장음표시 사용
111쪽
,esse aperte declarat.Iam prima corpora ad propria loca,ut ad similes, cognati'. res dera di a quibus foueantur seruenturque, quin ad illa, ut ad proprias sermas,propriasque Io te. 13 persectiones serri, nec esse elementa, nisi ad sua perueuiant loca, summe contendit. 3 S Levitatem, grauitatemque entibus a proprijsipibrum naturis indi, quin veluti en lotium naturas esse, 6c propterea omnino diueriar a sublunaribus nature coelum esse en unciat; quod diuerso mouetur motu . Itaque corporum similitudinem, dissimilitudinemque e propriorum locorum vicinia, distan tiaque, & ipsorum ponderis, inclinationisque, e motuum differentijs colligendam praecipit ,&exijs illas colligit.
Locorum medium extremo, inclinationum vero leuitati summae summam grauitatε, motui, qui a medio, eum, qui ad medium,summe opponi, summeque trarium esse statuit . Soli terrae medium locum, summamque grauitatem, qua omnibus subsidet, ct motum, qui ad medium, uni igni extremum locum, summamque leuitatein, qua tomnibus superstet, Sc motum a medio assignat Locis, quae extremi, medijque inte media sunt, medias positiones, naturasque, & corporibus, quae in in continentur, medias inclinationes, mediosque motus, leuitatem aeri, at non summam , sed quae
terrae quidem ,atque aquae superstet, igni subsit, grauitatem a que,quae ignit aerii su sdat, at terrae superstet, & motum aeri a medio, at non perpetuo, sed ibi modo, ubi iterrae, aquaeue substet, at si igni superstet, ad medium, aquς contra ad medium qui dem, si aeri, igniq. superstet, at ii terret subsit, a medio impartit. Quas ob caussas prO- :pius ignis, terrsque substantiam, operationemque,&locum intuito Aristoteli; igni non aquam, sed terram summe oppositam, summeque contrariam esse, &quq inter- iemedia sunt entia, aquam, acremque, med ijs naturis, medijsq. donata esse facultati- ibus visum esse, positumque, liquido patet. Sed quid ego ex ijs, quae de locorum diseserentijs, eorumq. ad corpora, quq in ipsis continentur cognatione, ac similitudine, di de proprio ignis, icrra que loco, & eorum inclinationum, motuumque differen- tijs tradidit Aristoteles,igni, non aquam,sed terram summe opponi,decretum illi esse , colligo , si id apertissime ipse en unciat ξ Non enim emotuum aede mobilitatis immobilitati'. elicit contrarietate; quam,vel si contini ij sibi ipsis ponatur motus, mul- :to maiorem esse, quam quae ipsorum est motuum, ne Peripatetici quidem abnegentis unquam. Oportet, inquit, quo firmum quid, stabileque habeat coelum, circa quod M moueri possit, terram cise immobilem, & in medio politam: quod enim circulo mori uetur, necessario circa medium stabile mouetur. Terra autem cxistente, & ignem exi- OM Utere necessie est. Si eni in alterum contrariorum natura, & alterum ; siquidem eadem ., cotrariorum materia; & prior est acti matio negatione, veluti calidum frigido di imm autem, &graue dicuntur iuxta leuitatis, & motus priuationem. Vt terrae postea ignum dimidio eundem faciens, &summe eum aque opponens ;&aqus, acriqtie veluti errae, atque igni, summas assignans vires, non rerum naturae magis, quam lxoi ipsi
discors euaserit. Quod restat huius positiones, quibus non calori modo, frig0tique, sed humiditati, siccitatique se ipsas etficiendi facultatem attribuit, &aquaan, atquet uerem prima corpora statuit, ita reiectas esse, & humiditatem , siccitatemque agendi i donatas, & sui feraces non esse,sed perpetuo a calore illam, hanc a frigorem gigni,d coelum tant tim, terramque prima esse corpora , & a quibus reliqua entia D mnia, . di aquarum Omnium moles, constituatur, ita enucleatum existimo; ut nec ills conia tatione, neq; hoc Iongiore indigeant probatione. At quoniam no ipse tantum, Luca nus'. ocellus, a quo omnia, qtas de quatuor agentibus rerii principijs, & de qua tu Drprimis corporibus,rerum'. omnium clementis conscripsit hristotcles , quin ipsa met verba videtur mutuatus; sed Empedocles etiam, & Hippocrates calorem,srigusq. , de . humiditatem,siccitatemq. agentia rerum principia, & terram, aquam, aerem,& ignia prima corpora esle, & ex his tibi ipsis commixtis entia omnia constitui, decernit,& .
inditia quaeda,e quibu4 id colligit, tacit; propter in ijs aliquantisper immuremur. .
112쪽
E RFIRVS CALOREM, FRIGUS, HUMIDITATEM, SICCITATEM,
sitiri animalium, tum entiam riliquorum omnium agentia principia, s ignem, aerem, aquam, terram prima corpora, dcrirum omnium cicinen
ta esse colligit Hippocrates. Cap. x xl x.
I unum, inquit Hippocrates, sit homo, nullo unquam tempored lere postit. Neque enim sit, a quo dolore assiciatur, siquidem unum esset: quin imo si dolebit, necessum et t. vngin medela cfle . Nunc a
tem multae: in corpore enim multa tu ni, quae morbos creant, si quDido praeter naturam calcfiant,& refrigerentur,iiccenturq, , atque humescant .Quam Obium muliae sunt species moiborum, st multae ips a, rum sanationes. Primum igitur necessitasvrgct, minime ipsum ex uno generari. Quos, in udo enim unum quippiam exi ite n s aliud generet, nisi cuipiam commisceati rt D , , inde haud generent quid , nisi quae eiusdem generis sunt, quaeq. eand vi inli M hen i, miscean tur. Rursumque nisi calidum cum trigido, & secunt humido mediocri.
di, talem,&equalitatem inu tuam inter se habeant, sed alterum, quam alicrum multo e
sa cellat,&vehementius, qu*m in drmum . generatio fieri minime poterit. Quamobre,3 qqi fit, ut quippia in ex uno generetur, qu4do neque ex pluribus generetur, nisi pr ,, be habeant penes mutuum tena pera inentu, Nuccisum igitur cum talis sit natura om-ον nium aliorum, tum vero hominis ; hominςm non , num csse, scdvnia in quod'. eoru, Si quae ad generationem conscrunt, vim quandam in corporς babae, quam sane comm tulerunt. Rursumq. neccsum est, hominis corpore intereunte, muni quodque ad ,, sui ipsius naturam secedere, &humidum ad humidum.&siccum adsiccuin,&cali- ,, dum ad calidum, & frigidum ad frigidum . Talis autem natura cit, tum antinan- ,1 tium, tum aliorum omnium. Et omnia eodem in udo genera 'tur, di pereunt eodem ,1 modo. Natura enim corum constat ex ijs omnibus iam dictis de iii idem, sicuti dictu ni,, est, finem habent. Vnde enim consistit unumquodque, in idem etiam abit. Homini ,, autem corpus in seipso sanguinem habet, &pituitam,& bilem utramqης, sta uam,&si atram. Et hcc quidem sunt ita turς corporis ipsi is axque oblis tyim dolet, tum sano ,, est. Sanum igitur est,cum hec mediocriter,ii in viribus, tum multitudine mutuo in x
,, sese habuerint; praeluxtim si commixta suerjst. Dolci autem, cum horum qu piJm, . a, aut minus, aut amplius fuerit. Neς satis sorto humores singulos a naturis, qu* dictae sunt,coniectos declaratum istimans;& annia uniuersum,veluti animal,e qRattuor, que dictae sunt, &ipsum naturis compositis m,ac&quattuor in tempora diqisu inesse, cruor; in singulis illarum binae insitit,& Ver calidum, &humidum, Aellatem calidam, siccam que, siccum itidem Autumnum , ac frigidum, Hyeinem frigidam , humidamq; egi: su pones; de ex i ncremeto, quod singulis iis in temporibus humores suscipere vis dcntur, qMi iisdum naturis, quibus, & tempora donati sunt, amplius id aperiri poης si intelligens, Pituita, inquit, per hyemem in homine auget Rr, ut potς qus natura map,, ximc cdm hycmesonsciuiat. Est enim humorum omnium, quibus corpus praeditu est, trigidi lima; cuius rei id testimonium habeas, quod si pituitam tetigeris, sangui ,, n zmque, atque etiam bilcitri pituitam omnium inuenies I rigidistinam i tametsi ea vi ,, iod quam maxime sit, viq; maxima post atram bilem trahatur;& qus vi cicim , vi is lentia cog ntur incalescere: hia tamen omnibus nuubstantibus, pituita suapte natur
,, rati igidissima esse videtur. At vero, quod hyems corpus pituita repleat, inde noueri . ab Hyrinc expuu n tiat 7. Per nares pituitosissima homino emungunt: sed & tumores albi,, huc maxime tempore exoriuntur, & reliqui preterea moibi pituitos. At vere piiqita is quid in in sorpore adhuc pollet, & sanguis accrescit: Frigora siquidem remittuntur, is di aque ac edunt, & proinde sanguis augetur; nempe ob imbres, Ic calidiores dies. Ipsi enim in anni temporibus hax maxime sui usucundum naturam. Nam δἰ humidis,
113쪽
, mines arripiunturii san ui'. e naribus diffluit; &sunt preterea calidissimi,&rii bicli., dissimi. Aestate autem sanguis adhuc vigeside bilis in corpore assiargit,qui ad aut uti
, nu v'. protenditur.Autumno exiguus ecicitur 9nguis,quod naturae eius autum nux, aduersetur. Bilis vero corpus aestite,dc autumno occupatiquod his indit ijs cognosces, , nimirum hoc anni tempore homines bilem sponte euomunt,& biliosiora medicamil, xis purgati deiiciunt: id ipsum de sebres indicant,de hominum colores. Est vero pitui, ta aestate imbecilliori est enim tempus hoc naturae illius aduersarium,quippe cum c. , lidum,& siccum sit. Autumno sanguis in homine fit paucillimus; nam siccus et lautu- , nus,lc qui iam hominem refrigerare incipiat. Porro atra bilis autumno plurima este, atque plurimum viget .Hyeme autem inuadente, bilis refriguscens imminuitur. Pi , tu ita vero rursum , & ex multis pluuiis, atq. etiam ex longis augetur no ib s. Inde
itaq. , ut videtur, non uno ex elemento, unaq. ab eius natura, sed pluribus ex elementis,pluribus'. ab agentibus naturis certa sibi ipsis commixtis mesura , & mutuo in sulpus Agentibus omnibus, E terra,aqua,aere,igne,ab eorum q. naturis omnibus calore, frigore lauini ditate, siccitate, dc hominem,& cntia reliqua constituta ecte colligit Hippos rates; quod si uno ex elemonio, unaq. a natura costitutus sit homo, ac natura alia nulla ei insit, a qua,qui ipsum constituit, oppugnari obicitiq. possit, nequaqua immutati patiq., nec dolere post ac si doleret,quia ab unica Oisensus esset natura, unico doleret dolo iς,2 unico, simpliciq. eo liberaretur medicamento. Non, quod Passian euenire videmus, morbis muliis,multis a. homo laboraret doloribus i multii iis Iberandus esset medicamentis. Et e terra, aqua, acre, igni, b hormnq. naturis omnibus calore,frigore,h umiditate, siccitate sibi ipsis certa immixtis mensura in mutuo in se ipsa agentibus omnibus, de hominem, de reliqua enita constituta esse omnia ex
eo concludit; quandoquidem corpore praeter naturam concalefacto , refrigerato ue,&hum et acto,exiccato ire, illorum quopiam nimis aueto, imminutoue.& reliqua cor-xumpente,aegrotat homo, doleZq. Neque enim, nisi hominis principia illa sint, & ab omnibus certa mensera sibi ipsis cornmitis de mutuo in scipsa agentibus constitu tus si homo; quouis illorum nimis aucto imminutoue, reliqua exupcrante, dc corrum. Hi vel a reliquis offensis adgueat homo, agaturue,de intcreat pandem. Indc etia, α homines, de entia reliqua dictis ex elementis sibi ipsis commitis composita osus mit Hippocrates,quod ubi homo,de reliqua untia corrumpuntur,in res resolui vidcatur,quae igni,aeri,a tu de tertie similes sunt.
natum constare minime coli gitur. Cap. XXY.
E c et a quidem antiquiores,l: Ipse in primis Hippocratesm illi sic
lum,terraim , Mundi uniuersitatem in utari unquam, Ic
lia,plantasque,& entia raiqua passim generari,de singula scortuna reliquis ciclitentia,& maris sti in sibi ipsis apposita, inmittat cor
rumpi ob eruantes Oia, e quibusdam ueri concluserunt; quae coimtrariis,quibus'. sese mutuo oppugnςt, obi dantq; , donata sint naturis; sed quorum tam e nullum penit's corrupatur unquam; quid perpetuo in propria natura propriaq. seruetur magnitudine. Nam si ipsa etiam, vesillorum ullum corrumpatur, periculum immiti ii ne vel natura . nareliquas exu.Pcrante omnus, unu nant omnia; vel uniuersa in mole naturis omnibus sibi ipsis imnuxtis, in chaos abeat pulcherrima rerum constructio, pulcherrimusq. confundatur ordo. Verum non bene, x ijs omnibus inexistentibus, de ab eorum omnium naturit ec a calore, frigore, humiditate, siccitate, sibi ipsis immixtis, inu tuoque in se ipsa agentibus omnibus, animalia, dc reliqua entia constitui omnia; ac humiditatem, sic
itatemq. nihil minua, quam calorem, frigusq. agentia rerum cunnium princi l
114쪽
pnim sibus non unum modo calorem,sed frigus xtiam , ut proprium inesse principis
decernit Quod ex eo colligit,quod si quando solito vehementius corpus calefiat, vel refrigeretur,humefiat,vel exiccetur, morbis,doloribusq. homo corripitur;.principi xum scilicet, quibus constitutus est,& ε quibus constat,quopiam nimis aueto, vel niuinis imminuto,ac reliqua corrumpente,vel a reliquis corrupto. Primum quidςm Hip . cratem, non persecte caloris intentum intuitum demonstiat; dum, quae una a natu 2 ra constituta sunt entia,ea, quia alia ipsis agens natura non insit,qus illam oppugnet, obtaedaiq., & ipsius opus demoliatur,immutari,corrumpi q. non posse statuit. Calor, ut sexcenties inculcatum est, seipsiam generandi,amplificandi, quoquoversus ellandεdi,molem,quam attingit,uniuersam occupandi facultate praeditus, summEq. mobilis sui natura estin non summa modo a motu assicitur voluptate,sed vivificatur etiam,& 2 seruatur: in angustum coactus, compressus ., molestia summa, summeque assicitur
malo. Itaq., si seruandus,poteitate donandus fuit,molem, quam subit, adeo amplam leuemque reddendi,nihil ,ut pius densitas ipsum coprimat, nihil pondus grauet. Et ea sane viget;&assidue, incessanterq. tqxta eam agit: cum primum molem subit, laxare eam, attenuareq. aggreditur; nec laxandi, attenuandi q. finem facit ullum, quoad itinuam dictum ςst,eam egerit tenuitatem aquiusmodi cum sit caloris ingenium; molem ubi is subit,quae,cuiusmodi nostra entia omnia propemodum sunt, e partibus compositast,quarum aliae molliores,laxiores l. lint,&que subeunti,taxantiq ipsas calori mi nus renitantur; duriores aliae,densioreiq., & quas egrius subeat, laxetq. calor; quod
ex ea constituitur ens,vel si alia ei agens natura,aqua in existens calor Oisendatur, et
ςntis constructio immutetur,nulla prorsus insit; necessario tamen, di caloris vires, demolis etiam dispositio assidue immu tetur,&,quod passim euenire apparet, longe a s ipso diuersum fiat,oportet. Incessanter enim se ipsum generans,amplificans'. , S uni
uersum in ens, se effundens calor,& uniuersum immutans,at non aeque copiosus uni.
uersum subiens,nec aeque immutanssed multo his , quam aliis, copiosiorem se indes, multoq. modo,quam alias,masis laxans, Ic quas in tenuitatem ςgit,secum eas educo omnes,non solum,ens uniuersum summopere immutabit sed vestuti in multa aget entia. Ergo . vel uno a calore constitutus homo si sit; nullaq. alia ci insit natura, a qua ore
rugnetur illius tame,& natura,&disposito immutatur. apropter bene dissimilari, ene . diuersa constituzus h mole, det partibus constans,quae proprie naturi viriburiti dispositione summopere a se ipsis disteritu & quarum singularum calor in reliquas
o M Y cum sensu, dum calorem,&srisus,naturas maxime sibi ἱμsis contrarias,&quae sibi ipsis coire non sustinent prorsus.sed perpestu incessiameri. ,&ad internitionem usq; mutuo sese oppugnant Obleduntq., in unum agit.Illa enim ut alibi latius patuit diuerso donata ingento,diuersaque gaudentia operatione,diuersa gaudet etiλ a 2 indigentq. molis dispositio ne. Animalia quoq. e semine,menstruoq; anguine,& ma ternis in uteris, e bene calidis rebus, de calidissimo in loco constitui, re non modo humores reliquos, qui corpori in existunt,& e quibus corpus componat, Ita ipsam etiam pituitam, quae trigidissima Hippocrati videtur , Scatram etiam bilem, tui magnum ipse attribuit frigus, bene calida utramq., & fluida contingenti,& ab hac
eiram fermentari,expandi,ac attolli,& partes,quibus impermi ita adhaere exulcer
115쪽
bil tamen sensum securus, tali minus a frigore quam a calore canstituta esae decernit Ncc vero q u i l .i ni tui oro rbitrati su noquae non summo calore, summoq- vigendi tigore, talia sunt, quod non uno a calore,unoq. a frigore, sed ab utri'. sibii uisenmixtis imulq. age inibus constituta tua & calorem, frigus'. , quod non integrum iro
bustissi unam, ted imminutum lest anguidumq. , alterius Gun tionoti e es
se, ac entibus , qua calida continguntur,& calida sunt, frigus inesse,& afrigore etiam. nstituta esse dixerit quis. Vtrique enim in esserum genes, at rumtari mendi, cui ulq.scdem occupandi facultas tributa est; idque semper inflato, qς αι umq. est,molitur. itaq; vei quod loge robustius est, dum languidius oppugnat,in tertimit a. , repatitui ab eo, eius i. vircst 1inuuntur. Quando ergo intelligi non potest, quodnodo naturae adeo cotrario donatae ingenio, &quae vesin primis csitrariae lito G aς nunquam non sese oppugnant,& mutuo undique deturbant, quod contraria gau-.dunt,ppq sq. h bent materiis distpositione,veluti proprij ingeni, oblitet, lepostisoqiis continus psi sibi construant sedem, .concordesque aneant amicitiam sibi ipsis coeun-tcs: utique caloris, frigorisque i in nutio, non alterius commixtio uis Maesdiu replignantiae q. tribuenda est. At ad Hippocratem redeamus suo enim loco de his pluiribus agendum Me entia omnia, quae praesertim similaria sunt: una a natura,quin,una terra incepta,& si quaepiam in profundioribus eius parti si 'Sensia . vopa calo etesiqua omnia constituta cilianani sessum siς strinoi: unni
NEC, QUIA HUMIDITATE SICCITATE NE AUCTA HOMO
dolet, agentes,S ipsas animalium causas ponere debebat. Cap. XXXII.
O ue recite e dolor quo humiditate, siccitatessi nimis aucta,immiri taue homo corripitur,seipsas iis generandi , amplificandi q. , &mua tuo in se ias agendita ita tς donatas,&agentes,& ipsas animali ulcaiisas, agentiaq. principia ein colligit Hippocrates. Siquidem non ex iis, qus humidi ribus , sicci'ribusu. factis corporibus, eueniuntuquae velliti ex accidente quodam euenire possiqnt, Sc quae quieuem . . ni ni obhytum est sed inmu uis humidarum, sicca rumil. rerum si seipsas actionibus ,& in myssui altergi η' i' alteras inlinurati'nibus propriae hq mi: ditatis uiccitatis l. vi sin Ipiciesraiae stippocrati erat. Et in ijs inquisitae lix, si forent cquantumuis earum altera Iumis aucta,imminutau dolea homo, &ad generandu'. ineptus fiat. lla prorsus agendi sacultas tributa is Hippocrati esset apse est . humi da nulla prorsus quantum ais sinciis indita, sicca, nec sicca humidorum actione humi ' fieri sed i bi t 2 11 tum utraq veluti id mediam agi disipdsitionem, ubi penitus sibi Ut sisim scintun Sm: uuisq um fit,intuebatur.Et sicca,densaq. quaevis ab pc Qte calore milui piimum,laxari l. , mox de liquari, postremo di in vaporcs, fumum I.. in longe, tendissimas agi res, i umida contra omnia,ves quibus nulla penitiis iri mixtae est siecitasMipsa inprimis aquas,fiuores'. alios qqosuis a frigore constringi, gelarinque,& insutumam agi duris inclavinia erat.'d lis quae exs*vartibus, R uvii humiditate, liccita eq. sibi iussim naixtis costant, ac mollia sunt, calore humiditatem
omnem educente durescere, densariq., humiditatem omnino omnem , hccitatemq
inertes pro iis, x v id ortuas, illa insemper caloris, hac frigoriss priani, a ea accidenis orire iam iη 'mςsse opus, perspicWoperupiebat It tamen humi ditatem, siccitatemq. , quae assidue in antipalium corporibμ Ata ab humidit Ee, ii ritate i. iis praei nexistente,& se ipsam amplificante seri decreuit,& nona calore utraq., blando illam quidein,moderatoq., & qui humiditatis cibis,chyloq., & sanguini, umsceribusq. , & carnibus inexistetis nullam, aut permodicam eduxerit portionem, hac vero a vehementior &qui humidissimas,mollissima'. rerum, Qua dictae sunt,partes tu sumum egerit omnes.Tum de modum non inquisiuit, quo nulla agendi vi humidi-
116쪽
tu,sic itas a. d. nata, sed penitus iners,dcut dictum est, veluti demortui utraque cum sit, utraq.tamen supra modum aucta summam homini molestiam inserat .Quod si paulo diligentius indagasset,etat plane assecutus. Quonia enim,dum calor carnes emollit,blandeq dilatat, nullaq. ex iis effert mollitiem,proindeq. nihil illas constipat, nishil i. spiritum illis inexistentem constringit, magna animal assicit voluptate; at molliariem in minum, vapore'. agens ,& illas, & illis inexistentem spiritum in angustium cogens,summum insere animali dolorem; dc frigus,dum nihil partes constringit,comprimitq., nihil molestum,at id ages molestissimum est;&, seu verberibus pars quaepia contundatur, seu vinculis Brtiter colligetur, seu a superposita molς comprimatur, quavis deniq. ratione,& modo quouis in angustum cogatur,summo ea assicitur dolore: utique linmiditatis,siccitatisq. incrementum, propterea dolorificum animalibus seri intelligere Hippocrates poterat, quod ab utroq. substantia quepiam compi im ruricui compressio longe molestissima, & lethalis prorsus sit, & quae ipsiam sit animali spiritus nimirum,qui anims substantia Hippocrati etiam interdum visus est; qui sciliacet tenuissimus cum sit,nimis in angustum coactus quod,& vapor , & tenuitas que Dis pati videtur corrumpitur,in aliudq. agitur ens.
aucta generationem impedit. non propterea agentes huius causas - Φ Ω . . ., ponenda esse. Cap. XXXIII.
I Μ v s etiam propterea, quod nimium humiditatis,siccitati'. incre. mentum generationi incommodum est, & nimis humido, siccoue sacto corpore, ineptior ad sinerandum fit homo, agentes illae generationis cauta ponendae sunt. Nam praeterquam, quod illarum utraq. uni calori, at diuersis agenti viribus attribui potest, & necessario a tribuenda est: no agentibus modo principiis, sed materialibus etia. cuiusmodi humiditas,siccitat q. sunt,sin si ijspmpriae naturς viribus, eaq.dispositione ipsa donata sint,quibus situs,ex ijs ut costituatur,donata esse oportet, quatum uis illa ad istu generandum, constituendumq. apta sint, constitui is tamen non potest.QuDἰ tumuis uteri calor is enim,ut alibi amplius O positum est, spiritum in semine i ngen irat, emq. . Sc menstruum sanguinem in fluores liquat, tum,& tenuioribus horum, partibus evaporatis,in neruosum illos genus, hos in viscera compingit tatus opifex. Ponendus est, quantumuis,inquam ad istum constituendum aptus sit ; si semen, vel
quale puerile est, adeo liquidum, laxumque sit, ut ingenito spiritui adituin, quo et batur praebeat ; vel si, & semen, & mestruus etiam sanguis ut senilis est ) adco crassus
siti ut in fluores, e quibu s,quo dictum est modo, neruosum genus, di viseera constituenda sunr, nutriendaque, tui nequeat, istus minime constituetur. Itaque si liu miditate, siccitateque nimis aucta , generatio non absoluitur, non ideo eius, pro iindeque & animalium agerites causis ponendae sunt. Quare nisi morbi, qui frigoris facultate in co rpore exuperante Galeno oriri videntur, & qui frigoris sensum, b neque eum molestum nobis inserunt, & qui calidis rebus laborantibus partibus adipositis curanxuri frigus corpori inesse , ac ipsum agens animalium principium m nisessent, nihil prorsus obstet ; quin animal uno a calore constitutum statuatur . iam rum uitur affcctuum otium contemplemur. li
117쪽
no oriuntur, & qui frigoris sensum nobis inserunt. N qui calidis rebus laborantibus partibus appositis curantur, a Glore ortum habere omnes.
Cap. XXXIII Lonv v xxx o Nas, inquit Galenus, & tetani, palpitationes, stupinres, resolutiones, morbi comitiales,atque ij affectus, qui homines at tonitos reddunt, facultate frigoris dominante orisitur: inter quas a sectiones rigor enumeratur; qui refrigeratio simpliciter non est, sed tantum secundum sensum. Fuerit itaq.rigor,innati caloris vehem&, coinsertimq. amigens, & violeta secundum sensum refrigeratio.Pe
peram sane: eorum enim nullus interno a frigore,sed a calore ortum habent om no.
Etenim reliqui ab humoribus, statibusq; , quos sani mentis homo caloria opera esse nullus negare audeat,affectis in partibus ingenitis, vel in eas illapsis ipsi etia Galeno fiunt. Rigor vero, quodq. adeo vehemens in eo nos corripit frigus, nullis ab in exist&tibus Distidis rebus, sed a bili, calidissimo succo ad sensientes partes e venis elapso etiaGaleno fit. Idque accidit, quia spiritus, de proprius etiam carnium ipsarum calor bulis morsum exhorrescens, in profundissimas propriς molis confugit partes. P terra qui morbi ab humoribus, statibusq. cum in alths corporis partibus, tum in vutriculo, ventreq. ingenitis fiunt, atque dolorem summum, di cum quodam frigoris sensu inserunt, quin a calore fiant, non est dubitandum. Humores namque, dissatus illorii na
causta a calore gignuntur. Quamobre qui frigoris sensus in ijs fit, nequaquam frigitis actioni, sed compunctioni acceptus reserendus est. Et huius cum sit, illius esse putatur. Quod si quidem mali alterius,constrictionis cerct prscipue sensum nobis,&b
ne eum molestum frigus facit. Itaq; a quibus eadem,qua a frigore,c6ltringimur rati
ne, a passionis similitudine decepti, a frigore nos pati opinamur. Calidis rebus asstactis partibus appositis,huiusmodi morbi, doloresque cessant; quod fluores ab ijs, fi luso. quiuis summam aguntur in tenuitatem; cui quavis E corporis densitate exitus pateat. Qua bres, quoniam qui frigoris facultate in corpore exuperante morbi Galeno oriuntur, & qui frigoris sensum fatis molestum nobis inserunt, qui q. humiditate, siccitateq; nimis audia fiunt, & ipsa humiditas, siccitasque, quae in alatis corporibus fit, caloris opera sunt oia; perperam prorsus Hippocrates non unsi modo calor leno oriuntur, & qui frigoris sensum fatis molestum nobis inserunt, qui q. humidit te, siccitateq; nimis aucta fiunt, & ipsa humiditas, siccitasque, quae in alatis corpor,hus fit, caloris opera sunt oia; perperam prorsus Hippocrates non unsi modo calor sed frigus etiam, & humiditatem, siccitatemque agentes animalium causas, & agetia eorum principia inde poneda esse decernit; quod h5 multis, diuersisq; laborat mora. his; quorum non ulli a frigore,humiditateq;,& siccitate ortum habere videri possunti
NEQUE E SANGUINE, ET E FLAVA, ATRA Q. BILE, ET E PITUIT,
animalia constant, quod perpetuo hi humores omnes in illis insunt. Cap. XXXV.
Ο Ε v x nullum habet Hipp. ratio, qua probat animalia a quattuor naturis constituta esse, quod quattuor omnium corporibus insunt succi, sanguis, saua, atraq. bilis, pituita; ex 'uibus animalia conis stant omnia: quorum humorum singuli ab illarum duabus effecti sint; & singulis oppositionis viriu'. altera insi a tura . Nam non quattuot tantura,sed multo plurimi animalium corporibus insene succi:& Hippocrates etia hoc non negat, duplex enim sanguis, bilesplures,plures etiapituitae, & singulae a reliquis omnibus naturae viribus,dispositione petie maxime di Lierentes, praeterea & urina cur enim ipsa,veluti bilis, utraque inter humores, qui animalium corporibus insunt, non con numeranda sise copiosior cum sit;&nihilo munora, quam illarum ut rauis animali afferat bona. Si ijs ab humoribus constitui, conis areque animalia statuendum est, e quibus partes csistituuntur, reficiunturque,quae
principes edunt operationes, Miniones, qui a animaticruatur, quio quoad in
118쪽
hit in Prodi agantur partest, perpento in corporibusretinentur; minimὰ vero, qui, siquidem quaepiam viscera constituunt , nutriuntue , at non ea cath, quae alium' in usum ullum facta fiunt, nisi ut illos sulci piant, e sanguine emulgeant, & foras tandem propellant, nisi enim hoc si A. tralijs corporis partibus immiscerentur, ac rωςns: nequaquam C flaua, atradebilita nec e pituita, veluti neque ex urina, sed C semine i m tu ira, sanguineque, via duplici e sanguine, & altero minus, magis altam in cocto,&instinς p ο, animal c0nstitui, nuxtirique , ct constare assere num o Manifestu enim ex iii animal , o istiIuitur, di solis ijs reficitur ,& numquam, i nisi ubi iii mi; fiunt, ut inutiles excernuntur. Nam sanguineas, rubrasque animalis partes es fgui'e, anguem, albasque e simine constitui, nutriri q. & Galeno visum,& suo nobis explicatum es fioco. Atilia murra reliqui rς einenta potius proprijs in eo xisterilius putritis, sta in eijci intuti modii, quuniam Raua bilis in intestina det ecta, ijs in iste p teni spixitum 1 eluti erodcias, ad sui ipsius, & ad O crementoru, quibus immixta est,excretionem incitat, at vςῬ, dum eli ventriculus inanis,atq.vena, quae e splene ad illum fertur, nihil comprimit,ad illius Oa deu Ia spiritum ci in iste rein x luti mordi molestiaque asticit , tua amoliri appetens, cib0s appetae ido tur, quod denique magnum utraque animali commodum affert, pr0ptaeacae xij sani mal constare st/quat Hippocrates; ex vi tua itidem constare animal statuar, oportet. neque mina minox quam illarum v trauis prsstat bona. Nam sphii tui veluti vehiculumaebet, quo gratam, cui pulentu M. sanguine a laquiluis corporisςompsertet pa tes. Et crassissim*msanguinis portionem. ii cem, quae nullani tu corporis partem agis queat, &nii inpressit minoretur, in lalii sima ej sit, eiusquς cauitates breui ita ob fruat omnes, ut nullus cosecto sanguini initus detur, sibi ipsi immixtam, & veluti iuco fluitantem se Io ad reuaum constitutionem, nutriment uim q. portat. Nulla igiuaur con moda , qux huiust nodi lucci animali raebent, is animal constitui,sed summam omnia Italiam omnium conditoris Iasa sapientiam praeseserunt, potetiamque, quibus suis in opςribus omnibus, quae materiar necessitate incommoda eveni ut, INMdaque, in summa commoda, sunt in q, vertit in bona..Minus etiam e pituita animal gigni, nutririue inistimare licet: nulla enim prorsus animalis pars ex ea pituita ii r Maneta costitui, nutrii iuς videtur. Nam quae pituitae persimilis res sanguini utri .im mixtaspectatur, qua arterias, venas'. nutriri rationi congruum est, longissime a Q, ut pituita sit; quae diutius concocta probum in sanguinem agitur: depinguissima singuinis pars, de sanguis omnino ca est amplius concoctus, & in semen actus, cquo albae, angues qUnumalis partςs constitutae lutriendae sunt.Tum summopere mirari Hippocratem licet, qui viscosam eam cum in tu cretur,&propterea a calore conse
dam p qtue oportebat, & calidam contingeret, maxime frigidam constituit: bilemviralesq. magis enam quam sanguis est, liquidam, fiuidam l. cum perciperet; siccam samen existimauit :: Satram bilem insuper e bene calidis cibis a bene robusto calore' tu is in se luminis,&c tenuissima, ac bene a calore exuperata eius portio-1ie amplius in iocinore concocta, posti cino,& in splene ab eius calor a multarumq;:rteria una motu aucto, accensoque cuia Maia , absolutamque, & terram fermenitantem, ac attollcntem , ponere trigidam nihil erubuit.
TTI .VA xit mo ad imbumoribus, quattuorq; ex elementis animalia,& entia resis Iliquae omnia composita esse Hippocrates malς cocludit, quod omnia ubi cor rupuntii si res xesolui videntur, quae illissimili sint;in ea scilicet singula,
119쪽
est a Timptio, imaque nec, si sit vera, quod Hippocrati declarandum est, declarat.
Etenim ,&si artificum opera, quae e rebus componula . ur,quibus,quae insunt nature,
non ijs donais sint viribus, quibus sese mutuo imminuant, perdantque, in easdem res, e quibus composita sunt, resolliuntur; non tame idem iis euenire existiniare licet, quae e multis quidem effecta sunt, non in propria seruatis natura, sed omnibus mutua actione immutatis,& una omnibus natura, dispositione Decie donatis, longeq;
earu qualibet a propria diuersa. Quae.c mutuo in se ipsas agunt nat ura , calor, trigii que, sibi ipsis coire non sustinen t: & se se utrumque, qualecumq. facta est,e proprijs in alienas sedes effundendi,&contraiium ijs praei nexistens, deturbandi, seseq; in ijs constituendi facultatem, appetitumque numqua deponit. Necessario igitur quae a diuersis constituta sunt entia naturis, ubi sibi ipsis apponuntur, & magis etiam ubi immiscentur, nisi quaepiam eorum uni in existens natura adeo vitibus reliquas exuperet omnes, ut eas dum penitus perdit, nihil ab aliis imminuatur, sed illa non valde diis
rentibus agant viribus, ut una tandem, at benet rcliquis imminuta supersit natura , Unum prorsus,idemq; in ens,quae coiere res agantur oportet.Quod quidem ens ex peranti rei propius ,& ab aliis magis dimotum, at ab Omnibus ccrte diuersum erit. Quocirca, si vera sit Hippocratis assumptio,&quae corrumpuntur,in ea,e quibus costituta sunt, resoluenda sint; quae multis quidem e rebus, at omnibus mutua adtione immutatis,&ab agentibus naturis constituta sunt, nequaquam ea singulas in res quibus constituta apparent, nec vero illarum vitam,quae nimirum periere, inque alia actae sunt omnes rem, sed in abeuntem naturam, a qua, & in remanentem molem, Equa eis eri erant, resoluentur. Tum vno a calore entia omnia, animalia ,&quae,cu
iuimodi animalia sunt, bene calida, molliaque, di laxa, beneq; dissimilaria constit Ra, in res, que igni, aeri, aquς, & torae similes sint, resolui postunt, & iam resoluuntur. Id enim cit caloris ingenium , ut molein, cui inest, atten; et; at non veluti saltu, nihil in medias actam dit politiones, in lummam statim agat tenuitatem ed emollit catu primum, laxatque . mox fluidain, postremo tenuissimam reddit. Et moles ipsa Mon cuiusui particeps dii posit onis ingenitar tenuitati cuiuis, sed paulo densior,qugcsi summae tantum, laxior vero filioribus etiam egressum praebet. Itaque animalia dudum demortuorum carnibus, veluti & e x tuorum,quia nihil eae adhuc, aut modica quid laxata sunt, tenuitas sorte quali sui res nimii igni, & acri similis, at non certa si res vlli Habuntur. Paulo poli carnibus multo mollioribus, laxioribusque factis, illis etiam 'ci nimirum aqus persimili egrcssias patet. Crassissima ipsarum portio,que, neque in vapores, neque i ii iluores verti dum potuit, tenuitate, qua immixta mustiis erat, spoliata omni, ac magis in seipsain conspissata,in rem terrae limitem concre scit. Viuoru porro animalium carnes, & si ab in existente calore assidue emolliuntur,ci laxantur, ac in fluores aguntur, nihil tamen molliores, laxioresque fiunt; nulliq; ex ijs nihil a motu concalefactis, adapertisque et nutant fluores: quod quae e ruoribus evenis elapsis, ineasque illapsis adnascuntur carnes, sicuti ne earu moles, quanti'tasque imminuatur, ita ne dispositio immutetur, praestant.
. ANNUM IN QUATTVOR 'ARTE f MALE DIVIDIT, ET EARUM
si ιι singulis singulorum elementorum attribuit.
N N v M postremo quattuor in partes diuidens Hippocrates,& eos singulis
elementoru si ngulorum naturas.Veri .s calor humiditatemq;, Aestati calo re,siccitatemq., & siccitate Aut uno irigus . ,& frigus Hyemi, humiditateq. attribuens, adeo positionis tenax est,ut ea dummodo teneat, firmetq. , sensum ipsum
dimittere talis veretur. Ipse. n. sensus non diuersis quattuor elemctorum viribus, sed
120쪽
diueis solis ad terras diressioni anni diuersitatem assignanda docet.Namq; ibi aestas,& maior fit calor, ubi magis directus sol imminet. Et ibi hyems fit, magisq; viget triasus, ubi maxime obliquus fit sol. Atq; meridionalibus in terris, quibus perpetuo direnus,vel directo proximus imi net sol, paruum, vel nullum frigus unquam, sed magnus Perpetuo sentitur calor.In valde borealibus, quibus valde obliquus fit sol,nullus citus angit unquaiscd perpetuo viget frigus. No quidem hoc esse ui elementoru vires anni
lepora scelentur.Quandoquide aeque cum clamcta sint ubiq; , acadesse Oporteat, ipsoru itide vires aequales ubiq; erunt.Quod si xt confitendum cit calore,qui ad nos aduenit, a solatu ri,ac intermedia elenunta,&ipsam etia terram a sole calefieri,&immutari eam cofiteatur; non reliquis ex clemetis mutuo a seipsis immutatis, sed una e te ra, unoq; a sole entia queuis constitui, & una prorsus terram,c umq; vir u prima corpora ponat necesse est. Et in entia, quae ex ipsa enascun tur, terra ut agatur,calciaciem da tantum, ollienda, sundenda cum sit; quod utrumq. unus agere potest calor, &νnus Oino solis calor, moderatus praesertim ubi cst,agere videtur; ad illorum costit tionem alia corpora aifferre sano homini non couenit.Quorum praesertim corporum Portio nulla unqua, nec actio etiam ulla ad terram descendit: quin ipsa liquido e te ra enascuntur ola. Praeterea, si id anni tempus,Ver,Autumnusq; ponendu est; in quo nec calor nos, nec irigus molestia assicit ulla, in mediarum regionum multis nullum Ver, nec Autunus est ullus. In multis. n.hyemale frigus frivus calor,&hunc illud excipit. In nullis certE quod si singula anni tepora elementis singulis respondeant . fieri oportebat Ver, Autumnusq; aequale aestati,atq; hyemi sortiti sunt tempus; sed in otibus illis lis longe sunt diuturniores. Adhee, quid ab autuno ver differat sentire no licet: qnquidem idem vere,qui autumno calori&csdem propemodu in utroq;fiunt pluviae: &aeque utrumq; , ubi pluuiu est, frigidum,& calidum, ubi serenum. Signum cer te,quod Hippocratem impulit, ut ver calidum, humidumq; , autumnum trigidu ,sio. cumq; poneret,si verum sit, sensum sane,& ipsius amplius positiones euertet.Nam isti,gido iub coelo concoctiones ora melius fiunt :& qui irigidas incolu ni terras, vel satis siccs eae si sint, plurimo,liquido, rubro abundat sanguine. Quin ips in primis Hippocrati , ct res hyeme calidissimi videntur. o fit,ut si frigidus sit aut unus, non atra bulis multa, nec trigidus,crassusq; , & niger sanguiςsed illa nulla prorsus uit modica,&hic calidus, liquid usq; , & ruber siet; eoq; ctiam amplius, si siccus sit.Insuper sicco in ambiente tenuior, quam in humido fit aer qui minore ingenito sanguini ad ijcit mo lem Quare si frigidior, crassior,& niger autumno est sanguis, no autumnalis id aeris frigiditas, siccitasq; efficit, scd calor potius, qui vehemens ubi est, tenuiores, calidi resq; sanguinis partes in summam agit tenuitatem, camq; educit omne. At forte qui huiusmodi est, no avisino,sed aestate con fedius est. Pituita porro,si non eam intestigit re,quae sanguini immixta eandem pituite sortita est spiciem, at logissime a pituite ab est natura semen Oino est;sta ea intestigit,qus ventriculo,uetriq; in ethnitrum fanhest, hyeme copiosiorem fieri Hippocratem docuisse; cui ventres hyeme calidissimi vi dentur. Verum, si copiosior hyeme lit,crassior ea chyli portio est,a nimio calore superassata, tenuioribus sui partib' spoliata,& viscosa facta: vel est humor e cerebro expressus,ab ambiςtς sngmς presso Nes e crassotibus vaporibus, qualm Diuio siti, co o. ct terra madefacta fiunt,in cerebrum illapsis,ibiq; concretis factus est,&in ventricula delapsus. In hunc modum facta si sit, vel si externi aeris opera, at non certE ab ipsius
viribus ventriculi calorem exuperantibus, nec earum omnino actione qua utiq; con
fici eam oporteat, si aeris naturis eius confectio tribuenda est; sed 'lut rex acciden quodam iactam esse existimandum cssima bres inditia, quibus Hippocrates rerum omnium agetia principia calorem, frigus, humiditatem, siccitatem esse, di ignem ab iis, aerum, aquam terram primo constituta, tum iis sibi ipsis commixtis,entia reliqua omnia coposita tae, colligere ridetur ,infirmissima sunt.Nec Empedocles, nec O -