장음표시 사용
61쪽
nia Iunii. In hoc casu utraque latitudo est eiusdem speciei. Solis latitudioem eo die invenimus esse graduum circiter et I ae . Romae autem est graduum εχ tpriorem numerum a seeundo subducendo , layerest numerus to A. qui est solis distantia a Romae Zenit prima die Junii. Secunda tamen regula , & eκemplum intelliguntur . quando Civitas majorem habet latitudinem quam sit declinatio solis: si enim sit minor, ut fieri potest . data in exemplum aliqua Torridae Civitate; datae Civitatis Iatitudo a declinatione solis subducenda esset . residuum autem erit distantia quaesita; erit tamen ad partes poli in data Civitate apparentis. Inventa autem distantia meridiana solis a Te Dith datae cujuscumque Civitatis, habetur etiam altitudo solis meridiana eo die, & loco; est enim inventae distantiae complementum a d. quadrantem , setasO gradus, qui intercedunt inter Lenith , ct horizou
-83. Dato uco in Zona Frigida , invenire dies quibus sol in eo non apparra Iupra horizontem , ain etiam die .,
Problema loeum solum habet in Zona Frigida , .ut superius retulimus, re in Elementia Sphaerae demonstravimus. Resolutio . Dati loci v. g. H fig. 22. latitudinem quaere in primo meridiano, ad quem s licitatis gratia revoeari potest , sitque ea 7o graduum ti realium. Α numero, dc gradu rio per primum me ridianum versus aequatorem descendendo. numera 9 Iradus, nimirum usque ad gradum xo latitudinis Α- ea Iis r 4ucto per hunc gradum so australem parali io, videatur quod Eelypticae gradus infra eum parallelum existant, qui in ea su nostro sunt 6o, nimirum a primo Sagittarii ad 3o Capricorni . Quaere ex superioribus , quot dies in hisee gradibus percurrendis soli impendat, qualesque ii dies eκistant: hoc secun dum facile habebitur.; nolo enim dierum numero , cum aliunde sciamus ejus temporis dimidium in ag Decembris ineidere , nose ur etiam . quot ante & post
Decembris dies impendat sol in arcu invento pedi
62쪽
currendo. In ea su nostro cum inventi gradus Eely ticae sint εο , pares scilicet hinc, inde a puncto 1olstitiali, facile elicimus, dies 6 I circiter a EI Novembris ad xx Ianuarii esse in data Civitate , & latitudine continuam noctem.
Cum maximae nocti aequalis respondeat maxima dies ad oppositum solstitium, eadem regula resolvitur altera Problematis pars.
PROPOSITIO XIV. PROBLEMA.84. Dara latitudine civitatis, ct loco solis in Eclv-
ica , invenire quantitatem diei . Problema potest etiam magis generaliter proponi . Data latrtudine regionis , invenire quantitatem diei cuiuscumque dati. Dato enim die, facile per superiora Problemata invenietur locus solis in Eclyptica. Resolutio. Supra Globum res est tacillima : datam Civitatem ad due ad meridianum universalem, & insimul ad Lenith et tum parallelus , quem eo die tot percurrit, inveniatur; numerentur denique quot inventi paralleli gradus supra universalem horizontemeκ istant, iique in tempus convertantur , in singulos quindecim gradus horam tribuendor tempus hoc m do inventum erit quaesita diei magnitudo, quam si ah subtrahas, erit residuum magnitudo noctis.
Supra Planisphaerium hoc modo rem habebis: si E fig. 22. in locus datus , cujus latitudo sit graduum o horealium e quaeratur solis parallelus n. 78. ,
qui sit v. g. decimus ab aequatore ad boream : locum E reducamus ad primum meridianum in C , ubi eandem habeat latitudinem e eum locum supponamus esse in C; omnia enim loca in eodem parallelo p sita eandem inter se habent diei quantitatem e quaere igitur puncti C horizontem n. 39. ; qui erit
regula ducta a gradu soaustrali ad Ao borealem: haec linea parallelum diurnum solis inventum dividet in tempus diurnum dimidium , & dimidium nocturnum: ratione igitur animadversa, qua parallelus ab horiZonte dividitur, habes dimidium areum diurnum, & dimidium nocturnum , & consequenter etiam tempus equod si & tempus & areum duplices, diei re noctis durationem integram invenies. PRO.
63쪽
81. Tempust solare diurnum, aut nominum in gra.dus convertere, π vicus m gradus i 1emstus . Ad propositum modo Problema, & alia multa pas-fim occurrentia solvendum , hoc 'tiam , facillimum alias , problema inserviet: Reislusio cum sol . vel aequatorem, vel alium quemcumque parallelum diurnum percurrat, motu diurno semper uni kimi , saltem quoad senium feratur , & 2 horas in singulis diurnis revolutionibuν conficiendis insumat ; vigesima quarta parte diei partem a Hrculi absolvet ; di. viso isitur 36o, graduum circuli numero, per 26 horarum numerum, est Is pars χε circuli r singulis igi, tu hor. s Is gradus parcurrip. Tempus igitur solare datum, seu datum numerum horarum in gradus converres, si datum numerum per I s multiplices , productum enim erit numerus graduum respondens . SI praeter horas sint minuta prima , aut secunda ea item facile in gradus convertes, si eκ data. mad me gula animadvertas , horae I , hoc est , 6o' temporis respondere fradus Is : his igitur dyabus quantitatibus 6o, II per Is divisis , erunt quotiςntra, ε , Isingulis igitur 4 minatis temporis gradum conficit solet singulis igitur minutis temporis I s minu a circuli res
pondent , ct percurruntur . . - Qua tempus in gradus. x minuta convertere agnoscit , gradus etiam in tempus convertere sciat oportet , si epim singuli is gra iis dant horam ; singuli
gradus dant minuta temporis ἰ 3 o. minuta gradus duo minuta temporis, singula Is minuta gradus unum temporis minutum ; singula tandem minuta gradum dant minuta secunda temporis.
86. Dato loco quocumque in qualibet ex tritas. Zonis, invenire diem longisimam. - Problema proprie solum spectat ad regiones, in quibus quotidie. oritur. sol, & occidit i modum enim inveniendi diem maximam pro locis nonae Frigidae ,
64쪽
disparet, iam superius dedimus e generaliter tamen comprehendit omnia loca . Reyolutio. Detur locus quicumque v. g. F fig. 22. : quaeramus primo illius latitudinem , seu parallelum, qui in casu nostro est scit locum F reducamus , seu reductum supponamus: inveniatur illius loel so h xi Zon ,n. 39. ὶ, hie eum secet semicirculos diuturnos, indicabit, quot gradus Tropici idato loco vicinioris sint supra horizontem , quot etiam interius lateant 2 gradibus igitur in tempus'eonvertis , dimidium temporis diurni habebis , quod duplicatum ma ximae diei magnitudinem dabit. 6. 3.
87. Initia , fines & durationes tempestatum , seu diversarum anni stationum miram habent:diversita tem pro diversa locorum latitudine , ct ad diversos polos aut Tropicos positione . Intra Lonam enim Torridam duplices sunt stationes ejusdem nominis
extra Tropicos autem unica est v. gr. aestas , autum Dus &c. Et hinc necesse est hyemem U. gr. e X tra
Tropicos duplo longiorem esse , quam in Tona Torrida . Secundo hinc inde ab aequatore sunt penitus contrariae , ut inrSphaerae Elementis demonstravimus. Rursus Tempestates quod in re praesenti est maxime notandum. duplici modo considerari possunt, Astronomice nimirum, seu prout ex motu , dc revolu tionibus astrorum deducuntur , vel Physice , hoc est, prout peculiaris regionis situs , temperies , & aliae causae physicae, ab astris non dependentes ipsas anni tempestates inducunt , temperant , accelerant', aut retardant. Quam plurima enim sunt loca, regiones , provinciae , ct regna , praeeipue autem in zona Tomrida , quorum tempestates diverso plane fiunt ordine, atque Astronomi eae causae , soliique motu si, accessus, re recelsus ad praedicta loca exigere videntur. Sunt loca)V. g. in quibus tum maxime crudescit hyems , cum sol per eorum Lenith transit , tum vero eit aestas, cum maxime a Lenith removetur , quod natu
rati rerum Λstronomicarum ordini , di communiori
65쪽
tempestatum rationi in zonis Temperatis obser vata opponitur. Hie igitur anni tempestates in priori senis su tantummodo consideramus , aliquid etiam de iisseeundo sensu spectatis additur. Cum autem quatuor anni stationes . 1 earumque initia sumpta Astronomi ce non a frigore aut calore , ab imbribus, aut sieci
late pendeant id enim tempestatum physiee sumptarum proprium est ) , sed a quadam solis ad regimnis Lenith distantia , acceitu, aut recessu ἔ hujusmindi puncta , seu distantias determinare prius oportet, ut, quid flationum nomine intelligamus . statuatur .d aiis igitur initium in aliqua regione tune est , eum sol ad illius Tenith propior existi e p memis , cum a Zenith est remotissimus Auitimni , cum sola Tenith recedendo mediam habet distantiam inter maximam , & minimam, seu inter initium aestatis , & hvemis; Veris tandem , cum sol ad Lenith aceeis
dendo distantiam etiam habet mediam inter maximam , dc minimam. Hoc etenim modo apud nos in
Europa aestatis initium in diem ar Iunii incidit, incisol tropieum nostrum percurrit ; hremis in o De cembris , qua sol a nobis remotissimus i tropicum Cais uricorni describit ; autumni in diem 13 Septembris . seu initium Librae, eum a sole aequator percurtitur; veris denique in ag Μartii , quando sol aequatorem iterum describit.
18. In Zona Torrida, ut diximus . duplex est a
tumnus , gestas cte. sub aequatore igitur , seu in sphaera recta utraque aestas ineipit, eum sol aequatorem percurrit, die nimirum 2I Martii. & 2I Septembris:
utraque hyems initium habet, sole Troseum deseribentes alia nimirum LI Decembris, altera autem at
Iuniit eum sol erit in quarto gradu Tauri , hoe est. as die Amilis ei rei ter , incipit autumnus. qui ad IIIunii duos fere menses extenditur . Hyems alios eir citer duos menses durat , donee sol altimos Leonis gradus pereurrat. hoc est, ad I aue I 8 Augusti , quibus ver incipit post mensem fere absolvendum .
66쪽
Seeunda gestas a 23 Septembris mensem et rciter tenetosque ad as Octobris , quo alter incipit autumnustisque ad M Decembris . Postrema hac die sectanda hyems incipit , dc duos sere menses producitur usque ad is diem Februarii , a qua um alterum incipit , post mensem circiter absolvendum. . 19. In sphaera igitur recta ven. & aestas multo breviora sunt , quam hyems , atque autumnus ἰ haec e nim posteriora ad duos fere menses pertingunt , prima mentem parum excedunt. . Id ex obliquitate E elypticae oritur , cujus graduum, declinationes inar qualiter angentur , aut diminuuntur . Atque haec est Astronomiex tempestatum anni in sphaerae rectae re gionibus distributio ; multum tamen a Physica ea tundem tempestatum in iisdem loeis partitione , in i tio ae duratione aberrans , ut ita naturali earum regionum historia ι aut observationibus demonstraturi Regiones , quibus haec eonveniunt, sunt Maragnonia, Pars Atlantici maris , Insula S. Laueenrii , parsia σ3iopiae , & Cafrartae . Μatdivae , & Oceanι Iniscrtractus . Sumatra , Malaca, Borneo , Μοωcae v amplii
sima ma is Paci ei fascia, & tandem curuo usque ad
so. Pro regionibus Zoriae Torridae . quae lunt extra inhaeram rectam , nulla generalis reguIa dari potest , qua definiatur tempestat om duratio , initium', aut finis lingulis regionibus conveniens r haec enim pro diversa latitudine plurimum in Lona torrida disse eunt. Aliquae habent aestatem brevissimam, longissimam vero hyemem , autumnum', & mimum ver in aliis contra est aesas hyeme aut alii3 tempestatibus longior. Quare in omni Tona Torrida distinctio tem pestatum non ex motu solis , seu rationibus Astro nomi eis, sed Deundum Iocortim temperiem , PIuvias, aerisque serenitatem definienda est , ut facile concindet, qui vel a Iiquando in Torrida vixerit , vel na turaIem de iis provinciis historiam legerit. Quae regiones intra Tropicos iaceant superius jam recen suimus
67쪽
terius etiam inmu stationes ut plurimum e istune,x
ulare , Astronomiae respondent , & intra quosdam fines in eodem hemisphaerio australi. istut preali dem finiuntur. In omnibus hisce regionibus unica es, se stas , & tempestates reliquae e omnibus' igitur regioni hus a Tropico eancri ad circo Iumlut rem arcticum, immo dc subi iis duobus circulis jacmxibus incipitis stas, sole tropicum caneri percurrente, die nimirum 21 Iunii , & 3 mentes utque ad primum sequino ctium in .ie 23. Septembris incidens i produci Lur έ ab eo aequinoctio , media se ii te et distant i a i usque a a sol. stitium λybermina Hseuhaa Decembris est 3utumnus,3 etiam me es ito'gus: a xx Vecembris, ad ax, M s-tii est hyhernum tempus , eoque in Μ xxii aequino ctio . leu initio Arietis ah soluto, initium habet v*rs ad aestatem usque , seu 2I Iunii producendum. A193. In opposito hemisphaerio , ad partes. nimirum p si australis per aequale quidem pempus, xv ndum lux tempestates , conuario tamen ordine fiunt , ita ut paloris hiemis Lartii, hyemi respondeat, in secundo aestas , vehi autumus , aestati thyems, ver primu ,- tumno . Haec omnia in Sphaerae Elementis demonstrauimus . Duo solum hic monebimus: primum , in pri mis Zonarum tam peratarum regionibus Tropico adiacentibus iati quod observari diserimet, , quod tempe-
satum durationem attinet ἰ i4 eamen parvi momenti est . . Secundum, ultra Cire Wlos. poloes,leum maiorem, anisi. pa tem ,. intentissimo frigore . & duri minmo gelia rigets t cerr , rix Astronomicas itempestates locum ha re, aut attendi iis in locis posse, eo sciem modo, quo in Tonis temperatis definiuntur e .lone issima illic est hyems , aestas autem , & autum
nus brevissima. Haec etiam ex locorum Potius tem
perte , quam ex Astronomicis rationibus definienda
68쪽
PHYSICUS TEMPESTA DUM ORDO IN ALI UN
BUs ZON E TORRIDAE REGIONIBUS.
93. Diximus i m , anni tempestates secundum Α- monomicos motus definitas , cum Physicis in Zonis
temperatis convenire , contra autem in Zona Torrida plurimum differre. Quoniam igitur posterior hic tempestatum ordo Physicos , imo & omnes homines Propius lpectat , aliqua etiam de iis subjungamus p licet fusior harum rerum notitia ex Geographis historicis habenda est. V
REGIONES AΜERICAE IN TORRIDA .
9 . Quoniam America in australem . & borealem clividitur , & magna utriusque pars in Lona'Torridaia et ἰ ab hac ultima Incipiamus . Mirabilis earum regionum amaenitas , fertilitas , temperies , opulen tia, Oc id genus alia omnibus iam notiora sunt, quam Ut in Ils referendis immorari operae pretium sit. Α- mericae regiones ad Zonam Torridam horea lem speis Mantes sunt MexIco . Guatimala , Nova Granada , Terra Firme , Pars regni det suitto , ut innumeras Insulas praetermittam toto illo Americano mari disru eminatas, quae facilius ex charta a ignoscuntur , atque a diversis Europae nationibus coluntur . In universis hasce regionibus , sa montium culmina , & tractus aliquos supra maris libellam plurimum elevatos excipiamus , qualis est Iuuio , numquam senti inr frigus, ted perennis, continuusque semper calor . Hvenas agitur pluviis.& siccitate definitur . Imbrium ratione est hyems a mense Maio ad totum fere N vembrem , reliquo anni tempore est aestas . Hv ms non imbribus solum abael a te iis in regionibus clis inguitur , sed quotidiariis etiam tempestatibus , toni truis , lulminibus , procellis. quae horrendum in mo
cum Americam infestant Hazese mas seu te et tem peramento Inquit Uiloa Io annos oculatus tesis 3 de Ae et mes de Moo hasta Mes de Noviem bre , per feret stempo , que ilaman Ibierno. r cvo nombre le danporque es et ruoroso de las agoas, I rormentas de true
69쪽
nos , ' raros tan continuas en essa Uacron , que de uniciante a otro Je forman horribies iurbonadas , I def-g6 dose las nubes con qua Ie contienten en rios lascalles , y lor campos parecen dilatados mares ta . Quod vero de Americanae Carthaginis , illiusque Provinciae tempestatibus hic resert , re expertus est Niloa , in Porto B.uo , Panama, ct circumpositis locis commune esse , exiguo tantum alicubi interveniente discrimine, comperit . Hic idem communiter est tempe- satum ordo in America septentrionali zonae Torridaea
9s. Quod attinet Americae australis regiones in Torrida iacentes , in Guaraquil a Decembri ad Maium tenent pluetiae , dc hyems e quo sane tempore il- Iie locorum frequentiores adhuc sunt imbres , pro cellat , sulmina , tonitrua , quam Carthagine ; ita ut ea tempestate in ea regione alias calidissima, aquis immeria , innumeris venenosis , & importunis vermibus, Viperis, culicibus & id genus aliis infestata degere vi κ possint, homines b) . Eodem modo , ω tempore distinguuntur hyems , & aestas in regno delo tio sub aequatore. dc circa illum posito . Μirumtamen illic , & prorsus singulare rerum spectaculum,& contrariarum tempestatum, atque regionum, latit dine maxime disserentium , temperiem exhibet natura , quod neque alibi videtur , neque credibile esset. nisi quotidiana tot gentium experimenta rem eX tradubitationis aleam ponerent ).96. Re ta Iloa viuen a Ia America, T. P. T. p. 17. bin inloa cit. Ioc. p. 23O. Por una parte cerros mo elemados, F de grande magnitud iodos embloquecidos con et relo I nleve, quelos circunda I cubre deIde sus altos copetes hasta lafalda : por otra la abundancia de volcanes , en que C san a diendo Ius combustibies entrahas , mient ras Iemani foliau eladas Iur bresias , ' cardas 2 por otra laequabis dad de los lianos , et calor delas queo radas, osan das ; ν finalmente favn la distosirion , altura, dprofans, d dei terreno tanta varie d de temperamen ιοβ , quanta puris considerar et juietio dode et maxfrio basta et que en estremo te es Fuso por lo calido.
70쪽
PHr SIC A. ' , 6796. Regno scilicet Qui ito , & circumpositis regionibus terram modo videas in planities distendi, in colles saepe assurgere , in agros inclinari, in altissimos montes, tamquam pyramides mediis in campis ex
V attendtendo at mimo tie o a no haver una sen- Able mutacion en et discurso det aho , tori et es pro prio para Mosio , 1odo adequari para primavera , ιο natural de verano , I todo proportionari a baeter lasfunciones dei inυierno . Por esto se nota por alti no stupequeaas admiracion , que at passo que se secan en los
Prados las rerum , que nacteron antes , les van sucodrendo otras de la misma Vpecie.en fu lagar ; que interin se marchitan unas flores , cacadas de haver sidola bermosura de los campos , o matizari assimbra delos prados, van rebentando otras de sus capullos , para juccederies en Ia allegriai; a que a et ite o quς to man is Deton unas frutas , 3 Ie enuorces tas bHas , que les acompaharoni, va produci endo otras et mismo arbol; ' es continuo en et estar vepido de me des ho-jas , adornado de fragrantes fores , ' cargadohde fru-
mo tenor succede esto con las sementeras ; pues en unpropio parage se suele esar sciando una , mientras otra se flembra et rompe la tierra laque antes arrojὸ et la- tradore crece la que liene mas tiemps , ' emplesia agranar la que esa 2 en possura de ello: conque aque las colinas son vivas pinturas a la vi fla don de sem-
pre Uan representadas las quatro estaciones detraho emun pals naturat . inloa ibid. lib. s. cap. 7. Aunque esto es tan generat como t/ngo dicho, n) poresso,dexa de aver tiempo regular para las colechas grandes: pero succede Ier en un parage et mas oportu no para Iembrar , quando en Otro que Iolo diste de a-quel tres 4 quatro leguas mas o menos havra precedi-do esta saeton uno is dos moes , 3 no avrὰ llegado avnpara os ra que no iste mas det prim iero . Affi rodo elaho se esta lembrando, 3 ιodo et aho cogiendo , o 'a staen un mismo Atto , o en par ages , que drsen auo enim F. VIIo a loco cit. r. r. P. I. l. I. cap. 7.