장음표시 사용
181쪽
tecta superius marium transa gratione derivare aHmant , qui universale diluvium admittere nolunt. 4. Quoniam universale diluvium negant , peculia te adstruunt, quibus cum agimus i quibus monumentis rem conficitis ' Generalem inundationem ex uni versali traditione , & ex rationibus etiam naturali bus demonstramus; aliqua in medium pro particula fi contra universale Diluvium monumenta produ
29z. si Μoysen de particulari tantum diluvio in telligitis , illudque admittitis ; novo sane miraculo
opus fuit , ne aquae supra Armeniae montes elevatae per omnem telluris superficiem contra Hydrostaticae leges , & suidorum naturam diffunderentur di quod hi quidem an flores, miraculis insensi aegre admittent . . Quare tandem arcam illam a Noemo construi λBruta animantia , & volatilia cujuscumque generis
in illa includeret si & homines , & omnia haec alia in pluribus Telluris regionibus a Diluvio penitus im- mnia servanda a Deo erant , ex quibus post Dilu Iuvium facillime ad submersas provincias transire possent λ Si Noemus , parvaque illius familia ei tradiuturnum eonstruendae Arcae laborem, atque annuam intra incommodum illum & fluctuantem carcerem
commorationem , & molestiam hominis supra bestias praefecturam Deillime a D. Iuvio superesse potetant , in lili quam ex regionibus aqua non submergendis trans eundo : quare ad Aream construendum , omniaque alia a Moyse enarrata peragendum adegit Deus δ293. Plurima tamen relati auctores obsiciunt. Π manum genus , inquiunt , Asiam tantum , aut pr vincias Μesopotamiae vicinas habitabat a quare igitur . ea teras omnes telluris partes, & incultas tetras
aquis inundare ρ Res p. omnes fere Geographos physicos, factis quam plurimis calculis , in eo convenire telluris globum tempore diluvii longe sane majorems vigesies dicunt plurimi initioris ea leuit assertores
habitatorum numerum habuisse . quam .modo habeat, quod quidem ex longissima hominum vita , robustis simo litorum temperamento , Telluris etiam fertilitate , longa Ie, sate ulorum duratione , & pluribus a I iis capitibus aperte deducitur . ' . 2. Ramus a eolumba Noemo ad aream adductui . oIivas, hoc est, arbores, ac proinde montes a dilu-Μ a vio
182쪽
vio immunes indicat : quo enim pacto insta sa Isas
diluvii aquas ramus conser aretur.
Res p. Res jam est hae tempestate Physicis certa , in Maris fundo herbas , & arbores frondescere', a que virescere. Deinde montium summita tes , & existentes in iis arbores a pluribus jam mensibus ab aquis erant liberae, cum olivae ramum Noemo attulit columba, ut ipsa Moysis narratione consat , in quibus frondescere facile posset . Tandem longe minor erat diluvii , quam mari nae aquae' salsedo e neque haec
etiam erat ubique terrarum aequalis .
29 . Quo tamen pacto, ulterius pergit Vinius , Leclerς, & alii, animaritia omnia ad Noemum con Uenere, & exiguum adeo aedificium tot omnium.gene rum , atque specierum animantia , neeessariaque iis alendis alimenta capere potuit P.Rei p. Sectandum hoc argumentum ab omnibus irridetur e Plurimis enim circa arcae capacitatem , ct mensuram institutis cal- eulis , praecipue vero a Pelletier sit , Lam b), mil-
Uni cὶ , & aliis , ad evidentiam jam constat , satis superque in Arca fuisse spatii ad omnia animalia , de
alia in eam importanda necessarii 'Primum disti elaltatis caput ab iis a actoribus opponi non deberet, qui ad horrendum illum nostri globi phaenomenon inducendum miraculo opus fuisse concedunt . Miraculo admisso tota disparet di me ultas et citra illud tamen rem posse explicari, statim dicemus. ε2's. Quarto . Herbarum , frugum , & plantarum semina in arcam proculdubio non iminissa subter aquas putrescerent , oporteret. Resp. Haec omnia sine miraculo sub terra aquis etiam imbibita per longum tempus citra ullum putredinis periculum conservari, quotidiana experientia docet . : Ouinta , & ultima difficultas quaestioni inter eruditos , & omnes fere Geneseos interpretes celeberrimae argumentum dedit, quam hoc etiam loco in tyronum gratiam proponemus .
Quae contra universale diluvium ab incredulis
183쪽
lis opponi superius retulimus , ulteriori oratione pus non habent a A graecis rem aecepisse Μoysem .sidem plane ellet, atque si quae ego modo scribo , ab hominibus post mille annos futuris habere dicar : Si ab aliis nationibus de univeriali diluvio edoctus fuit Noyies I apud alias igitur gentes illius catastrophes
memoria erat . Εκ Homeri silentio rem pronuntia re, philosophantis poetae criterium est . Quid tamen hisce immoramur : Physicus globi status , humanae traditionis fides rem demonstrat , ut revelationis Er gumentum hi lce philosophis non opponamus.
Iuaenam caussa pissca , ratio , γ modus diluviι universali 19 7. Praecipuum hoc est contra diluvii universitatem argumentum ab humana mente propositum , cu
ius solutionem quaerimus. Ante diluvium erant jam altissimi montes , 1upra eorum verticem ad Is cubi tos elevata est aqua r hie est Moysis sensus , si ad titteram , ut fit, intelligatur. Unde ergo tot aquae, ut annulum sphaericum tribus milliatiis altum circa
terram componarit: ea enim est aliquorum montium
altitudo Ruptas aquarum abys s , cataractas caeli apertas asierit Moy ies a quid tamen illae.abyssi , &cataractae ' intra tellurem ne , & in atmosphaera e normis adeo aquarum massa continetur ' detur id tamen , quae cautia physica , qui modus aquas illas supra tellurem adduxit st Tanta apud nos aquarum maira non est a etiamsi euet, per naturales caussas universum globum operire non posset et diluvium isi tur non extitit. En argumenti summam : Si horrendum illum totius naturae phaenomenon miraculo, se ii Omnipotenti conditoris voluntati , naturae vires R. leges superant i , dc trans redienti tribuas ἔ brevit ei quidem 1em expς dies , neque tamen rationi satisfacis , neque quaestionem solvis . Aliquod in re tanta intercessisse miraculum . communis quidem est sensus quin definiri certo possit . Ad id enim res devolvitur , nullis ne naturalium caussarum viribus , viciss-tudine, actionibus, ea elementorum perturbatio in-
184쪽
duci potest , ut eorum sedes magnam partem muten tur , totumque globum aquae operiant λ298. Ut rem igitur miraculo tantum fieri potuisse definias , introspectum primo habere opus est et primitivam telluris formationem , internam omnium illius partium structuram , ordinem , magnitudinem quaenam aquarum moles & intra globum , ct in atmosphaera existat, quid tandem elementaris ignis per totam tellurem , & atmosphaeram diffusi non possit efficacia, atque intensitas. Mortalium ne aliquis haec omnia , & alia in rem faeientia definire gloriabitur
Iam vero phaenomenon miraculo tribuere tum solum licet , cum illud caussarum naturalium vires transcendere constat. Quo haec tendant , jam plane vides. Miraculo factum esse diluvium , asseri certo non
posse existimo . Quidquid Μον les de horrendo it Iophaenomeno referi , vel illud naturae viribus , vel miraculo factum fuerit , veritati aeque consonat. Eactum narrat Moyses , in effectus caussam, & modum descendere , ejus instituti non erat . Physicam seriptura lacra non docet: si Deus , universam illam elementorum , totiusque naturae revolutionem viribus
naturalibus faciendam praevidens , de impedienti periculo justum Noemum admoneat , & quid ad viventium reparationem faciendum sit, doceat ; tum vero tota Moysis narratio adstru tur, & physica rei causisa non definitur . Supremi Numinis consilia , & de scelestis hominibus vindictam exequi pariter potest
Deus vel naturalibus caussis , vel majoribus utatur viribus . Universale diluvium negant relati superius auctores , quod miraculis tantum rem fieri potuisse existiment: quae auidem admittere nollent r debilis enim vero negandi ratio. Si ergo naturae virium essectus esse possit diluvium; ab hoc etiam recessu dis jecti illud tandem admittant oportet. 299. Haec tamen rem non definiunt: rem Reeidisse patet, miraculo factam , non constat : quaenam ta men rei caussae, & modus λ Diluvium a cometae in terram incursione, & aqueae illius caudae supra tellurem diffusione derivare, docta sunt deliria . Quaesto duas habet partes, iam cientem aquarum molem spectat prima, illarum ei rea globum effusionem , seu continentis immersionem secunda . Circa primum C a
Put rem ego ita concipio. Primo. Nomine fontiMm a
185쪽
bris immensam aquae iubie r aneae , & oceani mali naintelligo. Secundo. Cataractae Caesi apertae copiosissi mi illi Ao dierum imbres mihi sunt . integram aquarum in globo, & in atmosphaera e sientium maliam ad globum ipsum praedicta ra Pone obruendum latis esse , res mihi est plane indub a : icimus enim primo, integrum globum in primo Mundi triduo , clom no
dum appareret arida , & spiritus Domini ferretur famper aquas , fuisse ipsis obrutum , & coopertum , ita
ut neque montium summitates aquis extarent, quos
jam a prima illa telluris Mimatione, re ex immems, fluido chao compactione aggesios , & productos
suille piobavimus. Deinde innumeros sere intra Telluris superficiem hae illac disseminatos e si e canales , flumina, lacus, voragines , inserius exponemus , &stabiliemus : marium profunditatem nullus etiam est, qui definire possit , ut inferius etiam indicabimus et immensas hac illae in malis fundo esse voragines , res est observationibus compertar ad enormem profunditatem hujusmodi voragines extendi, negare non vossumus . Subterraneos etiam esse ab uno ad aliud mare meatus , & communicationes , ratione , & Observationibus confirmabimus; forsitan etiam Oceanus alicubi cum periaeco, aut antipode mari si ita loqui licet ) per intimos in terra anfractus ciam uni cair tandem immensam fere esse in globi atmosphae xa aquae massam in vapores resolutam , phybes etiam observationibus est valde conforme : ex quimus Omnibus liquido eonstat , aquam in globo ad ipsummet globum late cooperiendum sufficientem existere. Nisi ea , immo & maior etiam aquarum moles riter elementa existat; tum vero vix elementa ipsa sensi- . bilem inter se rationem haberent : terra immcntum pene occupat spatium, aer pμr vastissimam atmospham Tam ad ignotam usque altitudinem diffunditur; ignis
vero elementaris per omnia alia corpora & eleme
ta existit . unum esset aquae elementum , quod ad alia relatum intra angustos fines e noluderetur.3oci Circa effectos caullam ct modum , quod est a 't Tum quaellionis caput, quo pactores elle potuerit, non quo fuerit , quaerimus , & definire modo possumus . Si vero ex primitiva globi formatione , & ex nat rati elementorum tellurem componentium genio, Ac
virtute induci a Deo potuisse universale diluvium Μ 4 Pro
186쪽
probemus; tum vero 'spii, aliorumque miraeula nouadmittentium argumento satis plane siet , nihilque amplius Moysis narrationi opponi ab incredulis poterit. Iam vero rem totam per notas naturae vires,
ct leges fieri & explieari, sequentia modo indicanda, fusius alibi deducenda demonstrant. 3OI. P. Omnia terrestria corpora elementari igne , fluidisIima se ilicet , atque subtilissima materia sunt persus a , & penitissime penetrata . a. Subtilissimum hoc fluidum per omnia corpora penetrans , in omnibus summam habet elasticitatem , & sese circum quaque diffundendi vires . 3 Ad aequilibrium igitur sese in corporibus componit . Paria dici possunt de mate-xia electrica, quae cum igne elementari probabiliter eonfunditur. Quamdiu hujusmodi fluidum in eorporibus non excitatur, virtutem suam non exerit: sed tamquam infiniti arcus chalybei elastici , tensi , ad vibrationem tame u impediti , in aequilibrio servatur:
quam primum vero excitatur; pro excitationis , ct carcerum , quibus detinebatur , ratione intensius , aut remissus agit , & disploditur ; admirandis adeo aliquando evibratur viribus , ut terraemotus placia horrendos vastissimum continentem agitantes, fulmiana, tempestates, procellas efficiat . Ignis enim vero,' quo tumet ipse calescis, sudas, aestuas, quo corpora quaecumque , nitratus etiam pulvis , inflammantur , disploduntur , ardent, in ipsis erat corporibus p cum frigida etiam deprehendebantur. Omnia haec in PY-roteehnia phystica , & de naturali electricitate a geri. tes demonstravimus . Quanta sane horrenda phaenomena a terrae motibus prope telluris super fietem a praedicta causa productis non agnovimus , & spectavimus i Amplissimas saepe eivitates, altissimos montes , vastas provincias sepeliri videmus : saepe etiam mare supra littora assurgere , in continentes terras sese effundere, amplas provincias obruere, non rariam est in natura phaenomenon. Plurima hujusmodi .es Ra in serius reserimus r eorumque caussam ignem subterraneum esse, atque materiam eliatricam in aliquo
telluris strato prope globi superficiem producto excitatam , & sese per illud stratum rapidissime diffundentem probamus. Q aod prope superficiem accidit , in malori saepe profunditate, in centro etiam ipso aecidere potest . Quaecumque ignis accensio , omnis cor-
187쪽
porum inflammatio ab interhi ignis excitatione , a rupto aquilibrio inter ignis elementaris materiam provenit . Huiusmodi excitatio ab internis saepissime sermentationibus originem ducit : nihil vero frequentius in natura , quam materiarum fermentationes . Omnes hasce politiones nullus hodie negat physicus , & late nos inserius probamus. Miraculumne igitur dices , si telluris etiam strata prope centrum circumposita, & quidquid ibi materia-xum est, aut aliqua saltem ejus pars fermentescat γsi es ementatis ignis per illam materiam diffusus ex
citetur ρ Si excitatus perinde ut hic apud nos evenit circumpositae massar ignem paullatim excitat , totumque terrae meditullium paulatim incalescat,accendatur , ardeat Miraculum potius videretur , si aliqua hujusmodi illic non aceiderent . Strata enim Vero , di materias ad magnam profunditatem intra tellurem calescere , vehementemque illic observari Calorem, experimentis habemus. Quin imo ad maiorem profunditatem liuensiorent esse calorem, testis
est Gensane, fodinarum Allatiae praefectus a): saepeque fit, ut metallorum fossores infra ado. hexapeda rum profunditatem subterraneum calorem ultra duas, aut tres horas ferre non possint ι ): adeo Verum est, intima terrae strata calescere, subterraneos illic accendi ignes . Ex naturalium igitur caussarum genio intima telluris strata igneicere , atque vehementissimum calorem concipere potient : quod tandem eum
accidat , universale diluvium sponte inde consequi potest. Intensissimi ejus caloris consequentiae eliens, quod intima illa massa dilataretur , subterranei aeris elasticitas mirum in modum augesceret, subterranea aqua, stagnans, fluens, cum oceano, aut at
mosphaera nostra diversissimis plane modis communicans calesceret , dilataretur, in vapores partim verteretur , quorum elasticitas illam etiam aeris longisse simo intervallo superat : opus igitur esset , ut supe viores aquae ad telluris superficiem stagnantes , aut fluentes ab inserioribus illis materiis sese maxime dilatantibus sursum protruderentur, ascenoerent, ef flue
188쪽
suerent , & per universam globi superseiem se se
diffunderent. Notissimum adoli pilae phaenomenon aliquam tibi de internarum telluris cavitatum eo in statu viribus, actione, effectibus ideam comparabit. 3o2. Si quae de aeris, & vaporum elasticitate, de elementari igne, & materia electrica, eorumque viribus , atque de calescentium corporum phaenomenis demonstravimus , per otium mediteris, cum descripta hactenus terrae constitutione , de structura con eras,& conserendo philosopheris p in meum sensum , repartes descendes : duo haec horrenda phaenomena, ria turae pariter, & vindicantis Dei effectus, universale globi diluvium , atque univet salem eonflagrationem eκ naturalibus caussis fieri posse. In tota hac remm deductione nullas ego hypotheses statuo ; ex notis phaenomenis , & caussaram senio tantum argumen tor. En quo pacto penitior philosophia religionis su- petias afferat, eamque confirmet . Μoysis narrationem quam plurimi inereduli negant , quod diluvi iam naturae legibus contrarium exilii ment ἔ remque Deo indignam esse dicant , miraculum patrare , ut totum humanum genus funditus deleat e hominibus igitur perfunctorie philosophantibus arma abstulimus. go3. Nihil ego opponi posse video, in quo solven do immoremur. Si quis objiceret , diluvium e X ad ductis caussis diuturnum adeo esse non posse: quod aquae deberent esse calidae , ct navigii compagem sol vere difficultatem seria rei ponsione dignam non proponeret . Unde tamen & quomodo omnia animantium genera ad Noemum convenerunt λRespondeo, non illa quidem proprio genio confluxisse: ab homine futuri praescio , & rem suam diu turno tempore paranti quaesita , adducta , cicures fa cta citra ullum miraculum servari omnia potuere .
In hisce & aliis di me ultatum quisquiliis diluendis immorari praesens philosophiae status non permittit.
QUAESTIO INCIDENS.DE COLORE AETHIOPICO.
3o . Alterum hoc est, Pro adaxmtarum argumen tum , quo Adamari omnium hominum communem non
189쪽
non fuisse parentem dicunt: qui nigri sunt, nigrum,
inquiunt, albi vero album habuere patrem: nisi ita sit, quaenam esset AEthiopum coloris causa neque homines albi in nigros, neque nigri in albos abeunt rsi ergo homines nigri nigros semper generant filios ψ nigri nepotes a nigris semper majoribus; albi vero ab albis versus primitiva tempora, & homines ascendendo originem suam ducunt : duas igitur habemus hominum series, quarum duplex etiam principium , atque initium fuiste apparet. Duo igitur fuere totius humani generis parentes, & stipites nullo sibi vinculo commissi . Plurimi iunt, qui hoc argumentum physice tractarunt , atque ex diversis capitibus Ethiopum colo rem deri Uant , quin Prae-adamtricum systema, seu multiplicem Adainum admittant. Totius rei cardo in primo aliquo homine nigro , illiusque nigredinis causa assignanda consistit , unde AEthiopes deri- ventur . Fuere , qui prioris hominis nigri colorem maternae imaginationis vi , atque efficaciae tribuerent. Hanc opinionem tenet cum pluribus aliis V ius sat): innumeri praeterea cum antiqui, tum et
iam recentiores Philosophi, isnmo , Ac plurimi PP. Augustinus, Hieronymus , Udortis b) , miram in imaginatione vim, & emeaciam ad faetuum membra conformanda, atque ametenda agnoverunt: fatendum tamen est , in tanto Physicae Experimentalis lumine vix ad occultum illum imaginationis influxum confugere amplius licere; nisi illis solummodo, qui qualitates occultas citra ullam impulsionem agentes adhue amant sc).3os. Nonnulli etiam coloris nigri originem in miraculum , & specialem Numinis providentiam , a que paenam Chamo, seu potius chanaamo a Deo inflictam referunt ἰ eaque fuit, inquiunt inuit a Chanaamo , illiusque posteris antedictionis nota ob notissimum Chami scelus , irrisionem, atque erga Pa
1 In Pomponium Meti lib. 3. c. 9. b) Lege Scholium lib. s. Mirabilia monstr. c. I 8.
e, Videri possunt Blondet disseri. Phrs sur la force
190쪽
trem impudentiam a Deo inflicta. Verum thanana lprocul dubio erant & albi , & Chami, atque Chanaanai proles. 3o6. Citra oce ultum tamen imaginationis influxum,& justissimam Numinis vindictam per notas Physicae leges res omnis explicari potest ; quin praeter d
mum album , alborumque parentem, alium etiam Adamum nigrum , communem AEthiopiam patrem agnoscamus . Rem ego ita & ratione , & experimentis concipio. Hominum colores pro diversitate cliis
matum & soli, temperie regionum, diversis cibis , quibus nutriunt Ar , & varia etiam vivendi ratione per innumeros sere gradus discriminantur; ita ut rihomines , aut potius pueri ejusdem coloris albi diversam vivendi rationem per plures annos teneant ,
in diversis vivant climatibus, & uanis, alius v. gr. sub aprico semper , dc ardenti sole agens, dum alius cultiori vita , ut modo in Europa fit, conversetur ι diversi proculdubio in iis colorum gradus formabuntur , in eorum posteros simili ratione victuros transinfundendi. Secundo. Experientia edocemur, colorem album facillime omnium degenerare, atquG in nigrum, vel alium colorem intermedium mutati: nigrum corpus vix alium colorem acquirere; unde colores medii , quo magis de albo , & minus de nigro participant , eo magis videntur fore mutabiles . Quoniam ergo clima, solum , aer, vestes , ei bi , Zona sunt causa mutationis colorum ; singula climata, ubi diversa praedictarum causarum erit comis plexio , diversum , propriumque habebunt eo lorem , aut coloris gradum ; cum vero homines uno in elimate degentes colorem ejus elimatis proprium contra Nerint , eum colorem in eodem climate semper latinuabunt.
3or. Ex his igitur insertur , quod si a poIo arcti
eo e. g. ad aequatorem usque progrediamur, re nationes omnes, earumque colores attente observemus ἔinnumeros fere colorum gradus, atque disterentias inter albissimum hominem arcticum , & nigerrimum congi habitatorem deprehendemus; ita ut natura , quali per gradus, eosque innumeros ab uno ad alium eXtremum colorem pertranseat , attenta semper soli