Philosophia libera seu eclectica, rationalis, et mechanica sensuum ad studiosæ juventutis institutionem accommodata, ac per lectiones digesta. Auctore Ignatio Monteiro. Tomus 1. 8. Geographia in tres partes divisa, astronomicam, historicam, naturalem

발행: 1775년

분량: 449페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

361쪽

phaenomena marinae aquae singularia.

4s. Marinae aquae amaritudo communi tantum sale non confici suer certa etiam ιι tuminis quantitas ad rami opus est . Mι υ compostιione superius a nobis resa ta , . rejolutione conflas. Ingratissimur ille aquae ma- Minae sapor Ioitus salis emctus este non potest. Ingra lam illam amaritudinem , qua π palato est intolera bilis , . sam tuli maxime noxia, duplici modo a natura adhibito deponis aqua marina, re dulcis es i- fur e percolatione scilices σ dsiliatione , seu evaporatione . Aqua maris vitreae cucurbitae admodum capaci , O in longum , atque incumatum collum ope rius desinenti infu)a , cujus tentrem sol mehementer eale facias , non vero collum aqua , inquam n 9ujusmodi vafeactione solis evaporatur , ο in alia vase recepta duleis exsis , suumque salem fu cucurbitur fundo retiquit. Una fere haec ratio es ad id muneris a natura adhibita: θac una ratione immensa piabarum , foriam , re fuminum aqua a Ialo liberatur .

una cum aqua exhalari s utpote qu sint aqua ipsa subtiliores . σ per oscuuisis collum in appositum recipiens descendere , non inferabor sunt tamen adeo rae νi , re subiitra , ωι iussu non de ebendantur . r. aqua marina similiter per terram , O arenam percolata salem suum deponit, re dulcis esset dicitur. Paniculae enim salis, o bituminis angulosae , ramo se , hamatae , dum inιer arenae grana aqua labitur , ad arenam prehenduntur , o abbaerent . Arenam ιamen identidem novam aut reparga iam adhibere opuso; nisi enim ita fas , grana sale saturata novum salem non desinent .

tici probiematis solutio quaerisur: rasio nimirum, qua aqua marina δει dulcis , N potui apta . Maximum i de naυigationi, mercaturae, nationum commercio be-Z ne

362쪽

nescium nasceretur cum opus non esset deinceps onerarias , uti bellcas naves quamplurimis doliis aqua dulci plenis semper instruere , quae ad plura centenaaIiquando a, cendaris , magnamque navium partem Occupant: Siιι amplιus medIo in oceano tot homines nsmperirent na Digaιiones identidem aequationis causa non interrumperenturi, o infelici sorte abio Perentur . cile enim Iemper esset, marinam aquam 'haurire , a sale expurgare, samque ad omnes humanos usus adbibere . Problema ab anno Ir Ir. Iese δει Disse scripsit Gau-tier Honetens medicus. Uadem sese spondebat Gau-tier aquam mannam indies dulcem inciendi, qui ad Α . bomines sinceret; ut ut tamen fidem fuσm liberaυerit e certum iuua es, nollam hactenus gentem, Gautierit rationem amplecti, aut illius promissi con dere. Hoc etiam anno I 772, quo duo celebres navigatores angli Solander , CT Bancri, a prima iam Orbis

cIrcumna Digatione felIcrter regres, novam verius m tum australam, rem baci nus a nrmine mortalium tentatam , magnis animis aggrediuntur ; eos Inter alia na-migationis subsidia illud etiam aquae marinae a sale e purgandi secretum Iecum deferre, a in usum adhibere

dicitur.

Ap. Aqua marina non es ubique aequae salsa : Da ad AEquatorem , ET Db Zona Torrida majorem habet amarisuinem , quam in zonis temperans , θ ad p ios . Multiplex ej ce rei causa : I. Aqua in Zona torrida ob imminentem semper solem est magis calida . quam ad puos: falem igitur facilius , ετ copiosius di)Iolvit, quam alibi , ut supra iam notavimus . Σ. Mutio plura, o majora quidem sumina mare ingrediuntur in te eratIs Zonis , CT versus polos , quam intra torridam z maiora igitur dulcis aquae copia maris falsi s. temperatur ad polos, quam ad lauatorem ζ major item es ad polos , quam ad aequatorem ni reum, CT pluvia rum copia: ei ieitur mel in mare decidentes . vel in illud per fluminum ambages tandem aliquando ingres Ix , aqui marrui falledinem non parum imminuunt. Aliae causae a Varenici , ο aliis adducuntur; quibμ ramen non multum μο.

363쪽

IV. . A. . , . xso. Mare ad magnorum fluminum ostia , immo etiam in medio oceano aliquibus in locis nullam habet salsuginem , ejusque aqua potui inservis . Primum e co es , quia enormis plane aquae fluvialis massa impetu concepto mare ingredIens marrnam aquam loco pet lit , 6 us loco dulce incit mare : Ita poκro ad ostium fuminis Maragnonii , seu Gran Para per 3o Leucas dulcem esse aquam experiuntur nautae , eoque signo de littorum vicinia admonentur sa P uem au s. tar am-pIius leucas intra mare e regione fumii da Prata deprehenditur; similesque essectus ad aLorum magnorum minum ostia notantur . Ratio secund/ sunι lubierranei vortices , flumina , qui e mediterraneis Iocis per occultos canales in mare sese exonerant .' qualia mptu ribus Oceani locis oblemantur b).. Flumina e maris fundo emersere , plurimasque illic esse aquae dulcis scaturigines , inde evidens est , qMod non uno in loco nautae e fundo maris canιbaros aqua dulci plenos extrahunt . Id in pnu Persco frequent , ET notum es. Urinator extremitate chordae ligatus , cujus aliud extremum manu tenet alter , qui Umbam interea regit , vria omnino clauis , lateribus alligata

Meferens , ad fundum , appensis , s opus es , ponderi' bus , delabitur vala illic recludit, aqua implet, o iis iterum clausi ad supersciem ab relicto in Omba Iorio adducitur. c

II. Maria etiam longis peninstilis separata , alia uni mare Rubeum , O mare Mediterraneum , toιο Africae continenti disiuncta, o etiam maria nullo pa cto Inter se communicantia , quale est mare Calpium ,

364쪽

mare Nigrum , occultis canalibus inteν se commuani sare dicuntur. Nisi enim Ma esset , mare caspium in rerras redundareι; τum ducenii prope frumit Iese iis

exiguum adeo mare exonerens; neque aequalis aquam

Turcistim ducem , vulgo Baxd , civitati suer ad --bri maris angulum prae praefectum , delp8inum in tibus captum ob eximiam plicis purebri Mdinem , cis ἐμbertaιe donase , o tabellam aeneam collo avenas ' , quae ct liberatorem , re libertatis annum, er locum prodidisset: Delphinum autem una cum praeium fabinia post breme temptis in mari Mea terraneo iseriam

captum occultam inter dus maria communicationem pro didisse. Sit tamen fides penes auctorem .sa. Subterraneos canales , flumina . atque aquarum communicationes negare omnino non possumu3 eum piari mas de iis observationes habeamus , quas midere es πω

tam vero, ct subterraneam communieationem inter mare Caspium, o alia maria non idem omniam fram

sua est e Si Strabonem s0 Plinium se , pomponium Meta h) Arrianum si audiamus ; eam sceam septem trionali et fi Κircherum hὶ , Se aligerum , π alios eum

mari Nigro communicatur caspium sed dubium praecipuum es ci ca subterraneam communieationem taurcastium , o Sinum Perseum. Ex observationibus λΑvril lὶ aliorum habemu/ haec duo, primum , eregione Provinciae Ghilan esse in Caspio insignes voragines ain Spectacle de la Mat. lom. 3. bὶ Bibl. des Dbilos . ιom. I. p. Ioz. ein Mundus subter. lib. t. c. I 3. d) Spectacle t. s. Eniret. 1. ein storia des mare. f) Lib. 2. τὶ Lib. 3. Pap. II. hin Lib. 3. ca8. s.

365쪽

gines , in quas rapide consuunt aquae , O ab iis una cum aliis corporibus violenter absorbensur : Secundum : Autu Annali tempore insenu Persico quos annis obsereari, s apparere magnam foliorum satio m vim, quartim ne M tam quidem vestigium ess ανια Sinum Hocum, magna vero copia Drca cavium viresμι. Si iis o seria stonitas illud addamus argumentum , quod sinicri in σκiguam adeo mare inesta, o ducenta alia stamina sese exonerens , aenae necesario futurum videreetur , mare ipsum Iup ιιιοra exandare; praedictam inter o illa maria e mmunicationem probabiιem ex ima-s3. Nihilominur tamen observariano illas aperae ne gas Busson αὶ , π antea et am negaveraι de ι' Iste , atque Vanverden , qui ex mandato Petri , Rusarum Imperatoriι, lognomento Magni, mare calpium navigavit , illiusque Geographicam Gaνtam detineavit . de ipse etiam cetar Parsis p ea eidem Geograpis de 'Iste , aliquas illic esse voragrney non satis conflare a

firmavit . Communis igitur inter recentiores evasis an

siqua Herodoti , re Pt ilomaei sententia , quod sciliceς

mare caspium ciam nωlio alio commanice ιγ . Argum mentum a nobis =ndicatum ope evaporationum so im et calculo enim ab Hallev instituto compertum es,parem Ia rem aquam a mari cripto in vapores resolvi , resolutamque in aerem ascendere , atque in ruud mare per

Omnra Iupradicia flumina confuit, re ingredisti ro Uerum calculo Halley plurimis de capitibus inferius indicatis di fidendum esse ex imo r quos moragines , refolia salicum attines, res mihi es satis dubia : facilii- me enim feri potuis , ut Voragines a P. Aurit obser

vator , a Van veri en non detegerentων , mel esiam Patrem Aurit aliorum solummodo relatione earum vora ginum aurborem extisisse e sed cum Tellus aliunde innumeris canalibus perforata esse probetur; probabilis a huc videtur Isbterranea maris Calpii cum Oceano communicatio : rem ramen esse eertam dicere nequaquam

evmut x neque oppostum, ni fl suspicando dicere audet

366쪽

s . Mare successu temporis pluribus in locis sedem sensim mutare deprehenditur: alicubι scilicet terras paulatim exedit; aliis in locis sese e liuoribus subducit ,

re terras dejerere m detur . Sunt qui referant , Sιc liam fuisse aliquando peninsulam conιιnenti Ital ae adjunctam , nec nis labente tempore , er conι nua maris

alluvione infulam fuisse factam . Pharos αὶ vero Alexandrina , A Strabonem aud/mus, fuit Insula AEgypto

adjacens, po/fea vera in Deninsulam redacta est. inetram cum Divus Thomas Apostolus Emangelium in dia orientali in Civitate Melia por per is leucas amari runc temporis didanti annuntiaret , praedιxit , futurum aliquando , cum mare Civitatis moenra irria garet , ut altus , re novus Ap olus eamdem Christisdem ipsis praedicareι : qtiae 9 idem omnia in Divo Francisco Xaverio , mille θ quingentis annis elapsis , impleta sunt b): mare proinde eo annorum circula duodecim conιinentis terrae leucas ea in parte exedit. Similia multa omittimus apud bis orια μαιuralis scriptores legenda .

ys. Non injucundum , neque inutile erit phaenomenon In mari frequentissmum referre , illiusque causamo remedium exponere. Aqua in doliis contenta in longis navigationibus ter , quaιer corrum tur , ter, quater pur caιur , ita ut post singulas corruptiones μι iterum potuι aptissima . Dum corrupta est , infinita fere mermiculorum vi scatet qui intra aliquos dies disparent, remanetque aqua purissima : dum iterum patrescit , alio vermiculorum examine fervet , qui cum dilpareant , purscatur iterum aqua o sic δειnceps . In aqua , ut in caeteris esiam corporibus fluidis, o solidis innume. ra fere deponunt varior illae minimorum insectorum θ cies, de quibus alibi loquimur : hujusmodi ova pro varia

367쪽

Via infectorum necie , alia brevius , alia tardius , cuiatore intra naυim , O douum fomentur et cum pri timex alterius 1pecieι ovis vermiculi educuntur, totam aquam corrumpunt e brevi tam n tempore per i illud vermiculorum examen : iis Τgitur peremptis , in m

nimas particulas hac illac sparsas dissolutis , pura emisiadis aqua . Interea tamen alterius speciei vermiculi eae propriae speciei ovis incubantur , π nascuntur, quihur aqua iterum inscitur, eorumque morte puriscatur: πlia de aliis. Post trinam , quartamve corruption m purissma manet aqua et quia nulla iam superjunt vermiaculorum ova , aut Ipecies , a quibus deinceps infletatur: eamque aquam , quin post longam 6 , T , 8 mensium narim alionem Indicam in doliis Iupererat, conquirebat R hertus Borte , egregius experimen;ator , re Phracus , inceIlis asservabat, eaque potissimum utebatur . Commanr bujusmodi navigationum malo remedium erit I. Si in aquam , cum primum dolia implentur , parum Diritus vitrioIt infundas . 2. Fidem malo occurres , si dolium , priu1quam impleatur, aqua calida laves , parumque sulphurys Intra ejus capacitatem'concrevim es : utroque enim modo vermiculorum ova vitriolo , aut Iulphure redduntur inracunda . Aliquae funt aquae communi huic malo minus obnoxiae, nulla tamen ab

illo plane immunis a .

s6. Mare multiplici pro locorum diversitate eoncit fur motu . celeberrmus est, ct generalis intra Tropicos motus ab Oriente in occasum et ex quo si, ut fac te in Americam , di ulter ad Indiam Orientalem ab

Europa perveniant naves e ex adverso autem facile ab India , at ilius ab America intra Tropicos ad Europam navigatur: eaque propter qui ab America ad Europam solvunt , extra Tropicos naves adducere conan tur , ut sub ea altitudine in Europam directe , facile tendant . Hujusce motus causam ex diurna relu ris circa axem suum ab occasu in Orientem remoIuti ne repetunt Copemrcani; ma enim revolatione poma , flet,

368쪽

tit aqua contrario senis re at . Quatiter praeire causae sedendum ses, diximus in Alyronomιa posica Alii vero Venιum intra Tropicos Iemper ab orιu rno casum spirantem , praedicti μα mena causam ese βα-

tuunt

37. Mare praeterea a polis ad aequatorem perpetuo fuere, antiqua e ' observario , ιicet aliqua in dubria eam revocent. Utcumque res si , naυὰaιιonem versus auserum , ad magnam praecipue latitudinem longe is Aciliorem esse , quam ab austro ad nos , communiter ὐ- seritur: quod scilicet vehementem ab austro ad aequatorem aquarum motum nautae experitintur, quem sue

rare facile non posnt: ex adverto facitas ad arcticum via es ; adeo ut ad septemtrionem omnia iam fere sint detecta; quotannisque ad aIιitudinem 7Ο,8o. di amplius graduum Etimpei navigatores accedunt: fuit etiam jam LMavus , qui eo acetisisse gloriaretur , quo imminen tem capisi suo polum haberes. 38. Non parum inde Athanasi Rinfri Iulpicio comfrmatur , mare scilices cantinua revolutione ab aus ad areticum per globi superficiem circummimi : ab ame ico deinde per enorme , o maximas voragines , per interiores terrae canales ad austrum tendere, ων perpetuam exinde circulationem continuet is . Illud extra dubium est , plurimos , ct metuendos vorsicos circa arcticum obiem vari, quos magnopere vitare fludenι nautae, noscilicet una . cum aquis naυα itiae absorbeantur b . Quidquid tamen de incerta hac aquarum revolutione fit, aquae a

frigidis , O temperaris ad soyridam fluxus , a fluminum , pluviarum , nivium copia . mInorique evastora

sisne in psimis , quam in Iecunda provenis. IX. 39. Maro , immensam illam aquarum vim, certo , o desinito coniineri alυeo, quasi aquam in sagno , bu-jusmodique alvei fundum esse superficiem consinentis supersciei simillimam , certum omnino se Oceani igi-

369쪽

tur alveus modo in monaes as uit , modo deprimimrin valles: alicubr in amplissimas planities discndisur et alibi saxosis rupibus scatra; magni interdum armose s si fractui sub aquis lasonι e profundissimia aliquando ,

6o. Ex modo dictis elicitur, certam quidom esse mamras msuuinem ἱ quanta vero At maxima eius altitudo,iae'nire nemo potest: nequa enim ea est ubique constans, neque ubιque ex orari potest: minima procul dubio essium monres, maxima in pνofundi ibus vallibus . A ιις orιbus, us plurimum sensum ad Imteriorem alveum

aem fere se , ac montium visitudinem , eamq- pr I M ata Leucam usque , ubi maioν ess, extendant. Hano i s utentiam Mi veram , vel salsem , ut verosemilem aαμιιο , s de plurimrs quidem, minime tamen de omnibus mar I tracthbus loquamur . Certa enim res es . plurδbus in tocrs explorari hactenus non m uisse maris atrItudinem , quantumvia chordae plures leucas longae magnis appenses pondexibus in id negotii adbiberentur. Oceanus Morvegiam alluens almitudinis esse adeo enorm 3 ab auqartas iacitur, ut ne tantis qui cem fu-niuut , verba suus Ricciolii cs , attingi potuerit it-liussa in Metheor. LI.

370쪽

Iius sandus , quantis maxima navigia' onerari potuerunt , addita gravissima plumbi , aut ferri massa . suidquid de eiusmoda explorationss veritate fit , ilia sane rem non conficeret . Neminem latet , posse iis exindrostaticis legibus nasci , quin enormem maris P funditatem inde probemus e quoniam enim chordi aqua leviores funι, fieri potest . ut lauti chordarum ductώs

in aquam demittantur , ut major earum prae aqua te- mutas majorem appens ponderis , quantumvis magna gravitatem comperiet , aut etiam superet : eo autem

dato , pondus in medi s aquis subsistet , autequam fundum attingit. Quod si ulterius dimittatur cbor . , a auis supernatabit e falso tamen inde concludes fundum esse repertum

6 I. Quanta st Maris extensio , amplitudo, ex tabulis Geographicis , vel globi terraquei inspectione conjici potes . sι de cognitis hactenus terris , o mari loquamur , parem utriusque esse amplitudinem citra err ris periculam Uirmare postumus : adeo ut aquae modiam globi superficiem operire videantur . Morabilis tamen adbuc superes terraquei globi pars incognita circa polum antarcticum sita : utrum ea rn parte magnum a. Iiquod jaceat contineris , an vero aquis Omnia obruantur , nobis tandem . ut πιamus . laudati jam angli δε- lauder, & Banctis referent , quorum animis , labor bus , ausibus felicia omnia auis camur , o precamur. Diversa marium nomina , , peculiarem illorum Mium , littora , simus , b id genus alia m a facior melius enim ex tabulis Geogr bicis uno oculorum in ur- tu , quam longa oratione , quae extra argumentum in vagaretur , perd6cuntur . Aliqua tamen superius , cum

Terrae, qua parte aquis obruitur, seu maris su perscies est ρυ sice Λbiserica . Eu enim est fluidorum natura , ut in inferiorem locum , s. ossunt, sem 'er δε- labantur ; in supersciem igitur Iphisericam ABCD s fg. I.) circa centrum sese componere necesse of : eo enim pacto a centro aequat ter distant fluidae lupersciri par

SEARCH

MENU NAVIGATION