장음표시 사용
131쪽
am demonstrationem, Addit tamen disterentiam inter hane demonstra Mnemicvillam diceria dula sit uniuertatiori dicta. Nam, dicta tuit de gravi q. non potest esse infinitum: M auao est ex locis:est autem locus mcdium uniue salius Deinde Aucto ordinat ratione Ic inquit si Drmae implicium corporum sunt insnitae in magnitudine: ncccsse est ut loca eorum unt infinitate si loca eorum sunt inlinitar tunc motus eorum crunt infiniri. Sed occurro: quia ubi totum graue sic infinitum .illud non moueretur:quia totum occuparet. Responda Auer
ovinquit aut in se ipsis aut in suis partibvsmeccile est enim Φ partes corporum simplicium O bilium moueantur in infinitum non enim moueretur nisi ad locum ictius.cum igitur locus O tius it infinitus:continget', partes movebuntur in infinitum. motus autem ut d ei illub quest corpus infinitum:necessiario est infinitus:quarcsalte motus panis illius corporis infiniti cri τ bl infinitus Sed occurres contrahax:quia graue paritale persecte locatur: si partem concaui aquM attinoici igitur non oportet partem corporis infiniti moueri per totum locum inlinitum: sed ut scit ut illius partem attingat:quar non est infinita.Quidam dixerunt partem a lemiti O quiestere donec replet totum locumlubi totum aptum ella manere: u ibi non maneret.Melius tamediceremi laltem sequi de possibili partem moueri per totum locum.Vnde potest argui sic:u' 'est infinitus:pars saltem posset trutum locum motu G tosint.quia abmoto totoi pars lictin omnem partem loci moueri motu recto naturali. Hoc consequens destructuri ut uidebla: 'ic sed dubi . dabitur oppositum antecedentis Secundo occurres:quia non uidetur partem polle moueri ad locum toti misi illic sit ipsum totumculus ipsa est pars R espondet Aucro. pars enim mouet a totum non secundum stest totum sed secundum quod est in Lo esse naturali.Verbi caulla glebba terra: no mouetur ad totam terramlut est totum illius: sed ut mouetur ad medium: in quo est ipsa terra. Unde si tota terra esset in clo:adhuc pars terrae moueretur ad medium mundi Simi liter si ignis mouetur ad concacauum coeli lumxmon mouetur ad illud ut luna est uel ueneris: sed ut locus ille est in tanta distantia ad medium mundi: huius ibi Aueroes dat causem: quia in his quae sunt similaria: idem est locus totius e partis: medium enim mundi est pars locus o iustarae: cuparus terrae: ita enim pars naturaliter quiesceret in medio si illic poneretur: sicut illic quiestit tota terra.& si dices:tunc partes terrae non essent naturaliter locatae: quia una sunt in medio mundi. Dicas esse naturaliter locatas per accidens:quatenus sunt partes illius: quod est medio naturaliter locatum.Ex iis patet q.li locus esset infinitus motu rcctus totius infiniti:uc Iesus partis esset infinitus:hoc autem est impollibile:igitur id ex quo sequitur: cvnotanter diXst motus rectus:quia circularem esse infinitum nihil prohibetinam ad ipsum non sequitur mobile esse infinitummee locum esse infinitum. Quo uero ad ucrba textus:qua sent in arabicis tracta tionibus si concesterimus primas propositiones: Auero.dupliciter exponit primo Q Aristot b Suelit per har uerba inductest propositio illa nullus motus rectus est infinitus si pares nota:ad culus oppositum ducit ratio:quasi dicat sequitur hoc impossibile quod esse impossibile patet ili
conceduntur prima principia:uidetur enimn naturaliter est nobis notum ut dici motu secundum rectitudinem non mouctur nisi ad aliquid ad quod cum peritenerit:quiexat:nila Tortus eiusEIethclosius: adeo Aueroes inseric cum ita siti manifestum est Φ cum uid iis lapide motum deo sumet ignem iurium ei us q. non mouentur nisi ad loca extra quae sunt cuter minata custabilitaria quaecum meneunt:quiestent.ruigitur et uerba illa.Si concissa usev reliqua intellinit immisibile ad quod deduxit:tile perse notumlut primae propositioes sunt Secundo modo exponit Auer, illud ad quod deduxit ratio probatur intextu per propositio Te m. com nes primas stilicre quaesiiciunt illammae in fine expostsoncaledictis esse uerbisconuententiorem: quia certe illud esse impossibile probatur in textu primo per ilip positiones sacras in hoc librorSecundo per rationem cGmunem quae dicta est sexto physico et ut nos expositimus. Unde haec Auerolisininda expositio conuenit nostra expositioni quam expositoricu simplicius dederunt . Ambiges sorsitan quam ob causam in motu recto sequitur stipse est infinitust visit ocio incution in circulari quam dubitationem in sexto libro physica au itationis Bluimus.
Pinerratos seli incla sunt:nihil minus ex omnibus msi nitu ignem contingit e-
Expositio . Hic lut mihi uideturi remouet dubitationem l posset enim quis diceret Q infinitum non est unus continuum ista fiant partes seiuncta infinitae r uel ut democritus ait corpora infinita am/ma mel ut anaxagorast partes infinitas consimiles.Obicit Aristoteles adhuc dictum inconuentaenistarciquia nihil prohibet illas continuari:ex infinitis partibus ignis fieri ignem di ex insi
132쪽
nlus partibus terrae fieri terram unam quare adlvic relinquetur corpus infinitum Hoc pacto ponit Auem dicens aliquis poteli dicere serie eli impollibila iuuenue unum corpus continuuin Quae Aucro inunt tum dilarctum a paruum est impossibile lut antia dicebant ide corporibus indivisibiti by cum,lta. ut deni ritus:& ita erut indiuidua ignis infinita: eos unumquodq; finitum. Ecce quo Aue exponit mo nostro Pin Aue Ari. Respondet dilicri sint ignes infiniti leperati pollibile esse
continuari:quo posito in es sequitur dari corpus infinitum:& ita grauitas aut leuitas infinita Haz conclusio eli altack non pro minori quia ex falso possibili non sequitur falsum impollibule igitur pro malori uidclicet dentur corpora infinita .quare haec stolutio dcmocriti uel an agorae nulla est.
Praeterea corpus erat id quod omni exparte dimensionem habet . Quare quom Praetcr scd. do fieri potest:ut plura quidem sint dilli milia: unumquodq; autem ipsorum sit infinitum:omni enim ex parte unumquodq; infinitum esse oportet
Secundum expositionem simplici quam sequimur hac est tertia ratio:quae ponitur in se a m Expositio
thymematis:hoc mo corpus est quod obex parte dimensionc I rigitur heri no poti ut plura delint disti nil Ita lupple in uno mixtoeuntiquoduiasit iploia sit infinitin est igitur mihimema cor.
tur mixtum non poteli constare ex pluribus corporibus implicibus dillimilibus in specie quorum unumquodq3 est infinitum Deducat cosequentiam: cv inquit oi enim ex parte unuquodUlllorum corporum simplicium:ex quibus constat mixtum infinitum esse χ:α licent inlinitushm longitudinemllantudinem: cuprorunditatem:quare spatium occupabitus ym longulta/rum lcv profundum:&ita non paciet fixum aliud corpus: cuper consoluens implicat contradi citioncm mixtum fieri ex simplicibus corporibus: quoR quodlibet est infinitum: cv hoc pacto exponit expositor Aueroes autem extorqueti tum propter malasiquas hiabuit transsationes: Quae Mero. Iegitur. n. in suis codicibus:&iam diximus superius o corpus vadit pero mensuras: cv reliqua iamdX. Vbi Aue per omnes menturas intelligit tres dimensiones quae sunt ad medium iv a mediol&circa medium dia ut declaratum est motus lunt trest di non plures:sequitur corpora simpliscia esse triatok non plura.Quod uero motus sint tres: patet quia tres sunt dimensiones . Sic igit patet mixtum non posse constare ex infinitis, Animaduertest Aueroes in illa parte v quia in
demonitiatione pra dicta: ibluit pulci iras. q. prima est cur in declarando ratione comunIlnnnti
tum non Eliel pila mixto:& probauit mixtum noEIe infinitumi tacilius enim probastet hoc de mixto:st de simplicibus prius Hem proballet Secundo cur prae termisit declarare hoc dei cicum caelum sit corpus simplex Soluit primam q, caepit a composito sciminio:quia in eo est de structio corporum simplicium:& ira quasi bis probat nullum corpus simplex polletae infinitusemel probando mistum non esse inlcic, semel prose Ad secundam respondet se de coelo non praetermictit hanc declarationem sed declarat de simplicibus Ede coelomullum tale esti infinitum. Ex his sequitur non recto ordine procellit Aristoteles in hac demonstrationetquia ordo debuit Iet incipere a simplicibus.
At uero neq; similare infinitum contingit esse omne Primo quidem Ruia non est alius praeter hos motus habebit igitur horum unum Si autem hoc est:continget aut grauitatem esse infimiam : aut leuitatem essetfinitam Nam corpus quod cir. colo ferturiimpossibilae Nanat uero. esse infinitum mihi enim interest hoc dicatur an coelum infinitum esse dicate.hoe in m 'autem impossibile esse demonstratum est Expia .
Probauit intalium non pol de Eine dissimilare sue mixtum nune probat illud non posse es ibmssare uel simplex:&hoc proponitici inquit at uero infin m ipsum quod suppleab antiquis drini omne: non contingit elle similare id est simplex Probat primo: cvsumit suppositionem positami* uidelim non est alius praeter hos monis:uidelicet medio: ad medium: cu circa me/diu Ex hac inseret:habebit igitur lippie corpus illud infinitu hos trium motuu unsi, Ulteris arguit si athoe est in supple illud corp'infinitii fleat honestrium motuu unxi: continget ine aut grauitatem infinita:aut leuitate esse infinita.Nas hi motu ad mediu: in graue infinitu si a me dio:etit leue infinitum nes supple pol habere motum circa medium: nam corpus quod circulo
133쪽
ferni di impossibile est cile infinitum causa autem est ut est . quia quod circulo senu uidelicet coelum ipsum:impollibile est elle infinitum:c ita icquitur Iloxium quoel circulo scitur: non est infinitum:corpus quod circulo fatur non eli infinitum:ualet enim quia nihil di fleti coequa hoc cccium mihil etiam corpus quod cuculo sertur:& coelum plum: quate impossibile est coenumella infinitum Impollibilcoit corpus quod circul-c uno pol sit inlinitum elicitu rioribus lectioibuSest probatum multiplic1ter di hoc inquit nihil n. inter est hoc scilicet corpus quod circulo fertur Infinitum cile dicatur:an coelum infinitu esse discatur:quia idem est corpus quini circul6satur:&coelum: licui idem est coelum di hoc cauum. Hoc autem impollibile este demonitratumeIt Si igitur non potest illud infinitum moueri ali Quae Auero qui motu illorum: igitur non potest elle inscrum natura aliquod corporum naturalium Quoeom.lia. o. autem uult strinitoteles nunc componit demonitrationem ordine rector ex hoc fuit caular quare intrauit illam: nam primo formauit eam ordine indirceto:nunc autem ordine rccio Securia causa est quia ibi non compraeheret coelum: est igitur demonstratio lecundum Auerocmili corpus est infinitum:erit aut implex:aut miXtum liue commutumnon minium: ut supra pro/batum est. nec simplex:quia uel mobile motu rectinaui mobile motu circulari.non mobile motu recto:quia uel auriculum: uel a medio non ad medium:quia tunc daretur grauitas infinitari nec a medio:quia daretur leuitas infinita quae sunt contra declarata. nec est mobile motu circis Ian:qula tunc ellct Iimile corpori rotundo idest eiusdem speciesicum torpore: quod mouetur circa medium.Atimpcusibile eri corpus circulare moueri minuitinnito diam corpus circulare est finisse reuolutionis:qula unica reuolutione seriur in XXllit horis:ut probatum tuit motus autecorporis infiniti est infinitus:& ita inaccunda figura tale corpus non potest ille circularea exitii patet q. licet coelum moueatur inotu infinito secundum replicationem: tamen non mouctur nisi motu finito unica motione. cla propterea qui dicit motum circularem tile infinitum: non loquit proprie sed sermo situs cst similis in potestate uel uirtute sermoni dicentis corpus mobile circulariter ut coelum ille infinitum:sunt enim.stimones limites .sed non in univoco quia sermo dic motum coeni esse infinitu trudi caelum este infinitum: intelligit secundum durationem sermo it dicens coelum elle inlinitum simpliciteri intest igit secundu molem. Quo uero ad uerba actincte cum Aristoteles ait. Hoc autem tinpossibile esse demonstratum est . dupliciter exponit Auer uno modo per hocicoelum quiadem Irratum est supra coelum non polle esse intinitum e quia nullo modo pollet moueri Alio modo intelligit per hoc: corpus italium in uniuertali: quia domonitiatum est corpus infimitum nullo modo pol se moueri
Praeterea nec omnino infinitum moueri contingit Nam aut secundum naturam: aut ut mouebitur. dc si ui:etiam sibi incrit secundum naturam, Quarevi locus pro
.hό '' prius ilius erit: quaan seretur Hoc autem impossibile est.
E positio . Secundo arguit excomuni ratione motus Iocalis tela inquit praeterea nec omnino aliquo motu
infinitum moueri contingis .cu probatur per rationem comunem: quaesumitur per diuisionen motus in naturalem c uiolentu:&inquit nam aut imma aut ut moucbitur probat at Q quo uti mo moueat,semim et motu nati nam si motu allis et mouet motu nati: c si motu
D lolcto mouet a mouet motu nati ila si alius motus u scdpetit alicui corpori:oppositus illi competitialiter ut superi' dixi mriquare quouis md mouet no nisi motu nati fere Quare sequit , locus .pprius ali' eritiadquc et :ali' impcle est:supra n domos rauim talem locu non pesse eerprium:qa infinitu ocm locum occupareti si ecl. Aue.at auQuae Auer hac est demo alia x ictis: ci est una corporib' motis recte:ut et expositor alitet sedis haeetan .lxil demo quaten' eis P diuisionec mot' quae estpuiolentii di nalem. Id est prima dra. Deinde agit sidam lex inacc&Msi laborat in ea demociqua nila facilladisiciendu ex dioe mor' illud'd non fuit positu in demotbus pidictis:&se dia est psens demo est sepletiva cius is do est in prioribus:& dcclarat quo di inat demora.n Ducta: fundata sunt sup hocst corp' infinitur m bile in rectu impote est moueri motu nati: si . n. moueret motu nati: nomouebit nisi gravitate uel leuitate:quar dξ declinatio siue uis inclinatiua declarat at illudq si moueat 2 grauitate aut leuitatem:ne cellarium est inueniri illic grauitatem aut leuitalc infinstam: ubi dc t hoc Gimm .Ha fuit demo:& a' posset dicere sine illud tale mouebit uiolaonmea dixit' fido dolo ciscatur inliis moueri mir.ecce igξ quo demo haec est copletiva prioie:&, horti sariri. bl Auer in tenuans: Quare cul 'Pprius alius erit:asquc seri, Ubiis Ari,p locu per que: intelligere spatium per quod mobile saturucto dubitaticvno inuenitur in corporibus simplicibus Ita loι
134쪽
eorum differentia:sed videmus Q locus in quo mouetur terra siue per quem mouetur terra uioleta:est idem cum loco in quo motactur naturaliter .qula motus naturalis e uiolentus non diste/
ci naturalis in aere sunt zled si fuerit ad superius:erit uiolentus:si ad infestus erit naturalis:&ie non est uerum Φ Iocus per quem est motus uiolentus diu est a loco per quae in est motus nam ιlis. cum ille sit unus scilicet medium aere plenum, soluit Auero cui uti sed tantum uisum est Q Sornon intendebat: per locum motus: locum in quo molia id est spatium:quod dicitur locum Pquaem uel in quo mouetur.Scd locum quo mouctur idest tyum ad quem:quali igitur dicereti ait igitur alter locus quo mouetur naturaliter supple a loco quo mouetur uiolcirra nam locus quo terra naturalitcisertur:est medium mundi uel concauum aque locus uero quo ipsa festur uiolenter est concauum lunae:&stipple hoc est impossibila mam infinitum omnem locum occupat: cuomnia loca erunt unus lacus itare ex comento praesenti Circa calcem capitis praescivis selet dumo stam sebitari an impolisibile factum sit possibile fieri hoc est utrum quod est impollibile esse actum: sit i 6
impcllitu leti Ti. ciuidetii rq lla: nam motus tacti est impollibile factit mrquiani in soli uerum fieri.
de eo sit factiis:cum sit aeternus:& tamen potest sicillimo esse situm consistit in ficti. Proetaea arguitJoannes fieri est prius di uniuersallus factoezigitur stat aliquid fieri quod non est nec erit factum d nsum dantur instantia snam continuum potest diuidi in infinitum: cu tamenuna potest elle diuitum in infinitum. Adhuc gygantes coeperunt turrim construerelut lovem debella renit ut poetae diphylosophi etiam conceduntmuna tamen talis turtis sust facta. R ursus aliquis mouctur ad omnes eientias:& tamen ad eas omnes nuna potuit esse motus. Itimo omne qd
fit potest impediri igitur non omne impossibilefactit eis impolsbile fieri, Quidam respodet Q ne, propositionem Aristotelis elle intelligendam in actionibus naturalibuslcv artificialibus cx iis in questibib;
quae fiunt secundum rectam imaginationem .Quod in actionibus naturalibus:declaraturi ut inquit expositio quia natura niliti tacit seu stra ellet autem fiustra sis rectur adad:ad quod cim possibile peruenire Aucroci autem conbiviil.lnquit omne motum secundum rectitudinem nUmouetur nisi ad aliquid lad quodcu perveneritiqui scalmisi motus eius Ict ociosus. Ex his col/Ilgitur haec ratio:ln actionibus naturalibus si sintsist impossibilis: ordinata etiam in fine sunt impossibilia:& econtra. nam si ordinata in finem essent possibilia:&finis impossibilis smnc eresent fiustra:est enim seustra quod in finem ordinatur: in quam non potest pei uenire ut secundo physicorum colligitur ev quia factum ole est ut finis:&serit ut ordinatum in fin . si igitur aliquid est impol sibile este factum: erit impossibile fieri. Quod etiam ualeat in artificialibus actionibus declarant ex eo quia actio artificialis imitatur actionem naturalem. Obita uidetur eodem modo in utristi A si aliquid est immissibile factumerit impossibiles .simili modo patre propositio in actionibus:quae prosiciscuntur ab imaginatione recta:est enim imaginatio recta uolut ars:quare si in artificiariis actionibus aliquid est impossibile factum Letiam erit impollibile fieri.Sed in erronea imaginatione propositio non ualet: quia talis maginatio potest incipae: quod non potest possim .ut gygantes credentes scandere ollmpum coeperunt turrim compo/nae quam non persecciunt Ego u dico propositionem habae locum in actionibus natura ouae aueto, Iibussit recte isti dicunt cv Aucro com lviii uetificat hanc in omnibus pracdicamctis:est enim ris opto. hic sermo susceptus aequaliter in qualitateiquantitate locotc situlomnibusui praedicamentis Seeundo dico hanc ualere in arte cuius finis est opusic non operatio incipit enim rhetor psuadere eusinianu persuasit:&tamen n6stustra egit:quia nihil praetermisit de requistis in arte: est saesus finis non est opus: sed bene dicere:quod stomatio.similiter medicus,si frustra egii lino induxit sanitatem:& tamen capit curare quia finis medici nycli canitas:sed bene curare.patetigitur propositionem non habere locum in omnibus artibus: sed quarum finis est opus: α non
operatio:simili mode imaginatione est dicendum:estri imaginatio uelut ars. v1.phcorusu
Ari alitαuctificat propositione alin dupiraliquid este impote fieri aut Onesim: ut coetus es G. Mil. diuidit alid fieri ncqui per se sine fieri. Autione tacti ut si diametie cdmensuratum esse costae Hle posset:iam comensurari posset Uclesbi prior est clarior. Adiora ad prima dico is 'coe/Iis num est possibile ficti cx post Beria:quia reuolutio diurnaidi fieri:&νJHelle facta. Sed is spem est impote factum tela impote fieri Ast iudico q, prius est duplex ab lutum ret ordinatus ad di,fieri':tuc dico prius ablatutu pol Ie fieri fine posterioriindat pri' ordinatu in postcrius dileest fieri respectia lacti Ad iis dicost continuit pol diuidi in infinitu ira actum impfectat cumiee diuisu iisnitu sim actu ipscctu. Ad ultimii,3 solina gygates cooperui sacere itinim imagina. tione corrupta: ch non imaginatione recta:ldmisi peruenerimi ad factum. Haec pauca de qde.
135쪽
DE COE ET MUNDO.Quod aeseso impossibile sit infrutum pati aliquid a finito:ue agere in ipsum sini
tum:e histe perspicuum erit Sit igitur infinitum in quo est a sinitum uero in quo est Tempus autem in quo mouit aliquid:aut est motum:inquo est os igitur ipsum a ab ipso b calcfactum est. aut pulsum γ aut aliud quid pansum aut etiam quodcunc motum in tempore in quo est Sit illud ip se minus Atl minus aequali in temporc minus moucat sit autem in quo este ab ipso d alteratum. Quod igitur est ipsum d ad ipsum b ipsum est ad ahqita finitum.
Expositio. In nac parte probat non dari infinissi rarione comunis ilicet accepta ab actione re passione:quae sunt in alterati cicu componitur sic in barocco omne corpus stilibile est activum uel passivulisti utrunq;.Infinitum non est activum iniec palsiuumlnec utrun igitur infinitum non est cor/pus sentibile:ctuta non datur. uod infinitum non sit passivum:oltcnditur: viri most finitum non agat in corpus sensibile infinitum quia sequeretur aliquod finitum in ecdi macri rore ποι uere coi s finitum:quom et infinimm di probatur ponendo infinitum pastum esse a f/nitum quod agit Iesseis . cu uolo ipsum b agens este uirtutis activa ut coo: per quam agati a in tempore Orestenim Omnis actio inrempore:quare illud si Vlterius accipio aliud agens quod in uirtute sit minus ipse uel eius pars uidelicetur quatuor ita ut sit duplum a d tui etiam aliud passum ipsi d corrcspondens e quod Auer. appellat I situ ulrrutis passiuae ut quatuor etiam in eodem tempore Rutilissumo aliud passiimili cli/ceto ut Auero inquit quod sit in tanta propontione ac inquanta est bis d rhoecit in duplatita sit uirtutis palliuae ut octo His sumptis argutturi ut ad mlta et 1glmrcJmutatim ut d mouet e in tempore' lit sumptum est: lta b mouebitis in eodem temporeis Sed in hoc eodem tempore positum eratis mouere a igitur finitum eodem tempore aget in Trasinistrum:quo agit in corpus finitum:&sta aget in cv rquod erat probandum inuncan modum expositor di simplicius exposuerunt: Auer.autem diminute cometatur.Inquit quod autem omnino impossibile sit infinitum pati aut agere aliquid in corpus trusinimm: hiscetquae dicemus:peripicuum erit:&primo probatq corpus in no
pollit patra corpore finito:&anquit sit igitur infinitum in quo est a finitum uero supple agine in quo estis Qv quia omnis actio est in tempore:sit tempus in quo finitum mouit aliquid sevinfinitum est motum ab illo.in quo estis . Ulterius inquit si igitur iplum a bim b calefactum inlaut pulsum laut aliud quid passumtaut etiam qualitercunq; uel quodcunq; motu in tempore in quo sit illud d ipse minus uidelicet uel eius pars ruel aliud: modo sit minus:&Bppleuolo ipsum d minus ipso b moueat aliquid aliud minus sibi correspon/dens:&sit illud e ab ipso d alteratum:uel alio modo motum:quibus arguitiquod igitur est ipsum d ad ipsum b ipsum e erit ad allantidaliud finitum uidelicet et igitur permu/laum ut se habet Gad e ita b ad Σ .lla d mouet e nis tempore igit b mouebit tempore,cu in hoc mouebat a corpus infininam igitur eodem uel aequalite
Quae Auero pore mouebit corpus finitum:quo mouit infinitum Auero autem primo introducit texture .lxiv. evordinat demonstrationem ovinquit ruet est demonstratio uniuersalis omnibus corporibus rectist&rotundisiou simplicibus l&compositis seu mixtis:&coponit illa dicens: omne. n.corι pus aut est agens laut paci laut utro farticipans Hac propositone supposita potuit cesarare corpus ins nimm non esse Nam cum posuimuso omne corpus aut est ac tuum: aut passivum taut activum cupassivum simul cucum posuit se corpus infinitum impollibile est agere:aut pati
136쪽
concludauri secunda figura nullum corpus est ui opolitiones huius syllogismuc inquit o quia propositio dicens omne corpus aut est activu aut pallivum:manastita est perstruam corpora coelestia uident agere in ea:quaesunt hic sub eis iure autem uidciatur agere o pati inter sera sic malor patet qualis autem minor sit inquit ovaltera ppositio non est manifesta cilicet dicens Q infinitum impossibile est aut agere aut pati: idco sup ple declarabit minorem:&ponit ordinem: ci inquit hac autem propositio dissoluitur in duas: quarum una est infinitum impossibile est pati. Alia si, infinitum impossibile est agere in rem finitam:ideo incipit declarare propositionem dicentem corpus infinitum impossibie est paua finito Addit Φ utriun questionis uel propositionis diuisi idest primae propolitionis c secude accipit eadem exempla hoc est easde litteras uniuersalesion dico numero easdem o diuisit d monstrationem.Hax Auer quo ad demonstrationis introductionemo, quia Aueroes ponit ordinem in demonstrarione:& utitur quibusdam uerbis obseuris zideo lege uerba eius sic: cuiusci suillet Dropositionem:quam intentabat destruercaeoniungit illi propolitioncm pollibile hoc sui aliud corpus lusinuum:c mln'corpore sinito quod est quod autem sit meti sic uult Auero. prima uab Aristotelis nent proposivionemrquam intendit destruereluidelicet Q infinitum paelatura ipse sinito c&uult hinc addat unam possibilem uidelicet q. d minus plo b agat in ut exponit ipsi diuult hanc possibilem tile talem non contingat ex illa per te accepta aliquod imposIibiletaliter esset imposssibilis Lex addit in cum polithoc libit: Sit:quodsmilitur ex illo:in suit enim Q qualis est V ad drtalis est proportio ipuus T ad I rues e quo suppecto patet rota demonstratis: quibus patet secundum Meroes demonstrationi Aristotelis est sepplendum zo sic textus pinsens diui
Sit igitur aquale quidem in aquali tempore alterans adiluale Minus aute in aqua
li minus Maius tiana maiuxtantum uidelicetquantum niatus prominionale est
ad minus Non ergo instatum ab aliauo finito in aliquo tempore mouebitur Naaliud minus in axiuali a minori mouebitur:ad quod quidem linitum proportiora
le est .infinitum enim adfinitum in nulla proportione est insinitum finitum hnitum minus malus minus aequale malus aequale
Texmsiste est obitam qduelli tacemno satis ri: ortari n-terit' diminut'est:&-Expositio. priori texturq dcficit in lib.graxis quos habem'.Sed uictim sitiexpositor resbluit textii in duas suppoes:exqb deducitisinem seperi incepta. o uero resoluo textu i una suppoem et ex illa deduco alia rone .ssippo est si aliqd agens a te mouet aliqd passum sibi aedile in aequaI Ne foeest in certo perqd sit aeqle a principio actionis insinc Minus agcsillo aequali mouebit pastu minus eo quis ebat ab agere aequali in eode axiuali pe.& ages malus et illo agere aequill mouebit passum mai' eo palla aequali qd mouebat ab agere aequali in eode aequali tuis Addit mctus es malus hcat eande .pportione ad seu passum:qua habebat ages minPassis: cvsippleagens aequale assuit. Na sipportio esum illorum ad sua passa sit inludisui pus quo mouebiit illa: erit aequalerest igi mr sup tribus agentibus exist bust quae ad Ba passa habeant proportionem
axiualem:oia illa mouctri mauali tepore.Quo uero ad uerba attinet:dubitabis primo quomonNtiale pol alterare aequale,cu ab aequalib' no puellat actio. do inluale cii, quale dieunt ad
aliqd Ideo qua res respectu quon dicet aequale Diui potad primu p aequalia non intelligere
Ari sim gradum reuirtutestsed i m genufluidelicet in ambo sint aequalia 'm rationem finiti ita ut nol sit agens finitum c palsem infinitum:uel eccin a. Adisundam diuoc dicitur aequale
137쪽
respectu maloris cum incisis: di sic Ar l,lmyginaturq si aliquce finitam tri et aliqlicd si nil farinaequali idest finito tempore:agens malus illo mouebit pallum maius passo priori modo habeat ad ipsi ima qualem proportionem ita agens minus mouebit etiam pallum minus modo ullii praseruetur proportio equalis: ci hoc ait litigitur aequale quidem in aquali tempore alicras aqua leuerbi causa b alterans et in tempore g tamen ima qualia stant:quoniam omnia lunt finita .mlnus autem in aequali mouebit minus ut et mouebit .c maius citiam malus in re quali tempore:ut d mouebit e . tantum uidelicet dico malus:quantiim malus proportionale si ad minusadest ad suum pastum: quod ellic spcctu agenti minus: quasi dico luppositio ncm hanc ueram esse: modo seruetur aequalis proportio agdiis ad pallum in Cmnibus:c ideo notest exponi tantum uidclicet dico malus:quantum agens malus proportionalcest ad Noe in Dnus:& te debet seruari proportio aequalis e parte agentium: di similis ex parta paci tium: Haut qualis propono sit agentis maioris ad agens minus ualis sit pacientis maioris ad paci cns πυnus: scrum mima quali in omnibus proportioc omnia movebunt inaequalit cmpore uidelicctinis tempore EXllac suppositione in crino ergo infinitum ab aliquo linito in aliquo tempo
remouebitur:uidelicet a b ips Namsi in aliquo tempore mouet mirilit illud g. i autem quod iit impolsibile:oltendit: nam aliud minus illo in inito moucbitur in aequali ami/nori agente:ad quod quidem finitum proportionale est.. eductum est lioc superius: ut accipi potest unum agens minus ipse bracvsuum palliam moltcbltinis tempore: ut per suppositiones patet:& ita sequetur aliquod finitum mouere aliquod sinitum in aequali tempore:quo finiis mouet infinitum.Hoc autem esse impossibile ostendit: quia inter duo tinita est prcporticu sed i siniti adfinitum nulla est proportio:&sic patct infinitum non posse pati ab apcnte finito: hcc Quae Aucto. a uidetur mihi textiis clarus. Auer sautcm obscure loquens resoluit textuna in sex sinppin m.lxliv. sitiones quae,ualde consula ponitrio ponit primam dicens quia videmus o agentia aqua hii patientibus aequalibus agunt in omnibus partibus illorum in tempore, qualista ur totum agat irotum cupars in partem in aequat tempore. Haec est prima suppositio. Deinde pcnit secundam dicens ch videmus maius agens agere in pacientia aequalia in eodem tempore magis gagcs mi nus agat in eadem:& agens minus agere minus in illa a supple agat in radi agens nilatus est gest stippo qn aliquod passum pausanrasoricva minoriagctibus: agis parita malint mam I/nori ita ut impote sit aequalita pati ab utro .ct addititi, in it c finiriacic maius patit ab
agisibus aeqlibus min'siuppleri ab agite maiori curacios minus patit ab agente aeqlli magis usupple pati ab agere minori est igi tertia suppo 3 iacm agens agat in duo passa inaeqlia: naria' in agit in passum at ile uel maius gagat in passim min' uel melius palliam a te pacies a plori bus apisibus: nagis patit ab agae maiori s ab aeuli luel minori:ci magis ab aequali ila minori
Haec. ill lup . scinde ponit sus .c inuic, tunc coringit ex hocq is ab agentibus diuersis pa/ciant diuersa pactata: et portis agentiu ad agentia sit icut .pportio pactis tu ad panista estigi
liis siuppo qllapportio est pallich inter se talis in agatu Sed a haec iiii. suppo potietita, Iriinstantia ideo subdit. v.qsi equisem exd latis:& iriq&quo mo aut ex his ianda misis positis:de/claret quod incidit declarare apparet sic:& ita subscribit v. supponem:cu.n posuimus ria aequalia agant in paelisi aequalia eadῆ actione eodeic ore apparet ex hoc , agentia aequalia quon pportio ad inuice est sicut paciitlu ad inulaclagant actiones aeqles in teporib'aeqlm' est 1 gr. v. suppo Q qnelta glatum 6'paci cntlui 'qualis Φ portiCractiones iitae ales cuin riis aq/hbuslevim sortiones Visiu tu pacimuses xcedises Sed occurressa, PQ iiii.&.v. Lippono heant locu nis'n glatio pacictia sui aequalia fra .pportlondicu ita no erit regula illis: unde 1nil agina-n aequalia ire pacialia qua ira sunt Iimos, sin a portio agent id ad inuicc est sicut proportio pacientiu ad inuice quare suppoes no uni ules. Rndet evancit sed in ista sunt in a qua p.
138쪽
pie agunt i pactuntur in temporibus aequalibus lunt proportionalia:& dicitur hore conuersa: pro quanto num rua illam priorem:aequitur enim haec agunt in a qualibus temporibus: igitur sunt proportionalia:& simulta ualctha paciuntur in t cmporibus aequalibus sigit sunt proportionalia est igitur suppolitio qualis et proportio inter palla: talis est inter agentia:pro/bat hanc Auero. inaciminis dicamuS ergo quoniam ua estiuerbi gratia ponamus duo agetirias quorum alterum sitis alterum autem iit culini duo pacientiatquorum alterum iit c et hexalterum sit tangit secundam partem casus cuinquit cx ponamus Quolum e paciatura a cutotum d pactatur ab pi in eodem remin re: dilut pus diloci ch proportio agentis ad agens est Mur proportio paci tis ad paciens hoc elrq, proportio ipsius ad ipsismo est Mut proportio ipsius c adipium d cve nutris:&liarum luppouito: si locasi in terminis: probat illamici inquit A demonii ratio aus est sic quia i proportio ipsius a
a b non lacrit licui proportio ipuus c adipium d ut ergo aut malor aut minor Moroes non probat illam esse minorc sed illam non cilc malorem quoniam eadem est ratio: inquit si igitur proportiolpuus a d b iit maiora sit proporito intcris c d quae Iut passa: Secemus ex ipso a gente aliquid ut tantum quantum celliti ita ut illo ablatolii aequale
ipsi b c uocetur ah erit igitur proportio tempus ali a b qualis est inter e ct de quia iam facta est rcte tuo: quare pallio siue ericius ipsius e ad ah evipsius d ad erit in eodem tempore.Vnderatio Auerois est ut te habetis ad dota ali a b ergo permutatim sicut d patitur ab ipsis b in temporeis ita e patietur ab ali in eodem tempore sed positum est e patia a in temporeis tu etiam e patitur ab honeodem tempore:quod quidem ali est agens minus ipso a siquitur idem pallum uel a q/le aequali in tempore pacietur ab immualibus agentibus: quorum alteriam maius:alicium mi ιnus erit:quod est contra lecundam luppositionamck ideo ut dicit Auer sinclitoteles posuit Φmalus agit actionem malorem in eodemi pinees agat minus in idem paclans:quae fuit secunda suppolitio. Deinde Au declarat quomodo di quas iuppositiora Aristoteles accepit ibi at Aristoteles quasi ruit contenms .ckuultl Aristoteles non accepit has quincat suppoutiones insorma:sed istum duas uidelicet primam ct ecundam:ca teras omisit: di addit licet has omisciriimon tamen pamitus omisita cum partim potuit:c partim non:& ita potest dictu posuit stas Secundo addit q. demonstrationem lianc iam non posuit:sed ut contentus politione utarum Rippolationum:& non curauit componae rationem quae ratio procedit a comutata proponi sut tecimus:& Aristotcles omisit comutatam proportionem quia solum deducit ad hoc est ue/nire ad palIum quod habet proportionem ad I, qualem habetis a d di non pro/greditur ultra. Deinde Au es format rationem ibi Cum enim permutauerimus. Vbi animaduerte q. Aureora accipit liticias omnino diueius ab eis:quae accepit inprobatione quintae sup/politionis idest oppolino modo: llata illas met: nam in quinta suppositione liticie lunt ali il
fuit b cvagens aliud d passa uero sucrunt his Indcrmanstratione quintae supponitionis fuerunt agentia id pacicntia Almista proportione cc mutatat quam sarcit adprobandum primam partem minoris utitur quatuor liticiis ah l le id iuxtaquarguitur sit c agens uirtutis ut Octo: c d agens aliud uirtutulut quatuor: into quae Git p/portio dupla:sit paciens respons c ipsi ah sok paciens respons ipsi essit hirci uncar. cui itur ah est pallium infinitum:& c agensin a reseco ab ali unum aliud passum clasi I, in quod agat d cvtale I sit ut quatuor:&tune reseco ab ah unum allud pallus ilicet b culit in dupla proportione ad I sin quaerat tune arguitur sicii laabct c ad dirita se habeto ad migitur permutatim ut se hab h a d ita bis e sc d agit in inremporeis ergo coget in in temporeis sed talitis rore egit e in ah patram infinitum igimridem agens potest agere in duo palla quorum alterum est sinitum lcvali mestinisitum lineodem laMuali tempore aequalem aemonema quod est contra suppositiones:& sic patet qualitre Auci permutauit litteras I juctorationi sic compone catera quae scribit Aucio. sunt clara.
Pr terra noen infinitum ullo in tempore mouebit finitum, Sit enim infinitum in quo est a nitum autem tempus in quo est' igitur
pore minus ipse mouebit Sit illud et quod igitur est et totum ad thoe est e habens rationem ad movebit ergo e ipsum et in tempo
139쪽
r g finitum Igitur atq; infinitum aquali in tempore alterabunt quod usdem
est impossibile:supponebatur enim maius in minori alterare sed sempcr tempus sumptum id faciet quare nullum erit tempus in quo mouebit non mim sera potest, ut tempore infinito moueat aut etiam moueatu, finem enim non habet
Auero. Ivine textum expositi in com Trento praecedenti parte uidelicet illa. Et manifestum est ex his: Nos uero eu 3 simplicioletu expositore dicimus Ari. stoteles probat couersam uidelicet Q in /siarum ullo in tempore mouebit finituck hoc proponit dicens praeterea neq; infinitum ullo in tempore mouebit supplemotu alterationis uel alia quavis motus specie finitum ipsum Lisc est conclusio aret intentio.pmbat quas arguens quia si infinirum poterit alterare rem finita3:
Tune idem passum tinum lociter posset ab infinito oti a finito alterari probat autem consequentiam dicens sit enim infinitum in quo est a Ditum autem qualteratur: sit in quo estis v quoniam
omne quod alteraturiincerto dato tem/
pore alteratur 2sit tempus supple in quo
alteratur:ld in quo est igitur alιterabitur ablpis aranis temtoe Exhoeiusmunum aliud ad propolimmicum d suppleagens mouebit aliquod aliud minus imis usit illud, quod est minus in b, tenet consequentia quia per distis loteles intelligit aliquid ipsius a mouenturo per intelligit aliquid ipsi is mori. quare ultur ipsum dimouere in eodem tempore α quod est minus ipse uino est igitur secunda pars casus ponatur unum agens finitum al/terare unum passum minus ip quod sitis in tempore aequali uidelicetis cum ebe ne possibile: quia persippositiones in eodem tempore minus agit in minus: cv maius in mali 2 cvaequale in suum aequale Tertio subintelligit, sit unum aliud agens finitum quod se habGe ad ipsum d agens in ea proportione qua se habetis passum adis quod quidemuo tur Hoc stante pater Φ e agens mouebitis postum finitum aequali in tempore quo rahat, uim ualis est proportio agentium cupastarum.sed e mouet et in tempore quo infinitum mouetis passum ut in temporeis igitur e quod est aecstercium tinitia mouebitis passum finitum aequali in tempore quo illud mouebat a . Vnde syllogi: mus est ue passum a b passum ita d agens ad erigens:patet per casus positos: igitur permutatim lut, ad destahΣade sed mouetur ab ipse tempore: igitur αmouebiturinis tempore abam e dinis tempore Σ mouebatur ab agente inlinti eo i mridem passum aequali in tempore alterabitura duobus agentibus quorum alterum est finitum:&alterum est infinitum Inquit quod igitur esto totum ad radest quam nor/tionem habet cadis hoc est habens rationem supplera agens ad e quod est dicere ut EadbΣva clade cvsuppletu sedis mouetur ab ipse tempore tigia turis mouebitur abs tempore c&hoc inquit mouebit ergo e agens tertiui psium hae passum primum in tempore Ocvtune dat ultimum consequens dicens finit uigitur atet infinirum aequali in tempore alterabunt supple idem passum uidelicet di plum: qui quid lut inquillest impossibile:Bpponebatur enim maius alterare idem passiam in minori te in rercv quia aliquis in flet diecte tempus illud non Eleis quo a mouet sed esse alivde addit sed semper tempus sumptum supple quod uis aliud idem faciet ad propositum quare siue accipiaturis siue s siue qucduis aliud tempus:semper sequemridem impossibilercv prome. reainseri quare nullum erit tempus in quo mouebit mullum uidelicet determinatum quia nee
140쪽
ra: ems:nec annus Sed dices concedo nullum esse tempus finitum quo a mouebit sp2,3 sed bene esse potest tempus infinitum:agens enim infinitum non mouet nisi tempore infinito: eontra obicit Aristoteles cu inquit non enim fieri potest ut tempore infinito moueat:aut etiamoueatur infinitum ipsum .dula tempus infinitum finem non habet:actio autem alui passio habent supple finem:dictum est enim omnem alterationem ficii emo tempore,cu nullam altera tionem esse tempore infinitaniit patet sexto physicorum: patetigitur infinitam uirtutem in nubio tempore posse alterare passum finitum:quo uero adesciba attinet debes larest Aristotcles in prima parte casus per b intelligit idem quod per ciuisunda parte casius. Nam in istin/da parte casus cest aliquid ipsius vita ipsemis erat totum crevi consequens idem est b inuabis Aristotelis Unde Ava inquit&ponam aliud corpus.sdqc Quae Auero.
agat in corpus finitum .in quod egit a munitum in illo eodem tempore uidella e com lxv. necestirio igitur tactiora minori uidelicet palla actione ipsius a cum d sit finitus ra autem infinitum quasi dicat quod in alteram partem ipsius et non in utranq;:ucibi gratia:aut inpari aut in partem T Deinde Ava componit in textu rationem a po/mutata proportionelut nos secimus:ucrum in a linea locat ah est enim ah idem quod
ut diximus de cov.de b Arguit enim ut et a b ita d ad I uel e gitur premutatim ut et a d ita b ad I sed, patitur ab ipso do e uelis tempore. igitur cratitur ab honis uel e rempore:sed in e clis tempore et paticibatura toto ali igitur idem palium paritura duobus amatibus:quock alterum est infinitum, uo autem ad uerba attina:Auciora inquit obproportio quiae cecidit in litum in libro, quo transtulimus numerum est conueria posuit enim proportionem malo ris pacientis ad minus paciens quia dixit in nostris libris utri totum adis vita posuit pportionem maioris pacientis ad minus paciens esse sicut proportionem minoris agentis ad m,
ius agens.& hoc ut dicit ron potest odia quia proportio maioris ad minus non potest este ut pportio minoris ad maius:& tu intes lige har Aua dicta in libris suis quialti nostris Aristoteles nil proportionem maioris passi ad minus:& maioris agentis ad minus tamen Au es insit immo oportet ponere proportionan minoris pacientis ad malus paciens ut a b re ut proportionem minoris agentis ad milus agens:&postea comutaret oroportione ab ipse, ad ex inferre ad proportionem totius Gad e uel h vaddit agensen malus uidelicete aut est ignomm quod uult inuenirem proportionem:&ita Au . uult ch syllogismus
iste ut hoc pacto ut ad Σ ita uel h igitur 'mutatim lutri ad dotab ad e uel I, sic calictatur ab ips donis uel e tempore igitur b alter, bitur ab ipse e uel h inis tempore Sed hoc eodem tempore et alterabatur a toto ali uel a rigitur idem pallum alterabitura duobus agentibus:quorum alterum est finitumi alictum infinitum Ex quibus patrist in textu nostro est transmutto omnino:quia texi' noestre procedit ab ipse ad Oct ab ipse ovdebaecte totum conuersum. Dein feressio aue.
de Auctoe ibi hoc enim non contingit Aliquantulum digrediendo dubitare uidetur cotra uer/ha AristoteIistat enim actionem cupastione haboe finem: cv non dicit:quir sint illae ct in quo tenere.modo hoc dictum non contingit nis in his quae senes xta morunt siluale dic in loca/ibus citam in moris recte:& ita uidetur omnem motum habae finem solum de non localibus: ev de localibuslde rectis tantum Iam enim declaratum est primum mouens tempore infinito
mouet: nam utilitas huius m Scircularis merui:quo mouet primum m ais: est Glinuatio
ΔP perpetuitas essendi:quam res naturales acquirunt in specimpropter motum enim silis in obliquo circulo fiunt generationes di corruptiones cui imitas in specie et quapropin necesse est ut motus ille sit infinitias Quare dicrum Aristotclis non est unluinaliter uerum: quum ait nullus mouens moum actione uel passione in tempore infinito, Respondet Aucto cuinquit sed tamedeclaratum est , impossibile est ut tale mouens sit corpus:quoniam si mouens impore infinito esset corpus:mouem in nullo temporei ut dinum est in ultimo.viii.physicorum Ex his colIigit intellectum,ciborum Aristotclis cuinquit intentabat emimn impossibile est mncte corpus infinitumlut mouare aliquod finitum in tempore infinito idest agere in idem numero tempore infinito:culta uultq, loquatur in corporibus:& de motibus p in locesem:quoniam ut insos generandum est non complebitur sua generatio:& si assiciendum inmon complebitur suaq/litas:&si mouendum supple motu augumentationis non 'uenire ad incin que intentabat.
ex addita hoc sequitur in corpore coelesti sicut di in alii, ilicet Q est impossibile ut comus coe/Ieste moueat aliquod ens ex his quaesint sab eo tempore intacto su l gratia aliquod indiui/