장음표시 사용
481쪽
ησε APPARATUI AD PHIL. ET THrol. mi sint, qui noxias opiniones divulgant, easque In Ee elesam inducunt , magno cum tironum damno ; st Inempe Infideles , Iudaei, Haeretici 3 oportet eum , cui demandata est provincia Fideles instituendi , ac defendendi, iis instructum eme praesdiis, quibus hostibus &malis & eruditissimis eum operae pretio ac dignitate resi
Haec autem sine Scholastica vera & bona Theologus praestare nullo modo potest . Nam cum Haeretici,ae Judaei non meram Scripturarum auctoritatem nobis opponant ; sed omni argumentorum genere persuadere nobis conentur , praedicta Scripturae loca non alio intellectu accipi debere ; tum demum argumenta nostra ordine ponant, & secundum Dialecticae leges , uti tibi viden
se doctrinam es , fidelem sermonem , ut potens fit exhoris,, tari in doctrina sana , is eos, qui contradicunt, ar- guere. Paullus ad Titum I. v. 7. s. ad Timotheum III.,, a. Ipse dedit quosdam quidem Apostolos , quosdam autem Prophetas, alios vero Evangelisas , alios autem, Patores , O Doctores , ad consummationem Sanctorum ,, in opus ministerii , in aedificationem corporis Christi ...a,, ut jum non simus parvuli fiuctuantes , eireumfera- ,, mur omni vento doctrinae in nequitia hominum , in astutia ad circumventionem erroris . Paullus Ephes. IIII.
t J Sunt enim multi etiam inobedientes , maniloqui, ,, is seductores ... quos oportet redargui et qui universe fas domos subvertunt , docentes , quae non oportet.
Dominam autem christum sanctificate in cordibus,, vestris , parati semper ad satisfactionem omni poscenti,, vos rotionem, de ea, quae in vobis es , spe . I. Petri III. v. I s.
482쪽
PART. I. LIBER I FcUNnus . 43πvur, dissolvant ; planum fit, eum, qui iis pro argumenti dignitate respondere cupit, Δ certa Scripturarum loca adducere debere , quod ad Positivam pertinet ; de ex bonae Dialectieae regulis contraria argumenta infirmare , quod Scholasticae munus est. Quare Positiva silvam & materiam a Seholastiea v xo formam , colligationem , firmitatem s id est, scientiam disputandi suppeditat :&ex utraque Theologia illa consat , quam bonam Scholassicam nuncupamus et quaeque a gravissimis Theologis alio nomine Postivo-Scholasti mon incommode appellatur. Atque quemadmodum ser xum , licet materia eaedendis lignis apta sit, tamen nisi certo modo consermatum , dc tractatum , id non praestat et idem vero si rectam formam habeat , & apte scienterque tractetur , euncta facillime dividit a ita revelata doctrina, id est , Scripturae, & Traditionis testimonia, sunt illa quidem idonea ad Haereticorum proterviam confringendam , s ordine ac via ponantur, inlustrentur , dextere scienterque adhibeantur et atque hoc modo tractata tantum habent momenti, ut iis resistere adversiarii nullo modo possint . Sin autem haec ars deficit, nihil essiciunt e non secus ac gladius aeutissimus in manu insantis . Sed haec dilucidemus oportet tironum gratia . Et certe quidem Theologiam aliquam esse Mein xiam ad Haereticos resutandos , nemini dubium esse potest, qui modo , quid sit Theologia , quid Haeretieorum errores, Penitus cognoscit. Quaenam vero ea sit, dis sensio est , an Postiva tantum, an vero Sholastica suffciat. Sed nihil facilius expediri potest , si voeabula recte percipiantur . Nam cum theologia Positiva arma sup-Peditet , quibus adversum Haereticos pugnamus f Seho- Iastica vero rationem bellandi tradat a perspicuum stmeutram sine altera lassicerer sed utramque Theologo es
se necessariam, di Positivam , & Schola ilicam. Ut enim
483쪽
ηs8 ADI ARATUS AD PHIL. ΕΥ ΤΗΕ L. arma militi non sufficiunt ad se defendendum , cetero que aggrediendos , nisi peritia certantis accedat, ita Theologus , qui non nisi doctrinam revelatam adsert, Peritiaque argumentandi est destitatus, saepe ad primum cadet hostis aggressum . Propterea utraque valeat oportet , si cum adversariis bellum agere strenue feliciterque conatur .
Non igitur absque ratiocinandi disciplina potest
Theologus , ut ut Scripturarum auctoritate munitus , cum adversariis nostris disputare et multo minus eos opinpugnare & perfringere . Quod qui negant, ii certe , quid mentis habeant, intelligere non possum . Qui enim a Theologo rationem adimunt, artemque disputaudi , ii quidem nedum Theologum tollunt, sed ne hominem quidem relinquunt: belluam faciunt, aut truncum , aut
At , inquies , naturae ratio , quae homini congenita est , si Theologicis decretis adhibeatur , satis est ut hostium conatus retundamus. Id nos constantissime pernega inmus . Quamvis enim homo nulla artis disputandi notitia tinctus, interdum casu, ut ita dicam, recte ratiocinetur.& adversarii sui argumentis oecurrat; tamen si ei cum adversario & docto , & exercitato res erit, vix , aut nullo modo ab illius laqueis se expediet. Quod ipsum eodem exemplo , quo supra usi sumus, inlustrari potest . Nam tametsi homo viribus pollens, sed peritia bellandi
certandique destitutus , cum adversario & celeri, & parato contendens , nonnumquam illi os aggressiones seliciter repellat; tamen id non nisi casu rarissimeque accidere posse , dubitabit nemo , qui vera certamina conspeXerit. Alter enim , tametsi viribus non adeo pollens, celeritate , atque exercitatione sua sortiorem vincit, atque occidit plerumque . Non aliter de Theologo inexercitato
judicare debemus , qui si quando cum altero , ab arte disputandi
484쪽
PART. II. LIBER SECUNDUS. 4ys sputandi parato, in agonem descenderit, non eum quidem conficere , sed ab eo plurimis modis superari potest , di debet. Quo enim modo ab illa sophismatum multitudine , ab intricatissimis laqueis argumentorum se extri-inabit Theologus , qui artem contendendi , atque sophismata internoscendi , vitandique eXploratam non habuerit 8 Id ego profecto non video. Ex quo consequitur, artem ratiocinandi Theologo usque adeo esse necessariam , ut, nisi ea valeat , non modo ab omni dimicatione removendus sit , sed etiam a convictu littera
Hane autem disputandi rationem nos germanam Scholasticam nuncupamus et quae , praeter argumenta eπdoctrina revelata desumta , unum adfert, artem recte ra tiocinandi . Artem ratiocinandi eum dico, non eam Dialecticae partem significo tantum, quae in disputatione cum adversariis versatur: sed eam etiam, quae verum
invenire docet, & aliis explanare et id est, Dialecticam illam , de qua prima parte sIJ mentionem iacimus . Non enim germana Scholastica aliud addit Theologieis decretis,quam artem recte cogitandi,& disputandi.Nam tamet s Theologus interdum argumentatione naturali ea con firmet , quae naturae ratione continentur; ut Deum eX sare , ceteraque generis ejusmodi; tamen hoe non The
logiae proprium , sed e traneum est e nee nisi in disputatione cum Infidelibus locum habet. saJ Theologus si
quidem easdem veritates ex Saeris litteris, tamquam eπPropriis locis , probare potest, di vero debet , si eum iis , qui Sacros codices amplexantur , contendat. Quare cum bonus Theologus is sit , qui & arma in promtu habet sartem ea tractandi penitus cognoscit; cumque theolo
485쪽
4so AppARATUs AD PHIL. ET THEOL. gia Positiva arma suppeditet , Dialectica vero artem ;sit consequens , germanam Scholasticam ex Revelata doctrina , & bona Dialectica constare e &ex utraque val dissimam disciplinam parari contra hostium aggressiones . Sed tamdem aliquando contrahamus vela , & rem totam in pauca tironum gratia conseramus . Triplex, ex Apostoli sententia , Theologi munus est et primum, doctrinam Christi penitus cognoscere e alterum , eadem pueros instituere e tertium , repugnantes consulare . Ad id vero essiciendum , & interior Scripturarum noti tia , & selecta Dialectiea est neeessaria . Nam primum nullo modo Theologus veram doctrinam Christi a salsa aliorum secernere poterit, nisi bona Dialectica instructussi, quae artem inveniendi verum cum certum , tum pro babile ; artemque Hermeneuti eam , id est interpretandi libros, luculenter exponit. Deinde , nullo pacto Fideles instituere cum operae pretio poterit, nisi in ea parte Dialecticae , quae docet verum tradere , & cum aliis Communicare, versatus sit . Postremo , fieri non potest , ut ceteros, qui repugnant, consulet, nisi disputandi artem plane cognitam dc exploratam habuerit . Quare qui Theologicum munus eum dignitate adimplere cupit, hunc & interiori Scripturarum notitia , & bona Dialectica instructum esse neeesse est . Id ipsum Veteres episcopi multo ante monuerunt; qui Logicam ad Sacras litteras exponendas , siJ Fidelesque instituendos & eonfr- mandos , adversarios autem sunditus labefactandos , ne
cessariam esse, disertis verbis testati sunt . sa I
Cis Scientia, qua fides saluberrima , quae ad veramis beatitatem ducit , genitur , nutritur , defenditur , ro D boratur . August. L. XIV. de Trinit. c. I. u. 3.
Sepimentum est Dialectica , ut ne a Sopbsis --
486쪽
PART. II. LIDER SEcUNDUs. 66 INeque tamen nego , Physicam , & Λethicam Interdum e sse accommodatam vel ad Sacras litteras elarius faciliusque exponendas, vel ad inpios refutandos, vel denique ut eos ad fidem nostram quodammodo alliciamus. Hoc dico, reliquas Philo phiae partes , Historiam itidem, Geographiam , Chronologiam , ceterasque humanas disciplinas commode adhiberi ad aliqua inlustranda ; si eum iis sermo erit, qui, relicta Scriptura , & Traditione , hujusmodi rebus detinentur , uti supra adnotavimus : Logicam vero in omni Theologiae parte ita esse necessa Tiam , ut, nisi ea arte paratus , ad Haereticos profligandos Theologus nullus aptus Quae cum ex iis,
quaeritas conculcetur . Clem. Alex. L. VI. Stromat. Addem Greg. Vatianet. Orat. XX. ubi Basilium laudat. D Dialectica insar muri est dogmatibus , quod ea
, , non sinit facile diripi , is quorumlibet incursioni pate
s, re . Basilius in Cap. I. Isaiae. Fidem non nudam ωρο- ,, solus atque inopem rationis reliquit: quae quamviF sto tissima ad salutem sis , tamen nisi per doctrinam instrua- ,, tur , habebit quidem inter adversa tutum refugiendi rem cessum . . . . Contundendae fiant ergo insolentes adversus Deum disputationes , is destruenda rationum fallacium ,, munimenta . Hilar. de Trin. L. XII.,, Disputationis disciplina ad omnia genera quaestios, num , quae in Sacris litteris sunt, penetranda ct dise, , solvenda , plurimum valet : tantum ibi cavenda est Ise,, bido rixandi , is, juvenilis quaedam ostentatio decipien- ,, di adversarium . August. de Doctrina Christ. L. II.
IJ Contrarii alii aliis hoc loco videntur Veteres episcosi, ac doctores . 2Nam Tertullianus de Anima c I. dc 3. Ec 13. &L. de Praescriptionibus c. T. GregorisI
487쪽
4sa APPARATUI AD PHIL. ΕΤ ΤΗΕ L. quae largius diximus, aperte deducantur, ea plurimis verbis confirmare necessarium non est . Concludamus igitur , germanam Scholasticain Theologo nostro esse pernecessariam: eam . inquam , Seholasticam , quae ex Scriptura, & Traditione argume
tatur , idque secundum leges bonae Dialecticae r quaeque Naturali philosophia utitur interdum ut alliciat Infideles e ac demum quae ordine atque via, non id quidemiose, sed pressiori stilo singula persequitur , ut sic facilius in animum audientis inlabantur . Haec illa est Seholastica , nus Contra Eunomium L. IL Poetianetenus orat. 26. Ambrosus de Fide L I. c. 3. Leo Magnus Serm. U. de Nativit. Hilarius de Trinit. L. XII. alii Philosophiam ,
praesertim Dialecticam , in Theologis reprobare videntur. E contrario alii, ut Iusinua , Lucianus, Origenes, Di- mus , Athanasius , Gregorius Thaumaturgus, Damascenus , aliique plurimi , eam mirificis laudibus extollunt. Sed utrique nullo negotio in concordiam revocabuntur , si animadverterimus , primos non omnem Dialecticam ex-sIoysse; sed Sopbisicen illam , qua utebantur Haeretici,
Arius , Eunomius , Aetius ; qui ista naturae ratiane nixi , areana Dei rimari sibi proponebant , arroganterque tribuebant. Guod falsum est, ἐν ab Apostolo , cete-νisque Scriptoribus divinis haud semel damnatum . Nam hoe errore admisso, innumera sopbismata in Ecclesiam inducebantur , quae fidem nostram labefactarent. Cum au. tem iidem Patres exemplosuo ostendant, sese optima Di Dctiea usos bostium laqueos solvisse , arrogantiamque per. fregisse ; dubium non es , eos moderatum Dialecticae verae usum probasse . Itaque hos ceteris Patribus conciliari , qui in aliam partem disputarunt , Dialecticam eAtulerunt
nemo non videt. Disiti od by Cooste
488쪽
Iastica , quam gravissimi Recentioret laudant, & ampli
ficant pro virili parte . In quo tamen ne ambiguitate nominis errare videamur , alterum ab altero secernere necesse est . Itaque in Scholastica , quam laudo , aliud est omnino necessarium raliud utile tantum & accommodatum ad dogmata inlustranda , defendendaque . Necessarius est usus bonae Dialecticae , quae rationem perficit, ut di verum invenire queat, di ad ve rsarios oppugnare : vel id perpetua oratione fiat, vel alio modo . Haec enim Dialectica per omnes scientias pertinet, quacumque illae ratione tractentur .
E contrario methodus Dialecti ea , nempe revocandisngula ad certa capita,eaque certo ordine ac ratione confirmandi , atque iis eadem methodo respondendi, non est omnino necessaria ad dogmata inlustranda , Haereticosque
refellendos. Quod Veterum doctorum exemplo efficitur , qui ad XII. usque nominis Christiani saeculum dogmata eXplanarunt, adversariosque longe diversa perfregerunt methodo, atque ea, quae in praesentia obtinet zquod eorumdem Doctorum scripta satis declarant. Est tamen methodus Scholastica admodum utilis &rebus exponendis accommodata : nam ct maiorem lucem adsert argumento , singula ad suas classes reserendo : &detractis inutilibus , sine multo sermone , sine oratoria expositione , quae memoriam legentis fatigant, argumentum suum exponit, confirmat , defendit. Qui ordorem ipsam animo altius defigit, iaciliusque memoria tenetur . Quod ipsum in disciplinis omnibus magni mo menti est , & a viris doctis, ob utilitatem suam, uno con sensu approbatur .
489쪽
Meommodatas ad confringendos hostes religionis nostrae . π T Actenus quantum utilitatis adferat bona ae v Q ra Seholastica , seu, quod idem est , Methodica theologia , ad inlustranda dogmata Catholica , & frangendos adversariorum impetus, demonstravimus . Suis Perest ut doceamus , an ea, quae a Peripateticis plerum que traditur , Theologia , germanae Scholastieae signarraeserat . Quae si eonficimus non habere , dubium non erit, ad perfringendos Haereticorum conatus nihil habis
Ac mihi de Peripatetieae theologiae usu & utilitate disputaturo, illud molestum accidit, quod intelligo , mirisque orationem meam haud esse placituram e & iis , qui Peripateticam vehementer laudant ρ & iis , qui vi-xuperant . Nam primi, quod vitam omnem sistilibus Inanibusque quaestionibus disputandis consumserint, adeo usque acuminibus delectantur , ut, si quem inutiles istas quaestiuneulas damnantem audiunt , se excipiant, quasi hominem non dico insanum , non indoctum , non politio- Tis omnis litteraturae destitutum, nam id quoquo modo ser-xi posset; sed quasi perduellem Haereticum, Catholicae religioni bellum nefarie molientem , terricolarum , caelico larumque inimicum . Alteri vero nisi intelligant , Scholassicos disputatores omni conviciorum genere onerari , Titui ludibrioque exponi ; existimant parum serio Methodicae theologiae caussam agi : & potius te proditorem esse, quam defensorem , existimant Theologiae . Utrosque autem in magno errore versari puto , qui existiment, frugi scriptori haec aut tolerabilia , aut de
490쪽
PART. II. LIBER SECUNDUS. Osreora videri. Qui enim sarcasmis, & dicteriis adversarios consutant, nimium illi sunt inepti, qui non animadvertunt , se plane ostendere , quam infirmis copiis praesidiisque nitantur, qui ad teria puerorum , ct anicularum
arma confugere coguntur . Nugacium hominum , & λ-phistarum suerit, adversarios suos probris resutare et vir
doctus & sapiens levia lita non curat : gravissimis rationibys pugnat, non dicacibus syllogismis . In quo ego e rum saepe miratus sum temeritatem , an stultitiam i qui tales lucubrationes edunt in Vulgus , in quibus, si convicia demas, nihil non dico ponderis aut rationis , sed ne verborum quidem superest . Libellum direres samoissum , non apologiam .
Eos itaque imitari ego nolo e neutris litem move bo et sed ea tantum adseram in medium , quae necessaria videbuntur , ut ea , quae hucusque disputavimus , adsper gantur clariori luce . Agam igitur quod caussa desiderat, atque omni remota injuria , rem ipsam ratione persequar sine gratia , & simultate . Neque vero mihi succenseant Seholastici non nulli, qui dum audiunt, quorumdam Vitia perstringi, id omnium caussa dicta esse clamitante ocmniaque in deteriorem partem accipiunt : nec modo id vellent, ut bonam Theologiam praedicarem, sed ut Scholasticos ab omni labe inmunes esse defenderem . Quod ego nec facere possum , nec debeo .. Non enim Theologorum defensionem , sed Theologiae conscribo r ejusque Theologiae , quae ab Catholica ecclesia magno habetur in pretio, nempe bonae Scholasticae . Hanc ego si laudo, si ab omni reprehensione vindico 3 quod Theologi est, facio: quid alii dicant, non curo. Sed haee hactenus et
nunc ad id , quod erat propositum , revertamur.
Quanta subtilium, & Metaphysicarum quaestionum copia reserta sint Vulgarium Scholasticorum scripta , imo in eorum libris versatus vertit in Obium . Illud in G g con-