장음표시 사용
401쪽
376 APPARAT Us AD PHIL. ΕΤ ΤΗΕ L. 13& Cabilonense saJ & eoncilium Tullense ad Saponariarias fJ & alia sanciverunt. Et recte quidem Concilia
malis ingruentibus obsistebant. Nimirum tanta ignorantia quorumdam mentes tenebat, ut Grammaticam nosse esset miraculum . s43 Plurimi praeterea ne legere quidem scirent, aut Commode pronuntiarent. 33 Ex quo mini-
fi J is Scholas in Calbedralibus ecelsis , is in Monais fleriis erigi, iiu quibus Sacrae lectionis,is Divinae Friptu-
, , raesudio clerici, religiosque viri exerceantur. Ita saniscitum suit in Concilio Cloveshoviae anno 767. can. T. apud Natal. Alex. Histor. Eccles. Saec. VIII. cap. q.
ad ,, . Episcopi scholas consituant, in qnibus Di Ilite ,, raria sollertia disciplinae, O Sacra scripturae documenta
,, discantur . Concilium 'Cabilonense anno S 13. apud Launotum l. C.
3J se constituantur undique scholae publicae , stilicet , is vi utriusique eruditionis , dioinae scilicet, is, humanaea, rn ecclesia Derfructus valeat accrescere e quia quod ni- ,, mis dolendum es ,-perniciosum maxime, Ditinae scri- ,, pturae verax O fidelis intelligentia jam ita delabitur , eius extrema Vestigia reperiantur . Coactum fuit
in Litterarum is religionis studia ob oleverant non
D paucis, ante adventum rmanorum annis . clerici Iu-'reratura tumultuaria contenti, sacramentorum Semis ibalbutiebant: sapore er miraculo erat ceteris , ,, Grammaticam nosset . Gulielmus Malmesburiensis Gsis Regam Angliae L. III. Confer. Matib. mesmonaser Chroni c. ad ann. 839.
I 1J In Disciplina Ecclesiastica Reginonis , inter alia, Treariteris sanciuntur, es hoc. Iubet, ut interro
402쪽
PART. II. LIBER PRIMUS . 377 minime mirum videri debet, si Veterum theologorum praestantiam tales Theologi non sunt ad seeuti et si Sacros codices incommode interpretati sunt, non enim poterant melius t si Theologiam ipsam non via ac ordine disputarunt: si paucos in optimis disciplinis secerunt progressus . Ni sera enim illa Tritii , & Quadrivii litteratura , de qua primo libro secimus mentionem, nullo modo idonea vide batur ad acuendam mentem, & disciplinas amplificandas ac poliendas .
I. Itaque quidquid a saeculo VII. usque ad finem X. plerique omnes Theologi praestiterunt, ad tria capita reserri commode potest . Primum ex praeceden tium DP. sententiis interrretationem Sacrorum codicum adornarunt . Id saeculo VI. feeit Trocopius Gazeus . fi JId VII. Aponius, Iulianus Toletanus. Id VIII. Beda , cuinus , Antonius Melissa , Ambrosius Authpertus . Id VIIII. Pasib us Ralbemtus , Smaragdus , Benedictus Anionensis , Florus Lugdunensis , Harmo Halbesadiensis, Angelomus Luxoviensis , Masmonius , Ababanus Maurus, Malafridus Strabo , christianus Druimanus , Fbotius , Herricus Amis odorensis, Remigius Anti dorensis . Id
getur et is Si fiet angelium, Epistolam bene Iegere pessit , is sinue saltim ad litteram ejus sensum manifestare. Item ,, si sermonem c thanasii de Fide SL Trinitaris memoriis ter teneat, is sensum ejus intelligat , , verbis eom ,, munibus enune laresciat lyc. In quem locum exclamat Ba luetiust, , Ea erat se , , culi illius infelicitas , ut necesse esset g esbyteros ab , , Episcopis interrogari, utram bene legere nossenti Con
s1J Trimus hie Carenam T P. eonscripsit. Confer. Fambricius Biblioth. Graeca. L. V. c. I T. p. 73 I. qui cote
403쪽
378 APPARATUS AI PHIL. ET THEOL.
Deeulo X. Moses Bar Cepha : & pauci alii, qui in hoc argumento desudarunt. ιII. Deinde vero Homilias ad populum vel eX eorumdem Patrum scriptis excerpserunt , vel integras sumserunt, dc recitarunt. IJ Quod praeter aliquos eorum , quos nominavimus, praestiterunt saeculo VII. S. Eligius et VIII. S. Germanus , S. Joannes Damascenus , Paullus Dia-eonus e saeculo VIIII. Theodorus Studita e laeculo X Atto Vercellensis . III. Praeterea contra haereses , quae per id tempus vel natae , vel instauratae sunt, eorum plurimi stilum acue- .runt. Saeculo VII. scripsere contra Iudaeos Isidorus Hispalensis, & Juli anus Tolet anus: contra alios Theodorus Raythuensis . Saeculo VIII. contra Mahammedanos Theodorus Abue ara , & Bartholomaeus Edessenus e contra Haereses plures Damascenus . Etiam Alculnus, S. Paullinus Aquileensis, Etherius , Beatas , Divinitatem rari contra Felicem , Elipandum , & alios defenderunt. Saeculo vero VIII l. multo plures se offerunt theologi Polemici in utraque Ecclesia . Nam triplex controversia per id tempus Theologos agitavit . Altera inter occidentalem ecclesiam ,& orientalem sub Photio Patriarcha Constantinopolitano , quae apertum schisma eva
st . ad Altera de Corpore o sanguine Chroti in Euebari
sia apud Occidentales et utraque vehemens & diuturna . Sed vel altera gravissima disceptatio de Praedesinatione contra Gotte scalchum Monachum gravissimorum Theologorum in occidente curam & industriam excitavit. Scripsere enim de hoc argumento Amelius , Amolo Lug
s rJ Saeculo VII. Disiopi plerique sermonibus D. Cesa
rii ad erudiendos Fideles utebantur .
saJ Eos , qui de caussa Fbotiana scripserunt , numerat Fabricius Bibl. Graec. Vor. VIIII. P. 37δ.
404쪽
PAR T. II. LIBER PRIΜUs. 37sdunensis , Lupus Servatus , Remigius Lugdunensis , Hincmarus Rhemensis, Rhabanus, ceteri . IJ De Cultu imaginum, δέ crucis , ve i contra Ieonomachos, Vel alios scripta nobis reliquerunt Nicephorus, Dungatus , Theo dorus Studita , Jqnas Aurelianensis, ceteri . Contra Mu-Bammedanos, vel Judaeos, vel mereticos, Theodorus Abu- cara , Abogardus, Anastasius , Rhabanus Maurus , Photius . Demum taculo X. Moses Bar Cepha , Herigenes, Ratherius Veronensis vel de Paradis , vel de Corpore, is sanguine Chrisi, vel alio dogmate disseruerunt . Paucin umero hisce saeculis aliud Theologicum deeretum sibi
sumserunt explicandum . Hi vero Theologi , ut adversarios refutarent, ad Patrum , qui ante se scripserant, testimonia confugiebant, atque Haereticorum errores ex traditione infirmabant et Philosophiam non adhibebant . Neque vero in iis requi- Tatis aut perspicuitatem , aut modum , aut ordinem , aut systematicam docendi viam et erat enim illis temporibus res parum cognita z iisque eondonari debet, si ea recte non dii putarunt z quod taculi consuetudini, non eorum tarditati, aut negligent in tribuendum est . Et quamquam Ioannes Damascenus taculo VIII. uti diximus, viam monis strarit, & lucem argumentis de Deo , de Trinitate, de
Cbrisi peryona , & naturis plurimam accenderit ; tamen nullus, quod sciam , idem institit iter; si S. Benedictum Anianensem scriptorem taculi VIIII. excipias, cujus nomine editum est opusculum de Forma Fides , quod veluti quaedam Theologiae epitoma haberi potest: sed nihil ad IJ Confer. Gilb. Mavguinus Veterum auctor. qUi VIIII. ciculo de Praedest.-Gratia scripserunt , ore r. Tomo II. c. 23.
405쪽
ad Damascenum . s 1J Ceteri incondito dicendi genere &sorma usi sunt . faJRedeo ad saeculum VIIII. Inclinante hoc saeculo ad
exitum suum , Ioannes notus Erigena , vir in metaphysica Orientali, & dialectica Contentiola bene exercitatus , librum suum de Praedestinatione . di de Natura rerum nCtionibus Metaphyseis, & Tubtilitatibus Logicis replevit :& earum , quae saeculo VI. controversiarum auditae sunt, imaginem adumbravit. Quod placuit non nullis , qui cum nihil aliud , quam Dialecticam , amarent , nulli dubitarunt inanibus liticulis & contentionibus de vocabulo progressu temporis onerare Theologiam . Nihil dieo de saeculo X. quod dc moru m perversitate, & inscientia litterarum ferreum nuncupatur . IJ No
Io in explorandis caussis ignorantiae , multus videri . Haec silentio praeterire , & ab adolescentium oculis occultare , hoc loco puto eonsentaneum . Hoc dico unum, ex Clericorum Vita propudiosa multorum , cum desidia , & inscitia arcte conjuncta , tantas tenebras saeculo X. ortas esse , quantas nulla umquam experta fuerat aetas Chrisiana . Certe tanta bonarum litterarum inscitia eo saeculo dominata est , ut etiam in urbe Roma, qui litteras sci-
ad Conferatis quae diximus primo libro de T bilosophiaborum saeculorum , intelligetis , quae caussa Theologiα meliori ordine tradendae obstarit .s3J quum nune inoboatur uetitum , quod si aD oeritate , ae boni ferillante ferreum , malique exundanis lis deformitate plumbeum , atque inopia scriptorum op- ,, pellari conssevit obscurum. Baronius ad ann. 9 P. 4
406쪽
DAIt T. II. LIBER Dici Mus . 38 Isciret, rarus esset. IJ Qui vero trivium addiscebant ,s Laiei studiis non vacabantJ praecipuo in honore habeban- tur . Atque hi non nisi in Dialecticis subtilitatibus se exercebant . Quae cum ad Sacram scientiam via ac ordine tractandam accommodata non sint, mirandum non est , graviores diseiplinas hoc saeculo non nihil damni secisse. Nam , ut ex historia Litteraria perspicuum est , ubi litteris filumaniὁribus Philosophiae honos denegatus est, ibi barbaries , morum perversitas , inscientia dominata
est et contra, cum eae in honore haberi coeperunt, tum qua si nova lux studiis accensa est et ac ex his, tamquam ex copioso sonte . uberes fructus in homines manarunt,& quaedam inducta est reipublicae quasi aetas integra & beatitas .
CΛPuT VIII. De Neologia a Saevio X. inque ad finem XV. ubi de Sebolastica . QUIE saeculo X. paene extincta erat trivii, & qua
drivii disciplina, eadem saeculo XI. revixit . Neque vero in singulis utriusque partibus recte versabantur cupidi litterarum e sed quasdam persunctorie adtingebant: & in sola dialectica Alexandrina adeo exercebantur , ut hoc saeculum merito suo Dialecticum nominetur. Cumque non nisi Theologi litteris vacarent, & inmonasteriis ludum litterarium aperirent; exstitit , ut nulli Sacris litteris operam navarent, qui non Dialectica arte essent exercitati . Pos.
IJ ,, Sed eum boo tempore Asmae nullus paene sit , ut fama es, qui litteras didicerit ;De quibas , ut scriptum es , vix ostiarius efficitur ; qua fronte aliquis docere au- ω, debit, quod numquam didicit . Concilium Rhemense
407쪽
a 8a ΛPPARATUs AD PHIL. ET THROL. . Possum id plurimis exemplis Theologorum, qui hoc saeculo tamquam stellae fulgentissimae micuerimi, conficere et quorum doctrinam & praeliantiam cum Historici illius aetatis depraedicant , duo conjungunt, scientiam Scripturarum , & peritiam Dialecticae. fi J Sed haee& nota sunt, & primo libro jam disputata . Certe tanta in veneratione Dialectica hoc saeculo habita est, ut sola n mine Philosophiae distingueretur . IJ In hoc itaque Theologorum XI. laeuli industria. versabatur, ut Dialectica sedulo imbuerentur; & Sacras litteras , secundum interpretationem eorum , qui P P. testimonia decerpserant, & sparsa coegerant, explanarent . Non quod id commode efficerent, in iisque exponendis limatum judicium,ac eruditionem reconditam ostenderent; omniaque callide eXplorarent, accurateque disponerent; sed tantum faciebant, quantum per illius saeculi consuetudinem , & eruditionem licebat. Unus tamen & alter, praesertim Graeci, in eo argumento haud inepte, ut iis temporibus , versati sunt, velut Oecumenius , s hunc vel saeculo X. vel XI. eruditi ponere solent. Illud certum, pol
i J De S. Fulberto Carnotensi baee praedicat Tritbernius : In Scripturis divinis eruditissimus , O in saecularium litterarum dis linis omnium sui temporis .doctorum doctissimiιs, Poeta clarus , is Dialecticus . De Scriptor. Eccles. c. 3I r. p. 82. AI e quae ipse Tritbemius dedisci Iis Fulberti, ac de aliis Benedictinis illius saeculi
a J De eodem Hiberto nit Iosaidus ,, esse fluctitate, , laudatilem insipientia mirabilem, in cuius mortesudium is Philosiopbiae tu Francia perierit , gloria sacerdotum D paene ceciderit . apud Mabillonium Saecul. VI. Benedici. P. I. Tamen illa Pbilosophia , ut alii docent, erat tau tum Dialectica .
408쪽
annum Christi Ine c. et aruisse J Theophiuctus , Nycetas,
Michael Psellus , ceteri . Latini vero, ut Marianus Scotus, Anselmus Lucensis, Brunones quidam,ceterique non aequalem peritiam , ac voluntatem , ad idem argumentum pertractandum contulerunt. Memorantur etiam nonnulli,
qui eo ct sequenti saeculo ad Iudaeos refutandos se se applicarunt. fi JAt cum homines ea aetate magis a Dialecticis argutiis , saJ quam ab interiori Bibliorum notitia , plausum captarent; 3J paullatim , ut est animus humanus rerum novarum praeter modum cupidus , Dialecticam cum Theologia conjunxerunt : & a Dialecticis tricis atque cavillationibus parati, Sacra dogmata in quaestionem voca re ausi sunt Theologi non nulli . Hinc medium circiter saeculum XI. Serengarius Dialecticus valde exercitatus , Trans s IJ Saeculo X. , sequentibus Iudaei Arabum consuetudine es, exemplo inritati, Litteris operam diligentem varunt. Cum aurem XL. Eabrisne pus figatique in Europam ac praesertim in Hispaniam se conferrent, frequens
ipsis fuit occasio certandi cum Cbristianis , praesertim s.cculo XIII. Confer. Iacob. Ea agius Hist. Iudaeor. L. VII.
ad 2 'mine Dialecticae per id tempus non modo Dialectica, verum etiam Metaphysca continebatur . Dialectica autem illa erat Sιolea ex Pleudo-Λugustino desumta.
Metaprifiea vero nibit aliud erat quais Isagoge Porphy-xii , uti primo libro demonstravisnus .s 3J Lanifrancum hae laude mactat Sigebertus Gemblacensis e se Lanifraneus Dialecticus, Cantuariensis arebie , , piscopas , Paullum Apostolum exposuit , is ubicumque ,, onortunitatis locorum occurrit, secundum leges Diale M cticae proponit, adsumit, concludit. De Scriptor. E
409쪽
384 APPARATUS AD PHIL. ET THE L. Transsubstantiationis dogma Dialesticis armis adgressus
est . IJ Qui etsi ob acumen , & copiam dicendi difficul
ter consularetur 3 IJ tamen a viris gravissimis pro me-xito refutatus est , nempe ab Hugone Lingo uensi, Dura σdo Troarnensi, Guilmundo , Misero, & praeter ceteros a Lant--franco Beccensi abbate , viro doctissimo e qui cum Diale Elica arte non minus, quam Berengarius , valeret, dc magnam discipulorum vim eadem institueret s s 3J iisdem adjumentis hominis argutias retudit, inpudentiam perfregit , dc ex tradita doctrina Christianum dogma firmavit .
Paullo post R celinus Compendiensis sacerdos , vir ad subtilitates Dialecticas factus , & non minus a secta Nominalium , quam ab erroribus , percelebris ; cum novis notionibus ,& vocabulis Dialecticis uteretur, visus est disse
s i J se Dum Dialacticis sopbismatibus contra simplicit
,, rem fidei Apostolicae abutitur , nec se excusare , nec alios ,, aedificare videtur et quia magis interpolat cura, quam ,, dilucidat obscura. Sigebertus Gemblacensis de Scriptor. HeIef. c. I y . IaJ ,, In Srnodo umana neminem Berengario valuisse ob ere, ideoque Albericum evocatum fuisse ad snodum, eumque post multos verborum conflictus , cum neuter ce- ,, , Mnius bebdomadae acceptis induetis librum adversus Diaconum edidisse , M omnes assertiones
,, defruxisse . Leo Ostiensis in Chronico Cassinensi L. III.
s IJ ,, 'Publicas sebolas ae Dialectieas professis est, ,, s Lanistancus J ut egestatem monaserit scholarum libe-
,, ralitate temperaret. Malmesburiensis Gntis glorum Pontis. apud Launotum de S. Cel. c. 62. p. Is T.
Potandum es , in Abola Beccensi , Laudunensi, Parisiensi tum temporis DissIecticam doceri.
410쪽
PART. II. LIBER PRIMUs. 38 ydifferendo pro tribus Personis divinitatis tres Deos ponere . Hanc , ut meritus erat , confutavit B. Anselmus
Cantuariensis, in libro de Trinitate Incarnatione eontra voelinum , aliique . Hae sunt duae illae celeberrimae disceptationes , quae Theologos , jam Dialecticae plus aequo deditos , demummo runt, ut eam cum Theologia copularent , Theologiamque subtiliter disputarent . Exemplo sint libri ejusdem Anselmi, nimirum Monologium, Troslogium , di contra In tentem , in quibus vir acutissimus , & ingenio ad Metaphysicas notiones praeditus , docte & subtiliter argumentatur e Dialectica enim , & Metaphysica frequenter utitur in ser tis suis. IJ Quare non inepte sentiunt illi, qui aiunt, Scholasticam philosophiam , &theologiam,quarum quaedam indicia & vestigia jam VIIII.& X. saeculo visa suerant, tamdem fine XI. esse natas . Nam ab eo tempore , quo Dialectica principia, & conclusiones , & Universalium doctrina ad Theologica placita exponenda deflexa sunt, utraque sensim innotuit,
re quasi per gradus vires adquisivit. saJ Quapropter dis
B b cturist J Mabillonius ait, Anselmum primum fuisse , qui a gumentum Theologicum methodo scholastica tractaverit .dE Studiis Monasticis . Part. II. c. s. p. 28 s. Sed fallitur enam ejus adversarii, , Lanifrancus in hoc ante Anselmum veram posuerant.
a J Ex ultereatlanibus Pereuarianis , ω Nomin hum s Roscellini J Realiumque disputationibus , prava
quaedam in scholas artium , is Neologiae auditoria irrepsit docendi ratis, O , consuetudo , a veteri tramite omnino deflectens . In iis eaim tune nihil nisi clamores audiebantur , altercationes , novarum subtilitatum iu - , , ventiones ζ iAM ceteris praeminere iv praecellere puta