장음표시 사용
41쪽
signata, alioqui si a Deo seruantur in sacrae scripturae meditatione quid reliquuest quin stelicissime vivant saltem scelicitate humana , siquidem humana steliotas, ut docent Plato, & Aristoteles in rerum diuinarum contemplatione est sita, & multo maior ii cerit stelicitas quam humana,siquidem Aristoteles duplicem ficit humanam scelicitate alteram quam humanam vocat, alteram quam humana conditione maiorem putat,cum homo in terra positus totus m Dei & rerum diuinarum coptemplatione est fixus. Adde tu,si est fixus in co- templatione rerum diuiuarum,non pro
captu humano, sed pro inspiratione &reuelatione Spiritus S. Iudaeos scelicissi. mos essedc dignos prςmio sempiternae Delicitatis,quippe iuxta quosdam seruatur n eo in vita optima,in Vita contemplativa rerum diuinarum, quae habeat necesse est iuxta Philosopho ro funda
mento vitam activam alioqui non con
templabitur bene. Et illuli adde, sal sumfu turum,si hoc recipias, quod sancti patres alunt, Iudam; iuxta Esaiam, librum esse obsignatum audaeos esse caecos, α duces caecorum , quod dixit Dominus, qui pote si seruantur a Domino in contemplatione scripturae sacrς,vident ergo aeripturam Sc Iudaei sunt, fallit ergo Paulus & fallitur, quum interpretaturillud,mensam,id est scripturam suturam
Iudaeis in scandalum. Procopius. I 22.in terpretans hunc locum,Nunc,inquit, L rael orbatus omnibus, quae sunt in lege, Veluti expectat Christit, dum redeat ex Vocatione nationum, H se quoque ad se Vocet. Non sedet ergo Synagogavi matrona honesta & pudica domi expectas virum suum. Matrona honesta, & pudica Synagoga dicetur quae fornicatur cuseptem Uxmonibus quos spiritus immudiissecum ad illam duxit quum illa Recem gloriae in crucem sustulit, virum
suum expectat Deum, scilicet, i quo ii
bellum accepit repudij. Sedet vidua honesta domi Synagoga expectana Virum
suum,quae quotidie Christo maledicit'Christum & Christianos exsecratur Cyrillus in Genes M.f. ioo. ct de spiritu &
dua quidem & eiecta iacet synagoga
propter impietatem admissam in Christum , perseverans in peccatiso in spoliatione rerum omnium spiritalium, &per tam longa temporum interualla pertinax dies multos expectabis me Hebraice ad verbum, dies multos sedebis mihi.Hieronymus quum aliis locis,tum in cap.3. Abacuc in illa verba. Egregiis
est in salutem populi ,est quosdam semi Christianos ludaice transtulisse locum
illum,& IudammRquilam interpretatum fetisse eundem allum locum,ac si esset Christianus quae eo dixerim,ut appareat interpretem Iudaeuha, etiam quum ad verbum vertit scripturam transferre .
Christiane. Unde sibi pluribus dixi
tran stationem tax Iudaeorum trecentis annis ante aduentum Domini editam auro contra,gemmis, margaritis, rebus p mnibus pretiosissimis emendam , α aestimandam esse,quod tanto ante tempore. Christum Dominum quoquo tς vertas personat, ct Christi mysteri)sgentium aures circumsonat. Vtina Iudae rum fraude non esset trunca & lacera,suit enim apud illos per annos triginta supra octingentos & eo amplius.Quods hoc fit, ut docet Hieronymus verbum verbo redditur, quid futurum putas,cum interpres necesse habet ex antecedentibus &consequentibus Prophetae sensa exprimere. Quod fit hoc loco de quo agimus,necesse est,ut Iudaeus Iud um sensum exprimat, Christianus Christianum, ergo pro dies multos sedebis mihi quod Hebraice est D.Hicro. ex antecedentibus & consequentibus interpretatur,idest, expectabis me, sciliacet, dum Egentibus ad te redeam, quia cum introierit plenitudo gentium, ILrael saluus fiet, ut interpretantur etiam patres veteres, quos retuli, ut sit sedebis
mihi die a multos, idem quod, sedebis
42쪽
es pectando me dies multos quia recipe .re me noluitti, expectabis dum ad te redeo in conium matione secutorii. xviri ad verbum reddidere lectionem Hebraeam, qui alioqui ipsos sensus sacros exprimere sodent, hoc loco verbum verbo reddunt πολM.q -'ι μοι καλ ι dies multos sedebis mihi, non apud me, nec enim congruit antecedentibus, nec consequentibus,nec sanctorum patrum tabluι lanientiae. Iec rei veritati.Non enim maconsultius aret apud Dominum Synagoga , quae inspiciatur. quotidie diris Christum deuouet,&execratur Christi nomen,& Christianos,&libellum repudij accepit: quomodo ergo manet apud Deum, quae Dei domo excluia e ertenda est ergo Graeca lectio ad verbum: dies multos sedebis mihi.Theodoritus sedebis incredula,&per. fida cessans venire ad me, non veniens ad me, vel ut supra interpretati sumus ex D.HIEoonymo.Sed inquies altera lectio Lis virorum est non καθινη sedebis mihi sed καθήαη επ'ε Esto ut haec posterior lectio vera esset,neque sic fideliter interpres translationis LXX vis rorum transtulit, sedebis apud me Melius translaturus , aduersus me, nam etiam cum casu dandi significare aduersum idque frequentissime docet Eu-1t ullius in.49.iliados rapiodlam,hoc veritati,dc rerum euentui,qui est scripturae optimus interpres, congruit: nam per
mille quingentos septuaginta quinque annos ledes Synagoga Christu,& Christianos oppugnans, & exsecrans, & detestans bellum aduersum Christum gerens immortale. Et Hebraice quae hoc loco est cum pro nomine primae persons affixo solet significare aduersum me. Id docet Eustathius Iliad. 19. ε significareέναντιοτιτα. Cu accusativo inquies:
etlacu casu dadi. Nisi velis sibi cotrariuesse prophetam, qui cap a.dicit: Ipsa no
Or mea,& ego non vir eius. No enim
casta,a fit p3dica est synag 'ga quae adoario Do istini exulat,& fornicaturper tot annor idola colens. Hebraice ea imo,
sornicaberis, non coles idola , & non
eris viro: hoc est non eris aucta viro.Nec enim est iuncta Deo, quem negat trinudi unum.Sed & ego e pectabo te: neb. est ad verbum.Sed etiam ego tibi, subaudiuit Hiero. verbum superius sedebo, per zeuma a superiori, ut sit, & etia ego tibi sedebo, id est , expectabo te conuenienter antecedentibus, &sequentibus I xx reddidere ut supra quod inepte verteretur,sic ego apud tessi enim Dominus apud Synagogam est, mendax est prophetia, quae gloriam Domini migrantem ex templo Domini describit: mendax losephus, qui in vastitate
Hierololymorum, auditam. UTescribit dicentium angelorum vocem in tem
plo Domini, Relinquamus has sedes. Abierat ex templo Domini gloria, Dominum sequuntur Angeli, cic relinquut sedes, quas Dominus deleruerat: lectio Lxx verterida latine erat conuenienter antecedentibus & consequentibus , ut diximus res stathio. Et mo aduersum te: ut enim supra dixerat Synagogam sessuram aduersum Dominu, ita nunc Dominus se quociue futurum ait multos dies aduectu ita synagogam . mala malis
cumulans, perPetua captiuitate eam castigans, dc miserils innumeris, & quanquam Dominus ludaeos ruasis obruat, tamen, ut Athlaias, minus eius adhue excelsa,id est,in Iudaeo extenta, ut honponat puniendi modum: non vi qθida putat mila quae Synagoga palstur, cu mutanda uberioribus bonis. Sanctorum haec conditio est Dei assima , ut pro malis,quae patiuntur, accipiant praemia quae neciaulus vidit, dae. 'bri talis Sy nagogae conditio,inata, quae hicpatiunctur excipiento oeni sempitem e.
D. HIERO. Quia dies multo j edebunt si ij Israel sine rege sine principe,& sine sacrificio, 5
43쪽
b, paelum exi uetente rege, nec priuri-pe,'ri'c exisitate acrificio, nec ex lente altiiri,nesse erilotio Ugustinus . . de septem Dulcirij
- quaestionibus lib. I. qiMess. s. 6 O ee quoque Propheta in qu cum praenunclaret tempus ludaeorum quale nuchabent .Qiaoniam diebus ait multis sedebunt filij lsrael sine Rege, sine principe,
sine lacerdotio,sine altari, sine sacrificio, sine manifestitionibus. Sic nunc esse Iudaeos ambigit nemo. Haec Augustinus. Turbent 'unc,quae velint Iudaei, & IudaiZantes.Hςc dirierat Augustinus quadrinrentesimoplus minus anno a Christi patali quanto acrius & vehementius nos eadem haec uicemus a Christi Domini aduent millesimo qu gete sinio Octogesimo anno promittat tibi somnia mera Iudae. eisque nostri faueant,&promittant Synagogae labinum, quos minc patitur, praenua futura uberrima. Quod si cum ludaeis sperant in s ne seculorum Cluilium, qui Antichrillus erit, redarguit illorum Iomnia mera, ut cum
Hieronymo loq*ar, illud'at ic/nium de temporibus Christi. Non ausuetur scerptrum de da,mille quingenti, dc Octoginta abiere anni postquam ablatum esticentrum de Iuda quid somniant ergo Hebdom dii Danielis totidem ante an nis sunt transactae, quomodo ergo no venit Christus t post Christum occisum statuta est sempiterna desolatio Iudaeae, Ut praedictum erat 1 Daniele quid expe ctant ergo cum videan hanc uel olationem perstare per mille qujΠῖςntO4annos Nescies inquient aliter haec legi explanari a tu sis scio, omnia vitiant seri ludae , t m Augη mn S de civi
tate Dei lib. Is c p. 28. tam planaputat
terpretatione non putaret egere ,& esse qualia manifesta maxime scripturae te-yimonia, quae Veteres patre non putat luterpretanda.SubietatAugustinus quis non videat nunc sic esse Ius Osi Oriste . nes Periar.lib. cap. I. refellens Iudaeos
ait. Quid vero dicendum est, quod de
Ch cisto prophetς ante praedixerint non celsaturos principes ex Iuda, nec duces defcemore eius usque quo veniat ille cui repositum est, mani stisiime apparet ex his, quae hodie percidentur, quia ex temporibus Christi apud Iudaeos ubtra reges non eΣtiterunt. Addit Orig. Sed & illae iactationes Iudaicae de templi magnificentia, de altaris insignibus,ce habitu sacerdotali, de quibus nons lu m I udaei,ut dixit Origenes, sedIudaizantes mirabili quadam animi sui iucunditate disceptant, Ic splendidissimo, ut
apsi arbitrantur verborum ambitu,qua
si non putere iam deberent illa. L quasi non relicta sint,sicut tugurium in cucumerario, quod dixit Esaias. Seu pergit Origenes omnia destructa sunt,compleoaeli propheta illa: per dies multos ledebunt fila Israel sine rege,sine principe. quin Orig. Si veru est defecisse principem ex Iuda,& duce de foc 0re eius,si verum est dies mulcos sede re filios Israel sine rege,sine principe,sine sacerdotesne altari, utique ex quo subuersum est templum, Peque os cruntur hostiae aeque altare inuenitur, neque sacerdotium,constat ergo venisse Christuqui expectabatur.Haec omnia tam acri-tcrorige.aduersus Iudςos quia haec duo inter alia multa sunt aduertus Iudaeos fir missima & insolubilia argumet quibus refellitur impietas Iudaica, nerim retur
quisqua quod aduersus hos duos,pphctarii locos Iudaei & qui rabinica lectantur,ta multa mpliantur.Lege Hiero. Torno.'. ad Marcellam sub fine Sed h c ita omnes sacri scriptores interpretantur. .
44쪽
Ephod super humerale summi sacer
dotis, pallium summi lacerdotis, quod erat vestis suprema quae ipsum tegebat, pro hac accipiendum esse Ephod hoc loco docent Lxx. viri sui pro Ephod reddidere sacerdotium, ut doceat vestem sacerdotis sumi pro ipso sacerdotio, hoc est: diebus multis sedebunt filij
Israel, nec existente rege , nec principe nec sacrificio, nec altari,nec sacerdo. tio, nec manifestatione: pendet enim a
superioribus, quibus praedixit Propheta, futuros Iudaeos quales nunc sunt ,&fuere ad nostra usque tempora post pasisionem Christi, sine rege, sine principe, sine templo, sine sacrificio , sine altari. Me pallio sacerdotali, quod interpretantur Lxx, id est , sine iacerdotio. Ee
Ephod quidem quod est pallium face
dotis ante vastitatem Iudaeae coepit esse sub potestate Romanorum, &seruari in arce Hierosolymorum , cui nomen erat Antonia, a quibus, quum sacrificandum erat, summus sacerdos petere eam habebat necesse, ut leges apud losephum de antiquitate libro vigesimo, capite primo: desacra veste pontificia, quae sub Romanorum potestate erat, tanquam futura apud Romanos, apud sumum Pontificem Romanorum : de Veste pontificia, quae sub Romanis Im- eratoribus erat , & ex quo tempore esse coepit sub Imperatoribus Romanis, dixerat Iosephus multa libro de antiquitate. ID cap. postremo. Theraphin ait R. Abraham imaginem esse, in qua
viderentur res futurae : quanquam rabini multa de hac voce mentiantur, non tamen ut negent,quod diximus, verum esse imaginem esse in qua viderentur res futurae,aut fuisse pretiosos lapides in humero summi sacerdotis, quibus admirando quodam fulgore Dei praesem
tia manifestabatur quum aderat opem laturus Iudaeis,ut docet Iosephus de anquitate lib.f. cap. Io. ct Chrysostomus
tomo.F.oratione. . aduersus Iudaeos,ubi
argumentis multis insolubilibus reuinacit Iudaeos , &ostendit aduenisse Christum:& argumenta illa insolubilia quΣ
cogunt Iuciaeos, aut varia dispunctione. aut unius duarumve litterarum flexu vitiare scripturam, aut etiam unius dictionis mutatione facta post tempora Diui Hieronymi claudit hoc argumento, quod retuli ex Iosepho Iudaeo: post tempora Christi splenuorem illum qui exc,riri solebat ex gemmia pretiosis quae in
veste sacerdotis erant, quuta Dominus aderat laturus opem, esse iam de sita
Sed dices Iosephum Iudaeum prodidisse splendorem illum pretiosorum la. 'pidu in veste summi sacerdotis quo praeientia Domini monstrabatur,& significabatur auxilium praesens Domini, ducentesimo anno ante sua tempora cessasse: unde constare dices cessasse ante tempora Christi centesimo & sexagesimoeanno. Ostendimus alibi, quod Iosephust Iudaeus esset, ex historia multa mutasse , ne proderet se & suos sed fac ita esseάvt prodidit Iosephus,ante vastitatem Iudaeae im minente summa ruina, quod Iu-dήi Christum non essent recepturi, au ferre eaepit singula, ut vestem summi se acerdotis, quam diximus fuisse sub Romanorum potestate , ct legem summi
sacerdotis, qua cautum Mati Vt unus esset tantum , erant enim duo tice
dotes summi temporibus Clirini,quod . ut ait Iosephus, lex vetus iam incipis bat antiquari e Ergo pro
Lxx,vertere manifestationem, interpre'
tali videlicet Theraphin essenapides illos pretiosos in sacra veste Pontificis summi, quibus praesentia Ddmus manisestabatur qui typus erat Christi ventu ri ad manifestahda hominibu&caelestia, ad clarificandum di nurustilanesim Pase m Hse,inibiis, ec spiritum salictum, iuxta illud: Manifestaui nomen tuum C hominis
45쪽
hominibus,& ita Christus Dominus, ut alibi dictum est ex sanctis patribus dici. tur in scriptura Veritas ct Manifesta, aio.Haec igitur manifestatio , quae sple-debat in gemmis pretiosis , typus erat Christi,qui oriturus erat ut sol splendi dissimus mundo, & editurus erat sum. mum splendorem in Apostolos miraculis, prodigijs, quibus intra breuissimum tempus totum Orbem ad Chri- sum conuertere homines pauperes, Idiotae, rudes litterarum praesentia spiritus sancti, scilicet, prodigijs innumerabilibus,quibus pr sentia filij Dei manifestabatur veluti in gemmis illis pretio- his: nam Apostolos appellatos esse lapides pretiolos, ostendimus in cap. 6o. Esaiat. Cessauit ergo Vmbra postquam venit veritas: cessauit splendo rgem ma-
tum vestis pontificij, quibus significabatur praesentia Domini venturi, postquam ut . sol splendidissimus illuxit Christus mundo , & splenduit in suis Apostolis gemmis pretiosissi mis. Huc llusit Cyrillus de spiritu dc littera. 23 r.
v tenim antequam dilucescat , iamiam sole orituro obscurantur as , obse ratur lueifer, ita iam aduentante Christo qui sol splendidissimus oriebatur sedentibus in tenebris dc umbra mortis obscurabantur ea quae diximus de le
D. HI ER O. Et post haec reuertentur filij Istael , & quaerent D mlhymi Deum suum David
regem suum, dc pavebunt ad Dominuti Mad bonum eius in nouissimo dierum.
i xx. Et post haec reuertentur f-pebuul iri Domino, in bonis eo iu
citui quaestionibus quaillione. e. cum docuisset Christum in scriptura Dauid appellari, idque multis eXemplis comprobasset, sub:ecit: Osee quoque
propheta cum pramunciasset ludatorum tempus, quale nunc habet, ct in Christum pollea credituros, eundem
Christum David nomine prophetauit, dicens: Quoniam multis diebus sede
bunt filij srael, dic. Sed quod ait Apo
stolus gentibus loquens. Sicut enim vos aliquando non credidistis Deo,
nunc autem misericordiam consequuti estis propter incredulitatem eorum ita & isti nunc non crediderunt in vestra misericordia, ut & ipsi misericordiam consequantur: hoc propheta iste tanto ante pramidens adiungit: & post haec reuertentur fili j Israel. Et inquirent Dominum Deum suum, & David regem suum , ct stupescent in Domino,&in bonis ipsius in nouissimis diebus. Ecce hic inquit Augustinus per David nomen prophetatus est Christus, quoniam quando ista prophetabantur, Da uid multo ante dormierat, Dominus Iesus ex eius semine fuerat in carne ven-xVIVS , propter quod prophetaco loquendi modo appellatur Christus David. Idem Augustinus de ciuitate Dei libro decimooctauo apit. 28. Illos, inquit, carnales Iudaeos, qui nunc Christo nolunt credere, olim, credituros, id est , filios eorum testatur propheta dicens. Quoniam diebus multis, dcc. Deinde & post haec reuertentur, &c. Et recitata prophetia subiecit:nihil ista prophetia manifestius, qua Dauid nomine significatus est Christus, qui ut ait Apostolus factus est de semine David te cundum carnem. Cyrillus de spiritu dclitura, quit citasset hunc locum totum, subiecit significari hoc vaticinio Iudaeorum conditione n qua nunc sunt,&Libuos futuros in Christo in nouissimis tesporibus,quu intrauerit plenitudo getiu:
sic appellariait Christu David, quod eΣ
46쪽
eius tribu sit oriturus. Et in principio
lib. ii.de spiritu &littera dem repetit,&in Genet de Patriarcha Iacob, ita hunc eundem locum interpretatur. Palaeologus di Butans aduersus Iudaeos,quum in hanc lententiam hunc locu citasset subiecit Clitatium Dominum appellatum Deum propter diuinitatem, verbis illis. Revertentur, inquit, ad Dominum
Deum suum, & propter humanitatem appellatum David regem suum, quod ex radice David processerit. Vbi enim, inquit bona Dauid in nouissimis diebus erant futura,& non solum simplicitet bona, sed quae stupore videntium animos imbuant, nili intelligas, quae nec oculus vidit,&c.sic Procopius pene verbis ijsdem in Gen.
P. H IE R O. Audite verbum Domini fili j Israel, quia iudiciu
Domini cum habitatoribus te rar, non est enim veritas, & non est misericordia,& non est scientia Dei in terra: maledictum, &mendacium, & homicidium, Scfurtum ,&adulterium in nundauerunt , M sanguis sanguinem tetigit.
habitantes terram , quia non est auritas, nec misericordia, neescientia Dei super terram: malediflio, . mendacium , homicidium, . furtum, Er adul
terium effusum est super terram, sanguinem insanguine miscent.
verba refert ad Dei plagas, quibus hominex malos assicit, ct quibus sce tera& stagitia hominum calligat, quae
quum nihil hic malos moueant,nec eos ad Deum conuertant, manet ps o dum carcer aeternus, & iugis alamma,
ct poena perpetua: si quidem prophe
ta clamat: Audite sermonem Domi
ni filii Israel, quia iudicium Domini.
est aduersus incolas terrae, eo quod nec misericordia , nec veritas, dcc Addiditque indignari Deum , quod agnitio .
Dei non sit in terra : nec Deus agnoscitur aut timetur: delicta mendaciorum, libidinum , fraudum . crudelitatis , impietatis, furoris Deus increpat, ct incusat, quod ad innocentiam nemo conuertitur. Quae verba Cypriani relari possunt, ut in uniuersum nobis
dicatur, puniri nos a Deo quidem , non corrigi tamen, & inter ipsas poenas malos nos esse adhuc, unde maiora multo mala importata nobis a Deo propter nostra peccata incurrimus, quod c stigati non resipiscimus , & incurrere omnia detrimenta malumus , quam a peccato discedere: quasi peccatores, si castigati malis non resipiscant, noa maneant cruciatus sempiterni. Et sielib. 3. testimoniorum Cypriani ad mirinum cap. 47. Probat hoc testimonio Osee delicto & merito nostro fieri velaboremus, nec Dei opem in omnibus sentiamus, dccitat totum hoc testim nium ad verbum . Et Chrysostomus de libello repudij. 3. 96i. illa verba sanguinem sanguine miscent eodem vide.
tur referre. Nam haec verba de crudelitate Iudaeorum interpretatur. Ei. s.
6s8. de prouidentia Dei lib. s. his Prophetae verbis illud argui ,quod non moco castigati a Deo non resipiscimus, sed ad deteriora progredimur. Et Verbis illis : execratio, α mendacium, &surtum , & adulterium , ct homicidium , effusa sunt in terra, &c. docet Chrysostomus licentiam peccandi ,
47쪽
ci copiam malitiae declarari. Qv d si ita
est, quaeresinςrito quomodo haec superioribus c0h reant, quit de exclusione Iudaeoru superiore capite dictu sit nec in Ecclesiam recipiendos Iudaeos usque ad snes sepulorum, quum intrauerit pleni ludo gentium: causam subiicit Propheta, quod centies propter immania flagitia castigati a Domino, non modo non uresipui dent a peccato, sed in dies magis ac magis fuerint dediti omnibus flagi. iij Et dium est supra, canonem elle in . terpretandae scripturae, quoties de Christo pr*d:ctum eli, aut de exclusione Iudaeorum, quod utrunque superiore capite hit faetum subi)ci crimen idololatriae,aut avaritiae,au t alia i celera.& flagitia: quod ea causa fuerit, ut permiserit Dominus eos occaecari, & indurari: &quod pater caelestis non traxerit ena ad Christum, iuxta illud. Nemo venit ad me, nisi pater cane stis traxerit eum: aut
quod magis puto, haec de Christi passione dicta sunt, ct vastitate Iudaeae post Christi crucem: tamen scriptura diuina talis est,ut dum praedicit Christi mysteriast iam instituat hominum mores ,&ad silmilia transferatur quod docet cano
scripturae a maioribus priscriptus:quod factum deprehendes in omnibus praedictionibus de ChristotelE , si attente sanctos patres legas. Dices, quomodo ergo intelligam quis sit proprius sensus , si ad haec atque ad illa, ct ad similia referri ea
videmus'facilis est responsio,ex antecedentibus & consequentibus facile in . telliges. Nam ex consequentibus & antecedentibus scripturam interpretari maXime a nostris, & a Iudaeis est obser uatus canon, quo nostri Iudaeos urgent,
ct ludaei quoque Christum oppugnare contendunt Thς phylactus: Nunquidhςc, inquit, dcc ii iii, dicuntur &deehristicidis Iu i , nori est veritas nec miserieordia Vςri entiri Christus est, ct e nitio Oci/-ix pnim: qui videt me videt & patrem mςum quem Iudςi non receperunc era: in ipsis imaledictio id
est, conuitium, appellabant enim Samaritanum , vini potorem, dicebant dimonium habere. Haee interpretatio
Theophylacti mihi multo magis placet duplici nomine, tum quia consei tit antecedentibus, ut dria, oc consequentibus;tum propter canonem praescrip
tum ab Augullino: quoties aliquid ex aequo referri potest ad Christum, d ad aliud , ad Christum esse referendum, quod finis scripturae est Christus, α
uod Cbristus, ct Apostoli prophetias
e Christo esse scriptas nos docent. Sic igitur conuenienter his, haec interpretabimur. Audite verbum Domini filii Israel, lilia iudicium Dominicum habitatoribus terrae. Ad iudicium vocat Dominus habitatores terrae, ipse ad Pilatu, ct ad Anam,&Caipham, ad iudicium est tractus,&in iudicio stetit humilis,ledentibus. Iudaeorum Princibus itabat rex
gloriae humilis iudicandus ' damnatus est: sed qui in iudicio humili siletit, postre turrectionem in iudicium vocat Iudaeos, & ludaeam vallat : quod apod
Esaiam cap. o. ait ipse. Perme haec tacta sunt vobis. Haec eadem apud Esaram dicta sunt cap. . vide ibi nostia commentaria. Ergo in passione tanquam agnos coram tondente in iudicio neci : post
crucem acerbissimas poenas a Iusaeis exegit, omnes incendio , ferro, fame, peste consumpsit. Non est enim veritas,
allegastis enim duos falsos testes, & appellastis Dominum seductorem: ct dixistis: seducit turbas, quum verc Intra vos dixeritis: hic est haeres, venate occidamus eum: quaesistis falsos testes aduersum Dominum, misistia legatos per totum orbem , ut docerent blas semare nomen Domini. Necaue misericordia: vere enim , ut est apud Hieremiam , ad-ue us Dominum nullis, tanquam leo
in silua, & Regem Gloria, quod ait La
ctantius, ut pecudem mactauerunt Iudaei: concordat hoc cum illo Euange-bi:&quem Prophetarum non occidistisi Et post cruce affectum Dominum
48쪽
immanes suistisin essieri in eos qui Christo crediderant. Procopius sanctos, inquit merscietes, & Apostolos,ut olim prophetas interfecistis, postqua dixistis: Hic eit haeres. Et non e1t scientia Dei in terra: noluere enim recipere in Iudaea lucem Euangelis cinaledictu quum diceretur Dominus Samaritanus, vini poto siquid hunc auditis: mendacium quusubornauerunt Iudaei cuilodes sepulchri, ut dicerent f ablatum furto a Discipulis corpus Domini, quum dicebant in Beelzebubeiicit daemonia & furtum Theophylactus: Erat in ipsis furtu , quuIudam subornauerunt, ut Christum Dominum triginta argenteis eis venderet: vox Graeca&Hebraea verti potest fur:& referri potest ad illud, tanquan id latronem existis ad me:&ad illud cruci fixus est Dominus inter duos latrones, eri crederetur Dominus occisus ut fur, &sanguinem languini miscuerunt nec erat modus fundendi sanguinis martyrum Domini, dc discipulorum Domini.Theophylactus: sanguini Prophetarum sanguinem Domini & Martyrum miscuerunt. Chrysostomus etia in cap. a x . Matthaei Homelia. 69. eodem refert hunc locum adulterium Procopius in Gene adulterium fecit Synagoga, quuse dederet voluptatibus, & lacrificaret idolis :& infra idem Procopius: adulterium fecit Synagoga quum relicta Dei doctrina mandata hominum d cebat : & quum adulterabat scripturas,quum eius sacros sensus peruertebat α deflectebat alio: ut auerteret plebem a Christo. H e Procopius&nunc nostris temporibus adulterat multo magis ,& tamen habet suos amatores, α studiosissimos amatores. Et adulterium fuit etiam, quum dicente Pilato: Regem vestrum crucifigam' populus respondit:Non habemus regem nisi Caesarem: erat enim Synagoga matrimonio cum Deo colunctae, relicto ergo marito Deo praeoptat adulterum Caelarem.
Comment D. HI E R O. Propter hoc lugebit terra, Sc infirmabitur omnis qui habitat in ea , in bestia agri,& in volucri caeli, sed & pisces
unusquisque non iudicet,&non arguatur vir, populus enim tuus sicut hi qui conidi dicunt sacerdoti,& corrues hodie, & corruet etiam propheta tecum. L XX. Ideo lugebit terra cum omnis bus qui habitant in ea, cum bes satri, cum volatilibus caeli, pisces maris dem
cient,)t nullus,nec iudicet, nec ar Patqκfθμam, at populus meus si sacer-hs, cui contradicitur, cir insirmabitur per diem, T infirmabitur, Propheta
THeophylacti commentaria hic vetustate sunt corrosa , tamen haec omnia ad vastitatem Iudaeae referre videtur,qua vastatos ait, & deletos non solum locupletes, qui bestiarum instar de
animantium venulatorum,&auium rapacium in pauperes irruebant , sed reliquam quoq; turbam, quod factum sub Adriano Imperatore leges apud Di nem. Nam sub Vespasiano pauperum multa millia liberi abire sunt permissi: ostea sub Adriano promiscue omnes erro & igni consumpti sunt. Iuxta hac sententiam sic interpretabimur Propter hoc lugebit terra, vastabitur Iudaea post crucem Domini,&quae erant amoenis. sima,& habitatoribus frequentissima in vastitate redacta lachrymas excitabusi&luctu omnibus qui ea viderant, ut ait Iosephus quualiis locis, tu in prooemiolasti libri d bello Iudaico in firmabitur omnia qui habitat in ea quasi dicat: omnes Iudςoru exercitus,& multitudo omnis Iudaeorum Hierosolyma costuxerat,
49쪽
quae viribus humanis inexpugnabilis videbatur: & tanta fames & pestis in Hierosolymitas obsessos a Romanis cetpit saeuire, ut redacti omnes in maciem non possent contra Romanos stare, nec arma tenere manibus,vt. s. lib. de bello
Iudaico leges. In bestia agri, & in volucri caeli praedicitur dira fames, quae italo tempore suit, inopia rerum omnisi. Verumtamen unusquisque non iudicet, & hoc aliud malum erat, quo nihil miserius esse potuit. Iudaei obsessi, Romanis Hierololymissoris armis Romanorum Oppugnabantur acerrime,
intus fame, dc peste peribant:& tyrannorum seditioniblis,passim a seditiosis hominibus caedebantur Iudaei, per vias necabantur, vapulabant , spoliabantur, Principes Iudaeorum sustibus caedebantur,nec erat qui argueret, qui reprehenderet, aut doleret factum, aut Vetaret, nec aduersus quenquam erat iudicium: ita peribat Iudaeorum multitudo foris Romanorum armis, intra muros peste, fame, tyrannorum armis, nec iudicium erat aduersus tyrannos, nec qui prohiberet, nec qui auderet hiscere,sic haec Iosephus. Ergo unul quisque non iudicet, vel vi Lxx dixere, ut nullus nec iudicet, id est, haec mala eos Rement, ut nemo audeat dicere malefactum, nec audeat factum reprehendere. Populus enim tuus sicut qui contradicit sacerdoti causa redditur vastitatis Iudaeae, quod uniuersus populus Iudaeorum insurrexit aduersus Christum , qui sacerdos in aeternum est secundum ordinem Melchisedech , & contradixit Christo dicens : Non habemus Regem nisi Caes rem , di fuit sicut populus contradicens suo sacerdoti Christo, sic Theophyloctu, hae intellexisse videturmam quamuis eius in h*ς ιος- Commentaria de*derentur ca/Πς x-men haec verba : ubi nunc Rpud Hebraeos qui repulere --Cdrinitiam ς Quet verba ar- euant Tuc Phy Rctum 1uperiora verinia de Christo ucς dote futile interpre
tatum dc subiecisse postea,ideo priuatos Iud os sacerdotio, quod Christum sacerdotem in aeternum s cundum ore, nem Melchi ledech a se repulerint. Et corrues hodie, di corruet etiam Propheta tecum habuere Iudaei quum obsiderentur a Romanis pseudoprophetas qui eos decepere, qui Dei ope illis iamiam assuturam pollicebantur, di in causa fuere cur Iudaei non se dederint Romanis, ut legesapud Iosephum de bello Iudaico lib. 6.Perituros ait Iudaeos, ct ipsos pseudoprophetas qui eos decepere simul quoci factum esto histora euem
matrem tuam, conticuit populus meus eo quod non habueriOscientiam, quia tu scientiam repulisti repellam te, ne sacerdotio fungaris mihi:& oblita es legis Dei tui, obliviscar filiorum tuo-
Ium,& ego: secundum multitudinem eorum sic peccauerunt mihi,gloriam eorum in ignominiam commutabo.
tuum isti miratus es populns meus quasnon babens scientiam, quiuesentiam repubisti repellam te, . ego nesacerdotio fungaris mihi. , oblita es legis Dei
tui,obliui cur filiorum lxorum, ego. secundum multitudinem eorumsic pe cauerunt mihi gloriam eorum in ignominiam ponam.
da, quam interpretantur lancti inde nostram vulgatam explanabimus. Hunc
50쪽
Hunc locum citat Alexander Papa Epistoli a. de causis &grauaminibus sacerdotum, & iuxta canonem , de quo in principium huius capitis diximus, ad similia refert. Omnes enim prophetiae de Christo,praesertim qu aduersus ludaeos dicuntur,ad nos referri possunt, si in si . in ilia crimina inciderimus:quod passim fieri in sanctis patribus reperies. Nocti
assimilavi matrem tuam, dixi commentaria T heophylicti hoc loco vetusta
te esse exaesa. Athanasius de communi
essentia Patris &fiiij, &spiritus sancti
cap. . probat Iudaeos filios tenebrarum
appellari, & hoc loco Osee id probaudi octi comparaui matrem tuam, & exponens quid esset nox ubdidit talis redditus est populus meus,qualis qui cognitionem non habet. Ergo, inquit Athanasius,ubi cos nitio,ibi est lux: ubi ignoratio,ibi tenebrae. Unde Apostolus nos
non sumus si ij noctis, & tenebrarum, sed filii lucis,& diei. Et probat Athan
sus ex Hieremia lumen fuisse ablatum a Iudaeis occiso Christo, scilicet, assimilata nocti Synagoga est mater Iudaici Populi. Procopius. sa. Nocti assimilaut matrem tuam. Qui discessita lumine, inquit,in tenebris est, & qui a Deo,qui est scientia,& sapientia discedit, est in igninratione. Nam qui se occultant a lumine, non intelligunt diuinam resurrectionem. Cyrillus de spiritu & littera. ia8. de Hierusalem hoc interpretatur, quod idola coleret certe non interpretatur de decem tribubus. Consuetuao, inquies, est diuinitus inspiratae scripturae , Nocti assimilare eos, qui cognitionem Dei nohabent, ut Dominus ad Hierusalem dixit:Noctialsimilavi matrem tuam, assimilatus est populus tanquam non habens cognitionem. Assimilatus est
populus quasi non habens scientiam quod Athanasius legit : talis redditus est populus meus, qualis qui cognitionem non habet: iam hoc interpretati sumus ex Athanasio. Theophylactus:
quod repulit Iudaeorum populus a se
a Corimc nt. Christum qui est vera cognitio &vera
scientia,&verum lumen. Iuxta in te
iretationem Theophylacti vulgatam
ic interpretabimur: Nocte tacere feci matrem tuam. Nam verbum Hebraeum tacere feci significat& assimilare,Quodvna nocte capta est ab Idum faHierusalem ut distes ex losepho,illa in. quam quae ineaepugnabilis esse videba. tur una nocte est capta iuxta prophet rum praedictiones. Putabant Iudaei, ita muniisse Hierusalem , ut humanis viribus expugnari non posse videretur, &tamen una nocte capta est, & conticuit capta occisis principibus Iudaeorum colicuit quodue populus. Nam reliquum bellum Iudaicum in Hierosolymorum obsidione fuit: utrum esset Idum rum, a quibus erat capta , an Romanorum, qui eos obsidebant: conticuit ergo populus, eo quod non habuerit scientiam repullo Christo,scilicet,in quo erat the laurus scientiae ,& sapientiae: ut interpretatur Theophyl eius. Nam ideo urbs Hierosolyma & tota Iudaea vastata est, quod non receperit Christum, &illum
cruce assecerit. Quia tu scientiam repulisti repellam te ne sacerdotio fungaria mihi. Theophylactus: Quia tu repulisti prophetias de Christo, quia noluisti intelligere,repellam te a sacerdotio, cessare faciam vestras ceremonias ,& vestra sacrificia ne sacerdotiu sit apud Iudaeos exclusos ab Ecclesia. Chrysostomus. .
32s. hunc locum Osee citat, ut ostendat nunquam Deum hominem deserere, nisi ipse velli iuxta illud Euangelii: Quoties volui congregare vos sicut gallina cogregat filios suos'& iuxta illud: veni, ct no erat homo. Et bblita es legis Dei tui obliviscar filiorii tuoru&ego Theophylactuarelinquens ipsos,scilicet,& notrahes ipsos ad sacru baptisma, ermittens ut maneat in lege veteri. Secundia multitudinem eorum sic peccauerunt mihi. Theophylactus, ut sunt innum rabiles,ita eorum peccata aduersum me innumerabilia sunt.omnes simul in pas-