장음표시 사용
411쪽
386 APPARATUs AD I HI L. ET THLOL. Eturi nos de Scholastica theologia , temperare non possumus , quin aliquid de Philosophia admisceamus . Utriusque enim caussae , ortus , incrementa , vicissitudines e dem tempore exstitere et nec altera ab altera separari Potest.
iisdem auspiciis incepit laeeulum XII. Regnabat enim ubique in occidente Dialecti ea subtilitas , fiJ dc
Theologi eadem diligenter exercebantur , quo Sacros codices adolescentibus vendibiliores saeerent . saJ At cum ea non nulli intemperantius uterentur , & argumen tum Theologicum non modo rationibus Dialecticis iautramque partem explicarent;verum etiam principia Dialectica , & Metaphysica ad mysteria , quae non nisi divina
D batur , qui aliquid ingeniosius , ct subtilius, etiam eum M veritatis di pendio,comminiscebatur . Quem morem vaI- ,, de improbat Ioannes Saresberiensis , qui sequente saecu-M D floruit. Bulaeus Hist. Universit. Parisiens Tom. Lsaecul. 3. meth. docendi . IJ Confer. quae diximus de Abaelardo L. I. e. s.
sad se Quod professoηi meae s vitae Monasticae J eoninis Tenrentius erat, Sacrae plurimum lectioni sudium inten- ,, dens , saecularium artium disciplinam, quibus amplius M adsuetus fueram , ων quos a me plurimum requirebant , ,, non penitus abjeci et sed de bis quasi hamum quemdam ,, fabricavi , quo illos Pbilosopbi eo sapore inescatos ad se Cerae Philosophiae lectionem adtraberem r sicut is sum- ,, mum Grisianorum pbilosophorum Origenem consuevis,, se , historia meminit Ecclesiastica . Cum autem in Divina ,, scriptura non minorem mihi gratiam . quam in saeculari, ,, Dominus contuli se videretur s eo erunt admodum ex ,, utraque lectione fcbolae nostrae multiplieari , O ceterae M omnes Uebementer attenuari. Ita de se scribit Abaelardus in Histor. Calam. suar. p. a I T.
412쪽
PART. II. LIBER PRIMUs. 38T locutione constant, accommodarent; plurimi lique gravi ias mi errores inde profecti sunt, qui meliores Theologos Permoverunt , ut ejusmodi temeritatem confringerent .st J Hinc Abaelardi, hinc Arnaldi Brixiensis , . hinc Gliaberti Porretani, hinc Armarici , hinc Davidis de Dinanto, hinc,ceterorum fluxere placita perniciosa , quae sanistissimi homines , & Concilia damnarunt. saJ Quae omnia odiosam praeter modum gravissimis ae sanctissimis viris fecerunt Dialecticam subtilitatem . His accessit , quod cum post medium saeculum XII.
aliqui Aristotelis libri Physici, Dialectiei, Metaphysici ,
partim ex Arabico , partim ex Graeco conversi ad scholas Parisienses pervenirent; atque non nulli Theologi dialectieam Aristotelis hominis Gentilis anteponerent Dialectiere illi vulgatae, qua sub Beati Augustini nomine tradebatur; id tam aegre reliqui tulerunt, ut nihil supra. Cumque animadverterent, ex novis istis libris Aristotelis multo pestilentiores errores manare , ut illi erant AI- marici, & Davidis de Dinanto; s hi duo ex Alexandrino systemate aliquid sumserunt 3 impetum in novam Philosophiam secerunt, dc omnino in Aristotelem invecti sunt . Nec prius cessarunt, quam concilii Senonensis deereto Aristotelis libri Physici, & Metaphysici igni consumerentur: & lege sancitum esset, nequis deinceps auderet eos adtingere et quod anno C IOCCVI . evenit, ut alio loco demonstravimus . s3J Sed redeo ad Leculuin XII. Cum Dialecticae studi um altas radices egisset , vix tam blandis remediis evelli potuit , dc funditus extirpari
sad De his primo libro di utavimus, O verba Conciliorum adduκimus . sid Parte L L. I. c. I a.
413쪽
388 APPARATUS AD PHIL. ET THEOL. versandi , & res subtiles , ac inauditas effundendi , etiam in argumento Sacro , more Dialecticorum . Itaque eodem saeculo XII. plurimi epitomas Theologiae frJ condiderunt sub nomine Sententiarum e id est , conscripserunt systemata Theologica Dialecticis & Metaphysicis quaestionibus abundantia . Fuere in his Gulielmus de Campeia Iis , Petrus Abaelardus saJ Simon Tornaeensis, Gilbertus Torretanus, Petrus Pictaviensis , Hugo de S. Victore, &qui ceteros longe gloria ac honore antecessierunt , I herius Pullus, & Petrus Lombardus . Et quamquam horum non nulli ab Theologis novitatis , temeritatis , haereseos postularentur i IJ vicit tamen major pars , & no-
s1J Antiquissimum T,eologiae compendium, quod sciamus , conditum sun ab Hildeberio Cenomacensi, auditore Berengarii, quod is brevitate , is perspicuitate commendari solet ex quo Pullus , , ILombardus hauserunt . Vide Iessitas conditores Memor. Trivultiensium Anno IIo 8. Iulii art.93. p. Io I 8. 2J Gulielmus de Campellis ante Abaelaraeum, is Lombardum seripsit Sententias Theologicas fea epitomam quaestionum Theologicarum . Exstat M . in Galliae bibliothecis , ut scribit Oudinus de Scriptor. Eccles. TOm. II. p. s . Hus discipulus Abaelardus condidit librum sententiarum, b. t. Sic & non, ut ait Mabillon. Iter German. p. 64. ω Theologiam Christianam , editam a Martene Anecdot.Tom. U. in quibus distema Neolog. methodo Philosophica adornavit. Ex boe plurima sumsit Lombardus discipulus. 3J Gualterus Prior S. Victoris Parisensis librum Tulgavit h. t. is Coutra Manifestas damnatas etiam in ,, Conciliis bisereses , quas sophisae Abaelardus , Lambam ,, duι , Petrus Pictavinus, is Gilberitis Torrelaxas Iibris
414쪽
PART. II. DBER PRIMus . 3st sva quaedam Theologiae tractandae ratio sub nom Ine Seholasticae ex his controversis nata est a quae sequenti ciculo justum habitum , & veluti complementum habuit. Haec Scholasticae theologiae adolescentia nominari solet ab historicis Ecclesiasticis. Quod cum in schola Parisiensi, quaerer id tempus celeberrima habebatur, eveniret, iacile ab ejuseem alumnis in ceteras orbis Christiani partes inducta est eadem ph losophandi ratio in disciplinis
Hae Summae nihil aliud erant, quam sententiae P P. quas eXcerptores ordine colloeabant , ut Catholicae doctrinae partes singulas intuli rarent : & quaestiones , quae disputari solebant, facilius definirente quibus addebant subtiles aliquas disceptationes , quas voeabulis Meta physicis expediebant. IJ Moderatior tamen ceteris fuit
bris Sententiarum suarum acuunt, limant, roborant . Ex
sas Uf. in bibliotbeea S Victoris Parisiens ut refert Bul urHis . Univ. Parisiens. Tomo II. p. o I. Hujus fragmen ta excerpsit Launotus de Fortuna Aristotelis . De Simone Tornacensi, qui Parisiis docuit Neologiam , haec refert Henricus Gandavenss: is Dum nimis is es, in boe, is in aliis scriptis suis Aristotelem sequitur, ,, a non nullis modernis haereseos artuitur . De Scriptor. Eccles e. 24. consule Trit bemium de Scrip t. Eceles. c. 67. si J In medio tamdem saeculi XI. ρbilosopbiam Meri se stotelicam , ait, ad Arabum methodum in sebolis publi- eis doceri coepisse , eamque ab initio usum tantum in Pbi
se Iosephia habuisse et sed bomines principiis sis infectosis paullo post eamdem in Theologiam pedetentim intulisse r iisque non solum ad enucleaudas Geidendasque quaestio
D nes Theologicas ordinarias , sed etiam ad formandas is muno numero novaι , de s a. bas antea ne auditam quidem
415쪽
3so APPARATUS AD PHIL. ΕΥ ΥΗΕ L. Lombardus, qui quamquam Aristotelem prae Pseudo-Λugustino sequeretur, tamen a vocibus Dialecti eis, Scrationibus Philosophicis, & testimoniis Philosophorum , quantum per consuetudinem fieri poterat , abstinuit. occurrunt tamen in eo quaedam Dialectica , & Metaphysica et e. g. cum quaerit e utrum Deus Paterse ipsum genuerit, an alium Deum . s IJ Vum Pater genuerit essentiam Divinam , an essentia Divina Filium . Tum , an una essentia alterum produxerit; an vero essentia nec productait , nee producens . sad Praeterea , num Deus Pater Fi- Iium genuerit volens , an nolens. s3J Item cum copiose& in utramque partem disputat, o Chrsus secundum quod
homo sit tersona , vel aliquid . s J Quae etsi aliquorum
P P. auctoritate confirmare, & explanare Conatur, tamen ex iis aperte conficitur , quanto Me a physicae studio occuparetur Lombardus e tametsi cautius praeceptore suo Abaelardo loqueretur ad invidiam sugiendam . Lombardo adjungo Robertum Tullum , qui Sententiarum de Trinitate libros VIII. conscripsit z in quibus magis Scripturae locis, & rationibus , quam Patrum auctoritatibus , sententias confirmat et & Metaphysicas , ac Dialectieas subtilitates quantum potest eXplodit e certe
se dem fuerat, usos fui e . Ioannem Sophistam, Ityselli- num , er Anselmum inter primos fuisse e is post eum
Petrum Abaelardum, Gilbertum Porretanum , aliosque comptares vulgati mam ac celebrem illam reddidisse, se Iectionibus publicis ad eam insitatis . Dupinius Meth.
Stud. Theol. C. II. p. 22. Errat tamen Dupinius putans medio XL saeculo Arabum philosiphiam Gallis notam fuisse reum id non nisi inito πια evenerit.
416쪽
ipsi Lombardo a nonnullis anteferri solet. rJ Ceteri magis de Dialectica , quam de Theologia , solliciti suere . saJQuamquam vero Lombardus ea moderatione in seribendo uteretur, tamen displicuit ejus methodus non modo Magistro Guasserto , ut ante diximus , sed etiam plurimis Theologis , qui pro studio Sacrarum litterarum, id est , pro Veteri theologia mirandum in modum pugnabant. s3J Hine non modo AIexander III. P. M. an
s id consule Dupinium Nova Biblioth. Seripi. Eccles Tom. VIIII. p. III. ad Vide Rulaeum , Hist. Univ. Paris. Tom. II. di . de Facult. Theologiae .s3J is Lapsa sint f inquit eadente iseulo XII. Ste.
,, Phanus Tornacensis episcopus , in epist. ad Pontifim cena Nax. J apud nos in confusiove incinarum Sacrarum ,, studia litterarum et dum es, discipuli solis novitatibus is applaudunt, ἐν magistri gloriae potius invigilant, quam is doctrinae . Novas recentesque summulas, ἐν commenta ria firmantia super Theologiam ραμ conscribunt: qu es bus auditores suos demulceant, detineant , decipiant , xuos non dum Iusscerent SL opuscula P P. quos eodem is uiritu Sacram scripturam Ierimus exposuisse , quo eam is composuisse credimus Apostolos , ἐν Prophetas Disputatur publice contra Sacras constitutiones de in- ,, comprebensibili Deitate . De incarnatione verbi ver m bos earo is, sanguis irreverenter litigat . Individuam Trinitas in triviis secatuν , O' Lycerpitur. Ut tot jam M sint errores, quot doctores z tot scandala , quot auditos, ria et tot blaobemi , quot plateae .... Haec omnia sis Pater , eorrectionis Apostolicae manum desiderant: ut
di, uniformitas discendi, docendi, disputandi, auctoritate
417쪽
391 APPARATUI AD PHIL. ΕΤ ΤΗΕ L. no CI cITI in . quo obiit Lombardus, hi lce novitatibus Oecurrendum esse putavit 3 IJ sed etiam concilium Lateranense III. anno CI CI xxx. subtilem quandam Lombaν disententiam condemnavit . fa Verum tam magna de Lombardi doctrina concepta
erat opinio ; tanta ille auctoritate valebat & Parisiis , &in aula regia; tam avide ipsius scripta discipuli arripuerant, propterea quod si non primus,in primis saltim Theologiam in schola Parisensi publice docuit; ut vix de gradu illo , quem semel occuparat, dejici potuerit . Quibus cum accesserit episcopatus Parisiensis honor, & splendor , tam bene se probavit Scholasticis Lombardi labordi ratio philosophandi , ut eam plerique omnes Theologi raucis post annis amplexati sint , in scholis eosdem libros tradiderint iuventuti.
adtritione vulgari vilesias . Λpud Natal. Alex. III.
si I ri Ipse σπηο eum per totam Frauciam muItin ,, is variae sententiae baberentur de Fide inter Magistros
,, Francigenas, Auxonder Papa , convocatis in unum
,, Scholasticis , ει quibusique litteratis, in ipsa vigilia Ua-
,, tilitatis Domini usque ad tria , ut fertur , millia , velis ultra, cum adsentientibus sibi Dominis Cardinalibus a ,, condemnuvit, is omnino interdixit omnes tropos iis, in- ,, disiiplinotas quaesiones in Theologia : Parisiensique epi ,, seoposub obe/ientia praecepit, ut per totam Franciam eas ,, eo seret. Auctor Chronici Reicherspergensis apud Pagium , Breviar. Gest. Pont. um. Tom. II. p. m. qq. ad ,, Litteras Alexandri Papae ad episiopiam Paria HV. babes apud Pagi L. c. p. s . Vide Baronium ad hunc annum . Proposito autem erat: Quod Christus see undum
quod eit homo non est aliquid .
418쪽
DART. II. LIBrit FRIΜus. 39IItaque quamquam Lombardus a Campeliens&Abae- lardo aceeperit methodum & rationem tradendi Sacram doctrinam.tamen ipse praeter ceteros Dialecticae adjumen to ex Scripturae & Patrum lceis systema Theologicum composuit, ornavit , polivit , atque auctoritate sua probavit ceteris ,& propagavit . Qua de caussa inter coryphaeos Scholasticae theologiae . qui prima illius aetate floruere ,primum locum occupate immo vero tamquam Parens & conditor ipsius Scholasticae praedicatur . Hac aetate Seholasti ea theologia non dum in artis sermam redacta erat, nec Peripateticam philosophiam secundum methodum Averroesianorum sibi opitulari eoegerat. Etenim utebantur quidem Theologi libris dialecticis Aristotelis ; at Metaphysicam non nisi ex Porphyriimgue hauriebant. Verum cum vergente ad finem taculo XII. metaphysica Aristotelis in Gallia appareret, qua notiones generales & obscuras suppeditabat; easque ad Theologica dogmata quidam adhiberent a mirandum in modum crevit, Samplis cata est Seholastica tum philos phia , tum theologia . Quod taculo sequenti potissimum
Non desuere Theologi, qui Saeros eodices XII. De eulo dedita opera interpretarentur. Sed quam jejuna e se set talis interpretatio , vel una insoria Scholastica Petri Comessoris fidem facit r quae diu in Gallia hermathenae instar iis suit , qui Sacram seripturam plane cognosceredi interpretari cuperent. Plerique more Dialecticorum etiam in Hermeneutica theologia disputabant e quaestio nes aliquas Scholastico modo instituebant, & dissetvehant , ac locos Communes adserebant et sIJ immo vero subfri , , Duodecimo saeculo elapso Seripturae stiιdia eam- is a mi ος craer c entia, sortem nata sunt: de illis Seb
419쪽
3s4 APPARATUS AD PHIL. ET THEOL. subtiles , & inanes disputatiunculas adhibuerunt , qui hus Sacros codices onerarunt. Excipio B. Eernardum clare vallensem . qui sapientissime in hoc argumento verissatus est . Et haec praesertim in Gallia , & Anglia . Inito saeculo XIII. cum .in istotelis , & Averrosi libri ex Arabico conversi Christianis innote erent; iis mirifice placuerunt et cum quod eamdem philosophandi viam repraesentarent; tum quod Averroesii opinio de intellectu universi i Realibus , quibus plenae erant se holae , admodum probaretur . Hinc tanto ardore libros Averroe fit lectitarunt , ut omnes sere Scholastici , praesertim Itali, evaderent Averroesiani . Ex hoc tempore quasi diluvium quoddam subtilitatum , di Metaphysicarum contentio num scholas inundavit, quod progressu temporis in inmensum crevit .
Plurimi Theologi Alexandri missi exemplo comis moti s primus hie Lombardum eommentariis suis explanavit J in Lombardi Sententias commentarios eonscripserunt, ut Albertus Magnus, aliique nimis multi e ij de tot eos novis dissertationibus repleverunt, ut qui cum iis Lombardi conserat seripta, Anti-Scholastieum eum esse putet . saJ Alii, tametsi Pontificum , & Concilio
is Iasticorum ritu agere coeptum est , Tarias agitando quae is siones , plurimosque communes locos adferendo . Cal- metus Praefat. Bibl. p. I. Edit. Ven. id Plus quam trecenti Theologi Lombardum intem pretati sunt . Vide Eulaeum I. c. Tom. II. in Catal. Academic.
23 Sebolastiei doctores simplieitari hujus libri
se Lombardi J non adquiescentes , vastos in ejus textum D commentarios ediderunt, quibus litium'eontentionum D crsimbem centieι recoxerunt, principiaque Philosophica ,
420쪽
PART. II. LIBER PRIMUs. 39srum sanetionibus Aristotelem ab scholis Christianorum ejectum esse intelligerent, sIJ tamen eum Aristotele, &Λverroesio suis ineptire malebant , saJ quam cum tot Pontificibus , & gravissimis Theologis sapere . Quae qui faeiebant, ii quidem dum se ad Theologiam tractandam applicabant, temperare sibi non poterant , quin aliquas adjungerent quaestiones novas , ct inanes, quas ipsi copiose disputabant , & in quibus summum fastigium doctrinae di eruditionis ponebatur . s3J Cumque philos phia
D nee non Aristotelis axiomara , quorum nullam Senten D tiarum Magister rationem habuisset , in Neologiam des, nuo intruserunt: proque eo , quod ejus methodum seque M πηιur , notussique quaestiones Patrum dictis dissolverent , non ni prineipiis Philosephieis ae βbtilitatibus Met , , prificis militasse . Dupinius Metb. Stud. P. II p. 23. si J Vide quae disputavimus P. I. L. I. c. I a. saJ ,, Plerique enim tum Aristotelieis regulis nimium ,, tribuentes , supra Paullum , o, alios Evangelistas ma gistrum Dum Aristotelem extollebant. Et fraudulente, , Pbilo ophiae principiis , ct axiomatis innixi , Mentiam Cbrisi evertebant. Inpositus itaque modus di putationi bus , O ut oecurrerent haeresibus ubique pullulantibus , ,, solverunt , ut masteria Fidei Sacrae seripturae auctoritate , is n. Doctortim resimoniis , O, rationibus evlica D rentur . Bulaeus i. c. Tom. III. ad ann. I 2 8. 3J ,, His re arιbus incipiebant magisri Theologiae , D praecipue tumen praeeipui Praedicatorum , ἐν Minorum ,, Lectores di putare ἐν disserere subtilius is eelerius , ,, q*om decuit , aut expedivit . Qui non Terentes tangere,, montes u gloria Dei opprimendi , nitebantur secreta ,, Dei inpervestigabilia temere perscrutari: is judicιa Dei, ,, quae junt abIssus multa, nimis praesumptuose in fare . unde