장음표시 사용
91쪽
leges. CHEOPHY.incanuit,inquit,propheta& inueterauit, quod inueterauit prope interitu est, Cani ergo effusi sunt super Israel. Et ipse ignorauita tam stupidus est, ut ne hoc quidem intellexerint, legem veterem esse prope interi. tum , inueterasse iam , abolendam esse: vel quibus causis senibus sapientibus, Iclibris veteris testamenti sint priuati, ut
eos non intestigant, ct cur inueterauerint in cortice litterae,& non transeat adsensum spiritalem.Quin illi qui rabinos sequuntur hoc sibi gloriae esse putant, quod in duobus his sequantur Iudaeos: altero, quod sensum spiritalem rident,&appellare solebant,fil sabio allegoriu: altero, quod in scriptura Christum non vident: & ita omnes fer E prophetias de Christo alio deflectunt, dc referunt Omnes ad allegorias, quas postea inter se magnis cachinis prosequantur. Et humiliabitur superbia Israel in facie eius
THEOPHY. superbi Iudaei humiliabutur miseris modis a Romanis ante ipsorum oculos,putabant enim poenλs quas minabantur Prophetae , suos posteros oppressuras,se eas non esse visuros. Nec reuersi sunt ad Dominum Deum ceties vastati, & miseris flammis ustulati non sensere miseri, cur illae sibi poenae irroga
rentur,nec rediere ad Dominum Deum.
Non enim latum sub Vespasiano,& sub Adriano sunt ferro consumpti, sed ut erant dispersi Iudaei ante Domini aduentum toto orbe, ct habitabat in urbibus gentium intermixti nationibus,nec erat ut inquit Iosephus, urbs vlla toto orbe terrarum cuius bona pars non habitaretur a Iudaeis ceties a nationibus nec opinantes sunt vastati, incendi jscosumpti, nunc hic nunc illic: quocunque fuge
rant,illic incendi)s & gladio delebantur,
nec intelligunt miseri, unde tot incurrat miserias,& quu eis omnia haec mala irrogata sint,vii conuerteretur, no conuertuntur tame.Sic THEOPHY. sic superiora omnia intellexisse D. B A SI L. disces ex sequenti Commentario.
D HIERO. Et factus est Ephraina quas columba seducta:
non habens cor, AEgyptum inuocabant, ad A ssyrios abierunt.
L xx. Erat Obraim quasi columba iu
illa mala illis inserebam,ut resipiscerent, & ad me redirent ,& conuerterentur tandem. Illi ad hominum auxiliacofugiebat potius,nuc ad Assyrios, nucad AEgyptios, ut stulta columba, quae ad persequentium confugit manus. Et
AEgypti , ct Assyrij pro qualibet natione receptissimo tropo ponuntur, quod
confugere ad Romanos, & ad A ssyrios postea,&ad AEgyptios, ut se defenderent a Romanis, frustra tamen: omnia enim redacta iam erant in ditionem Romanorum & eodem illo tempore a Romanis domiti sunt, quod mouerent a
ma aduersus Romanos, & Syri qui tulere opem Iudaeis,consumpti incedio sunt una cum Iud is ut scribit DIONY.B
SILI.in Psal. 48. in illa verba: inuocauerunt nomina sua in terris suis haec & superiora intellexisse sic videturi interpretans enim hunc locum ait. His ergo propter propriam stultitiam & ignorantia vastatis &subuersis, nos alieni facti sumus haeredes illorum, haereditavimus bona illorum.Nostri sunt Prophet*nostri libri legis,nostri Patriarchae. nostri iusti omnes qui a principio Rculi fuere, nobis reli quere suas opes Iudaei, qui sua stultitia periere.
fuerint expandam super eos rete meum,S quasi volucrem calide
traham eos, cardam eos secudum auditionem caetus eorum.
92쪽
LXX Et profesti fuerint mittam
super eos rete meum, Put γοlatilia caeli detrabam eos, corripiam eos iu auditu tribulationis eorum.
PAlaeologus in disputatione aduetusus Iudaeos bis citat hunc locum devastitate inuecta Iudae: s post cruce Domini:& tam perspicuum putat, ut interpretatione non putet egere eodem spe
quam nescio circa quae vagantur: sat est si huc spectant.&ita interpretantur fe-rh. Igitur quum profecti fuerint, quum huc & illuc discurrerint. Inijciam re te meum veluti reti quodam iniecto omnes comprehendam, ut poenas luat. Quod factum est in Hierosolymorum
Vallitate confluxerant omnes Hieroὶ-Iyma accersierant Idumaeos:&ad Azymorum Pascha Iudaeorum omnis multitudo Hierosolyma petiuerat, quum subito Romani Imperatoris obsidione sunt cincti,& muro circa Hierotalyma
ducto obsessi, ne quisquam elabi possit, quod rete Domini dicitur hoc loco iPropheta, & lic miseris modis vastati sunt intra muros,& contumpti peste, fame, tyrannorum seditionibus , dc foris Romanorum armis. Acide quod leges apud Iosephum ,& Philonem: ludaeos,
qu toto orbe terrarum per omnes vrbes celebres erant dispersi , communi quodam urbium consilio imparatos, nec opinantes, veluti reti quodam iniecto centi ea esse oppressos, ct consumptos retro dc sta inmis. Et sicut volucres caeli detracti munierat Hierosolyma Iudaei poli crucem Christi ,eduissimas turres erexerat,quae Viribus humanis eXpu . nari non potui: se fatetur Imperator Vespasianus apud Iosephum in lib.de bello
sudaico. 6. veluti diuinitus iniecto terrore qui eas turres tenebant tyrannicum suis exercitibus eas deferiae re. Ait ergo Dominus velut aue. ex locis editi luse
niis descendere faciam Iudaeos. C dameos in haec omnia inquam Palaeologus
Christi verba esse ait: c dam ergo eos, percutiam eos per Romanos secundum auditionem, ut audiunt in caelibus suis praedictum per Prophetas, caetus eorum vi in tuo caetu, & consilio quod capie. bant aduersum Christum audierant: ibi enim dixerant, Ne venientes Romani tollant gentem nostram&quod timuerant,& cuius caula Christum affecerant cruce,ne venirent Romani: recidit in illorum capita. Post crucem Domini venere Romani, & eos vallavere. LXx alia agnouere temonem Hebraeam: Corri piam eos, nam verbum Hebraeuin utruque signitica tic dere,& cis rigare: corripiam ergo eos, ct castigabo eos in audi, tu tribulations eorum, quum audiant tot tribulationibus punitos suos maiores, quod Christum affecere cruce: &qui sapiant ad Christum conuertantur. Mutatione duarum litterarum haec varietas etl.D. HIERON Y legit c tuae
D. HIE R O.Vae eis quia recesse
runt a me, vastabuntur quia praeuaricati sunt in me, ego redemi eos, ipsi loquuti sunt ntra memendacia, Ss non Hamauerunt ad me in corde suo, sed ululabunt in cubilibus suis, super triticum,& vinum ruminabant, bc recesserunt a me, Sc ego erudiui eos, de consertavi brachia eorum , Min me cogitauerunt malitiam, reuerti sunt, ut essent absque iu- go,facti sunt quasi arcus dolosus, cadent in gladio principes eortia furore linguae suae,ista subsannatio eorum in terra AEgypti.
93쪽
L. ππ. Vae eis quoniam recesserunt a me, miseri sunt, quoniam impie ege
runt in me, ego redemi eos , fit autem loquuti sunt contra me mendacia, F noclamauerunt ad me corda eorum, sed
γlulabunt in cubilibus bilis super tritico
concidebautur, erudit uni in me,c fortavi brachia eorum, contra me cogia tauerunt mala,conuersibunt in a anum,
fusi liut quasi arcus extrucIus,cadent in gladio ' Principes eorum propter imperitiam linguae eorum, istiuubsanna, tio eorum in teri ρ AEDpti.
uersus Iudaeos haec verba omnia Christi esse docet, bisque illis utitur Iudaeos redarguens. CYRYLLVS in Genesin lib. 6. verba inquit, haec Emanuelis sunt aduersus Iudaeorum di Pharistorum blasphemias: quod Pharilaeorum cateruae aduersum Christu multas euo. inuere blasphemias: miseri sunt, quod resiluerunt 1 me,&c. Et tam plana sunt, ut non putent egere interpretatione. Idem
ait idem CYRILLVS in primum Numerorum, additque: Ipsi loquuti sunt contra me mendacia, quod conuitium inquit, non .cere Iudaei Christo Domino quibus contumeliis mendacibus it. lum non affeceret Et quoniam in Christum sunt debacchati,c passi sunt. Et
non claro auerunt ad me in corde suo THEODO. Libris suis me honorabunt, cor eorum longe erat . mp. Procopius in Gen ςs I 9. legis periti aberrauerunt, in uir, a lege depascebantur tamen tri ibulo spinas &non pascua, Euange
μὴ 'Q0- conuitia Clici sto faciebant Samaritanu in vocantes, dc vini potorem γ& daemonium habetem.& in Belzebub daemonia eiicientem, unde per Osee inqui I. Mileri sint quod impie fecerunt in me o redemi eos) CYRILLUS in Ioan, lib. q. cap. haec opprobria Iu
daeorum praedicta iam a Prophetis erativae,inquit,eis qui restitierunta me, red
mi eos, ipsi autem aduersus me falsa loquuti sunt: sed ululabunt in cubilibus suis super triticum & vinum,plorabunt in cubilibus suis: non pro peccatis, nec veniam poscent, sed pro tritico & vino& bonis terrenis quae amiserunt. Ruminabant secum meditabantur illa mala terrena, vel ut LXX dixere, concidemtur,vastabantur. Vox Hebraea utrunq;
significat. Et recesserunt a me a Christo Christus enim hic loquitur, ut ostendi. Et ego erudiui eos tradens do ctrinam Euangelicam. Confortavi brachia eoru ni si s de recepissent, iuxta illud Esaiae
confortate manus dissolutas. Et in me cogitauerunt mala, aut malitiam Era. damus eum de terra viventium. Expedit
ut Vnus moriatur pro populo. Reuersi sunt , ut essent absque iugo quum relicto Deo trasiere ad Romanos Pro, hol,
iugo,quod legit D. HIERO legere Lxxvi nunc legunt Hebraei, hal, excelsum, ut sit,conuersi sunt,non ad excelsum,no
ad Deum quod ipsi dixerunt in nihil
vel in vanum, ad Imperatorem Roma 'num,qui nihil erat,& vanitas erat. Facti sunt quasi arcus dolosus qui frangitur in medio certamine,& distituit militem in medio discrimine, in media oeconomia redemptionis defecit a suo Deo redemptore. Cadent in gladio Princi-cipes eorum CYRIL. loco supra citato in Genesin, quod euomuit populus Iudaeorum in Christum blasphemias: dc praecipue principes qui potissimu liae cfaciebant conuitia, in gladio cadent. Ita& Procopius etiam loco citato. A furore linguae suae quod in Christum illas euomuere blasphemias. Ista lubsannatio eorum in terra AEgypti terram AEgypti hic Hierosolyma nominat, Vt dicitur Hierusalem, in Apocalypsi Babylon. En inquit quae mala meruere vo bis illae subsannationes,& illusiones quibus Christo in eius passione illudebatis. Diximus ex Iosepho, vastitatem Iudaeae inuectam
94쪽
inuectam a Romanis potissimum in
Pharisaeor u m , & Principum Iudaeorum capita recidisse.
D. HIERO. In guture tuo sit tuba quasi aquila super domum Domini pro eo quod transgressi
sunt foedus meum, egem mei praeuaricati sunt.
terra AEgypti in sum eorum, terrain- accelsa,quasti tμba,quasi aquilasuper domum Domim, pro eo quod transi si
sunt te,iamentum meum, . contra legem meam impie egerunt.
interpretando hoc caput Hebr offerdsequuntur,& veteres patres Grςci & Latias parum mihi praestant operae: hoc enim caput visi sunt mihi On attingere. Vna in re inibi videor vile fortunatissimus quod LXx viri, qui veterum iudicio afflatu spiritus sanctus scripturam transtulere,initium huius capitis ita vertere, ut toti capiti facem clarit simam praetulisse videantur,ut s. aurem adhibeas Christi palsionem plane sonent venon postis alio qua ad Christum Diam
referre: quae mea erat maxima cura, Vt
hos prophetas ad Christu referrem. EXequar ergo D. Hi ERO. dc ORIGE.imperata, ut interpretationem ecclesiasticam cum Hebraeorum interpretatione comparem , ut eligi possint meliora. Praescribitur etiam laic Canon ab Eusebio Caesariensi,quo monet quoties a sanctis patribus explanata est scripturareliqua, x t interpretationi sanctoru eno
dentur congruenter. Ueteres patres VCque ad huc Oleam de Christo sunt in terpretati, de Christo ergo sequetiti sunt
explananda. Et ut desint omnia ad explicandum hoccap.8.Lxx de Christo plane interpretandum esse docent. Et Ca- non scripturae est, ut docet D. HIERO.& alij veteres, ut utraque translatio vulgata,& Lxx, altera alteri lucem afferat. Ostendamus ergo LXX viros de Christo hoc caput en interpretatos trecentis annis ante Domini aduentum,quod in-sblubile aduersus Iudaeos argumentum est. Diximus enim in disputatione de translationibus,&alijs locis, interpretationem LXX virorum hunc usiam praestare Ecclesiae , ut Commentaria sint antiquissima locorum scripturae quorunda, quae Christum explicant, qu que ab Apostolis & Euangelistis citantur non raro, ita huius loci scholia sunt quae plane probant hoc caput de Christi temporibus esse. Aliam igitur distinctione sunt sequuti, quam D. HIERO. quae etiam
in exemplaribus Graecis vitiata, dc perturbata est: sic t)men ex THEOPHTCommentari;s Graecis est restitueda, &sic est dispungenda,ut quod D.HIERO.
fecit finem capitis praecedentis , Lxx huius capitis. 8. secerint initium ut colliges ex THEOPHY. siue is THEO DORI.est Ad hoc exemplum igitur huius. 8. cap.initium leges,ista subsannatio
eorum in terra AEgypti in sinu eoru :in terra inaccessa quasi tuba. quae THEOPHYLA. siue is THEODO. est mille modis versat, ut ad Babylonios, &ad Nabucodonosorem referat , & frustra laborat, aperte nanque supradicta verba Christi tempora sonant,quq hunc habent sensum: illa subsannatio de qua dictum est in fine capitis superioris, quuIudaei in cruce pendentem Dominum su bsannabant dicentes: vali qui destruis xemplum Domini, &c. qui alios saluos facis,fatua temetipsum : aue Rex Israel in terra AEgypti Hierosolymis , quae urbs ob impietateterra AEgypti dicitur,
95쪽
ut in Apocal. dicitur Babylon: dc certe terra AZgyptidici poterat, qua Caesare
regem sibi delegerat, ould enim inter . erat quit AEgyptus et Hierusalem sub eodem Imperatore Caesare eranti illa erso subsannatio dc illusio quae facta est Domino pendenti in cruce. In sinu eo. rum,id est, retribuetur in sinum Iudaeorum,Leges enim apud Iosephum, ut centies scripsimus, subsannatos fuisse Iudaeos Romanis,ut ipsi subsanauete Dominum,&ircisos, verberibus caesos publice Iudaeorum principes, ct publice fustibus vapulasse, dc cruci suffixos tot numero, vc quum montes in proximo essent, quum omnis illa regio arboribus vernaret,necligna crucibus fabricandis, nec campi ad figendas cruces suppeterent, ut significanter fuerit dictum in sinum eorum subsannationem facta Domino,suisse redditam. Nihil tale est , inquies,Hebraichinam pro in sinu, Hebraice est, in gutture, ut vertit D. HIERO. Mutatio unius litterpta in . q. facit hoc dissidium transsatronis. I HlERONY. legit. 7an in guture t ho Lxx 2pn in sinu tuo. Terra inaccessa; quasi tu ba qu verba sic suisse apud Lis ex THEO PHY.disces,aut addita pro Commentario a Lxx,ut pleraque a Lxx viris pro comentario addita scripturae nos docuere patres veteres ad asserendam locis scripturς obscuris lucem: aut ex lectione Hebraea intercidere, Iudaeorum malitia, seu negligentia. Haec enim verba tempora Christi Domini plane & aperte sonant. lata nanque Iudaea a Romanis,
ut millies 1 nobis dictum est,ex D. HIERON T. eu TERTVta ex IUSTINO,
ct alijs. Cautu Impςr toris legibus erat ut Iudaeus qui in udxa pede penetrasset, ei capit ςUςx- ita Iudaea post illas
testes latas Iudaei ,er i terra inaccessa. Etto terra inacccssa sicut tuba, sic enim legisse Uidetur THEOPHY. ut esset terra Iudaeae omnis vast-ta, dc Iudaeis inaccessisti it sicut tui, impietatis Iudaeorum, quae toto terr rum orbe Personuit: per-
sonatque adeo, α nullo unquam tem,pore futurum sit ut conticescat. Vastati nanque Iudaei post crucem Domi ni o residui ex illa vastatione pulsi patri s sedibus dispersi sunt in omnes oras
partesque terrarum. Dici non potest, quantam vim habuit, ut leges apud veteres patres,ad conuersionem Orbis terrarum, quum viderent omnes ita a Pr
phetis fuisse praesignificatum futurum, ut si Christum Iudaei non reciperent vastarentur, Uc residui pellerentur patriis sedibus,dc illis malis implicarentur, qualia nulla unquam saecula vidissent, necessent visura de quibus in Ioelem dc aliis locis multa diximus. Et toto orbe terraerum haec vastatio, & lex illa lata aduersus Iudaeos velut tuba immenso clangore personuit, omniumque nunc persinnat aures, personabitque usque ad consummationem saeculi, quod significatur
verbis illis. Et terra inaccessa quasi tuba. sic enim transsationem Lxx legit THEOPHY. Quae enim tuba tam vastum sudit clangorem,quam vastum su-dit vastata Iudaea serro ec igni' Nam residui ex illa vastitate captiui sunt ducti, & dispersi per omnes partes orbis: αlex lata ne Iudaeo liceret in Iudaeam pedem inferret: ct ne ullo unquam tempore reuocari ur in patriam. Personuit hic tubae clangor apud Imperatorem Romanum: ut leges in Apologia.a. pro
Christianis IUSTINI philosophi &martyris , dc in libris aduersus gentes T ERT V E dc in scriptis. D. HI DRONY. ali sque scriptoribus. Quae e
go tuba tantum clangorem potuit edere, tam immensum sonum spargere, qui Vniuersorum orbem compleret Et ne
quisquam hoc posset inficiari, i 'aduem sus gentes scripsit TERTUL.proximus temporibus Christi, ubi si mentiretur,
manifesti mendacii crimine teneretur.
Scripsit IUSTINUS ad Imperatorem
Romanum, qui sciebat legem illam latam , dc suis temporibus suo iussu seruari, dc tam terribilem lex illa sonum spar-
96쪽
si , ut nostra tempora & sutura omnia suo compleat clangore . quum docti ea legunt,& praedicant,& suorum auribus inculcant. Sed non ita legitur in translatione Lxx,dixi multum licuisse semper in transt itionem Lxx multis. Intelligestamen ex THEOPHY. hanc Lxx virorum fuisse lectionem. Haec TH EO. PHY. versat multis modis, ut accomOdet Nabucodonosori , sedilustra ver sat, nec enim tempore illo terra inaccessa fuit Iudaeis.Nam ut leges apud Hieremiam, residui ex illa captiuitate mora
bantur in Iudaea,& in ea versari sunt permissi, Ictulsi a Domino,ut in Iudaea manerent. Et subsannatio illa AEgypti, qua uis vili pensionem illam interpretetur THEOPHY. &huc& illuc torquear, ct B ectat non co haeret.Vestis Christi,veaiunt sancti, nulli alii quam Christo congruit. Et postremo THEOPHY. quod vidit se frustra laborare,dum ad captiuitatem Babylicam conatur accomodare, ad Christum retulit : LXX ergo sua translatione , α distinctione planE ad Chri isti tempora haec retulere conuenieter sup erioribus. Sed Hebraice quaedam non sunt, & una littera mutatur. Audi quid AUGUSTI .dicat, Neminem ex antiquis ausum elle mutare quod apud LXX et trepertum & olim, ORI GENEauthore , Hebraea lectio non rccipiebatur ob suspitionem fraudu, quae a ludaeis in lectione Hebraea factae sunt,iuxta hac I xx seniorum translationem, vulgata sic explanabituri in gutture tuo sit tuba. O Propheta.sclama veluti quadam tuba vastitatem Iudaeae praedictam in fine superioris capitis,ob subsannationem sactam Domino in terra AEgypti, Hierosolymis: quae terra AEgypti dicitur,ratione supradicta. Quasi aquila super domum Domini: Aquila vexillum Romanorum fuit super templum Domini. Significat templum a Romanis esse vastandum. RVPERTUS complendum altil. Iud. 3. Regu in cap. 9. Si autem auersione aversi sueritia non sequentes me proiJ-
ciam vos conspectu meo. Et quod auersati sunt Christum delendos a Romanorum exercitu. Aquila, aiunt, dictus est Nabucodonosor: fateor, sed non congruunt antecedentia, & sequentia, nec Lxx virorum transtatio. Et docet D. HIERONY. & alis patres ex utraque translatione,vulgata ,& interpretatione Lin explanandam esse scripturam,ita ut altera alteri lucem afferat. Pro eo quod transgressi sunt foedus meum .Lxx testamentum meum,idem est, & de hac re dictum est abbu quia violauerunt prophetias de Christo, & alio transtulere. Iosephus testatur vastata es Ie Hierosolyma quod compleuere Iudaei prophetias, duillas irridebant, ct sic periisse Iudaeam. Atqui Babylonica captiuitas ob alias causas fuit,quas leges apud Hieremiam. Et legem meam praeuaricati sunt. velut vertere Lxx contra legem meam impie egerunt,quod non recepere Christum iuxta prophetias, sed potius eum cruce affecerunt.
Deus meus S cognouimus te Isirael, Proiecit Israel bonum, in Lmicus persequetur eum. Ipsi regnauerunt& non ex me, principes extiterunt, & non cognoui. Lxx. Me clamabant, Deus cognoui-
hius te Iprael proiecit bona, inimicum persequμti suu semetipsiis regnauerul
e non per me, principes extiterunt, cynon indicauerunt mihi
HAEc nec Babylonicae captiuitati
congruunt,nec captiuitati decem
tribuu: centies enim in captiuitate Babylonica admoniti sunt a Deo Iudaei per Hieremiam, ut resipiscerent, etiam iam imminente summo discrimine. Verbis Dei promissum est ab eodem Hieremia
97쪽
fore ut si Iudaei conuerterentur ad Dominum, liberarentur ab illa calamitate:
nec potuit illis hoc peisuaderi ut resipit
cerent,& ad Dominum conuerterentur.
Adde etiam quod nuiquam factum re-Peries,Vt quis invocet Dominum ex animo,& non audiaxur. Nulla enim hora est quandiu in hac vita est homo qua interclusus sit ei aditus ad gratiam , qu-qι
neget se Dominus cum e Isse auditurum si conuertatur: quin Dominus ad sores semper adstat,&pulsat. Indignum hoc Deo erat,& contrarium illi vulsato Prophetς dicto Q iacunq; hora ingemuerit peccator, Sc. Decem tribus longilsime aberant ab inuocando Domino. At tu ad tempora Clitisti reser, congruuth cmirificE.Nam post crucem Domini ob-lalsi a Romanis ludaei in templo Domi ni osterebant victimas,& sacrificia:&non audiebantur,quod iam cessabat lex
vetus.inuocabant Dominum Iudaei,nee audiebantur magis,quam nunc audiuntur.Tantum igitus temporibus Christi haec congruunt, aliis temporibus nullo modo cog ruant. Ut quis clamet ad Deu& non audiatur : osterat sacrificia , dc Deus auei tat oculos,li pio an uno faciat, credibile non est . praelertim in tam in-nunierabili multitudine, in qua verissimile non erat pios nullos esse excepto si se nefario illo crimine, quod in Christites admissum, commaculassent. Proiecit Israel honum I xx, bona utrumque recte bonum .i. Christum, ua Theophylactus &Christus in scriptura bonum dicitur, Scut LYX vertere, bona , qua de re lege, quae in cap. sa. Esaiae scriptimus. Cur Christus bonum dicatur,& bona,
poli illa: quam speciosi pedes, c.Inimicus persequetur eum. Romanus exercitus. s. sed lectio Lxx alio deflecti non potest, qoam ad Christu: reddidere enim Inimicum persequuti sunt . i. persequuti sunt Iudaei ipsum bonum, quod repudiauereChristum .s.tanquam inimicum: iuxta illud sapientiae contrarius eli operibus nostris. Ipsi regnauerunt, & non
ex me principes extiterunt, & non cog noui. & THEOPY. quanta maxima vi
potest haec conatur ad decem tribus referre,& diluere quae obstare videntur, taborem manem capit tamen: esset enim ieriptura mcndax,quae refert decem trobubus reges a Deo esse datos. Cur manifera negemus & mea sententia hoc defendi non potest,reser ad Christi tempora,lam erunt omnia plana. sub aduenia
Christi & Christi temporibus, & post
crucem Domini repeties reges & Principes sacerdotum vi esse factos, & ab Imperatoribus Romanis esse datos, ut i ges apud Iosephum.De nulla harum re- tu Deum fuisse consultum: atqui euentus optimus est scripturae interpres , Vel hic solus locus satis esse deberet ad integpretationem Hebraeorum refellendam. sed interpretatio Lax in principio huius capitis satis superque est, ut plana appareat totum hoc caput ad te tapora Christi reserendum esse.
D.HIERO. Aurum suum et arge tum suum secere sibi idola ut interirent proiectus est vitulus Sam
riae,iratus est furor meus in eis, Vsique quo non poterunt emundari,
quiae Israel et ipse est, artifex secit illum, et non est Deus, quoniain aranearum telis erit vitulus Samariae, quia ventum laminabunt, et turbinem metent,culmus stans et non est in eo germen, non faciet farinam,quod et si secerit an e- ni comedent ea sinde uoratus est Israel, nunc factus est in nationibus quasi vas immundum,quia ipsi aDcenderunt ad Assur. Onager solitarius sibi Ephraim, munera dederunt amatoribus suis, sed et cum mercede conduxerunt nationes. LXX
98쪽
secerunt1ibi laesa, id perea toro ce
laitulum tutum Samaria, concitatus est furor me sui eos θ, quo uou poteruut, emundati in Ibrae ex hoc artifex fecit, non ei, eus,qui aseducens erat an tutus tuus Samaria, quia corrupta bene tueminaverunt, buti sis eorum excipiet ca nanipulus non habens,ire, t
faciat farinam fecerit, alieni comedent eam, a tutus est sp uel, nunc δε-
A int iugetoeus qua vas iu utile, Ilii a ipsi ascenderunt a. l Assyriosi rin sva sit per semetipsum, Ephraisu munera
dilexi propterea tradentur ingentibus. ORIGLN. in canticum caliticorum
Homelia. a. interpretans hunc locum, argentum vero vir lucem verbi ac
rationis: secundum quod& Dominus dicit per Prophetam, dedi vobis argentum, ct aurum vos autem tecillita argentea, Sc aurea Baal un: ottendens per haec& dicens, quia dedi vobis lenium, & rationem qua me Deu a lentire polletis, dc colere. vos autem Gc lenium ci rationem, quu in vobis eli ad colenda dcemoria transtulisti3.Haec in v tranq; partem viderentur posse explanata. Nanu iusmodi loci sunt, quibus nituntur, qui Hebraeorum lententiam tuentur: quod de idolis, de vitulis Samariae serino iit: quae causa captiuitatis decem Tribuum
dicitur filisse.Tamen hoc iplum ti expedas bene, ludaeos premit maximE, & eorum interpretationem, ut ostendemus.
Sed nos nostrum opus urgeamus. Solenne Prophetis eli, vaticiniis de Chrillo,&de daeorum vallitate,&exclusione ab Ecclesia subiungere crime Idololatriae,& alia crimina. tanqua dicant hanc occoecationis Iudaeorum caulam sitisse. Aurum suum & argentum fecere sibi Idola ut interirent. ex auro δ argento
quae illis dedi,ait Dominus, fecere Idola:
uae causa illis fuit ut permitterentur oburari in non recipiendo Christo,& cruci suffigendo, & ita perirent, Vastarentur & traderentur Satanae. Proiectus est vitulus Samariae iam hic locus iuxta translationem. D. HIERON. v et Iudaeos, si aures adhibeas, Nam vique ad tempora Christi nunquam desiit Idololatria, nec prorsus proiectus est mitulus
Samariae: Ponitur enim vitulus Samariqpro quolibet Idolo , ex parze totum. Hic assurgit maxime Iudaeorum manus aduersum nos. Negant post tempora Babylonica ille Idololatras Iudaeos, nec
in litteris Euangelicis hoc crimen iliis obiecisse Dominum. Recte quidem, quasi
Domrnus illis omnia crimina obiecerit.
Et signum erat aduentus Christi Idolorum abiectio. Sed Idola non cella iste v Nque ad aduentum Domini alibi satis fiu- se ostendimus. Iratus eii furor meus. Quum Iudaei impleuere mensuram patrum suorum, iratus est furor Domini, lirorsus dc deletus est Iudaeorum popu-us, residui ducti sunt captiui in omnes
Orbis partes,& tunc quu inter nationes vertabantur, amplius idola non coluere.
Et ex gentibus uua idola cecidere, quod hoc signum, inquam, aduentus Chrilli datum erat casusidolorum. Vsque quo non poterunt emundati. irati Domini verba sunt,quod m: llies admoniti, ut resipiscerent milli A puniti noluerunt resipiscere. Quia ex t frael & ipse est quia
Idolum fecit ipse populus Ilrael, quomodo colit ergo opera manuum eius. LXX
sententiam vertunt: Vsque quo non poterunt emundari ex Israeis idola. s. Artifex fecit illud. re petitur eadem sententia:& notant lancti patres saepE Lxx quς bis dicta sunt,semel dixisse suille contentos. Opus artificis, inquit Dominus, eli,quo modo colitur pro Deo oniam in aranearum telis erit vitulus Samariae. Idola delerentur, & cooperientur telis aranearum: ut solent operiri,
uς iacent neglecta. LXx pro hoc reddi
ere Quia seducena erat vitulus tuus Samaria.
99쪽
maria. Hebraicbsobebim ex rebellancti nus,e X leducentibus, pro quo I xx, se ducens, rebellans aduertum me, quod pro Sobebini I gete Sobebum seducens eos e quo alibi dictum ematius. Verbum Hobi uni rie in Tretantur Rabim, tum Plaetaque noli rorum te quun. tur:& eorum laterpretatio cog ruit ecia huic I 0: οῖς rpretantur enim: Conte rentur dc contringentur vitaili Samariae,
lolatris ostinguntur,quasi nonctatam reficiantur, plane i pectant haec ad Christi tempora, ubi prorsus contrita tunc
ct comminuta. Quia ventum seminabant, ct turbinem metent verba irrita ventis dari clicuntur,& cina, quum seu
fra fioni, qualia sunt idolotum sacrificia nultra coluntur lapides ct ligna,quq
Idololatras aut Iliae lem iuuare non poterant turbinem tamen .lcmeliae re, qui
ipsos toto orbe dispersit , nec tu totum, sed eorum urbes lubruit omnes: si quideventi & turbines,ut docet ARIST. te in
viscer errae condunt,& terraemotus laciunt, urbes& oppida ab uno vertunt, quod significat translatio Lxx Culmussans non eli in eo germen. non faciet fatis a. lectio Hebraea,&lic verti potest, sans non est at germen,quod D.HIER. r. ddidit, culmus lians, Lxx manipulus non habens vires, ut faciat farinam, ut vocem illam stan maἡipulum interpretentur,ct germen, pro non habente vires, non habentem germen .i. grana, hoc ad vastitatem inuectam a Romanis spectat. Leges apud lOSEPH. perius sielud os
peste, seditionibus, fame dira, ct foras Romanoru armis,& de hac fame ESΛI. cap.s. In captiuitate decem Tribuum non legitur hanc tam laeu.m ingruisse fament. Quod & si fecerit alieni comedent eam. Romani Iudaeae vastatores.
Devoratus est Israel. THEOPH. deuor ius est Christi occisor populus. Legs Dionem in vita ADRI AN.& intelliges
ludaeos omnes ferro, & igne fuisse consumptoa omnea: resduos paucor capti-
uor esse ductos in omnes orbis partes: ex quibus residuis,2 ex Iudaeis, qui uitet
natum I habitabant, innumera vilis in-st aurata Iudaeorum o uocii: ct potiea
cladibus extenu/ta, quod Chinto credere noluiit. Nunc tactus est in nationibus quasi vas immundu . RVPLRT
quod Dominum cruce am ei e dispersi sunt in nationibus, immundo di immani flagitio commaculati,&' i mundi cspiritibus obnoxii. Quia ipsi alcende runt ad Assur. causa malorum lubiicitur quia petiere Idololatras, & Roma. nos .nam per Synecdochen ex vitis Assyri,s Idololatrae omnes significantur. Petebant ergo Romam freti magis hominum ope,quam Dei auXilio ab illis petebant regna, Sacerdotia & omnia. occo rum freti ope Christum cruce alfecere Onager lolitari'tibi Ephr. im Epuraim dici incredulum & impium iudaeorum populum supra olbensum eli: hic toto orbe Uil pertus ieruit aliis, nec Deo obtempera , tanquam alinus silueilris Onager enim asinus Silueticis eth nec cum ali s communicat , solus ipse inter omnes in suo peritat errore, nec religionem aliorum habet. Hoc decem Tribubus non congruit, quarum iam non cinparet vestigium. Nam quod aliqui fabulantur esse insulas ubi magna Iudaeo tumultitudo habizat,facile credi potest: tamen non ex dedem Tribubus, quae sunt captiuae ductae, ted ex residuis vastitatis Iudaeae. Nam decem Tribuum, illarum quae captiuae ductae sunt, prorsus mentio nulla: victa natio Iudaeorum a nostris,& calamitatibus diuinitus affecta ultimas orbis partes petiit expectans
Antichristum. Pro onager, LXX vertere serminauit, pro, pere. verbo Hebraeo, legere mutatis tantum punctIS. para.
germinauit& reddidere ger m mauit per semetipsum Israel Nam solitarius &per semetipsum,idem est.THEODOR. floruit sine me Isiael in suam perniciem auxilio gentium,& Romanorum:& addit
100쪽
Munera dederant amatoribus suis, sed
eccum mercede conduXerunt nationes,
I xx munera dileΣit: propterea tradentur gentibus, legere enim tax pro anncederunt. donum ab eodem verisbo mutata una littera, & detracta altera,&infra pro spe mercede conduxerunt ,legere addita una littera
traditi sunt.THEOPYL. non dicit inquit traditi sunt gentibus, sed in gentibus vi intelligas non fuisse solam hanc
pcenam,ut traderentur gentibus , sed ingentibus traditos, adeo innumeris calamitatibus sunt affecti,dc assica utur quotidie , dc floruerunt in perniciem suam quod aucti opibus, dcconiuncti foedere Romanis Christum Dominum afficere
cruce sint ausi. Amauere muneri daresudae proditori, di sepulchri custodibus,
ne dicerent resurrexisse Dominum. Traditi sunt ergo in gentibus,ut omnia mala paterentur. Vulgata sic: Munera dederunt amatoribus suis: deserebant dona
ad Romanos, ad Assyrios, ad AZgyptios,quos amabant,dc cum quibus, contra Dei imperium ungebat toedera. Uetuerat enim hoc facere Deus per suos Prophetas Sed dc cum mercede conduXere nationes. quando urbe munita,ut
viribus humanis videretur capi non posse Ondu Xere nationes aduersus Romanos sub Vespasiano, dc sub Adriano,ut lessies apud Iosephum dc Dionem.
D. HIERON.Nunc congregabo eos de quiescent paulisper ab onere regis dc principum , quia multiplicauit Ephraim altaria ad peccandum,facts sunt ei ars
in delictum. dcc. x. Nunc accipiam eos quis eniparum, ut nigrant regenis principe, quia multiplicauit Ephraim altaria in
recata actasunt ei altaria delicta,etc. Comment. γ'
Vnc congregabo eos. 7sorma dicendi Hebraea,deleboIudaeos. LXx accipiam eos. adiudicium dc ad meritas poenas,inquit T H EO P H Υ. fit quiescat paulisperi ab onere regis dc paulisper per irrisionem dictum est per aliquod
tempus,quasi dicant per multos dies sedebunt sine rege, sine principe,sine sacerdote,quod supra dictum est cap. s. Quia multiplicauit Ephraim et altaria ad peccandum , d c. Haec geminatio rem exagerat,haec multiplicatio altarium ad sacrificandum idolis apud Israelem erant eidem Israeli causa. ut deserantur a Deo, dc permitterentur admittere illud immane nefas in Christum Dominii. Hucetia THEOPY.spestatevidetur. scribaei multiplices leges meas quae velut alienae computatae fiunt. prophetias multiplices , multiplices sinulitudines dc typos,quae velut aliena reputata sunt. Irrisere. n. prop hetias,ut ait Iosephus, dc dii
prophetias rident, complevere eas Omnes , Lxx pro hia reddidere: scriba eius
multitudinem egitima eius in aliena re putata sunt altaria dilecta. Nam varia distinxere lectionem Hebraeam ipsi, dc D. HIER. scribam eius multitudinem. puncta hoc dissidium faciunt & Lxx videturvertisse proscribam edidere enim
iuxta alia exemplaria, quae vox aliquando significar proscribere , dc ita Iudaei post crucem Domini videbantur egi:
proscriptLVbicunq; enim terrarum agerent miseris modis necabantur. Legitia ma eius aliena reputata sunt. antiquata& abrogata eius lex est,uetus lex .f. promulgato iam Euangelio. THEOPHTdocet his abrogationem veteris legis significari,dc legis gratiae introductionem. Altaria Oecta.) dc altaria templi Hierosolymorum,dilecta olim,subaudi aliena reputata sunt. quae verba planὶ abrogationemveteris legis significant.Hostias offerent immolabunt carnes post crucem Domini offerent, Iudaei hostias dc carnes immolabunt in templo ut solebant. Et co edent carnea. , t solebant