장음표시 사용
51쪽
sione mea contra me steterunt, praeter
eos intellige,qui Christo credidere: iuxta illud: respexi & non erat vir. Gloriam eorum in ignominiam commutabo. Theophylaetus: vastabo eos bello Romanorum, residuos ignominiosos relinquam captiuos, scilicet, &'miseros in summa ignominia: &a cruce Dominivstiue ad nostra tempora Uidemug eos ignominiosissimos apud omnes nationes.Qu maior ignominia inquit Theophylactu , quam quod filij regni erant,& fiiij adoptionis, ct excludenturi hanc ignominiam agnoscent aliquando, &
D. HIERO. Peccata populi mei comedent,& ad iniquitatem
eorum sublevabunt animas eorum, Sc erit sicut populus,sic sacerdos, de vilitabo super eum vias eius, & cogitationes eius reddam ei. L N. Feccata populi mei comedet, in iniquitatibus eorum accipient animas eo ri, T erilsicut populus d cf-cerdos V 2lciscar super eum Pias eius cogitationes illius reddam ei. CV illus in Leuitici cap. 6. lib. s.st:
sacerdotes peccata populi comedere debere: & citat in hanc sentetiam: peccata populi mei comedent: &Christum esse hostiam pro peccato, & face dotem simul,qui os teri hostiam, & commedere peccata populi, quia Deus noster ignis consumens est peccata, scilicet,quae purgat,quod sacerdotes eius ty pini fide saluatoris venturi faciebant: ergo qui comedere debebant peccata po' pus,populum ad peccata immania inci-
tabant.Idem ait Origenes in cap. 6. I cuitici Homelia. .is6.verbis ejidem. Theophy lactus:peccata,inquit,appellat obla, tiones pro peccatis:transit, ait, ad repre hendendos sacerdotes, qui oblationes
populi pro peccatis accipiunt, ct quum
tantos fructus populi colligant, non reprehendunt populum pro peccatis , sed ipsi spondet pro peccatis eorum. In noR, inquiunt, baec peccata recidant,& illorupeccatorum iudicium, & poena: ut qui ad Pilatu dixere: sanguis eius super nos,& super filios nostros: addidere igitur illis animos ad cruci affigendum Chri stum u erit sicut populus,sic sacerdos Theophylactus eadem poena afficietur populus,& sacerdo qui spopondit pro
animabus eorum, qui Christum astecera cruce: & uno ordine ducitur populus' sacerdotes: Ecce, inquit Theophylactus, dignitas sacerdotalis vertitur in ignominiam populi. Et visitabo super eum vias eius , & cogitationςs eius reddam eis. Theodotitus: vltus est enim Deus christicidarum Iud orum itiones, reditiones ad prehendendum Dominis,' ad trahendum ad Annam ct Caipham, ad Herodem, & Pilatum,& Iudaeorum
concilia, & consilia, quae coepere aduer sum Christum. Nam I xx pro cogitationes, reddidere consultationes, dc consislia.Isychius in Leuiticum lib. 7.Ipo.Peccata populi mei comedent: interpret tur,poenas sustinebunt pro peccatis populi mei, dignaque se pati peccatis suis
dicent: & si quaedam peccata sua confitentur, quaedam tegunt , qu in Christucommiserunt Haec Isychius: unde verba illa:& ad iniquitatem eorum subleuabunt animos eorum, videtur sic intellexisse:addent stimulos impietati Iudaeorum sacerdotes ipsi, ut Christum Dominum afficiant cruce. Alexander. PP. tΟ-mo primo consiliorum Epistola. a. quuhunc locum citasset,ait: Sacerdotes pro
populo interpellant, & populi peccata
comedunt: quia precibus suis & oblationibus ea deleant, atque consumant: qui
52쪽
quanto digniores sunt, lato facilius pro
nece stitatibus exaudiuntur. Multum
enim Valet, ait D. Iacobus, deprecatio iusti assidua. vita sacerdotis quantum valeat, & quomodo, te docebit Augustinusn D. Thomas, &alij Theologi,
nunc interpretationi prophetae operam
D. HIE RO. Et comedent,&Π5Ιaturabuntur, tornicati sunt, S a on cessauerunt, quqniam Dominum derelinquerunt in non custodiendo, rnicatio,&vinu, brietas auferunt cor.
Lxx. Et comedent, non implebuntur, fornicati sunt, . =ion dirigentur, quia Dominum dereliquerunt, γt non cuse odirent fornicationem,' hinum, . ebrietate Ucepit cor populi mei.
TH opbyl Ma dupliciter hunc lo
cum explicat: tum crebra Iudaeis ingera mala, & ua mala malis cumulabo,ut quemadmodu voraces alios cibos aliis ingerunt,& non satiantur tame, ita ipsi peccatoru fructus,id est, poenas meritas , comedet alios super alios, ut non videatur satiari: & ut helluones, quum multa ederint, videntur non edine: ita ipsi Iudaei innumeris calamitatibus ca-1tigati videbuntur non castigati, nec punit:lta poenas p nis cumulabo. Vel edetrabanted est, legent scripturam noctesct dies, ct eam versabunt manibus, nec
animae eorum alentur,sed esurientriuxta
illud Amos: laborabiit fame verbi Dei, quoniam panem qui de caelo descendit,
non edunt, & Christum a se repulerunt. Fornicati sunt & non cessauerunt. de
sacerdotibus , inquit Theophylactus, haec dicuntur,&de crimine idololatrici
quae fornicatio dicitur in scriptura.Dixi post vaticinia de Christo moris esse inscriptura,vt ait Procopius, subtexere crimen idololatriae,quasi dicat irritaverunt me in eo,qui non erat Deus, & ego irritabo eos in eo qui non est populus:& ibli praetulerunt mihi idolum, qui non est Deus,ego exclusis illis praeferam illis eu qui non est populus,populum gentium scilicet, qui quum pro dijs coleret lapides, ct ligna, indignus erat,qui populus
diceretur. Et ita in scriptur nationes semper fere bestiae agri appellantur, ferae, serpentes, indigni prorsus nomine hominu .Iudaei ergo colent idola quod est fornicari, nec impietati ponent modum, &ideo permissi sunt a Domino exc cari,& no agnoscere Christu, quoniam Dominum dereliquerunt in non custodiedo, derelictio Christo: ut enim dictum est Esaiae. 3.ablatum est a Iudaeis omne robur panis caelestis ,& omne robur aquae spiritus S.& ita ruere in omne nefas, nec poterant abstinere a nefario scelere,repulso a se Christo, & eius gratia quod declarant verba sequetia. Fornicatio,vinum, & ebrietas auferret cor, Iudaeorum , scilicet, Theophylactus ebrietas omnis animi perturbatio, omnis praua animi assectio, siue ea sit tibi do,aut superbia,ira,aut auarstia, ebrietas dicitur:& haec tam ad tempora prophetae, quam ad tempora Christi referre posse ait qui panem, qui e caelo descendit,Christum repulerunt: & legunt scripturas,& nihil promouent; & luunt peccatorum suorum poenas, nec finis poenarum : & quia nec ipsi peccandi finem faciunt. Ait ergo Theophylactus,etiam implicati sacerdotes erant idololatria, nec desistebant incaepto, volutabantur in viiijs, & libidinibus , nec faciebant peccandi finem.Dicuntur haec de sacerdotibus, siue ante Christi tempora, siue Christi temporum, qui cum h c eradicare ξ populo deberent, ipsi haec defendebant , ct Pharisaicam doctrinam tue
53쪽
D. HIE R O. Populus meus inrigno suo interrogauit,& baculus eius annuntiauit ei, spiritus enim fornicationum decepit eos , Sc fornicati sunt a Deo suo super capita montium sacrificabant,&super colles accendebant Thimiama,& subtus quercum,& populum, Sc Therebinthum,
quia bona erat umbra eiu S. L . Insmbolis eorum interrogabant, in Drgi uis annunciabant ei,
spiritu Drnicationis seducti sunt, . fornicati sunt a Deo suo, puper γern-
ces montium sacrificabant, ver cules immolabant, subter quercum p pulum z arborem 2mbrosam, quia b
PR opii canon, de quo superio i
commentario, in hunc locum est tran&ferendus: igitur praedictionibus de Christo, subiicitur crimen idololatriae: ut ostendatur haec esse causa exclusionis Iudaeorum , α Vocationis gentium: α quod apud Hieremiam, Opinor, petierunt a Domino,ut se relinqueret Dominus ambulare liberos, ut caeteras gentes: negauit Dominus se esse facturum, suo ad faceret , quae erat facturus: hoc est quo ad mitteretur Christus, postea se esse facturum. Misso itaque Christo secit quod Iudaei petebant .aimisit populuIudaeoru praeter reliquias quae saluae factae sunt, ct vocavit gentes. Describitur idololatria Iudaeoru , sacerdotes, inquit propheta,qui alios ab idololatria,& aliis criminibus erat auocaturi,& ad pietate& religione traductiari,quoties de re aliqua colatebatur, interrogabat di monas
ait Theophylactus,in lignis, in idolis cosulebant idola facta ex lignis & lapidi-
bus:vel ut vertere. Lm in symbolis, hoe est n signis, in auspici js, & volatu auiu,
in iecore animalium iu mo,in igne,&in virgis eorum vaticinabantur per vi gas, aut,& baculus eius annuciabit ei, id
est, diuinant per virgas ct sortilegia, α per alias daemonum praestigias spiritus fornicationum Theophstactu , id est, libido ardentissima colendi idola,& caeterorum vitiorum accendebant eos ad haec patranda, dc serebantur praecipites ad haec mala, quod eorum ardebant de-wderio vel spiritus fornicationum, daemon qui ad nanc idololatriam instipat, urgebat eos, quod singulis criminibus praesunt dae mones, qui cum ad omnia vitia impellant, pi aecipue tamen ad quaedam quibus pretiunt. Chrysostomus in Marcum Homelia. 6. Iais. interpretans hunc locum spiritus inquit, immundus
qui fuerat in Synagoga, & qui illos duxerat ad idololatriam, de quo Oseas, iritu fornicationis seducti sunt,sipiritus qui egressus fuerat de homine,& ibat in desertumn qu siuit sibi locum,& n6potuit inuenire: & alios daemones septem nequiores se tulit: & reuersus est in domum pristina n Synagogam. Et sornicati sunt a Deo suo, super capita montium sacrificabantoc. Theophylactus
in idololatria, ct caeteris vitiis volutabatum in vertice montium, in locis amoenia more nationum sub amoenissima
quaque arbore, Isychius in Leuiticulib. 6.hoc loco Osee ait, prohiberi Iudaeos, ne festiuitatibus nationum assuescerent, quae in summis montium verticibus, α locis amoenis fieri solebant. De hac re Cyrillus de spiritu & littera : an non aequum putas ut qui 1 Deo optiga O maximo ad cultum defecissent, nec admoniti centies resipiscere voluerint,absque ulla misericordia poenas luanti qui gloriosum Deum hac toties affecerint ignominia, ut lapides & saxa dura colere pro Dijs praeoptauerint , quam illum mundi opificem qui tot beneficia in illo scontuli uet.
54쪽
D. O. Ideo fornicabuntur filiae vestrae,&sponsae vestrae adulterae erunt, non visitabo super filias veitras quum fuerint fornicatae, M su per sponsas Vestras quum adulterauerint, quoniam ipsi cum meretricibus conuersabantur,& cum effoeminatis
sacrificabant, Sc populus non intelligens vapulabit.
LXX. propterea fornicabuntur filia vesbae, rhonse γestra metcbabuntur,. non rusitabo seversitias apes, ahquum fornicatae fuerint, γ' super On-
fas γestras quu adulterauerint, quonia si cum meretricibus commiscebanturis cum initiatis immolabant, . populus non intelligens adlinebat cum meretrice.
THeophylacius:propterea fornica
buntur filiς vestrae,&sponsae vestrae adulterae erunt: significat his propheta captiuas esse ducendas, & prostituendas tam filias quam uxores dominorum contumelijsmon visitabo supereas,permittam id fieri. Chrysostomus
oratione. .aduersus Iudaeos, argumen
tis insolubilibus reuincens Iudqorum impietate,inter alia, & hoc citat in principio. Et quum dixisset,vetari a Pruphetis extra templum Domini legi legem,
sic aduersum Iudaeos argumentatur.
Quum igitur ne legere quidem legem
fas fiterit extra ciuitatem,quomodo legem seruare potuerunt extra ciuitatemqHanc ob causam Dominus minitans Iudaeis dicit: Non visitabo filias vestras custuprum admiserint,&c .Lex dicit,si mulier praeuaricata fuerit a viro suo; dc caetera quae sequuntur Ruibus deprehendebatur adulterium scemnae maritae, quae
loco citato leges, subiunxit Chrysostomus: Postquam in captiuitate ducti sunt nec quicqua horu fieri potest, quum dirutum sit templum, diruta urbs Hierosolyma, nec offerantur hostiae: unde Oseas.Non visitabo filias vestras,quum stuprum admiserint, nec nurus veitras, quum moechat fuerint. Igitur intelligit Chrysostomus: quum lex nec legi quidem possit extra templum, nec alibi quam in templo possent offerri sacrificia,fieri non potest, ut lex illa de adulteris in usum iam possit adhiberi diruto templo:supra enim dixerat Chrysost mus,nunquam reaedificandum: & his argumentis insolubilibus legem veterem cessasse docet Chrysostomus,postquam lux Euangelica mundo illuxerit. Orige.
nes.Is .m Exod.c. ao. flagellat, inquit, Deus omnem filium,quem recipit,ae indignantis Dei terribilis illa vox est.No visitabo super filias vestras,quum foriast
cantur, nec super nurus vestras, quum moecham ut hoc est terribile,inquit Origenes, quum iam non corripimur, qua peccamus: tunc enim quum excesserimus peccandi modum, auertit a nobis
Dominus Telum tuum. Et in Hieremi. Homel. a. quando quis relinquitur impunitus,magna ira est sic est illud: Novisitabo super filias vestras,&c. Eode mo. do interpretatut Procopius in Genesin. I98. Clemens Alexandrinus in Paedagogo lib. I.cap.9 interpretans hunc locum,
ait: reprehendi Iudaeos quod intelligat, quid faciant, & sua sponte & consulto peccent. Sed iam admonui vaticinia de Caristi temporibus sic esse vaticinia, ut ad alios usus & ad nostras commoditates applicenturauxta scripturae canone,
qui hoc facere prςcipiat. Quoniam ipsi
cum meretricibus conuertabantur.
Theophylactus innuit sacrificia Beel phegor,id est,Priapi. Nam foeminae quae
membrum hominis colerent pro Deo, ct in sinu serrent eius imaginem, meretrices erant,& meretricibus foediore in his lacris Dedicversatoi Iudi os,ait,ut trubidina.
55쪽
bidinaretur cum his Deminis: huc enim haec sacra spectabant &daemon, ut late exequitur Augustinus de ciuitate Dei, hunc habet scopum, ut hominem quenadius fuerit quam maxime potest foedissimis viiijs inquinet. ychius in Leuiticum lib. 4. Medicus, inquit, non concedit aegrotu agere mortifera, nec Deus
permittit peccatorem diutius insensibilitatis morbo detineri,ne in profundum malorum veniat. hoc donum sensus Ecclesiae datur, synagosae non datur:ut ait Oseas: Quoniam ipsi cum meretricibus versabantur. Haec Isychius: quali dicat, iratus Dominus quod Iudaei relicto vero Deo sacrificabant Priapo cum foeminis impudentissimis, ut versarentur in
libidinibus, & moniti millies non destitere incaepto, permisi sunt a Deo Christum non agnoicere , nec intelligere, uam in profundo malorum sint, & ium toties puniti a Deo sint, ut enumerari sit diis cile, post crucem Domini , inquam, non habeant sensum ut intelligant. Idem Isychius. 8s. in Leuiticu
Lb.6.eiloeminatos appellare videtur eos,
qui quum huiusmodi impudentissimis stemmis Priapo sacra facerent. Eodem spectat Theophylacitus. Et populus no intelligens vapulabit poenas dedit millies, alias aliis acerbiores. Verbum Hebraeum sanctificatos significat. Et ideo Din interpretati sunt anctificatos , Priapo,scilicet, & daemonibus,quos ille pro dijs colebant :&ideo reddidere, initiatos . sic enim nationes appellabant homines daemonibus consecratos, sed idem verbum in malam partem accipitur,&ideo esceminatos verut Diuus Hiero.
D. H I ERO. Si fornicaris tu ILrael, non det linquat saltim Iuda, ω nolite ingredi in Galgala, de
non ascenderis in Bethanem,nec vivit Dominus.QuO
niam sicut vacca lasciu ns declinavit Israel,nunc pascet eos Dominus quasi agnum in latitudine,particeps idolorum Ephraim
dimitte eum, separatum est conuiuium eorum.
Lxx. In Israel ne ignores e Iuda ne ingredimini in Galgala, P ne ascendatis in domum iniquitatis, ne tur tu diluit Dominus, quo niamsicut vac .ca a Gli percussa insanivit Israel, ne pascet eos Dominus sicut agnum instaci 'particeps Idolorum Ephraim p fuit tibiscandala, eg amant Cananaeos. Tritophyl ctus ait esse qui putent
dici a Propheta ne eas ad idolorutempla, & postea iures vivit Dominus, Iod eli iuramentum fidelium di iuxta ud Pauli Non potestis calicem daemonum bibere, cic. & nemo potest duobus dominis seruire. Varie distincta est lectio a D. Hieronymo, & I Lxx viriti Nam pro toto illo: Et populus non intelligens vapulabis si sornicaris. quod
est in vulgata Diui Hieronymi, vertere I xx. Et populus non intelligens adhaerebat cum meretrice :& illic apposuere distinctionem. Nam verbum Hebraeum. Ua,' raro, aiunt Hebraei, in sacris litteris reperitur, & verte explanatur, impingebat,implicabatur, errabat, corruebat, ct sequens verbum . hia mutato puncto, meretrix est. Theophylactus. Populus non intelliges, cuius princeps erat Anas&Cayphas, adhaerebit cum meretrice,
vel impinget , aut corruet cum meretrice,cum cohorte gentium, cuius auxilio
est usus ad comprehedendu Dominum in horto. Iuxta quem sensum nostra vulgata sic explanabitur:& populus non intelligens, qui Dominum regem gloriae prςbendi vapulabit,poenas luet, vastabitur. Et quum mutata tuerit distinistio in
56쪽
in superioribus, in sequentibus varia sit nece isse est. Hieronymus sic. Et populus non intelligens vapulabit, illic appos
dii tinctione, luet poenas, vel peruersuaerit, sic enim reddi potest: erit peruersus,q usis nunc est. Quod nouo initio dicit Hieronymus si fornicaris: dixerant tax
cum meretricς quod vox Hebraea verbum & nomen potest esse: dc si nomen
est,uertes cum meretrice,nam,im, vocu
la H ebraea significat,cu n: &, si, sin aut everbu m est: reddes: si sernicatis: & ita transtulit Hieronymus. Iam dixi a Lxx apponi hic distinctionem di ita LXX, nouum secere initium Iu Israel ne ignorea Hoc verbum deest in lectione Hebraealoe rursum in translatione LXX reponendum est verbum unum ex Hebraea lectionem e pecces Iuda: visit totum. Tu Israel ne ignores, ne pecces Iuda. Theo,
Phylactus tu Israel, qui nomen habes avidendo Deum, est enim Israel videns Deum vel praeualens in Deo ne ignores
ad seruandam naturam humanam incarne venisse Deum seruatorem generis humani: iuxta quae sic reliqua interpretabimur: & tu Iuda alloquitur enim regnuIuda ne pecces, ne eas in Galgala in ster cora, &sordes gentium : id enim sonat vox Hebraea, id est, ne ex populo Dei fas populus gentium, vel ne eas captiua ad populos gentium, nec ascendant Bethanen, id est,populos nationum ex uno plures per Synecdochen , praeceptores Hebraei D. Hieronymi mirabatur quod pro, Auen, LXX legissent, on,quasi vero id non efficiant puncta. Nam Hebraea vox I si addas punctum unum sic:
DR on sonat si addas duo puncta sic II
sonat,auen. Ne ignores ergo loca idolorum ,& ne simul iures iuramenta fidelium si vis fugere impendentia mala. Theophylactus aliter haec intellegisse videtur, ne petas Galgala, ct ne Mendas in Bethanen, id est, ct ne te misceas nationibus idololatris ex uno plures, velumnes: idqueex notioribus. Ponuntur
idololatrς ludaeis noti irimi pro quoli' bet idololatra ,hotest: ne te praecipites ut se praecipitauere patres vel tri , quum lapidabant Prophetas, & eos, qui ad se mittebantur a Deo, ut secum idololatris miscerent, sed si parasti insidias se uatori nostro Christo, poenitentia & cofessione peccatorum sordes elue: iuxta
illud Agite poenitent: am, & bapti Zamini. Et pergit Theophylacius: quibus verbis, qui illuminatus est, ct vidit diuina
mysteria, admonetur , ne ignoret gratia qua est assecutus sed se stinet gratia, tua accepit, per viam san tam conteruare:& per confestionem remissionem peccatorum assequi, nec rursu indet opera in peccatum recidere, ct abire in praecillitium.Dixerat Theophylactus, Galga
a & Bethel loca esse ubi multa mysteria essent peracta, magna beneficia populo Israel data, nec et se aequum ut ea loca foedarentviiijs,&idololatria: iu ς tot Dei beneficiis erant nobilitatissima: necesse aequum lut quη domus Dei erat, id enim sonat Bethel, facta sit Bethavem domus diaboli. Ubi videtur Theophylactus accipe re Bethel, pro Hac salem, quae ex domo Dei facta est domus dia
boli, ut supra dictam est de spiritu im mundo & Galgala id est, depositio sordium, fiat domus sordida: subijcit enim: quae erat domus Dei,facta est Ἱomus iniquitatis', & diaboli quod repulit Chri
stum qui factus est nobis veritas,in sapie . tra, dc postea iurat. viuitDominus, quum ipsam vitam occiderint. Quoniam sicut vacca lasciuiens declinavit Israel. vacca lasciuiens oestro percita, it huc&illuc, sursum &deorsum sertur praeceps,ut frequenter in praeceps abeat.Potest Theophylactus inquit , hoc dici dedecem tribubus, quae praecipites ad Id lolatriam sunt delatae,& iturae sunt in
captiuitatem, ut deponant fastus & reuocentur ad modoliam, quum subinde captiui dominos mutent.Patiuntur nuchaec Iudaei post crucem Christi, quod in
lanter e contra Christum, ut vitula indomita non palla iugum, nec enim Euangelii .
57쪽
geiij iugum recipere voluerunt oestro inuidiae praecipites ad christicidium delati. Hoc magis GraecE est expressum
citus delatus eit Israel, ad occidendum Christum, cilicet: Nunc pascet eos Dominus sicut agnu in latitudine. T heophylactus: in captiuitate, inquit, apud
Perias quo captivi ducentur.Gregorius Hianzenus de Theologia oratione. .
ad pascua Christi,quibus Christiam pat-cismur referre videtur.Nicetas in orationem. a. in Pascha in hunc eundem sensum locum hunc Osee citare videtur,citans illud Euangelij deChristo. Ego sum
pastor bonus: is ad nos venit, ut errante oue in motibus & collibus inuenit, psacrificia idolor uin motibus&collibus cofici idololatris solebant: di sic quod Theophylactus supra interpretatus esse videtur. Sed non lensu litterati: &cerie illud pascet eos Dominus sicut agnum, id est,sicut a nos, est enim Hebraeis usitatissimum singularem numerum usu pare pro plurali non video quomodo in malam partem accipi possit: nec quomodo pa cat in latitudine, in captiuitatis angustias redactos miseros Iud os, in regnis Periarum, latius, inquiunt,costrictos captiuitatis vinculis intra Dominorum aedes pascit in latitudine: aut palait Dominus enectos fame,& sit redactos in omnem miseriam a se:& pascit ut ag- , nos,quando agnos in scriptura acceptos vides in malam partem:magis placet, Ut dicas nunc facta redemptione generis humani, pascet Dominus Israel veros Israelitas secundum spiritum, sicut agnos in latitudine,in omni abundantia grati noui testamenti:vi,qui crediderit & baptizatus ῆς i. saluus fit: ut quacunque horaingςmuςrit peccator remissionem peccatorum Rccip vi pane de caelo
cti flui vivificetur. Pa ticis idolorum Epitrai Mimitte eum. Quando decem tribus γῆ dic untur Israel, sic Ep.raim
discessere a regno Iuda, fuere typus Iudaeorum infidelium qui discessere a s deicius qui Christum recepere , qui luda appellantur in sacris litteria, quod Chri- IUPI-Iesum confiteantur , nam, iada, confiteri diearum
est,& Iudaei confitentes, ct ita nunc Iudaei infideles, qui Christum assecere cruce Ephraim dicuntur. Theophylactus, Ephraim particeps idoloru dicitur , quoad crucifigendum Christum idololatrorum auxilio sit v&ARomanorum, scilicet, qui impietatis huius suere participes, Spoluere ipsi Domino seandala. Nam sic vertere haec Lxx, & lectio He braea sic transferri potest,Hanach, ponere ad ponendum,lo, ipsi, sar, rebellione,
scandalum. D. Hieronymus aliter distinxit. Hanach lo, dimitte eum, nam hoc quoque verbum Hebraeum significat, ct hic D. Hierony. apposuit distinisti nem & vulgatae sensus idem erit. Particeps idolorum Ephraim, id est, populus
Iudaeorum socius idololatrarum in passione Domini quum usus est auxilio Ro manorum ad occidendum Christum, Scclamauit.Non habemur regem nisi C - sarem , si hunc dimittis non es amicus Caesaris. Dimitte eum, exclude eum ab Ecclesia. Haec quae dicuntur modo
optantis, aut imperantis, nec Optantur, nec imperantur,sed futurorum sunt va
ticinia Nec dimisit Diis dece tribus,quet
ex residuis captiuitatis succreuere,ct tepore aduentus mi erat florentissimae. Canesiactac Amauit Canan os. Romanos idolo- idem quod latras ex parte totu,vel Cananaei ,vox π ἄρts fori Hebraea negociatores latine sonat,ut totum orbem acquirerent imperio Romano ,& negocia omnia diiudicarent, sed Lxx etiam lectionem Hebraeam agnovere,ab ea quae nunc est, quod non raro reperitur in his quae duobus locis ei Ddem verbis Hebraice sunt conscripta, ct amasse Iudaeos Romanos liquet inde quod dixere: Non habemus regem nisi
Caesarem .D.Hieronymus aliam lectionem agnouit, vertit enim: separatum .
est conuiuium eorum Iudaeorum, stili
58쪽
cet, a conuiuio medullatorum corporis
ct sanguinis Christi, de quo Esaias ca.as Fomicatis Fornicatione fornicati sunt. dictum in seriptu- est supra ex procopio, rnicationem,&ra quid. adulterium dici quum discessit populus Iud orum a Deo, & Caesarem sibi petijt regem, S peruertit scripturarum & prophetarum sensa sacra contra Christum, quod dicitur adulterare scripturas: dilexerunt afferre ignominiam protectores eius: Theophylactus protectores Synagogae , Principes Synagogae: hi enim ducuntuoprotectores eius: etiam ex inter, pretatione Rabinorum. Dilexerunt,cu
pierunt asserre Christo ignominiam: quum morte ignominiosissima , eaque inter duos latrones eum afficere , crucieti suiugentes. Paleologos γ' ου - -
tio est id quod fit, & Iudaei Deo erant iucti matrimonio spiritali,& dixere: Non. habemus regem nisi Caesarem: postea subiecit, si omnes, inquit, fornicantur,
ex fornicatione generantur omnes,om
nes igitur spurii ct adulterini, iuxta lege Mons non erunt prouehendi in sacerdotium.Quς omnia Palaeologus: ut ostem dat poli crucem Christi solutum fuisse
sacerdotium Iudaeorum,& sacrificia,re gnum , & legis veteris ceremonias. Ex. tiremitu eorum. Theophylactus quum fremuere gentes aduersiam Dominum quum adeum exierunt cum fustibus &armis,tanquam ad latronem, & clamo. ribus illum sequebantur ascendentes in tecta, ut dictum est in Esaiam. Hebraice est, maginea, scuta eius,quod rabini in xerpretantur magnates eius, protectores eius. Lxx scutatiequites rementes equi: ct ita vertisse videntur ex fremitu eius,
ut sit sensus quaerebane Domino ignominiam: quum ducebatur ad supplicui, cum Magno Principu equitatu, α equorum fremitu, cum duobus latronibus. Turbo spiritus es tu in alis eius. Ex praecedentibus videtur hic esse sensus: Tu,O popule Iudaeorum Nidebaria fuisse veluti ventorum quidam turbo, quum magna vi,ventorum impulsu ferri solet, quum in pastione Domini aduersum Christum ferebare clamans: Tolle tol. le, crucifige crucifige. In alis eius.cum fauore Romanorum, confundentur. Eae altaribus eius. luent crimina idololatrae post crucem Domini,& omnem sanguinem,qui estusus est ab Abel iusto, &omnia idololatriae crimina. Semper proi,hetae exclusionis Iudaeorum & vasta tionis,& captiuitatis causam esse significant idololatriam,vt dictum est. Vulgauta planiotest, videtur: ligauit eum spiritus ille mmundus,scilicet,qui erat in synagoga in alis suis daemonis,dc confuna dentur,erunt ignominiosi,&c. ut sequerentur sua consilia.
v. H IE R. O. Audite hoc sacerdotes, & attendite domus Israel dc domus regis aus ita te quia vobis iudicium, quonia laqueus facti estis speculationi. Et sicut rete expansum super Tabor,&vi imas declinastis in profundum,de
ego eruditor omniuri eoruns lGx. fudite haecsacerdotes, Gr attendite, domus Israel domus regis auri bus percipite , quia ad aras emiudicium.
Speculat inanque lapietisfacti estis, sicut rete exi ausum super Tabor,
qui rapiunt,enationem timueri t. Q.
ta6.hunc locum explanat de prim cipibus sacerdotum in passione mirunt,qui petierunt ut Dominus cruci sus. figeretur, & cieteris fuere authores ut id peterent: iuxta quam sententiam sic im
59쪽
terpretabimur vulgatam: Audite hoc sacerdotes, qui misi ilis eos qui Dominum I rehenderem,& domus Iliael,& popu .us Iudaeorum qui petisti, ut Dominus crucis geretur,& domus regis Herodes, ct tu Pilatus,quia aduersus vos est iudi .cium,quod post crucem Domini omnis pestis malorum in sacerdotum, & scribarum,& Principum capita incubuit,
ut leges apud Iosephum. Quia laqueus facti estis specu lationi, quia illaqueastis
vel iros subditos: speculationem nanq; in his appellat subitam multitudinem, ait Cyrillus, cuius curam principes habere debent, & speculatores prae sidentes populis dicuntur laqueus igitur,&veluti rete expausum super Tabor mo- te populo pontifices facti sunt, cum pri-
nuclamauerunt: Non habemus regem
nisi Caesarem, & exemplo suo alis persuaserunt,ut ipsi quoque idem clamaret: sic dixerat supra Cirillus, non solum suasprincipes sacerdotum,verum etiam aliorum animas perdiderunt. Reliqua, hoe filum Comi sequuti, sic enodabimus. Sicut rete expansum super mon-Glo p. tem Tabor. Thabor puritas est,& muritas. diei es id enim sonat vox Hebraea a verbo,barar,purgo α mundo:&cohors iula missa a Principibus lacerdotum comprehensura Dominum in montem Oliveti veluti saltum inda ne cingens, ct
rete expandens quaerebat comprehendere Dominu , dc comprehendit Iceos qui Chrillo crediderant, & ea loca frequentabat Domini vestigiis sanctificata veluti reti quodam expansa, hoc est ex insidijs comprehendebant. Et victi mas declinastis in profundum, comproh enses Christum S eius discipulos tanquam victimas declinastis in profundu, insepulchrum, Christium in sepulchro
. profundo posuinis. Jc sanctos martyrra, quos peri omnia cruciamenta necabi- . Et ego exuui raro tu eorum. Ego illis o nisubui eratri magister datus de caelo, dc redςp quod est apudEsaiam, in litterii EuRngelicis. Sed aiunt He-
braice esse, dc mactare,inclinare prosindauerunt. Hoc mihi non videtur e s se serendum,ut tecte dicatur, quod est in nostra vulgata Hebraice non esse: nemo id dicit, inquient: quid interest dicatur ne aperte an recthi Nam qui dicit, quod nostra vulgata prefert: victimas declinanis in profundum, Hebraicd esse, dc mactare inclinare profundauerunt: negat
hoc esse Hebraice, quod in nostra lectione est. Ita ne quod tu intelligas in Hebraea lectione erit Jc id Hebraice esse dicetur, quod tibi lectio Hebrae avidetur significare quod D. Hier.& I xx sunt interpretati non erit Hebraice ' Et, quod saepe sumus testati, Hebraicam veritate, quam isti appellant, non semper esse lectionem H ebraeam, sed interpretationerabin eam,aut horum interpretationem, qui noua cuilui. Hebraica veritas ea est, quam tenet Ecclesia, non ea interpretatio Hebraeς lectionis, quq tibi placet magis. Ecclesia credendi norma eii non spectra, quς somnias ipse,& ne quis dicat
me hoc fingere. R. D. haec sic interpretatur. Ad iugulandum declinantes in profundo posuerunt, &. R. Abraham,ad iu-sulandum declinantes in profundo p iuerunt laqueum. Sed ut ad institutum
redeam, sachata, rabini infinitiuum faciunt mactare, ct iugulare. D. Hieronymus,& Lxx fecere nome, quod Hebraice stequentissimes ut eadem terminatio inlinitivus sit dc nomen, vertit ergo
Hieronymus mactationem, quod rabini vertunt mactare, dc iugulare ,& latinius victinam. Vertit tamen pluraliter, quod sepe fit apud Hebraeos,ut singula ris numerus pro plurali ponatur. Ergo, sachata, victima est , quod ipse fateris, quum vertis mactare. Qui facit ergo vocem Hebraeam nomen mactationem diecit& victimam,setim, declinantes significat,non declinare nota res est,dechnates victima : p si referas ad Christo, qua
dilucida oratio eriti declinatus enim est
Christus, qui victima suit pro genere humano,ut affigeretur cruci : id enim verbum
60쪽
bum sequens significat, profirndaue runt, quod L in codicibus cbrrectioribus vertere , transfixerunt, victima declinata & transfixa quo spectat cedes dices tax vertere, venationem traffixerunt,& id quoque lectio Hebraea significare potest, selim, declinantes, id est, venatores qui indagine declinare faciunt venationem in retia: ergo declinantes, chatha, iugulationem & vena. tionem , hehemi iuu, profundauerunt, profunde transfixerunt: durum esse dices : qui quaeso minus durum , quod ait. R. D.&.R. Abraham Quum C YRIL L V S ergo principium capitis ad
Christi passionem reserat, Hebraei ad decem tribus, iam se ventia perpendamus
videamus viri sententiae cogruat magi S.
THEOPHY. si modo THEOPHTest,& non Theodoritvsaut utriusq; confisa scholia utranque sententiam vic5plexus, ut referret ad captiuitatem decem tribuum,& eodem modo i meis re . earetur quo D. HIELO. sequutus He-b os ,&reserret ad Christi quoque tepora cum CYRILLO, &ita priora illa: Audite hoc sacerdotes, & attendite domus Israel,&domus Regis, ad Principis cerdotum,Pharii eos,scribas, Ic aderodem regem dicta putati qui velut laqueus facti sunt speculationi, Christo excelso, ait, qui omnia i peculatur. Annon illum, inquit, in litteris Euangelicis tentabant , dc postremo crucem fixe re ct calumnias, &falsos testes intendere ei viretia. En quod huius capitis argumctum nostri esse putent,&quid costra sentiant Hebraei. Disputabimus nucrer totu caput utra sententia sit verior. Primum omnium apud me multum valet ratio illa AUGUSTINI, Quis interpretationem ARl . ab ARIST. inimicis petat quis interpretationem Pr phetarum , qui de Christo loquuntur ,1 Iudaeis Christi inimicis postulet addiscere i Deinde testimoni j a tot pa n superiora omnia Osee capita ostendimus
vaticinia esie de Christo, & eorudem Comment. testimoni js liquebit sequens caput de
Christo esse, ex antecedentibus ergo α sequentibus apparet, verisimilius eisse ut hoc quoque caput de Christo e tadicatur. Adde quod ac hcerdotes sermo fit, ct in regno Iudai erdotes' Dei erant , ct scerdotes Israel commi grasse in regnum Iuda disces ex los pho. 8. in regno Israel sacerdotes daemonum erant sere , verisimilius er oest ad Pontisces &'Ρhaiisaeos, ut ait CYRILLUS, verba fieri . Huc faciles illud , quod ad sacerdotes didourus serael, di domum regis verba fiunt, quod magis ectat ad tempora Christi, nam in vastitate inuecta ludaeis P Romanis omnia vis mali, ut disces ex Iosepso. potit simum in principes sacerdotam e locupletes, ct primarios, & Ptinc AIudaeorum incubuit. Quad. lue propheta praesignificare videtur . Quod HIERO. vertit in profundum, Luid,&. R. Abraham reddidere profusdauerunt:&interpretantur profunde DXere etia, nescio cur magis hoc com
tur, profunde fixere cruceria iuxta translationem I xx: haec enim LXX verior est lectio: visit: pr dae profundius uxere crucem: nec male cohaeret, qui rapiunt venationem timuerant, qui prehende re Christum timuerunt quum retroce cidere: pol quam Dominus dixit. Esto sum , vel post cruci affixum Dorru num,quum post terraemotus caetera re rum miracula abiere , & percutientes pectora: & dicebant vere filius Dei erat hic, Scio ego multis haec sc tere: sed moneo audiant PLATONEM qui suadet ut a pueris melioribus assues camus , quod naturale est. vi illa bene oleant, quibus assuerimus, etiam si sint foetidissima. Contra. vero boni odures huiusmodi hominibus sunt ingrati, m quidem scarabaeos. qu,rebus stet, diapascuntur, aiunt Auer bono odores statim