장음표시 사용
391쪽
366 APPARAT Us AD PHIL. LT THEOL. alia cum Haereticis disputabant . Tum alio modo Catechumenos , alio Persectos instituebant . Contra Gentiles ex Philosophia & seculari eruditione sumebant argumenta , ut eos iisdem armis , quibus utebantur , debilitarent. Verum quaedam tantum decreta exponebant iis et interiorem vero Theologiam , & abditissima mysteria silentio premebant: ne inpuris homini. bus , & rebus corporeis occupatis paterent mysteria sacrosancta . Iccirco Religionis nostrae mysteria reconditi xa non sunt perquirenda in iis libris , quos adversum Ethnicos conscripterunt e licet in iis pro occasione inlustrarint non nulla .
Contra Iudaeos non aliis armis disceptabant , quam ex vaticiniis Prophetarum , & Scripturae amplissimis pro missionibus et ex quibus conficiebant, ecclesiam Ueterem esse figuram Christi, & Ecclesiae ejus . 'Cum vero adversum Haereticos disputaturi erant, tum plane & nullis ambagibus singula exponebant e tum mysteria omnia nostra aperte loquebantur: tum testimoniis ab Scriptura, & Traditione sumtis ea muniebant, icconfirmabant: quod in hac erant sententia, eo consilio a Deo haereses permitti , ut dogmata inlustrarentur , & qui nutabant in Fide abundantiori luce perfunderentur , dcconfirmarentur . Itaque si Haeretici libros Divinos negabant , ex libris ab iisdem admissis, & Ecclesiae testimonio conficiebant nostri, praedictos libros esse Divinos . Sin dogma aliquod tantum negabant , ex tradita doctrina negantes refutabant et aa eoque ad Traditionem fere semper confugiebant prisci illi Theologi. Neque Nero omnia , quae dici poterant, ita singulis argumentis adducebant; nec ea ita perspicue ponebant, ut facile perciperentur znec ea omnia praevidebant, quae progressa temporis colligi possent: sed ex consuetudine aetatis tractabant ea , quae
392쪽
PART. Ir. LIBER PRImus. 367 quae necessaria erant ad Haereticos refellendos . si JJam Catechumenos non ante instituebant , quam per duos , dc tres annos explorassent , an ex animo id dicerent . Quare primo impedimenta omnia removebant, quae ex Gentilliino proficiscebantur . Deinde rvdimentis Fidei , ct Morum disciplina eos instituebant et Mysteriorum vero eX positionem non adjungebant . Et adeo caute cum iis agebant , ut orationem Dominicam ipsis non traderent, nisi aliquot diebus ante bapti imum , .cum jam ex numero Competentium essent. Symbolum Apostolorum, vel aliud ab Ecclesia receptum Voce tenus docebant, nusquam vero gentium iis scribendum permittebant .fIJ Competentes autem erudiebant mysteriis nostris e& primum Sacramentorum doctrina , deinde praecipuis Fidei dogmatibus y praesertim Trinitatis , dc Incarnationis , idque veluti pee gradus . Cuncta iis plane dc perlpicue exponebant: metaphoras omnes Sacrorum codicum
dilucidabant, &, quo sensu essent aecipiendae , tradebant . Rem uti erat aperiebant r nihil augebant: non subtiles disputationes adhibebant . Post Pascha Neophytos instituere ac e polire permiebant , multo planius & clarius . quam ante ἔ Omniaque exponebant, quae ex Christianorum disciplina proficiscebantur e ac mysticas omnes signi ficatiocies dilucidabant asiJ ,, auis enim inficietur , multa iis iv aestu dispala - ,, tionis exciduse , quae paullo ae ratius exprimi potui se sent 8 In delectu quoque argumentorum , relictis se num , mero firmioribus , adhibuisse subtiliora, uti mos erat Veterum philosopborum , qui ad defendendas opinionesiuas b, non probabilibus dumtaxat, verum etiam sopbisticis ute
di, bautur argumentis . Bonavent. Argonensis Chartus. de Legendor. PP. metbodo P. III. c. I r. p. m. 29 a.
393쪽
368 APPARATUI AD PHIL. ET THEOL. bant. Ad Persectos autem crebras habebant conciones dexe Μorali . Tamen cum vel Neophytos, vel Persectos instituerent , non illi res singulas ad singula capita , &tractatus reducebant , ut hoc tempore mos est a sed ut occasio erat exponebant. Non multis argumentis mysteria confirmabant; sed simpliciter , & ex communi Ecele-sae sententia ea proponebant: quod putassent, Fidelem solis Evangelii verbis contentum esse debere . IJ Inanes vero & non necessarias quaestiones etsi aliquas interdum adhiberent , tamen non longe persequebantur e sed fines constituebant . quos pertransire putabant fas nota
Jam si euriosius exploramus , quo pacto Philosophia uterentur ipsi , deprehendemus , caute, & non nisi ut dogmata inlustrarent, eam adhibuisse . Nam primum , si
quando res exigebat, Gentilium dogmata cum nostris conserebant, eaque vel conlatabant, vel , . si vera essent, cum religione nostra consentire patefaciebante ostendentes , caussam nullam esse cur hominibus nostris allatraxent Gentiles, quando ab iis dogmata nostrorum non dita
similia tradebantur: idque & in aliis , & in Morali disciplina effetebant, s3J uti supra demonstravimus . Deinde
stJ Origenes Contr. Celsum L. 3.& Hilar. Pictaviens de Trinit. L. a. Athanasius ita seutiuot de m sterio Trinitatis .
a J A Non ergo respondet Augustinus Consentio deri Christi eorpore in Caelo J is nos ad amur inquirere , is quod ille non additit dicere : is de compendio splaeetis finita fit quaestio . Fortvisis enim accepta occasione Duui ἀδε nis , urgebit nos molestior perscrutator . Epist. ao s. novae edition.
3J Etiam libros Gentilium Morales a nostris emenda-
394쪽
PAR T. II. LIBER PRIMUs. 369noti erant in eo ut argumentis ab historia petitis conficerent , nec Legumlatores, quantumvis iapientes, & veros , nec Philosophorum disputationes acerrimas efficere potuisse , ut hominum ingenia Vere mitescerent: atque ex sera & inmani consuetudine ad honestatem dc humanitatem traducerentur .. Sed opus fuisse doctrina de sapientia a Deo tradita , quae in hominum animos talem tantamque mutationem sine negotio induceret . IJ Ce- tera non nisi parce adhibebant in . quocumque argumen
Nullus eorum Dialectica sorma nimis religiose usus est in refutandis adversariis . Et, quod magis est mirabile, quamquam cum hominibus Dialectica arte vehementer exercitatis contendendo disputent a eorumque cavilla- Λ a tio-
ros legi solere, eonfiat ex illo Origenis,, Plato solis do is Eorum tantum teritur manibus . Epictetur vulgo quoque , , Iectorum admirabilis est , utilitatis nomine, quod e prae ,, ceptis illius admonitos proficere satiant . Contra Celsum L. VI. init. p. m. 283.
IJ me argumentum scite persequitur Grasostomus h smilia V. in Episti ad Titum . faJ is Recte videri Ibi,ait Augusti ruis,fudiosis is inge
ri niosis adolescentibus , is timenaibus Deum , beatamque ,, viam quaere tibus Ialubriter praecipi,ut nullas doctrinas, , , quae praeter ecclesam Christi exrecentar , tamquam ad , , beatam viam capessendam secure sequi audeant, sed era ,, sobrie diligenterque dijudicent et in ceteris autem doctri , , uir , quae apud Gentes inveniuntur, omnibus tenendum
, , esse, ne quid nimis diligatur. De Doctrina Christ. L. II.
395쪽
3 o APPARATUS AD PHIL. ΕΤ ΤΗΕ L. tiones exponere , & infirmare adoriantur; DIJ tamen vix aut nullo modo eadem ratione utuntur: sed adversa riorum siphismata tum resuta ut, cum plane exponunt ocratefaciunt . saJ Quo planum faciunt , quid ipsi de illuDialecti eae in Theologia judicarint . Tamen bona Dialectica eos plerumque uios esse, eorum scripta sine gratia consulenti erit perspicuum . Plerumque dico, nam non semper certas ct firmas argumentationes persequuntur es 3J tum quod Saecularem philosophiam contemnerent; tum quod ex vulgi , & Philosophorum opinionibus aliquando loquerentur , qui non semper commode & accurates1J Basilius, Gregorius Nisenus in libris contra
Eunomium capti a omnia istius argumenta eru Dialecti vera dissolvunt. Carillus Alexandrinus in Thel auris, O Dialogis , ἐν Commentariis in Joannem haereticas fallaetas is subtiles argutias ex arte disserendi configit. Idem
alii is Graeci, O Latini eum laude , eum pretio facti
s a J Grillus Alex. Julianum Amsatam refutaturus, primo ipsius sententiam Gyonit: eum responsionem adjungit fine ullis cavillationibus, nude atque verte .s3J ,, Multa sunt a Sanctissimis M. praesertimque ais Graia tomo tu homiliis adspersa , quae si ad exactae veri-
D tatis regulam accommodare voIaeris , bovi senses inania ,, videbuntur . cuive declamatorio illo more ad inperitam fere multitudinem exarareandi caussa, subitori quodam impetu dicendi, ac cauo ferantur plerumque ,, licentius . Unde ex aliorum comparatione Ioeorum, Tel,, conciliorum potius , ac Patrum temperanda , O in b, gIrum veritutis revocanda sunt. Petavius ad Epiphan. Haeret. LIX. p. δεε,
396쪽
BART. II. LIBER PRIMUS. 3Trrate sunt ratiocinati. IIJ Sed de Patrum philosophia di .Ximus prima parte . saJCAPuT VII. De Theologia a V. Saeculo usque ad solidum X. IAM careulo VI. Theologi ad tystematicam dieendi foris
mam pedetentim accesserunt: idque praesertim opera Anicii Manlii Torquati Severini Boetbii Romani, qui cum Aristotelis esset studiolus , & aliquos illius libros Latine redderet, se stematis formam in quibusdam suis scriptis expressit: ceterisque auctor fuit, ut compendia dc systemata aliqua tametsi rudia excogitarent. Quod dubium non erit illi , qui libros Philosophicos eodem saeculo a Christianis lueubratos perpenderit. Exstant Marci Aurelii Cassiodori libri duo de Institutione Divinarum Seripturarum et in quibus de ratione legendi libros Sacros , attaue de iis , qui ad sua usque tempora Sacram scripturam essent interpretati, disputat: sed haee ad compendia Theologiae non pertinent . Praeterea lucubravit librum de VII. disciplinis, id est, de Grammatica, Rhetorica, Dia- Λ a a lecti-si J se Ex sanctis antiquis non nulli Pissicen, ω, - taprificen vel non babuere quidem , vel certe leviter ad D tigerunt . Laeli vero magna ex parte fuere Platonici , priusquam converterentur as Fidem . Quamobrem eum se in Philosopbiae quaestiones incidant , aut vulgi, is Me - torum opiniones sequuntur ἔ aut etiam , quas a Plato. nicis acceperant , in raristianorum sibolam invebunt . ,, Ita viri docti errores forte quoslam s quod ad Philoso- , , pbilim quidem bumanam adtinet J in Sanctis antiquis deis prebendunt . Melchior Canus de Lucis Theolog. L. VII. c. I. sad L. I. c. Io.
397쪽
372 ApDARATUI AD ET THEOL. lectica , Arithmetica , Musica , Geometria, Astronomia rut Monachos suos ad Sacrarum litterarum studia praepararet , eosque informaret ad omne genus eruditionis . Quo nobis probavit, se multo melius aliis judicasse , qui harum disciplinarum notitiam tamquam ad Sacras litteras non accommodatam, rejiciunt & contemnunt. Vergente ad finem eodem saeculo quaedam Theologiae compendia , sed non dum persecta , Condi coeperunt . Isidorus Hispalensis edidit Libros III. Sententiarum ex Gr sorti Magni Moralibus decerptos z tametsi ex Angustino , aliisque adjunxerit quaedam . Leontius Cyprius conscripsit Loeos Communes Iraeologicos , s IJ qui ex PP. scri-rtis erant depromti . Id ipsam fecerunt alii , qui ex Scriptura , dc antiquis Doctoribus testimonia collegerunt e vel ut Anastasius ille , ut Vulgo putatur, Sinaita, quid cephalos refutavit .
Etiam saeculo VII. invaluit idem mos , praeserti m in Occidente. Documento sit Taio episcopus Caesaraugu- sanus , qui eX Gregorii Magni scriptis libavit Sennemriarum libros V. idque verbis Gregorii: ubi autem ea non , cecurrunt, eX Augustino verba sumit. Disputat in iis de Deo , & adtributis et deinde de incarnatione, deque pastoribus t tum de Ecclesiae ordinibus , de virtutibus , dc vitiis, deinde de judiciis divinis,lentationibus peccatis: ad extremum de damnatis , de judicio ultimo , de .resur
rectione. 3ISed siJ Confide Franci cum Turrianum de Hierarchicis or
dinationibus . L. I. c. I 2. os Simondum in Λdnot. ad Facundum p.76.
398쪽
Sed plerique omnes Theologi in expositione Sacrorum codicum operam & industriam ponebant et Humaniores litteras , & Philosophiae studium praetermittebant . 1J Nec alia esse caussa videtur , cur B. Gregorius Magnus bibliothecam , quae in aede Apollinis juxta palatium condita esset , sammis consumeret. LII Certe qui per id tempus Theologiae vacarunt, si paucos excipias , qui ad
resutandas reliquias Haereticorum veterum , & Muham-medanorum , se applicarunt , enarratione Scripturarum
occupati fuere . Primum hi sequebamur Origenem et sed postea quam gravissimae controversiae librorum Origenis caussa ortae sunt, Graeci ad Chrysostomum animum adjecerunt f Latini vero Augustinum, & Gregorium Magnum in suis interpretationibus mitati sunt . Post Augustini, & Gregorii aetatem Sacrae scripturae studium sensim iminutum suit: nam qui eidem operam dederunt, non nisi in cogendis describendisque eorum sententiis, qui praecedentibus saeculis floruerant, ostenderunt ingenium suum , quas Catenas T P. appellarunt Gnihil de suo addiderunt . Idque non in Theologia solium, sed etiam in Philosophia factum fuit. Quod Bedae Vene- rabilis Benedictini Angli exemplo efficitur e qui utraque facultate valuit , & Catenam lucubravit ex dictis Patrum e ac Monachos suos excitavit ut in idem studium iu - .cumberent et quod ipsi posterioribus saeculis diligentissime secerunt. Obiit Beda ann. IDCCXXXV. Medium circiter VIII. saeculum priuaenas Ioannes Damasenus justam Theologiae opitomam condidit hoc ii A a 3 tulo ,
LII Consule B. Gregorium Magnam L. VIIII. Epist. 48.
sad Fertar tamen B. Gregorius bibliotbecam com- ,, bussisse Gentilem , quo divinae paginae gratior e set Iocus, is , maior auctoritas, is diligentia studiosior . Sarisbe xiensis, Metal. L. VIII. c-19.
399쪽
374 APPARATUS AD PHIL. ET THE L.
tulo , de Fide orthodoxa . IJ Hic liber in nullo Graeco codice in alios divisus est . Ex quo Cl. le Quien sa) non injuria suspicatur , hujusmodi librum a Latinis in quatuor di spertitum fuisse , instar Morsri Sententiarum Petri Lombardi . Ut ut est , primo libro de Deo, ad tributis , personis disputat D amascenus . In altero de rebus a Deo creatis , praesertim de homine , de providentia, praescientia, praedestinatione, peccato Adami disserit . In tertio de incarnatione , persona , & utraque natura Christi . In quarto de eodem argumento tractat: ubi etiam de fide, baptismo , ceterisque Christianae fidei placitis sermonem iacit . Totum hoe opus adversus Haereticos est consormatum . Ratio vero disputandi talis est . Ex Scripturis, &Patrum testimoniis sumit argumenta ad haereses labefactandas . s3J Verum cum Damascenus e X Arabum consuetudine Aristotelis philosophia praesertim Dialecti ea delectaretur ; primus , vel salti in in primis, Theologiam methodo Philosophica adornavit e & aliquas disputatio-
set J ,, Primus Neologiam universam recto ordine com - ,, prehendit, ut loquitur Bellarminus . Natalis Alexander His. Fectes Tom. n. p. m.62. 23 Dominicanus , in Praefat. ad Libros de Fide orthodoxa Tom. I. P.MP.
33 Ille s Theodoretus J ex proprii ingenii moli-
,, mine , adductis S. paginae tesimoniis, adversus Haereticos Saria componens argumentortim genera , compendia-
,, riam digessit Theologiae tractationem . Voster vero sDamascenus J non ex Scriptura solum , eterum etiam eπ's conglobatis Sanctorum PD. sententiis ea , qua par erui, is brevitate, inexhaustum traditionis promptuarium pro tulit. Michael le Quien. Praefat. L. c. qui exponit , eκ quibus P P.sua sumsit Damasenus .
400쪽
nes subtiles adjunxit, quae primos illos fugerant Theologiae doctores . Ex quo non nullis videtur inter Sehola sicorum proavos reserendus. LI J Praeterea scripsit Saera Parallela et quae eamdem , quae in superiori libro, doctrinam complectuntur , sed secundum ordinem litterarum positam . Et haec prima Systematicae theologiae aetas vocari solet . Nolim tamen, AdolescentesJoannem Damascenum hunc Monachum , ct Sanctum , cum Joanne Μesue Damasceno medieo Arabo celeberrimo confundatis . Jam vero in Occidente monachi Benedictini, praesertim Angli, Scripturis exponendis operam haud indiligentem navarunt. Etenim Bedae discipuli praeceptoris sudium pro saeculi more feliciter expresserunt. Hinc Flaeeus Aleuinus se u Albinus, saJ qui obiit inito anno IOCCCLIII. Sacras litteras ct in Anglia, ct in Galliis , ct in Germania interpretatu sest . Ex cujus disciplina plurimi profecti sunt viri doctissimi , ut Harmo mIberstadien-ss, Ludgerus Monasteriensis , 'babanus Maurus , malafridus Strabo , qui Glossam ordinariam in Scripturam ex Rhabani commentariis composuit. Et hoc Strabone schola ScripIuraria Bedae finem secit. Etiam Concilia , ut corruptae disciplinae Ecelesiasti
QOrum Eccurrerent, curarunt, ut Divinae litterae in quibusdam ecclesiis viris divino ministerio mancipatis
IJ ,, Albinum in omni Iatiturive Scripturarum supras, ceteros modernorum temporum exercitatum, utpote di
scipulum docti mi Bedae , peritissimi post S. Gregorium
, , fractatoris et Vocat Μonachus Sangallensis de Gestis Caroli Imper. apud Launotum de Sebalis celebrior . O.' a.