장음표시 사용
271쪽
sunt ipsius solius, neque ab ea tantummodo , ut principio ; quo, oriuntur, sed a potentia totius compositi, eo quod sunt actiones, qui dicuntur communicari corpori, & quae
corrupta natura composita in sola. anima non. manent, & ita inquit textu ues. corrupto toto non rectordari hominem , nec amare, quia erant operationes illius communes, hoc est, totius compositi, non autem solius ammae. Quocirca loquitur de' amore , 3c memoria partis sentientis , quae communicat in corpore. Similiter , cum inter opexationes , quas tribuit composito , & negat animae, enumerat ratiocinari, intelligit
non actionem intellectus chaec enim manet post mortem in anima ipsa) sed actionem lensus interioris', qui dicitur cogitativa potentia , quae cum similitudine aliqua discur- si1S , ratione coniunetionis cum intellectu, in homine operatur ' Hic autem sensiis plane colligitur ex eodem capite, fenu 66. ubi post quam dixerat Arist telis , senectusem n fie
ri , quia anima quidquam pasga sit, sed quia id , in quo est ipsi anima , aliquid passimi
est, sicut etiam contingit in viri aetatibus, quia re vera senex ita perfecte videret sic ut iuuenis , s talem acciperet oculum , qualem iuuenis hahe 1 subdit in haec verba. Et ipsum igitur intelligere , ac contemplari marcescit , quia aliud quoddam intus cor rumpitur , ipsum autem passione vacat: AC
si dicat, pars illa , quae intelligit, passibilis;
272쪽
aiit corruptibilis non est, Migeo ipsum intelligere , non marcescit, quia aliquid ipsa anima passa sit, sed quia aliquod. organum
interius corporis, quo tanquam ministro utebatur anima , aliqu id passum est; 1iibdit statatim: ratiocinari vero,& amare, & odisse, noli limi illius affectus , sed huiusce, quod haberillud , ea ratione , qua illud habet: hoc est,
praedictae operationes non sunt affectus, & actiones solius animae, sicut est intelligere. Et hoc est,quod ait, non sunt illius, sed huius.ce , nempe totius compositi, quod passionis capax est,& illud, nempe animam .in se lipher. sequiriar, quapropter & hoc corrupto, nempe
toto composito, nec recordatur, nec amat videlicet anima) non enim erant illius suppleoperationes) sed communis scilicet totius compositi) quod perijt: intellectus autem di-Dinum quid est. Vbi plane distinguit intela
ligere , & ratiocinari, & illud tribuit animae secundum sic , hoe aurem toti composito : eo quod discursus , qui Mium est in ratiocinatione, proueniat animae ex coniumstione cum sensu, qui a inde habet,ut paulatim in intelligendo procedat, Sc ita discurrat. Neque vero opus est , in omni actione di- singuere principium, quo, subfiatdile, a principio, qὐod, ut alip i recentiores in uniuersem distinguunt, sed solum in compos iis ex materia , dc forma et in his vero non ad omnes O . perationes, sed tantum ad eas, quae sunt communes Corpori , ut texere , dc aedificare,
273쪽
ad quas anima ςst principium, quo, non aute principium , quoa ; nam sicut aal es. materiae,ita dat vim ad operandum, & ita est principium ', quo agens dicitur agere: ad actiones vero spirituales ipsa anima est principium, quo, substantiala,&principium, quod ,tametas in ea distinguamus etiam principium accidentarium,qubd est tantum principium quo.
ab ipsa anima, quae est principium , quod , si
vera est opinio, quae asserit, potentias distingui a substantia ipsa. . Deinde recentiores quibus doctrina Caieta ni, quam hactenus examinavimus , ex parte probatur) obuciunt nobis hoc argumentum: Subsistentia propria humanitatis prior natura est operatione , eo quod ipsa est terminus, & complementum substantiale haturae: operatio autem est accidens, ea autem , quae substantialia sunt, priora sunt accidentibustex quo etiam colligunt accidenti, cum separatum operatur , prius natura conuonire modum, per se existendi, sicut & ipsam existen . tiam , quam Operationem , eo quod modus per se sicut etiam existentia ipsa, magis intrinsecus sit, quam operatio: ergo si1bsistentia cst principium , vel se habet ex parte prin- cipii operMionum i eX quo inferunt, personalita em Verbi diuini, non cecidisie sub meritum hu anitis Christi, quia subrogataest in Chisto loco propriae subsistentiae , 1eu personalitatis , ac proinde eodem modo, & Ordine, debuit esse prior operatione, sicut propria
274쪽
pria personalitas: cum tamen meritum, Scprincipium illius aliquo modo antecedere debeat mercedem , seu id , quod meretur. Ex dictus tamen facile soluitur argumentum ; cst enim bt probatum est) subsistentia nullo modo requiratur ex parte principij ad operandum , neque sequatur Vllo modo operatIΟ-nem, conficitur , operationem ', & subsistentiam nullum inter se habere ordinem prioris, nec posterioris causalitate licet alio modo comparentur ut prius,& posterius) sed in genere , & ordine causalitatis se habere omnino comitanter,& ut dici solet, per accides, siquidem eade omnino actio manere potest in natura, siue in personalitate diuina, siue in propria, neq; Variata personalitate variaretur operatio secundum rubstantiam,vi manifestu est; si aute personalitas, aut modus existedi aliquci modo requireretur ex parte principij, ad age dum, plane sequeretur, mutata personalitate,& modo existendi,mutari etiam ipsam actio nem , sicut in accidentibus , quae secundum naturalem pranentiam propinqua esse debent, ut agant, mutata pCesentia eorum in aliam supernaturalem , agere non possunt, Vt cortis stat in accidentibus Christi in sacramento Eucharisti . Porro autem in natura non varia,
ii actionem secundum substantiam , variata personalitate,nullus negabit, siquidem in anima separata manere potest eadem actio , quae erat in ipsa coniuncta corpori, cum tamen sic
diuersus modus existendi illius. Dixi supra in
275쪽
genere causalitiatis, nam est aliud etiam ge-nus prioris, ut constat ex Aribtotele in praedi-: camentis, capite de modu priori ; inter alios enim
modos unus csh, quo nobiliora priora dicuntur licet cauta non sint. Et hac fortasse ratione propria personalitaS pr ced it Operatio-i nem , quia forte nobilior. . est operatione , eo quod sit subitantialis modus, S magii intrinsecu S natUrae r diuina vero personalitas sine dubio hac ratione prior est , quia multo magis nobilitat natuetam , quam ipsa Operatio. :Hoc autem genus prioris, quod tribuimus
personalitati naturae. Non Obstaret, quominus operatio ipsa mereredur . unionem cum illa, si aliud non obesset, quia id , quod nobi- Isus est, i cadere potest sub meritum , saltem
Congruum , immo α condignum. Tunc au-.tem operatio esset nosterior in Vno genere, 'empe nobilitate. cc prior in alio, nempς. causalitate O .Sane vero 'ordine generationis.
ius fulsio aliqua acciduntia in humanitate, quam Vniretur Verbo, ex se nieptia sueti N .mae manifeste probabitur insta di futatione 38. ic ste secundo, eodem modo dicendum, eis de modo pec se accidentium t nempe non essere qui lituri ex . parte: prin i pii ad operatio-inem formae accidentariae , sed solum requitie xjstentiam talis formae, , siue illa sit cum modo naturali inhaesionis , sue cum modo su-Dematurali perscitatis, modo propinquum sit naturali praesentia,
gi dicat aliquis fieri nequit, ut forma ac
276쪽
cidentalis, aud substantialis natura operetur, nisi aut per se , aut in alio existens , ergo esse per se, aut in alio, requisitu est ex parte principij. Verum haec oppositio friuola est, quoniam non posse naturam operari, nisi existentem per se , aut in alio , non prouenit ex eo quoa alter modus existendi sit neces larius ex parte principij, siquidem eadem omnino maneret operatio elicita uno, aut alio modo existente, ut diximus: sed ex eo, quod inter illos duos modos existendi non est medius aliquis,& ita alter illorum comitari debet operatio. Rem. Quemadmodum , & homo no potest ambulare, nisi aut nudo Capite, aut cOOperto ; tamen nectile nuditas capitis , neque filleus aliquid confert ad operationem, sed so- uret alterum illorum necestario Gomitatur actionem, propter rationem dictam. Quod si dicas , operationem oriri ex natura complete existente , si per completam existentiam ire, telligas existentiam cum modo per se , aut in alio, falsum est: quia neuter modus requiritur, ut principium actionis , sed sola existentia rci. Sicuti anima nostra , quae forma corporis est, & substantia in completa , non Opus est, ut compleatur per Unionem cum materia ad hoc, ut elicere positi operationes sibi proprias. I '
277쪽
C Ap. I. Deum esse, omnibus etiam υ---. esse ρσω notum , docuerunt Egidius,& alij. C A P. II. CommunM, V veriorsententra op . situm asserito . . i r IC A p. III. Optima ratione prae icta sententiae probatuT. A p. IV. DE-ntur argumenta prioris sen
QVamquam inter Doctores non satis con uenit quid sit prόpositio per se nota ut inferius patebit, tamen Vt intelligamus,in qu . praesentis controuersiae dissiculi s posita sit,su sticit nobis scire propolitionem per se notam e ira esse , cui non per aliam sed per ip sam solum intellectus assensum praebet: est igitur quaestio inter scholasticos, an haee pro- pofitio , Deus est, ita sit hominibus nota, ut non per aliam , sed ex se ipsa ad sui assensum intellectum moueat. In qua controuersia prima opinio est Aegidii in 1.dis ictu .a. adgitis. solutionibus argumentorum Thoma de Argen-
278쪽
p. q. Antisiodorensis r. lib. cap a. Praefationis. N colai de Lyra in illud Exodi s nescio Dominum , Israel non dimittan: U Abidensis in idem cap. quaestione a. qui assirmant, eam propositionem esse per se notam, non modo secundum se, ut san-ὶtis Thomas , U Aj volunt, sed etiam viatori bus. Id quod in primis videtur docuisse Diacurus, cuius sentetiam refert, & mirifice commendat Cicero lib. i. de natura Deorum , longe
a principio ubi postquam dixit, vulgi opiniones de Deo in maxima inconstantia , &ignorantia versati, subiungit: Ea qui consideret , quam inconsulte, ac temere dicantur, venerari Epicurum, & in eorum ipsorum numero, de quibus haec quaestio est, habere debeat : solus enim vidit,primu esse Deos, quod in omnium animis eorum notionem impretasisset ipsa natura. Quae enim gens, aut quia genus hominum is quod non habeat sine doci. chrinae anticipationem quandam Deoru qua appellat Epicurus,anteceptam animo rei quan dam informationem, sine qua nec intelligi
quidquam, nec quaeri , nec disputari possita
Haedic Cicero. Cumi ergo ex sententia Epicuri Dei notio a natura impressa sit, consequitur, eani ratiocinatione acquisita, non Dapte natura, sed labore'& studio, animo inhaeret. Id quod elatius indicat, cum eam vocat anticipatio ' nem sine doctrina, quia sine Doctore in ani mo gignitur, re omnem ratiocinationem antecedit. Siquidem sine ipsa , inquit, neque
279쪽
quidquam intelligi, neque disputari potest; quod proprium eit principiorum , quae per se
. Praeterea ex Patribus id docuit Naesanon. erat a . quae est in aduentu AEgyptiorum , ubi de Deo , quem Patrem appellat, inquit: Ac de Patre quidem quid dicere necesse est, cui uno consensu omnibus naturalibus animi nostionibus edocti, atque imbuti parcunt Quae verba elucidans Elias Cretensis ita scribit: ob id igitur de Patre nihil dicendum esse , tanquam pro certo ponit , propterea quod natu-xaliter nobis haec cognitio insita sit, nempe Deum esse , cui etiam parcere ait, id quod ab omnibus uno consensu conceditur, Vtpote Naturalibus Deo notionibus iam imbutis , M
Secundo Damascenut i o de fide, cap. r. rno est , inquit , mortalium , cui non hoc ab eo naturaliter insitum sit, ut Deum esse perspectum habeat,quin ipsae quoque res conditae,earumque Conseruatio, atque gubernatio diuinae naturae maiestatem praedicat. Vbi Damasienus praeter notionem Dei liquam eX crea turis comparamustaliam este dicit inditam nobis a natura, sicut Elias, θ' Nartanet enus di acerunt; quae sane notio natura indita non esia set, nisi Deum esse, nobis esset per se notum.. Tertio, Hieronym. in illud Iob 36. Omnes h mines vident eum , ita loquitur: Per naturae Bonum notitia creatoris inest cordibus hominum, & quanuis aliquis tam prauus sit,
280쪽
& frigidus, ut alienus esse studeat a Creatore suo ; nullus tamen est , qui abscondat se a ca- ik, re eius : dc in Commentar's epistiis ad GalaraF, qui habentur in sexto torno iis iliud capitis primi: cum autem placuit ei, inquit, ex quo perspicuum est, natura omnibus Dei inesse notitiam. Nulla autem notitia natura nobis inest, nisi eorum, quae nobis sunt per se nota : ergo Deum esse, est nobis per se notum. . .
Accedit Anselmus, qui in libro pro insipiente, de Deo , qui est maius quid , quam excogitaril otest, ita scribit: Postremo, quod tale sit ilia
ud , ut non possit nisi mQx cogitatum indubitabilis existentiae suae certo percipi intelia lectu , in dubio aliquo probandum est mihi am umeto. Quibus verbis non proponit se pro- ,
Daturum,Deum esse rem illam,qua maior excogitari non possit,sed ait, statim absq; ullo alio cuilibet intellectui apparere, id esse in rerum natura, quo maius eXcogitari non potest. 3c iis Prosiologio , c. 3. explicat, quo pacto posiast cogitari, Deum non esse: aprie autem 4.
demonstrat, insipientem in suo corde dixisse: Non est Dem; quia non cogitaui: Vllo modoxem ipsam , quae est Deus , sed vocis tantum conceptum habuit .Ex quo inseri, nullum eiala, qui cogitare possit Deum non esse , si se niel concipiat, quid nomine,Deus, significet tur. Nec loquitur de conceptu proprio, quem intuitiuum appellamus , sed de quocumque alio conceptu rei, distincto a conceptu vo- sis, quem ue Deo habemus,ut optime notausi R a εαρ id ,