mixti corporis Secunda suppositio fuit , motus simplices sunt inlitiquoniam tres aut ad mediui aut a medio:aut circa medium.Tercia suppositio suit:q, omne corpus naturale habet motum alique simplicem: ita ut nullum pollit elle: quin habeat motum simplicem . ex his deducitur tale dijs,milare corpus non te esse ex partibus limplicibus diri rentibus specie infinitis. Nam ipti mi motiis finiri suiu:ut secunda sup iuitio est Species quo simplicium corporum: ex quib'ra ladiissimilarecorpus infinitum constabit: sinitas esse necelle est. Deducit per duas suppositiones alias repetendo primam ct inquit simplex quidcm eni motus estiqui simpliciti est corpori tha eest prima suppolitio Isimplices autem motus finiti sunt nil dicit secunda suppositio.Omne autem corpus naturale necesse eit semper habere motum:ut dicit tertia suppositio . Ex his sequitur cor pora simplicia non esse infinita Addit autem tertiam suppositionem: quoniam quis dicere posiset dari corpora naturalia sine motibus:c ita essent corpora infinita sine motibus uel salic posese intelligi illa esse quare his stantibus sequitur species corporum simplicium esse tantum tres:
uidelicet eorum quae mouentur a medio:eorum quae mouentur ad medium& eorum quae mos uentur circa medium: cucum nullum sit corpus naturale immobile:omnia igitur corpora simplicia dit Terentia specie lunt numero finita. Ex his sequitiat dissimilare corpus non posse esse ex partibus di intibus specie infinitis:& sic destruitur primum membrum
At ueros infinitum crit c finitis:&unamquan partium infinitam esse necae
se est dico autem ut aquam aut ignem ath cst impossibile demonstratum est enim, et grauitatem ncq leuitatem infinitam esse.
Nunc ostendit st tale corpus dissimilare non possit esse ex partibus specie differentibus finitis. Exposito.
cla arguit:.quia porrcret unamquamq; paritium esse maenitudine infinitam: ut omnibus patet. dico autem ut aquam:aut ignem .aut lippi eicmam luel aerem at hoc est impossibilet quiade, monstratum eli neu Vauitatem ine deuitatem infinitam este supple in rerum natura:c ita no crauel ne leue rpus erit infinitum:c per consequens non potest tale dillimitare corpus infinitum esse ex partibus finitis Sed dices Aristotelem es Ie insufficientem zquia posset dici infini Dubi. diim dissimilarerile imaginando unum implicium tantum esse infinitum & caetera finita poetest dicistidem est: nam probanimes nullum simplex poste esse infinitiim e ita non potestta Sorte infinitum constare ex uno infinito:&aliis finitis:quia cum nullum sit infinitum: hoc igitur dici non potest. Auero sautem sic introdiicit hunc locum dicens cum dixit modos omnes de Qua Auero. struendisius syllogismi:idcs clim enumerauit omnia membra destruenda: Incepit destruere que cin ivit. libet eorum lut concluderer hoc quod intendit: ecce quomodo Auer. Introducit hunc textumuit diximus nos. Addictamcn duo tacuisse Arithotelem: alterum quod patet ole desinimii ex se. Alterum quod iam est iteratum Ploc est tacuit hanc diuisionem uidelicet omne corpus est aut finitum:aut infinitum. Nam ex dicendis patet quid destructum relinquetur raculi etluid quod iterauit uidelicet suprei sitiones illas:quia licet si irent ad propositum:saris pnxposuit. Ulteria Auer.declarat qualis syllopismus Aristoteli, dic inquit c hoc non est unus sylli sis mus:sed plu, res hypothetici Et primum ponit dicens q-ergo dicatq, omne corpus aut est finitum: aut insi, nitum Manifestum est i impol sibile fuerit cile in sintnim mecessario erit finitum Hic est pri/mus syllogismus Secundiis est si fuerit infinitum aut erit simplex: aut compositum id est mixtused simplex impos libile est ille .igitur erit mixtum. lic est secundus . tertius est ui est simplexi
aut est grauci aut leue:aut neutrum claratum est autem quodlibet eorum esse finitum igitur
non potest poni simplex illic est tercius quartus estisi infinitum positum est compositum id est
129쪽
mixtum zaut erit ex limplicibus dis scientibus si cie finitis aut infinitis. non ex specie disterent tibus infinitis:quia colpi rasimplicia tale sunt tria:lgitur non ei uni simpliciaci ex quibus est infinita.Hic est quart syllogis 'scri poecit cv quintus uidelicet si e finitis uel magnitudinei finitis omnibus uel uno aut magnitudine infinitis.o cum nullum tali sit magnitudine infini/rrum igitur simplicia ex quibus eir tale mixtum: nopoecit ei Ie nisi magniti: linc finita:Ahic potest ella quintus syllogismus:ci quia in textu nostro fit hoc mi hymema sute consequcntia uide liciti si primi motus simplicesssint finiti: species corporum simplicium sunt finitae: ideo Aucro Inquit deinde dat caulam consequentis di monis enim simplicium corpon sunt simplices: id est quoniam nectile et tui quilibet modorum simplicium habeant motum simplic acum in corpus naturale habeat motum ovincorpore simplici non inuentatur motus compositus: αα
dit cum dedit caulam illi continutationis siue consequentiae:potuit antecedens: xcoirclusit
consequens&clixit:motus cnim simplices sunt finiti quia tres tantum io itur corpora si plicia sunt finita: est igitur secundum Aueroem syllogismus hypotheticus a mi itionc antcccdciati ad postillonem consequentis:hoc minio Simonis simplices sunt finiti limplicia corpora sunt lini ra. Haec consequentia est probatat ut dictum est quia omnis mot' simplex est corporis impli, is re nullum est naturale corpus:quin habeat aliquem motu natural .quales motus primi sti plices sunt numero finiti di simplicia corpora sunt numero sinita. Deinde ponatur anteccden S: sed moras primi simplices sunt finis: quia tres: igimroe corpora simpliciae nitri, Ex his P paret Aristotelem per corpus similare uoluille corpus simplex:cuius partes sunt eiusdem specici cura dissimilare: accepisse corpus mixtum: ius partes miscibiles sunt corpora altei tu, ceu rex hoc pacto exponit Auer o, est optima expositio. Deinde Auero.remouet unum dubium ina Aristotcles sumpsit hanc propositionem omne corpus naturale habet aliquem morunt: idcos sset quaeri cur hanc propolitionem Aristoteles sumpsit Icespondet Aueroes illam est e sumptam ad remouendum cauillurru nam pollet dici: non tantia quatuor sunt corpora smplura linimo infinita: c ita concederetur trcs este motus primos simplices ret, negaretur tria tantum elle coi pora specie dit serentia:quia pollent sino alia infinita:quar non movcntur: propterca Aristote les addit omne corpus naturale habere morum aliqvcm:quia immisibile est e corpus aliquod in natura simpliciter quiescens uel simpliciter immcbilciut probatum est secundum fundamenta posita in hac arte Sed occurrcs:quia terra est corpus naturale, di tamen est simpliciter immo
hilet immotu Aristotcle ait in libro de caula motuum animalium lomnes dii omnes dea non possent moueretcrram totam quoniam si caelum necestario mouetur: terra nec statio est quietiuens, Respondet Au e, dicet terra non moueatur secundum totum: mouctu secundia par tes: unde non oportet omne corpus naturale moueri secundum se totum: sed ut scit ipsum moueri iecundum partes: omne igitur corpus naturale habet motum' uel secitdum seciues secundia par/Optima duo tes Sed occurrest&optime:quia apari milem diccreesse reperibile corpus graue insnltum: ct consequenter in eiusmodi non mouetur sccundum totum sed bene secundum partes:&ita non
in instanti zeu sic ratio Aristotelis nulla poste dici ex impossibi seciuidum imaginationem non sequi impossibile secundum imaginationem zmodo si daretur corpus graue infinitum saltem es set mobile secundum maginationem secundum se totum at hoc est impossibile secundum ima/ginationemrad ipsum enim sequitur impos libile secundum imaginationem:quia sequitur ipsus moueri in instanti:quod est salsum impcili bile fccundum rem c imaginationem: igitur inlini
tum praue non est dabile Sed utrum totaetcrra sit mobilis. silet dicist sic quia continue partes luperficiales corrumpuntur igitur continue oportet ita moueri ut fiat eius citatrii .ccnim mundi igitur tota terra continue mouetur localiter:& naturalim. Praeterea partes centrales lunt corruptibiles:igitur oportet illas aliquando uenire ad supersclemnibi corrumputur: v ita oportet terra tota moueri: ita ut partes sum ficiales fiant centraleslo econtra:c naturaliter. Secus est in aliis tribus a Icmentis: nam posuini parrescctrales uenire ad locum suae corniptionis scutorumnbn moueri:quia grauesacta parte quaedam ignis illa ueniet ad locum aeris tibi corrumpetur. Illud uero quod dicebatur de libro de causa motus animalium iam Aristoteles ituit omnes de/os non posse mouere terram motu:quo mouent coelum:quia omne quod moti resindiga quiescente hoc est eo:quod non mouetur motu illius. Deinde Auer sibi quoniam si corpus compositum merit finitum:declarat in initum concestum ab aduersariis non posse ea mixtumc su mit primo qualitre mixtum potest intelligi finitum:& inquit minium ex graui e leui duplici, ter posse intestigi fininim laut secundum comtationem partium paruarum id est minimorum taut secundum iuxta possitioncin illorum c quia nondum ueritas Iuce patuit ideo sub dubio Ioquitur
130쪽
quinario tantum sumit mixtum fieri ex mixtione minimorum uel ex luxta possitione illoru- Sed dices nunquid tale mistumanisltumisit ex occlottana ex uno miscibiliti. Respondet Auerora non equia corpus coeleste nulli enecesse Mementum alicuius mixti:nec exaelemento:&dixit non esse alementum aliculus mixti unluoce:quia aRuivoca mixtione dici potest adementum totius mundi. Secundo occurres:
quia potest dicimtarum cile infinitum: ius non omnia miscibilia sunt magnitudine infinita: sed unum tantumeliis enim mixtum infinitum si sola terra esset infinita sicut est et animal instinitum si tum caput estet infinitum Respondetoksubtiliter dicens de lege mixtionis cile si aliquod mistibilium est infinitum:omnia esse infinita mam mixtio est alteratorum uni, Altera/tio est inter contraria igitur omnia milcibilia sunt contraria:sed contraria oportet cile aequalia in mixtione, AIiter non esiet mixtio:lta corruptio:quod illud contrarium:quod poneretur inflnitu omnia alia corrumperet patet igitur omnia miscibilia esse infinita:si unum tantum est et
tale. Tertio soluti Auero aliam dubitationem idi primo tangit illam d.Si igitur aliquis dixit impossibile est inueniri corpus compositum infinitum ex aelementis infiniti informa siue spe elec magnitudine:sed infinitis in numero:quia in diuidua sunt infinita in eadem spetier uerbi gratia iterra infinitar in igitur dubitatio:quia aliquis dicet mixtum te infinitum lio quia cxinfinitis specieb':sed ex infinitis indiuiduis eiusdem species quorum quodlibet est finitum qd non est impolubile ponendo illa diuisaeso non continua. Respondet Aue .cv inquit dicemus respondendo a destructio istius sermonis apparet potestate in sermone modo dictor dietum est enim non posse esse terram infinitam in ipso mixto: quia omnia alia miscibilia erim infinita. modo ex hoc apparet salsitas istius sermonismam, indiuidua terra erunt infinitati ree exllil additis e contactis una terra: cvata Posset inueniri grauitas infinitar quare si non potest e se infinita terra una dicontinua me possunt esse infinitar ciusdem species.Addit Auero. Aristo MX co. Iix. telem postea hoc declararciubi declarabit Iocum aelementos esse unum numero Ha ex cO.
Praetereat a quo ipsarum maγitudine insilita esse necesse es quare&mratus omnium infinitos esse:hoc autem impossibile est:si primas suppositionesi summus ueras esse:&neq; id quod doorsum: noepi quod sursum sertur sinu, dum eadem rationem in intinitum moueti possit Impossibile est enim fieri quod est impossibile esse factum: simili ter in tali:& tanto:& ubi dico autem si impossibile est factum esse albuimaut cubitale:aut in aegypto: 6c fieri horum aliquid ii,
possibile est impossibile igitur est de illuc serii:quo nullum corpus, quod fertur :
Hax est secunda ratiot&componitur hypothetice sic si partes totius infiniti sunt infinita secun Expositio.
dum masnitudinem: trimamiam loca eorum essent infinita secundum magnitudinem te
nci consequentia:quia loca oportα ciue inlualia locatis quarto physicae austultationis. Hoc au. tem est falsum:& probatur quia si loca essent magnitudine infinitar tunce motus illorum omnium erunt infiniti:tenci consequentia uiuoniam motus mensuranm seciandum loci magnitu.
dinem sexto physicorum Sed hoc est immisibile ou ostendit Aristoteles dicens si primas luppo/sitiones posectimus nos esse di exponit illas dices c pro scilicet , neu ad quod deorsuminccpid quod sursum sertur secundum eandem rationem in infinitum moueri possit hae sunt primae suppositiones:si enim uera sint impossibile est motus primos simplices esse infinitos secimdum locum.Secundo probat id te impossibile poe id quod comune est omnibus motibus simpossi/hil est enim fieri quod est impossibile esse factumebita videmus in transmutatione substantiali ficti non posse: quod factum esse nequiti non enim fieri potest equus rationalis quia saeis esse tale nequit. Similit in tali idest motu ad qualitatem: curanto idest motu ad quantitate claub Hest motu Iocali, o autem si impossibile est lacrum esse album ut conium impossibile est quod fictalbus aut cubitale ut siformica non milest esse cubitalismon potest ficti cubitalis. aut in aegyptomisi danubius non potest esse in aegyptomec potest ad aegyptum moueri Sie igiturm rationem comunem patet impossibile esse illuc aliquid ferri quo nullum corpus quod se trioae menire:uellam cile peruenmm:culta per rationem comunem patre Inon esse motus
primos infinitos secundum mensuram loci infiniti:& ita nec locari, per consequens nec partes ex quibus mixtum ipsum est. Au es autem alita hunc locum exponit: ait enim uult declara inae Aueri.
te in hoc capitulo se impossibile est aliquod corpus simplex sit infinitum in magnitudine a alis com lviii.