장음표시 사용
421쪽
APPARAT Us AD PHIL. ET THEOr. phia illa Saraeentea ex singulis notionibus abstractIs sngula entia comminisceretur s cum haec disputandi ratio ad nostram Theologiam traduceretur , nova entia , novunomina , & , ut verbo dicam , novam disciplinam generavit et quae aliquas illius temporis Theologis querelas ex torserunt. si JFortiter huic Theologiae perniciei restitit B. Thomas Aquinas et qui cum faedatos nobilissimae disciplinae vultus videret, ad aliquam medicinam huic malo adhibendam D unde defecerunt se rutantes scrutinio , is erraverunt in ,, invio Dei inveniendo et eui plus placet firmae fidei simpli- ,, citas sobria , quam nimis transcendens in Theologia subtilitas . Matthaeus Parisiensis Hs. Aul. ad ann. dict.srJ De Alberto Magno ait Henrietis Gandavensis e,, eum , dum subtilitatem saecularis Philosophiae nimis δε- is quitur , splendorem aliquantulum TheoIogicae puritatis ,, obnubilare . De Script . Eccles. c. 23. Et Paullus Langius monachus Cietensis ita seribit . , , Ob amplitudinem omnifariae doctrinae Magnus dictus, , fuit in omni pbilosophia Peripatetica periti imus . Hincis is a plerisque simia Aristotelis appellatus est , qui , πι- ,, mium vino saecularis scientiae inebriatus , sapientiam bu- is manam , ne dicam philosopbiam Profanam , Divinis tit- , , teris copulare ausus es e quique Dialecticam contentio, , sam , spinosam , garrulam sacrati mae , is purissia is mae non pertimuit commiscere Theologiae: novum ,, Thilosopbicum modum Sacras docendi isi explanandiis litteras suis tradens sequacibus et Theologis artim sectae , ,, quae ab eo Albertisarum dicitur , dux , monarcha ex ,, celiens. In Chronico ad Anu. Ias 8. ad Confer eumdem Nomam Pro legom. in Primam Partem et quod produximus Parte I. L. Im cum de ThomaiceremGI .
422쪽
I A P. II. LIBER I itIMUς 397gam esse putavit . IJ Itaque cum secta fibi potestate a P. Μ Aristotelis libros interpretaretur 3 non ille quidem ejusdem principiis in Theologia tua omnino abstinuit a quod nee ipse scite efficeret, in schola Arberti Magni educatus ; nec ferre possent Scholastici illius aetatis , Aver-roe sanorum principiis innutriti . At quod pro suo studio, Proque magna pietate, qua Valebat , facere potuit, fecit, ut Λ verroesi errores patefaceret et ut Aristotelis libros re-δe interpretaretur et ut in Summa Theologica nos doceret, Sacram doctrinam ex Scriptura , Conciliis , Patribus duci debere , rejectis inanibus contentionibus . faJ Nee id solum , sed etiam ostendit , posse quaedam ex Aristotele sumi, quin dogmata a majoribus aecepta contaminarentur . Recte ille quidem ae sapienter . Nam quemadmodum qui in magnis tenebris versantur , si ad meridianam laincem illico ducuntur , caecutiunt; ct illa ipsa copia lueis impedimento est ne videant: sin autem a loco obscuro ad
1J Sixtus Senensis Dominicanus vocat Nomam , Scholasticae theologiae instauratorem . Bibliotb. Sanct. L. IIII. a J ,, Si eo , quem descripsimus , modo L nimirum ex- , , plorando ex quibus sontibus doctrinam suam ducit, , D. Thomas , & an recte ex iis argumentatus sit J D- , , geretur D. Nomas, innumeris fortasse di ultatibus, , intercluderetur aditus , quae inaniter ingenia torquent e,, seditiose quoque factiones comprimerentur e finem habe-
, , rent inutilia commentaria: atque incredibilis a Dereatio, , num numeruI componeretur, a quibus Angelicus Doctor
perinde alienus est , ac Sol a litigiosis Pbilosopborum di-- sputationibus de quibusdam effectibus, quos ipse nullo mo
, , do producit . Bonaventura Argonensis Chariusianus , ae Optima legendor. Patram methodo. Part. II. cap. s. set. IS T.
423쪽
3s8 APPARATUS AD PHIL. ET THEOL. minus obscurum veluti per gradus manuducuntur , vident illi quidem & clarius, & sine ullo damno oculorum ἔita qui in tantis ignorantiae tenebris diu vivebant non illi quidem tantam lucem serre possent, ut ad sanam philosophandi rationem, & ad antiquissimorum Theologorum disputandi formam sine ulla praeparatione , & veluti inviti revocarentur. Quare erant illi quidem primum monendi , & veluti muniendi, ut facilius tempore proceis
dente ad veram viam redirent. Haec sane ego cum considero aliquando, eumque
gravissimi ac sanctissimi Theologi scopum , & adjumenta ,
quibus ad eum pervenire volebat, animo colligo , facere non possum quin tantum virum laudibus extollam, qui in tanta caligine bonarum litterarum , atque in ea aetate,
in qua sere omnes ad inanes liticulas ferebantur ; ipse maximo animo novitatibus studiorum se opposuit periculo-sse & peracri judicio utens, remedium commode excogita vit , quo eos ab illo morbo liberaret . Quod consilium si aequales pro merito aestimassent, non illi in tales altercationes post Aquinatis obitum incidissent . At beatissimi hominis sapiens consilium fructum non tulit: immo vero caussa fuit aliis cur contentiosa illa Theologia diligentius eXercerentur . Nam cum animadverterent ipsi, talem , tantumque virum locum aliquem philosophiae Aristotelico-Saracenae in sila Theologia secisse ; cumque accurate non expenderent , quo fine , quam que prudenter id praestitisset; existimarunt, licere ipsis per Aquinatem Metaphysicas subtilitates ad Theologiam deflectere e & non modo veteres disceptationes renovare , verum etiam novas & inauditas excogitare sine ullo fine . Quare paullo post obitum Sanctissimi Thomae in id toto pectore plurimi vacarunt , ut Scholasticam theologiam ad formam Aristotelico-Saracenae reduce
424쪽
PART. II. LIBER PRIMUS. Issrent . IJ Quare haud injuria aiunt viri docti, Seholasticam theologiam post medium saeculum XIII. id eit , post
Iberium saa. & raomam maturitatem suam esse adeptam . Nam ab eo tempore Saracenis pigmentis & einein-nis compta & ornata apparuit orbi litterario . Ex quo secundam aetatem possumus auspicari Scholasticae theologiae , idque usque ad Durandum a S. Porciano , qui sequenti saeculo nobilis habitus est . Ex operibus S. Thomae praeter cetera laudatur Summa Theologica in tres partes divisa e quarum secunda in alias duas subdividitur , nimirum in primam secundae partis, dc infecundam secundae. In prima parte agit de Deo , dc proprietatibus divinis , beatitudine, trinitate, ceteris. In prima secundae , de ultimo hominis fine, de actionibus humanis , earumque sontibus , virtutibus ,
vitiis et item de lege , dc gratia . In secunda secundae, de
s Q se, φrum eum ea sit infelicissima rerum omnium, eondicio , ut vix ad summum perductae , flatιm relabanis, tur ; Scholastica , prineipio tam laudabilis , in turpid , mam cavillationem , scholarum Oristianarum majestate, indignam , turpiter abiit. Quamobrem . inquit docti L, mus episcopus Gallus D. Godeau in Hist. Eceles. Seboin, lasticos recentiores subtilitati rerum magis, quam fidi, mirati , studentes, D. Nomam superandι cupidos, v , ruatem , quam inlustrare susceperant, omnino turbasse e, Scripturarum , Patrum , ac Conciliorum studias deque, vertisse : depravus ingeniae suaque explicandarum rein, rum exilitate pietatis spiritum iu animis Fidelium pauι, latim extinxisse. Idem Bonaventura Argonens. l. c. P. I 36.
aJ Albertus , ipse Compendium Theologiae edidit , is Summam Theologi eam : sed minus a Theologia sua, quam P bilosophia , laudis habuit.
425쪽
4oo ADPARAT Us AD PHIL. ET THEOL. virtutibus singulatim Theologicis, & Moralibus. Tertia parte , de incarnatione Christi , & sacramentis, ae n vi isuri is rebus hominis edisserit . Ex secunda parte plurima exscripsit Vineentius Bellovacensis in Speculo Morali . Scripsit itidem Thomas in Lombardum pro more sui saeculi. & alia plurima . Non mediocrem laudem habent Iibri contra Gentiles et in quibus de Naturali theologia optime meritus est et & nobis probavit , quantum ipse in singulis Philosophiae, & eruditionis universae partibus efiicere potuisset , si ad id animum adjungeret: adeo s lecta sunt, quae de singulis argumentis reliquit. Iam ratio disputandi in theologia Scholastica, quam sequitur Thomas , talis est . Scripturae , & Patru n testimoniis utitur in finiendis quaestionibus t easque confirmat rationibus Metaphysicis , & testimoniis Pnilosopho rum , ubi locus est. Tum controversias aliquas subtiles & intricatas de rebus divinis adjungit, quas secundum Arabum consuetudinem, quae eo tempore obtinebat, exponit , & solvit. Itaque mediam viam tenet inter antiquos illos PP. dc Scholasticos sui temporis. Hujus aequalis R. Bonaventura cardinalis praeter commentarios in libros complures S. Seripturae , & alia opera multa, scripsit in uuatuor Sententiarum libros , Halesum , ac Thomam imitatus e quod opus ab scholae studiosis magno in pretio habitum est . Certe Bonaventu-xa a disputationibus Dialecticis multo plus, quam ceteri, abstinet. siJ Quo planum secit , Λverroesianam disciplinam non omnibus probari AbsiJ Profundus, non verbosus ;subtilis, non curiosus a ,, disertus , non vanus ; flammantia , non infantia verbam proferens et unde securius legitur , faeilius ab aman- ,, te intelligitur , utilius frequentatur , duleius re fru-D ctuosius retinetur . Trithemius de Scriptor Eccles
426쪽
Ab hoc tempore Theologi in tres elasses divisi sunt. Quidam libros Sententiarum Lombardi explicarunt : & hi Sententiarii vocati sunt . Alii vel novas Sum mas composuerunt, vel Thomae Aquinatis Summam ad verbum secuti sunt , & commentariis exposuerunt: &hi nominati Summisae . Non nulli sy stemata non condiderunt , sed de variis Theologiae disputationibus in utramque partem disputarunt more Academicorum , fais cientes ad Versariis potestatem , quam liberet sententiam , consutandi et & hi vocati sunt Quodlibetarii equorum parens & auctor non nullis videtur Gualterus episcopus Pictaviensis, quem Aquinas imitatus est . Et his tribus classibus tota Theologia secundae, & tertiae aetatis definitur.
Fuere tamen quibus Aquinatis disputandi ratio in Theologia non placeret. IJ Immo paucis post ejus obitum annis non nullos, ipsumque Stephanum Parisiensem episcopum quaedam illius placita non admisisse,qui dicat, auctorem habeo. saJ Sed fortasse contra alios Theologos sancita sunt haec. Certe Aegidius Columna eodem saeculo eum contra vituperatores strenue conscripto li
bro defendit . f3J Et haec saeculo XIII. C e Iam
1J Facultas Theologica Parisiens s in libro scripto eou-tra Joannem Montesonum Dominicanum , quem P. M. obruiit, haec late persequitur e cujus verba legi possunt apus unotum de Fortuna Aristotelis c. v. p. a I 3. Videndus etiam Eulaeus. Hist. Academ. Paris Tom III: p. 33. faJ Oebard. Simon Biblioth. Critici Tom. II. c. p. 37 I. Epistoiam autem nephani Fari sens s episcopi daram anno I 277. producit Oudinus de Seripi. Eeeses. Tom. III. p. 36s. ω Baiaus I. c. p. qo8.s3J Defensorium librorum S. Thomae contra Guileia
427쪽
qoa APPARATUS AD PHIL. ET THEOL.
Iam XIIII. saeculo ineunte Ioannes Duns notus Franciscanus , cum Parisiis Theologiam traderet, proposuit sibi Thomae , Bonaventurae , aliorumque argumenta& conclusiones ad ineudem revocare ; & , quae sibi infirma videbantur ν argumentis subtilibus refellere . Cumque plures pro Noma decertarent, acres decerta tiones suscitatae sunt inter Scholasticos , quorum alii Nomisiae, alii notisae sunt nominati e qui tanto animorum aestu contenderunt inter te, ut plura saecula hae lites perduraverint . IJ Notatur Scotus hoc nomine , quod & nimis subtiliter , atque adeo obscure disputaret sic eum de aliquibus in utramque partem disputando , in iis judicium cohiberet , Scepticismum amplificare praeter modum visus est . Hae autem disceptationes Metaphysicae immane quantum onerarunt Theolo iam . Nam cum praecipua Theologorum laus non in imitando Thoma , aut resor- manda Theologica disputandi ratione secundum illius mentem , uti par erat, sed in novis quaestionibus ingeniose & acute excogitandis , ae definiendis consisteret ;neutri autem alteris fasces submittere vellent f ex una disputatione innumerae genitae sunt , ct sine ullo fine
mi Lamarensis , Thomaemastigis, Corruptorium . Mirus es Venetiis et so I. is, alibi.
iJ ,, Ouidam Theologi postpositis vel neglectis neee -
, , riis , utilibus, is aedificativis doctrinis , curiosis , inu
tilibus , On supervacaneis Philo obiae quaestionibus, ,, subtilitatibus se inmiscent: ex quibus ipsius studii diis seiplina dissolvitur, luminis ejus splendor ostenditur ,
is is per consequens sudentium utilitas impeditur . Uerba sunt Ioannis XXII. P. M. in epistola ad Parisienses
theologos data anno I 3II. Apud Natal. .Alex. H. E. Tom. VIII. Ha.
428쪽
I ART. II. II BER PRIΜUs. ηοῖ productae. Cumque in his sere omnes aetatem agerent,
vix aliquid otii erat illis , qui Theologi ea dogmata recto ordine exponere cupiebant . Quod si aliqua ipsi adtingebant, breviter iaciebant, de in disceptationibus nullius momenti consumebant aetatem . Nullus subtilitatum , nullus contentionum modus erat. Praestantissimus is habebatur, qui nova sundere, quique a nemine
non nisi post multum laborem percipi posset. frJAuxerunt has contentiones viri duo celeberrimi, Gulielmus Durandus a S. Portiano, & Guilalmus Occam , alter Dominicanus, alter Franciscanus, qui paullo ante medium XIIII. saeculum praestantes habiti sunt. Ille Thomam suum deseruit, dc adversum eumdem acriter
scripsit, atque sine ullo duce philosophari conatus est . C e a. Hic,
IJ ,, Methodum S. Nomae secuti sunt plerique pos,, ipsum Sobolastici . Rerum qua ipse usus est ob necessita- is rem jam dictam , ea non pauci post ipsum abusi sunt .
,, Nam cum debui ent, cessante jam necessitate , αδ - ,, pliciorem tractandae Theologiae metbodum redire, ne-- mo qua, curiositate ducti, vel ostentandi ingenii cu- is piditate inritati, relictis Fidei, On Morum dogmati- ,, bus, aut leviter tantum delibatis , NeoIogiam prope is totam ad quaestiones , O' pugnas de verbis , contentio is nesque de speculationibus quibusdam Metapb eis rede-- gerunt . Novas praeterea quaestiones ex ipsis S. Nomae, , quaesionibus , articulis , argumentis, sententiis , ver ,, bis, sine ulla necessisate , vel utilitate exeitarunt: tan
is loque sibi doctiores visi sunt, quanto subtilius poterantis novam di putandi materiam invenire r minime profectori in boe imitati S. Nomam . Ioannes opstraetus , Bel ga , qui floruit fine elapsi sareuli, tu Theologo Christiano P. II. e. s. Vide Cl. Mabillon. de Studiis Monastieis P. II.
429쪽
st J Hie, discipulus noti , instauravit secta in Nominalium , eamque opposuit doctoris sui placitis , qui a Rea Iibus stabat et multaque alia in praeceptorem effudit . fa JEx quo inter Reales, ct Nominales non modo contentiones litterariae natae sunt acres & vehementes, sed plus quam litterariae , ad convicia , ad verbera usque. 3JDe iis nos jam primo libro verba fecimus et sed cum Philosophica sIJ s igitur stas rationi, quam cuicumque aucto-M ritati humanae , consentientes , nullius puri bominis ,, auctoritatem rationi praeferimus et adtendentes , quod , is omnibus existentibus amicis, sanctum est perhonorare M veritatem . Durandus, Praefat. in Libr. Senten. Lo-haraei. m Occami erilem nobis adumbravit Tai lius Langias monachus Oetensis hoc modo: is oceamus Scholastici cer- , , taminis Monotheta excellenti mus, agmen peregrini ,, exercitus, id es, Philosophicum contra hostes Israeι is pugnans , in Scripturarum campum adducit, sacrisque ,, Theologorum copiis sociat, saera profanis , divina bu- , , manis , domesiciF exotica , orthodoxis ethnica , ,, praesumptione commiscens copuIans , , adeo usque is quidem , auxiliares domesicas paene excedant, Iu- is perentque copias e muho plures videlicet Philosopb ,, rum , divinae pagiηae , in suis sntagmatibus au- ,, ctoritates producendo . mna lacu , utpote seu
,, tum Fidei, galea salutis , ir gladius Spiritus Sancti , ,, utriusque re menti aurea testimonia , ad resistendumis diabolo , satellitibus ejus Haereticis , minime su , , cerent. virum fauste, is prurinter id fecerit, ipse ,, widerit. In Chronico Cirensi Tom. I. edit. Pistori Pag. 833. 3J Consule Aventinum in Annalibus Boiorum L. VI. Pag. 6 26.
430쪽
losophicae diseeptationes etiam in TheologIa instaurarentur , fieri non potest quin eadem interdum parce re petamus et usque adeo philosophia , & theologia Schola- 1lica vinculo quodam necessario constrictae sunt . Atque hine tertia & postrema Scholasticae theologiae aetas ducitur ad finem usque saeculi XU. quae priores superavit acumine, & altercationibus . Nam laxatis habenis ingeniorum nulli amplius dubitarunt Philosophi , atque adeo Theologi novas opiniones pro ingenio, prolubitu , pro gloria captanda excogitare . Quare magis illi in argutiis Dialecticis , quam in dogmatibus eXponen dis , versati sunt: immo interdum propter Dialecticas subtilitates in errores nimis multos offenderunt . si IPlerique existimarunt, non nisi Dialecticae pugnacis &contentioste beneficio ad Theologiae fastigium perveniri Posse et quod ipsum de Petro Aliaco cardinali praedica Tunt aequales . saJIam singula percensere , quae hac secunda , & ter-C e 3 tia. si J De Meardo Teutonico, qui hoe saeculo foruit, ita scribit Trithemius e ,, Vir in Divixis scripturis eruditus , is , in philosophia Arsotelica omnium suo tempore do-M ct issimus, ingenio subtilis , , Harus eloquio : sed dum
,, nimis Fbilosepbiam insequens novitatem terminorum contra Theologorum consuetudinem ubique curiose in--,, siuit , Sarios errores inducit , inter quos exstant δε-
,, cemis septem articuli a S. Pontife s scian ne XXII. 1,, damnati. De Scriptor. Eccles C. ys T. P. IIo.
IJ is suis umquam ad illum apicem Neologiae , quo is Petrus de Aliaco conscendit , absque definitionibus , di- ,, visionibus , argumentationibus , instantiis Lotiealibus, . perdeniret ... opus igitur Neologicis Logica inferre .