장음표시 사용
411쪽
ut primum colpus sit genitum ex non corpore cute eonsequens pata sim non posse ut cor
sit genitum lan totum simpliciter:lta ut nullum eo us sit omnino ante eius generatione clatina carit quis daretur uacuumsperatum. Deinde sequitur illa parsigmenti . Et quasi inten/dcbaliubi Auer resu mit ulm rationis Ari ct ait in si corpus talatitit nullum paenitus praesit corpuSinecesse erit aut ut fiat ex non corpore simpinquod nec actu nec potentia corpus sit aut fiat exaliquo corpore quidem potentimactu auic non corpore primu est impolet ut supponit quare sequitur corpus fieri ex no corpore actu: led potentia corpore:& si ita est sequitur uacuus HIernam uacuum est corpus in potentia:quod actu est seperatu a scima di accid titus inmaec tale est dimensio abstractatis qua est corpus genitu:& hoc dicatur uacuum Addii' uacuuS cIe ritur ad eos qui dicunt corpus simpliciter sieri uel dicentibus primu corpus heri non a te ad eos qui dicunt quoddam corpus fieri ex quodam corpore: ut est opinio Ail Dcinde sequi urilla pars. Et ideo videmus:Vbl ponit differentiam interloquentes lux lcgitic antiquos phos licet utrorumq opinio redat in dem. Nam loquentes sua legis dixerunt, undum esse genitueri non corpore simpliciter:u,quod nec actu nec potetia corpus emcvita quasi ex nihilo Δ ita
dicunt uacuum praecessisse.an liqui uero dicunt factum esse mundum ex non corpore ac tu sed potentia corpore:quia uoluerunt actionc agentis undari in ente: quia agens non operatur in non ente:sed in ente potentia: propterea cet antiqui posuerunt aliquod quantus erati: m a sor/mac accidentibus formae:quod uocant vacuum Ecce quo differunt:sed redunt in idem: quia
uisaca opinio concedit uacuum. Dcinde sequitur illa pars . Et hoc quod dixit: Ubi quo uerba
Ari animaduertens dupliciter illa exponit:uciba .n.eius ut in translationibus estis reperisitur
sunt Sed corpus quod eit in potentia si non fueri illic aliud corpus in actu invenietur istic loc'uacuus seperatus a corpore: Haet sunt uerba in sitis translaticnibus. Vbi Auer ait' possunt intelligi si corpus quod est in potentiamon habuerit actu formam corpoream uale Drpus erit uacuumiquia est dimensio sine formicvaccidentibus sormatquod erit uacuumtuel aliter: si fit generatio corporis ex corpore in potentia:& non fuerit positum illic aliud corpus actu sed solum corpuSquod est inpotentiareuncerit dandum uacuum:ait hanc inpositionem es e manistaliorem:quia non sequitur elle uacuum ex eo quia ponitur corpus heri ex ipso corpore inscientia: nam omnes concedunt hoc:sed ex eo quia ponitur corpustici ex corpore in potertia: nulluest corpus actu praeter illud corpus in potentia Nam ii praecelli corpus in poteria sci nullum aliud uir corpus actu:cum oequcd sit: eget loco: sequitur elle uacuuiora, ni in quo g. nitu ponit Deinde sequitur illa pars, Impcle autem quod contingit Vbi remouet quenda erro Pinam aliqui dixerunt corpus esse abstractu a x.pulaaniciis.Contra obicit Aue quia hoc datortune sicidet Iet actu: ivnon esset actu esset qui rem actu quia ponitur ens leperatu a X piscet camisti:quod nisi actu esselmon pol Ict eperatum poni, Quuero non stet actu probat:qtilaens in potentia cile non potest nisi Ict pars alicuius entis aeriinhaec enim dis crentia stri dicit inter non esse:& esse in potentia:quia te in potentia est pars entis actu monaste uero nullius est par Pzcum nulli sit Ex his colligit intellectit m primae materiae:prima enim materia non
eltactu seorsina: leci hcne estinente actu: quia illius pars: non Irim sole.t ille seperata ab illo.
R put uctum de illas secisse sermonem prolixio em in primo physicorum asstili obicit autem tmιplicius hic contra Art quia Ariuoluit nullum corpus ueri impliciter zqula tunc ellet uacuum. c ontra ait quia videmus ignem fieri ex non igne:igitur corpus in non corpore,culus Opposi/Qtpysm tum ait Ari. R ecte Respondet expositor:o Art. bcne concederet corpus fiat in non corpore secundum individuum:non autem lacundum genus. ita ut diuatur coip sierum X non corpore simpliciter: nullum omnino prati corpusmam reuera sinuitur uacuum sitivi deductum fult. Sed ubi ponitur comus secundum individuum fici sex non corpore secundum indiuidus: non sequitur uacuum esse:quia sem et praeest corpus secundum genus. Praeterea quae Aueroes contra loquentes suae legis induxit:non sunt contra sidcm nostram:quia nos non dicimus mudum generari:sed e ninito fieri ideo non oportet concedae uacuum:& propterea recte sentite mutor: qui ait Aristotclcin locutum eine de generationcidi non de creatione . Nam si munιdus generarctur uera gemerationeroportet proculdubio concedere uacuum ante mundum: ut deductum est. nos uero dicimus mundum ex nil illo sacri: ideo ante eum nihil nisi deus creans prae suit.
RELIQUUM Aut edicere quos rarinas gnatio est:&qua Ob
412쪽
LIB. III .ige res cognitio sit pria:pria arcos quae sun. sntrita: cosderandu est/quae Quae
sunt taliu corpos ae ita: cur sunt deinde post haequot:dcqlia quaeda sint. Q plia
Nun qua ut corporum generatio ostendit:& praemicri intention to Ordinem inquit re Γ hos tiri liquum autem est dicere quorum corporum genuatio est hoc autem dicit:quia noe omniti cor in 'porum nec nullorum generatio est:sed aliquorum: ideo quaerit quorum sit generatio: ct quam ob causam est Lippi illorum generatio:& ut recte ait expositor haae consideratio incohatur in hoc libro:& in libro de genetatione persici ur deinde tangit ordinem: cv inquit cum igitur in
omnibus cognitio sit per prima:ex quibus desinitiones ok demonstrationes constant. Prima autem eorum quae suntldest rerum naturaliunn sint a lementa:intellige de inmineis princi piis:quia finlaokagens lunt priora considerandum estiqua: sunt tallum corporum aelementa scilicet generabilium: &qua ratione sunt a lemcnta deinde post haec quot sint elementa: Δὸ
qualia quaedam sintS: Iaae de intentione ex ordine.
H. C Aut manifestu crit:si supposuerim quarta est ipsi' aesti natura Sit In tilb uet,
id corpos a lium in qd cartara cor ra diuiduni :in bus inest mictia:aut actu bu est addit hoc n utro mo se habet. dubitabile est adhuc ipsumat est in diuersas indivi ἷς b ςst sibile:tale quid n Omnes ipsumaelementuria: S inoibus dieere uoltitit. V bu Rudi; u
Exequitur nunc de proposita intentione:& primo adhuc particularius proponit intenti eme Exuositio inquit hoc autem manifestum erit:si supposuerimus qua nam est ipsius a lementi natu o fieparticularius proponit dicere quid sit natura seu desinitio a lementi addidit. Hoc autem manifestum erit: cx reliqua:ut innuat propositam intentionem patere ex definitione a lementici claideo eam uult proponere deinde prosequitur definionem a lementi:ubi debes scire tria esse de ratione a lementi: quod graeci uocant stichacomprimum quod sit corpus: ad quod caetera cor pora resbluuntur:per hoc enim quod est corpus:di: lert a materia obsorma: quae iscet dicantur uniuersalia alementa in libro physicorum:tamen hic non habent rationem a Iemenn de quo loquimur per illud ueros, ad ipsium caricra corpora resoluumr:differt a caeteris causis: nam noomnis causa dici potest a lementum:ssed solum:quae compotationem ingreditur Secundum uero est stri lementum insitan illis:quorum est clementum actu uel potentii dixit autem actituet potentia:quia nondum patet quomodo a lementum insit corporibus mistis utrum actu uel potentia sed in libris de generatione patebit nam ii generatio uel corruptio sitia congreὸgationem uel seperationem: lementa actu sunt simistis:si uero sit per mutationem sta :arte menta sint potestate in mistis.Tertium autem est via lementum non diuidatur in alia dit Serettia specie:omne enim corpus diuisibile est u rum quaedam diuiduntur in corpora specie dimetrenua: ut animat: quod diuiditur in membra smie diffoentia quaedam autem diuiduntur in partes quae non differunt speciem aer:ignis:&ca tera alemcntum taui non diuiditur in cor/poradit fierentia specie linae tria tangit: c inquit litigitur id corporum a lementum: in quod
cartoa corpora di .ilduntur: est igitur a lementum denum
uiduntur: sic laab r primum deinde tangit secundum vinquit in quibus inest potentia uel actu:& quia non dum patet quomodo a lementum inst mistis:addit hoc enim utro modo se habeat: subitabile est adhuc:qula in libris degeneratione declararatur si a lementum n sit mitti potentia:uel actu deinde tangit tertium c inquit ipsum autem est in diucca secundum speciem indivisibile:quia licet diuidatur in corpora:omnia illa innivae diuidimr: sunt eiusdem speciei Hoc et tertiti ex quibus tribus constat definitio a lementi. D inde probat hanc definiri em:c probatio est excJmuni usu loquentium quia hac dc finitio est etiam secundu nomen modo nominibus utimuri ut plurestiat dicitur secundo topicorum . Unde inquit tale quenim omnes ipsum aelementum:& in omnibus dicere uolunt. Sic igitur uolunt dicere quid a Ieaelementum omnestovin omnibus zquia in corporcis locutionibus ci indemonstrationib': in quibus principia dicuntur a lementa. uae, in rcssoluuntur in alia principia. Haec de desi nitione artementi Auσo autem in illis uerbis. Hoc autem erit manifestum. Et reliqua ait Quae Auero. hunc proe flumellea definitione rei adium accidens: Dcausam allignat quia ratio aeriti acci eoin. xxxi.
dit corporibus simi licibus quae sunt ignis aer aqua re terra: cv ppterea processus est ab ipsa definitionearlli ad accias como quod est esse aestum Scab Aue notat chari indistincte loquitur demo quo a Iemctum est in mististati. n aut potentia aut ac uepropter disserentes opiniones: ut diximus circa testum. Tertio notat Auerae q. aelementulle aliter accipim stin libris phy
413쪽
sicorum quia Illa loquimrdeaelementis mistorum. Illieuero de a Iemenus fim pilesiam Ymbstorum:quae sunt materia di forma:& addit q. materlici sorma dicuntur alemcntari qui cesquia quando compositium resbluitur ad ipsa: non remanet nisi matertia. Sed quando mista resbluuntur ad corpora simplicia:lpsa remanent, Plaec Aueroes hic.
SI Igitur id qdel lictum: stati tum: talia quaesam cormae esse necesscelth Naim carne idem ac ligno caete in id genus inest ignis potentia atq; terra quippe cum tax ex illis manifeste segregentur. In igne aut caro aut lignum non ines
neqppotentia, pactu Segregarentur,n iam simili terneci si unum quid solusit tale: in illo est:ncq n si caro:aut
ς rex ia Lee sed pconsiderandu est cis nam sit modus generationis.
Nunc ostendit quae cti quot sunt aelementa: sed primo eri delinitioine data de selemcnto conclu/dit cile quaedam corpora quaedunt aelementa. Inquit si igitur id quod est dictum: est alemc tum:talia quaedam corporum este nectile est:& hoc ostendit per' quia sunt quaedam corpora quibus competu tu conditiones positae in desinitione in Iementi cx hoc inquit nam in carne quidelmac ligno:caeteriri id genustinet ignis porcti atq; terra:quia haae missa fiunt per quadam alterationem ex illiis:&uc propter hanc conditionem:qua committetcrrari igni: habet elic quaedam corpora aetemeta: quae lunt ignis ut terra in caetera id genus.probat autem ita es, se ex ipsa segregatione:c inquit quippe cum lio ex illis manucste segregentur: animal enim resbluitur in pulueremicv in quandam humorcsitatem latu in quoidam uapores: Δ etiam caetera ista eodem modo, Quo uero ad uerba attinet: persegregationcm non intelligit dili Clutionem quantitativam:sed roblutionem: ut intclligenti parct:quia segregatio sit eorum qua sunt in actu coniuncta resolutio uero eorum: tuae lint potentia unu. Quod autem caro re os cuiae/tera id genus non sint allementa illorum:ostendit: ex inquit in igne aulcm caro aut lignit non inest neu potentia neq; actu cuius signum ineri dicensi segregarctur enim iam ex igneu sup/pleel Ient in illinquod nullo modo apparet. Nam licet caro uel lignum sit ma limcntis: non est ex illis per resblutionem ista per mistionem eorum alterativam:& quia nonnulli ut thalest posuerunt unum esse omnium in lementum uidelicet aquam:addit similiti ne si unum quid tum sit tale aelementum omnium lut thales posuitlin illo uno est caro aut lignum: ut diccturin libro de generatione:sed quia quispiam dicet ex δ' ea eniis fieri lignum ci carnem cuia tera statev ita pollet dici haec mistitisse in aelementis: Respondet ne inlinii caro aut in aut duis careerorum erit supple eLaelementis: est dicendum propter hanc rationem continuo illa messe potentia in igne cv aliis aelementis:sed est praconsiderandum uideli et in libro de percratione quis nam tu modus generationis illorum mistorum ex Menaeus. Nam dicetur muta ficiri ex mementis non per Ablutionem' sed per militoncmlatet igitur ex iis cile quam corapora:quae sunt a lementa:& huius aula ellaquia his competit definitio data de a lenulo Aniι Quae aver maduertendum est testus quos Aueroes habebat, com xxxiii: usu ad .xxxvili par aut nistom xxxiit hi concordant: ideo dictis Auerois non est facienda uis quo ad uerba Aristotelis Notat Aucro es com xxxiit in sine sillogismum quodam quo probat corpora similaria lut caro osc&Uulmo di sunt: non esse aelementa:di est corpora sinularia diissoluuntur in alia alcmenta non dissobuunmran alia igitur corpora similaria non sunt, lementa Huius syllogismi prima propositio
est minori secunda uero es maior.
Asserit uerbu ANAXAGORAS Autem contrario modo Ipsi in docti de aelcmentis
additum dicit.Nam hie quidem in vi terram caeteram eiulclcm series corporum ali
elle dicit:qua propter Somnia ex hisdicri putat ignem inimi a mercita idem
Exposito. Nunc ponsidit Trentiam inter opinionem empedoclislcv anaxagonae:c primo proponit eos di
414쪽
uetia senure mo contra dictoria: cvri ult anax autem conmimo modo ps empedoclide aete,
mentis dicit Deinde eX ponit quomodo diueria serviunt: c inquit nam hic quidem ignem claterram coner aet Uuslcm solei corpora uidelicet aquam ct acrem ait sie alimenta corporum supple omnium qua generantur cv corrumpuntur:ac omnia quae fiunt collare ex his . Anax. autem huius contrarium assciit quatenus ait similaria ut carnem os o caetera id genuste scie/menta omnium eorum quae fiunt Immo quod plus est asserit aeremex ignem c canera talia esse miscellam quandam horum videlicet carnis ex ossis:& a terorum seminum ominium: quae dicunt parte smilares di hoc quia utrunq; ipserum scillcct aerem c ignem dicit elle ex similaribus inuisibilibus congregati, eaequom
gnavit Aristoteles in libro phyistorum: quia potuit quodlibet in quolibet: quodlibi ficti
ex quolibet:cvli partes similare quae sunt m tu indiuiubiles sunt omnium rerum princ pla' it pelementorum empta les autem ait altrnerua iste principia similarium partium . quo uero ad uerba attinet dcbes scire sanci ciusmodi diccbantur permata hoc est it mina apud anax. ideo ait aerem ci ignem rite ex his uides laci carneciose:ci caeteris seminibus: quia ex infini tus inuisibilibus Et quia anax de lene nihil meminit: ideo subdit ignem inlincta theremide
appellat:&sic quae dicit dem here intelligenda sunt de igne, de his opinionibus prolixe diictum est inli physicorum:idco nunc sit duram de his hactenus Quae dicit Aueroes in hoc iis auero. eommcnto non sunt ad propositum:qula nec testu scius concordat cum graecis uerbis. Ex his com.rimul. colligi potest prima ratio:qua probatur a lcmcnta elle quae pari stantilanea lementi partim auctoritate empedoclis est comprobata.
CVM utern cuiuslibet naturalis corporis si motus proprius motuum autesint alii quidem si inplices:ali lucro misti ex mistorum qu lemmisti:simplicium auicin simplices sint:patet ecquaedam corpora simplicia sunt enim xsimplices motus 'quare dcaelementa es cx quam ob causam aeta sint: pspicuum cst.
Onit quasi lectandam rationemqprobata lementa ine:&inquit cum autem cuiuslibet natura Expositio. Iis corporis sit motus proprius:motuum aulcm sint duplicestalii quidem simplices: alii autem misti cum istorum quidem motus misti:simplicium autem simplices lint: hac tria primo hui' sunt declarata .pata et se quadam corpora simplicia in rerum natura,c hoc quia motus simplices sunt in rerum natura Deinde pylogate, inquit quare cuislcmenia esse:& quam ob causas relementa sint pasipicuum est: scit enim alementatquia motus simplices sunt in quibus uerbis
patri secunda ratio:qua est enthymema:cuius antecedens est una copulatiuae tribus propositionibus declaratis in primo huius cosequeius uoeo est Q quaedam corpora sint in rerum natura aeli, mistorum. Aue autem qui non habcbattinum cocord cum uobis graecis: disputat Quae Au . cum themistio citra expositionem sui testusniuit enim ipse QAri uelit qui ponunt corporasmilaria sci curesolui in similaria:non possunt dicere mista ficti ex telementis: cI causa est amista non resoluunt ad similaria:qusas Ebluant adaelementatalla differet specie Raeterea impclcest etiam id quod dicunt uidelicet similaria fiant ex similaribusmon n. facics ex is eiebus:aut figura ex figuris:aut os ex osssibus fit:cuius contrarium uolunt antiqui dicentes ginationem elle congregationem similiti cum simili cu corruptionem diliolutioncm similis a simili Patet imur iis hoc eos non posse rectare corpora n5 consimilia id est mista ex consimilibus hoc est tartitius unius rOis:ut dicebat anax.Jhemistius ii exposuit hoc pllim QAti uesit Que Them. probare cc similia quid sunt a ita non esic infinita nam si alta sunt infinita:diae eo ciunt in , finita dicunt cist dra mist F:quae sunt ab aellis: lunt infinitae:&tia a lia non scutu recin si ιnita a ponunt dias in mistis:quas no poniit in aliis:& ita licet dixis istors sint infinite diere itoc non erui infinitae. Pr terra addit Aue. dicctes coli milia lic infinita: ponitum inlita
duobus modis in qualitate 5 Mlitate:&dicentes partes esse indivisibiles ponsit eas uari ausith: evideo cc tingit dicctib cdsimilia plura impcra: st dicentib' partes ec indivisibiles Aiad/
ecillas isaac:ui deco lui ct Vblp3ndesse sibi tribuenda fide in bai quae dieitcirca testut quia quae diciti fundant in talius tranationib'. Pratctea de nisi laevinitare Aue notat q. si unitas cuntiis cJsiderent respectu subiectos:in bus sunt: me in cisid inuenit diu itas specifica:qrndra tibieeton est, accias: Sed siccsiderene inter se:lniuis reperti dia specifica:quia trinarius dii a quatrinarioenon at in unitate:quia in unitatαnulla potest reperiri dia nisi ratione subio
415쪽
Velit Sorepserit Facere uerbia
eratqui est accidentalin tu non essentialis Ham Aueroes quae non carent dubitatione: nam si unitas non disteri specie ab unitate Itunc numeri non uidentur diffare nisi Hundum malus claminus. quatenus uidesscet quaremarius plures a trinarius numerus continet Praeterea differetia Bblectorum aliquando est essentialis: differunt enim geriere dimensiones coeli adimensionibus eorruptibiliu:quia bla disserta subiecto-m uero lege quae dirimus alibi de his.
V TR V M Autem finita sintian infitiata:& si finita sint:quot numero sintaeo. sequens est contemplari,
lac iis quid sit aelementum:&quod a lementa sint:declarauit: nunciosequenter periractare proponit de finitate ac infinitate aelementorum: re proponit eius intentionem dicens utrum autem talia sint lippie a lementaran infinita:& si finita sint:quot numero sinticon equens est contemplari:quae res etiam in libris de generatione plene dicetur.
PRIMUM Igitur infinita non essta ut quidam arbitrantur cotemplandum est:atcneos primu:qui cuncta smilaria aesta faciunt:ut anaxagoras
I topolita intentione in uniuetiali adhuc parricularius illam proponit: inquit primum ginirin finita non esse ut quidam arbitranturaeontemplandum est, at P eos pilsinum contam planduest iucuncta similaria:quae graece dicuntur homiomera:aelementa fac sit' ut anaXagoras:quare a me anaxagonae Dponit dicerciqui uoluit partes similares este reα mistariam a lementa.
EN O Enim eorum xlui ita dignum putant:recte accipit a lem turm& n videmus multa istorum corporum dico autem ut carnena deos si lignuna de lapidem:in senilaria diuidi. Quare si compositum non cst artem ntum:nono ne similare erit aetementum:sed id quod est indivisibile in diuersa secundum spoclem ut ductum cst prius,
Obtili de anaxagore 2 o primo e desinitione aeui .cta non recte an magoras accepitantum cca dixit limitare corpus cc scitum na carolosi lignus& lapis sunt similaria corpora:quae nemo discet esse aua: ovo nullum 19 sit aritum:Π 3bat:quia nullu composeu est itu quoddam υmllare est copositum:ut carolosi lignulcvlapla: qa quodlibet hos revilui ad n italu patet quare nonoe similare est xltumppea concludit illud sint lariu esse aelium quod est indivisibile in diuina sta' lut ignis c aer:&ca tera id gen':quos nullis diuiditur in partes distcntes pi in linem n eoi Itqui dignu putant: recte accipita lium: Dignu putant gracescit axiunto clapot latine exponii censentiuuies putantlurcv qa nemo hos recte aciemst alium:r bat lcvlnqt cv. n. videmus multa mistone corpo3 edico aut ut carnclo, os lovlignu Qv lapidemi in similaria diuidi ex tia nullustio est aelium Deinde sy logizat qd dixeratici nil quare si compositum supple ex diuersis spe non est xltum cI supple aliqd similare, si copositum concludet non similare esse ae lium:sed cocludet id esse aettum zqd est indivisibile in diuersa lis sp lut dimiest prius taxoeli prima ro accepta adcfinitione initi .noadem cotra infinitarcii incipion :ladi ira acceptionc ipsius celli Quo uero ad uerba attinet: debes scire: θε lomera. 1 similaria corpora duplicia sunt:quxta homlomera existenter quaeda apparenterlut notant graxi X sirores apparenter dem homlomera sunt corpor arquae uiar diuidi in partes eiusde silu:ut caro ovost na quaelibet pars carnis est caro:o quaelibet pars ossis estos. non at di une homlomeraexi: enter 2qa non diuidunt in homlomera corpora prima dioe qa caro prima dio diuidis in imo corpora quae sunt a liarius sunt esulac spci ignis uero ovaqua ct aer A terra sunt ho/mlomera extater:qialamo diuiduncin corpora prima dioe quae sint diuertant 'crumst i par te esurum ronis. Nam licci dividani in mam ou formamiliaet non sunt corpora .sed paries issentiales lut patet Me igitur artemmmmmale acceperunt Ho Aristotelis
ADHUC Autemnet sic aelementum sumentibus,secere in sinita necesse est: omnia enim cadem etiam finitis existentibus reddentur: si quispiam clit: idem enim facere: si duo aut tria talia solum snt-utvi cmpcdocles nititur cuminimi sisvi hoc modo non omnia ex similaribus facere accidit: facicin cnim non ex Liuiebus faciunt: nec aliud quicquam eorum quae secundum naturam syrata sunto patre longe melius este principia facere liniata: haxime minima: si ea
416쪽
LIB. IIIdem omnia demonstiti possint: quemadmodum qin in mathematicis em Possint sent:semper enim aut specieraut quantitate finita principia sumunt. Futura sine
Secundo oblattanaxagorae rario tactam physicis uidellacist datoch naxagoras bene sume Expositio. rei oelementum .non recte tacit principia infinita ovaddit rationem quia omnia ea quae saluari possitnt per principia infinita:saluari pollunt per finita:& aeque bene:quare trusta principia infinita facit inquit adhuc autem nec sic sesementum silmentibus ut anaxagoras semit: necesse est facere infinita a lementatans crum mistarum principia ex reddit causam: quam in phyli cis posuit:& inquit omnia enim eadem etiam finitus existentibus aelcmentis reddentur a uupiam uesit supple reddemidem enim facietii uestitisi duo aut tria talia Llum sint: ut a empodocles nititur facere Dei Cut mihi uidetur ita quali ratione impia praeponit anaxagorae empedoclem:& inquit cum enim ipsis di hoc modo non omnia ex similatibus facere Me dlic faciem enim non ex aciebus t untlnec sacere pollunt:nec aliud quicquam eorum quae secundum naturam figurata seni. patet longe melius esse principia facere finitarci haec tanqminima sisterit Mest:&si hax eadem demonim demonstrantur per infinitatquemadmodum di qui in mathemati lacensetur:Lipplefaciuir qui semper aut specieraut quantitate Iio est numeroisinua principia sumunt.Sle igitur Aristoteles prius obiecit anaxagora ratione simplicito .secundo obiecit cidem pracponendo sibi empedoclem. Quo uero ad uerba attinet:debes Prest quae sunt rerum principia essendi essent etiam principia demon/strandi accidentia per se rerum.& propterea Aristoteles uoluit melius dixisse empta emianaxago quia res potuit facere:&demonstrare cidentia illase per principia finita:quod nonficit an ago, o sic melius secit o&quoad rerum generationem:&quoad rerum demon lirationem:ut tetigit Aristoteles in libro posteriorum.
R A E TEREA Si corpus a corpore diuersum dicitur secundum proprias
dit serentias corporum autem differentiae sint finit:UOpsis enim sensibilibus differunt. atq; haec sunt finiata quod quidem demonistrari oporteti patet Nilemuta necessario esse finita
Tertio arguit Aristoteles syllogismo hypothetlao: lus antecedens est una propositio compta Expositio .
ta copulatiuallie praterea si corpus corpore promiis disserentiisdiuerium dicitur:& corporudisserentiae sunt finitanhoc est antecedens:uerum antes inserat consequens: probat secundam
propositionem oti inquit iplis enim sensibilibus disserunt corpora ipsa:que sunt calidum humidum siccum o figidum atq; hec sunt finita:quod quidem demonstrari oportet supple in libro
degeneratione:ci usta ad illum locum relinquatur:concludit propositum:& inquit patet ovilementa necessario esse sinita potest autem syllogismus categorlaeue componi quorumcu corporum disterenti sunt finite:ipsa sunt finita differentie elementorum sunt finite igitur lena ta sunt finita Minor probabitur in libro degeneratione:qula tot sunt combinationes possibi/Ies. et Aristotelestox ta Aristoteles in hac ratione supponit duo:primum Q corpus a corpore non difffert nisi propriis dicterentiis Secundum differentie corporum elementorum fiant si nitere his sequitur elementa esse finita.
E TER C Etiam nee ut quidam alii dicunt ut leucippus, demo
tu abderi tes:ca quae acesdunt:rationi sunt consentanca:primas enim magnitu
dines multitudine quidem infinitas Magnitudine aute indiu ibiles esse dicunt: neq; ex una multa se illaec ex multis unum:sed harum complexione:amplo
Eonccnommagenerati Et hi nair quintammodo numeros omnia quae sunt:
at ex numeris faciunt Nam S si non dilucide dicunt hoc tamen dicere uolui. Et insuper cum figuris corporadiiserant:sgura uero sint infinitae infinita ecipia simpliciam ora esse dicunt qualis autem dc quae est uniustulustii Hementisgura:nihil definicrunt sta igni solum sphaeram tribucrunt aerem aut icaquam&caetera magnitardine paruitateqα-- natura ipsorum est ut i,
417쪽
Expositio . Consequenter obiteret opinionem democriti cu leuespo narrat deinde illi contradicit laeti praeterea etiam nec ut quidam alii dicunt uld licet democritus ah derites culeucippus:ea quae accidunt circa generationem corruptionemet terum sunt rationi cosentanea. Postea narrat ea quaedlXerunt circa generationem: inquit primas enim magnitudines multitudine quidem inunitas: magnitudine indivisibiles esse dicunt. est igitur eorum quae dicunt primum uidelicet optimae magnitudines sunt multitudine infinitae. magnitudine uero indiuisibile, haec demor crituSuocat athoma ponit secundum eorum:quae dicunt: di inquit: c neca ex una illarum magnitudinum dicunt multa fieri neu ex multis unum:sed dicut omnia generati harum magnitudinum complexione amplamionecp.dfiteri autem amplexio ab ipsa complexionet quatenus amplecti est circum circa plecti:complem uero est simul plecti Disaut gitur res fieri uircen modo agregatione magnitudinum videlicet amplexione:& complexione. rum etiam quae dicunditertium estiquod ait:&Isnamet quodammodo numeros omnia quae sunt: atu ex nu/meris faciunt Sed quiali nona parte dicunt:ostendit eos sic ueste dicere:&inquit nam ct si non dilucide hoc dicunt hoc tamen dicere uolunt in eo enim quod dicunt physica fieri ex cotiporibus uidennir dicere non omnia fieri ex numeris. In eo autem ponunt corpora illa athoma quasi unitates velle uidentur omnia fieri ex numeris Deinde ponit quartum eorum quae dicunt: cv inquit cla insuper cum figuris corpora differant.ut nunc supponit ad mentem illorurheurae uero corporum sunt infinita tinfinita di pia simplicia corpora esle dicunt.& sic quartu3estu, athoma corpora fiant infinitatquia corporum quae fiunt m athomis figurie sint infinitae, Deinde addit quae praetermiserunt de aelementis c quae de illis dixeriunt:& inquit qualis aut di quae est uniculuset Gementi figura nihil definierunt essed igni solum spI 'ram tribuerunt.
aerem autem cuaquam di caetera uidessat terram magnitudine parultateca diuisere . quia non differunt nisi secundum densum ΔΨ raria ζquatenus ipserum natura est ut omnium ae lementorum quae sunt corpora aritomis emoviis terra aer c aqua non diserunt:quia conueniunt in hoc q, simis comnium athomorumc ita uelle uidetur athoma est rerum principia: cvtria illa arte menta esse semen athomorum . di xit autem c latera in numero plurali quia licet praeter aerem c aquam fit bla terra Isecundum eos quae sit pansiperma at homorum tamen loquitur si plura essent ultra terram. Hax igitur breuiter sunt: quae dixerunt de renim naturalium prin Quae aver lplis democritus cu leucappiis. Multa alta in libris de generatione dixit .Qute autem Aueroes com XXXVi ait in com xvi.&. xxx vll. non sunt ad propositum: quia nec eius transtationes concordanticv.xxxvii cum Taxis uerbis ideo cui dimisimus.
Error PRIMUN Quid igitur de ipsis Idem error men non sinita ipsaPE MEhini ba ita sumere dum eadem omnia dicere liceret
,dditum . En narratis his quae diserunt leucippus c&democrinismune obicit illlstprimo cusaris euenit il/Dum liee, i lii lam mor quia id eueniebati uidelicet non sinita ipsa principia sumere: est enim error pro .,om quanto per principia finita aeque bene omnia saluari possunt:ueluti per infinita inquit prima pes suo . qui Din igitur cv ipsis democrito culeucippo idem error euenit:qul accidit anaxagorae qua m exponit dicens non finita ipsa principia sumere dum eadem omnia dicere&laluare ipsiSlictarer per finitameluti per infinitatev aeque bene igitur frustra ponunt infinita: cx hic est primus
eorum error:qui accidit his ueluti accidebat anaxagorae.
Fiditam. PRAETERQE Sisigurariim differentiae non sunt itan pateta et
Corporum ta infinita non sere.
Elementorii. Secuncta argillil ut prius cordi m ilicet allementorum sunt dissi latab positis arrigitur Mementa sunt sinita .antecedens patet quia differetiae sunt sensibiles qualitates:quae sinitae lunt. uo uero ad uerba attincti figurarum nece est Schematon: sed alibi legitur sticheonda est alementorum: alibi ismaton hoc est corporum: cu quouis modo Iegatur: per figuras
intelligit pectes corporum:quae si sint taliaeta lementa ipsa infinita esse non possunt: si pereorpora intelligat mixtat siue simplicia.
PRAETER EA Indiuisibilia orpora essed aentes necesse est mathemati/Σ ' lis ista aduerseia Complura horum quae sub opinilanem omnium cadiat:
Cadunt. N eorum:quae sensu uidentur:destruere: de quibus antea diximus in his quae de
Endoxon tam remotu ue sunt dicta. Tertia
418쪽
ntum hominum opinio tenet Destruunt multa qua tradunt sub sensumtu alterationem to auffmentationem lquou mos quibus antea diximus in his in se tempore motuue sunt Gnathoc est in libris physicorum: llic enim exposuit quo
enim si a lementa indiui sibilia snt magnitudine paruitatoq; b Terre aerem vi aquam' terram:nsi enim possibile estit ex sese mutuo generari Corpora nam maxima si segreganturis per deficient At hoc pacto quam de aerem Eterduicissim ex sese fieri asserunt. Quarto obicit quia sibi ipsis contradicunt:ubi debes Prest democritus o Ieucippiis dixersitae ninris
aelementa ex quibus est aqua:sunt maiora a lementis ex quibus est aer: o si lutullum est
do docerunt aciem o 'quam eximam in hidreatur.Cum exsecundo concello sequatur oppositu
dum eos segregatione a lementorum athomorum in quibus terra erat:aut illa. arima terrae qui mine unc erunt diu sibilia:n menta thom ex quibus erat errat in generatione aquae tunc aelementa ex qu Iantia du
prim inquit simul autem o contraria ipsos dicere sibi ipsis necesse est d, h, d Ailes . 2 e
tur. modo h est impossibile exqvi
-riri, si ,u i, T sh ntp-πς indivisibiles: ex quibus componii indivisibilibus:ex quibus constat aer Secundo dicit uomodo aqtra tiae ex terra:&congregantur in aquam:remanent*panes maen Oblestim urAfς teta huic opinioni ex A
in terra infinita: ci parua etiam infinitar.Similiter in aqua erunt utra et infinita odi m quassim :ncm reuenetiar se patiata
419쪽
constare .cxxv partibus. X. uidelicet magnilacu qui ncpparulq, quam econtra ex X. uidelicet paruis:quinqLucro magnis Ploc patet:quia in terra magna praedominantur: in aqua paruae. Secundo supponit aquam fieri ex dimidio terra: Ruando fit ex terra: c terram sieil ex dimidio aquae:quando fit ex aqua Hoc laltem de pollibili eli uerum: tunc arguitur: terra sit ex aqua: igitur sit ex medictate aquae':ut in se do dicebatur' quare sit ex .vit partibus cum dimidio:quin/ uidelicet magnis duabus paruis' cum dimidio unius paruod:c, sic sequitur partem illam diuidi Simili modo deduci potest si aqua fieret ex terra di sic patet primum Q partes illa erunt di uisibiles. Secundum deducitur etiam quia ex quo partes utrecas sunt finitae tandem intentur tiar non perpetuo aque ex terra:nec terra ex aqua generabitur Hac Aueroes quae quidem multifariam deficiuntmon enim contonant rationi: nec textui: ideo Omlctantur . Deinde sequitur illa particula. Themistius autem Vbi inducit expositionem themistit aliam . Nam themisti' ait sequi ex illis concessis:uidelicet ca partes magnae genercturae paruis: c, parua e magnis: aut uia alterationis eiusdem partis ex magnitudine in parultatem:& ex parultate in egnitudinem:aut uia diuisionisic compositionis:uidelicet qui pars magna diuitione sit parua:ω paruae congregatione fiunt magna quae fiant abstita Indiuisibilia enim non polliint alteram nee pollunt diuidi. I rc themistius zut narrat Aueroes quae ego non vidi:scd scio: q, nec hac erapolitio est ad propositium codicis graexlto ideo non puto elle themistit . Deinde sequitiir illa particula Deinde opponit Aristoteli. Ubi inducit themistium respondere Aristoteli cudillinguli degeneratione:q, alia est improprie:quae dicitur generatio raequivocationem Alia proprie quae est performae de potentia mater eductionem mediante alteratione. Vima ut dicit themis titis:fit subtractione:ue lutcu . clutis per decoctionem a uino scperantur partes subtiles:&iralliores remanent. aut sit diuisione ues compolitione: ut cum magnae partesdiuidunturicti fiunt paruae uel cum paruae componuntur: cutiunt magnae. Vult igitur themimus o democritus leucippus locuti sunt in generatione improprie .c2 non in generatione propria obicit autem Aueroes themistio pro Aristotele et ait quomodocun* msequitur ut partes indivisibiles fiant diuisibiles . Nam siue loquantur in generatione accidentali quae fit lubtractione: uel congregatione:siue in generatione substan itali: quae fit sormae eductione: sem Persequi hoc sequitur: dictum est:tamen Aueroes dat ueram rationem Aristotelis nam per eos ista partes fiunt ab
inuicem aut igitur uera generatione alterativa: aut accidentaliter. II uera generatione:tunc aut Pazuae in magnas aut magnae in pamas milia in intur secundum qualitatem uel quantitatem.
Nam si secundum quantitate .hoc fiat uia diuisionis uel uia compositionis evrequitur ut prius: pars diuidetur:ut quando constat ex partibus imparibus. si uia alterationis partes indiuisibilis alterabuntiir:quod est impossibile.Sin autem fiunt generatione accidentali hoc non fiet nisi per segregationem magnarum in paruas: c sequitur diuisio: uel congregatione: c sic fiι
nlctur generatio.Quare omnino errauerunt. Ego uero dicerem: si illi locuntur in generatio
ne accidentali:quae dicitur generatio per aequivocationem: erunt diminuti:quia nihil dixeriit de uera generatione. quaredi sufficienter locuti sunt, oportet eos loqui de uera generatione: clasic secutitur omnia quae dicit Aristotcles
PRAE TE RE A Nem secundum horum sententiam insin ta sane clemen/ta feri uidebunturis corpora quidem figuris differunt digurae uero omnes ex pyramidibus constant: Rectilinea quidem ex rectilineis sphae ra autem ex par. cibus octo: sint emim aliqua figuram n principia necesi e sit Quare siue sit mur siue duo:siue plura: dc simplicia corpora totidem erunt multi tudine
Secundo ostendIt sibi ipsis contradicere. Nam ponunt corpora abinustem per figuras diissenenex hoe sequitur simplicia corpora non elle infinita:&syllogizemus sic quaecunq; corpora dissorunt figuris:sunt finita numero. simplicia corpora disterunt figuris igit simplicia corpora sunt numero finita Malor probatur:quia figurae sunt numero finitaemam omnes constant ex pyramidibus:rectilineae quidem ex rectilineis rotundae autem e rotundis:ut sphaera in Octo partibus . Modo pyramides sunt finitae.quod uero simplicia corpora disterunt figuris patet quia nil sta resoluum ad simplici arcti simplicia corpora ad figurast ut dicunt igitur simplicia corpo, radiiserunt figuris .inquit praeterea neca secundum horum sententiam infinita sane, lementa uidebuntur
420쪽
videbuntur fieri:culus contrarium sentiunt:& ponit rationem dicens: si corpora quidem figu/ris disterunt scilicet elementaria:& figurae supple omnes sint numero finitae quia figurae omιnes ex pyramidibus constat:quae sunt numero finitiae, Rectilineae quidem ex rectiliniis: lj haera autem ex partibus octo:&u pyramides sint ex quibus conflant figuraet patet quia necisse et tesse aliqua principia figurarum:quae non uidentur esse nisi pyramides. Tunc dat conclusio/n levinquit quare siue illud principium figurarum sit ununae liue duo:siue plura: cv implicia ipsa eorpora totidem esse multitudine ncccsse erit Patet igitur quali ratione sibi ipsis etiam ad ιuctientur.Quo uero ad uerba attinet Aueroes notar primost figurarum alla sub essent tales Quae auer corporibus lutcculo splurica:&hominibus humana. At Gemen com.M.ti Secundo notat q. isti supponunt figuras ei se essentiales corporibus aclementis siue illa sint Sulubilia:siue indivisibilia, Tunc ex nis concludit figuras differre propter corpora:&st numeris figurarum sit secundum numerum corporum Quod uero figuriae sint sinita rati Auerora esse mi tendum ex suppesitione faming metria:illic enim ut dicit Aucroci dcclaratum est omnes figuras quineti re tui vi pyramides: quae sunt rectilineae aut rotunda, ut sphaera octincubus sext&simillia sn aliis quae dicuntur in libro euclidii Vlterius Aueroes reducit ratione ad propositiones tres pro antecedente:& inseri ex illis consequens . Prima igitur propositio est corpora figurata disterion per figuras Secunda omnes figurae corporea componuntur ex pyramidibus. Lertia propositio quae est causa re lutionis figurarum in pyramidem testst figurae rectilineae sunt ex rectilinela:& resbluuntur in triangulum:&Pyramis etiam resoluitur in trian. gulum:ua ut prinis corporalium figurarum sit prima sumticialium ponderat uero Auer scur dixit splucricam figuram componi ex partibus porcais: c, nihil dicit: quia haec uerbindsunt in graecis codicibusidicit enim sphaeram isse ex partibus octo hae in tres propositioncs accepta quali antecedens:e quibus concludit figuras habere principia. Nam corporea: Ubi ιuuntur in pyramides:& superficiales in trictgulum. l Lucili ratio uerum addit Aueroes: q. Ailstoteles accipit anu suppositionem: si oesementa lunt specie finita: milia ex illis sunt etiam
specie sinita.addit etiam secundost licet haec ratio geometrica nulla ellet: tamen es concedendum omnes quin*figuras resellii in figuras finitast aut unam laut duas haut plures. tria cinue/roes quae certe non plane uerbisui:ccis plicantur Deinde sequitur illa particula.Themimus autem. Vbi inducit themistium defendere antiquos:altenim themimus duplices esse figuras regulares clamormes regulares quidem finitae sunt ut ratio concludit r&de his non locuntur ueteres:cum diciunt athoma differre figuris. enormes uero sunt infinitae r c, his figuris athoma differre dicunt:qita ratione sibi non adueriantur: uuia corpora sunt infinita: cx figurae quibus differunt sunt infinitae. Deinde dicit. Dicamus igitiir: Ubi replicat cotratii litium lquia si
possunt illi intelligere nisi defiguris regularibus:quoniam figura irregulares lunt accidentia corporii quibus non disterunt corpora athoma nisi per accidens:quare non possunt loqui nisi de figuris regularibus quibus haetiorpora disserunt perse:& Asntialiter. Modo cum hae sint finitandi athom erunt finita etiam quare recte Aristoteles contradixit antiquisi lac Auero/es eu lapide.
PRAETEREA Sicu i quidem aciementorum quidam motus propriuSinsit:& simplicis corporis simplex simon sunt autem sinplices motus infiniti: proptereat neq; sinplices lationes plures ' duae sunt iaci loca infinita sunt:
nini hoc modo prosecto ipsa, lementa infinita erant.
Ultimo obicit opinioni eorum, cu concludita lementa finita esse: cvsumit pro antecedente tres Expositio popolitiones zo inquit praeterea si cuiq quidem a Iementorum quidam motus proprius infit. aec est primaev perspicuareo quia aelementum est corpus naturale:cul omnino oportet inesse notum aliquem Deinde ponit secundamicv inquit eu simplicis corporis simplex sit Ita est secunda ou in primo libro plane declarata Deinde ponit tertiam c inquit non sunt autem simplices motus infiniti:culus duas assignat causastic, inquit propterea meo simplices lationes plures a duae sunt uidclicci sutium redeo sum.Secundo quia nec loca infinita sunt: sunt enim duo loca uidelicti alter tursum latrer deorsum. Ex his tribus propositionibus pro antecedente suismisi inseri consequens:& inquit ne hoc modo profecto ipsa aedementa infinita erunt, potest autem haec ratio sic resolui ad syllogismos primus quidem erit cul la lemento minus proprius inest. Athomum corpus est in lementum igitur culiliathomo inest promus motus Secu