장음표시 사용
351쪽
33o c AEst I NUM METAP M. rum; quiae Deus homo factus in terra cum hominibus conuersatus est . . Ipsa etenim
Christi caro pes Dei dicitur inquit Damascenus) ac proinde terra scabellum pedum suo
rum. Quae quanuis vera sint, negari non potest, eo modo loquendi, Dei magnitudinem, dc immensiitatem more humano in scriptura significari, quod extrema mundi ita impleat, ut sedens in caelo terram tanquam stanellum pedum suorum habeat: cu vero dicitur inυ --o rr 3 caelum caeli Domino terram aiιtem dedissit,shomin m non ided dictu est, quod in terra non sit .sed quia caelum ipsum, non autetaterra,tamquam aula Regia Deo deseruiat, cum in caelo gloria sua beatis appareat, in terra vero hominum gloria, Sc Imperium resplendeat: ideoque Caelum Deo, terra autem dicitur data fili,s hominum. Eadem quoque ratione caelum habitaculum Dei in scriptura dicitur, ut PF
DISPUTATIO XVIII. An ex operatione Dei in rebus colligatur praesentia eius in i Πῖ . '
C A p. I. Ex operatione Dei non probari praesen tiam eiin sensit scotus.
C A p. II. Quia sanctus Thomas, & alij sen
C A p. III. Obseruationes quaedam ad huim controuersitie explicat ionem. iCAP.
352쪽
CAp. IIII. Media opinio solutione testimoniorum Dueriorissent enitie probatur. CAP., V. Eadem sententia solutione rationum posterioris opinionis contirmatur.
' operatione Dei non probari praesentiam eius,senss
TAmetsi Catholica doctrina , quam paulo
ante eXposuimus de existentia Dei in omnibus rebus, apud omnes schola=icos citra controuersiam sit variant tamen in ratione illius assignitnda : Illi, qui pusant, rationem eXistendi in rebus Deo esse operationem , eo pro barit.ybique esse quod in omnibus rebus operetur. Contra Vero, qui assirmant, Deum per nudam eius essentiam in rebus esse, monstrare conantur, hoc ei rarione operationi, non conuenire . Referemus igitur singulorum rationes , easque more solito' examinabimUS. Ρtibr ratio sit Stati in t . distismone 3'. quae&one uni , Vbi asserit, ex praesentia omnipotenetiae Dei in rebus prς sentiam ipsius secundum substantiam non probari. Appellat vero praesentia omnipotentiae praesentiam operationis . ac si diceret , ex operatione non satis colligitur praesentia substantiae Dei in loco, ubi ipse operatur . Quocirca existimat , operationem non solum non esse ei
353쪽
rationem exi stendi, ubi operatur : sed etiam per locum ut aiunt)intrinsecum,ex vi nempe operationis, & Omnipotentiae nihil repugnare,Deum indistans operari, nisi aliunde, ratio ne suae immςnsitatis , ubique esset. Scotiam se quuti sunt Ocam in 1. eadem disti8ctionestione unica , ubi rationem sancti Thomae ex pro- festo impugnat Basses s. quaestione Unica, π Gambriel quaestisne unica articulo 3.disito t. Cum his etiam faciunt, qui putant, Deum secundum suam substantiam p radentem esse infinitis locis imaginariJs extra canum , quos disputations 'referemus. Omnes autem uno ore affirmant,attributum hoc immensitatis, non ex ratione operationis , sed proΣime exi ratione suae substantiae Deo conuenire. ' - - o, Scoim autem hanc suam rationem tribus rationibus confirmat Prima est,quanuis nullum agens corporeum operari possit, nisi in corpug sibi coniunctitam aut virtute derivata per 1patium continuatum, S sibi coniunctum: id tamen spirituali agenti .praesertim vero infinitae virtutis, qualis est Deus, necessarium non est. Hoc enim corporato ageti ob ipsius impe sectam.& li mitatam virturem Conuenit. Quaere si agcns infinitae virtutii sit, loci prCpinri quitate aut spatij continuatione non. indigebit, neque ea limitari poterit, ergo non repugnat intelligere, Deum distans operari. Secunda ratio, DeUS Omnipotens operatur nutu sus Volutatis Volutas autem eius circa absens, &distas versa i potes ergo Sc illius etia Operati Tertia
354쪽
DISPUTATIO XVIII. 333 Τertia ratio. ut Deus crearet uniuersum,
initio durationis opus non fuit, prius fuisse praesentem interuallo & spatio imaginario, in quo mundus creatus elise videtur ergo ad operationem non indiget praesentia secundum substantiam. His tribus rationibus non modo directe probat Staim , pretesentiam secundum a substantiam nulla ratione esse priorum Operatione Dei in rebus, sed etiam eisdem , praesertim vero secunda probare videtur, nec eX vi Operationis Dei, in rebus ipsis secundum substantiam praesentem esse, sitquidem in id, quot ab eo distat, recte intefligi potest, operari.'CAp. II.
uod sanctusThomas, dc alijsentiant.
ΡOiterior ratio , qua eandem Catholicam
sententiam alij colligere contendunt, desumpta est ex operatione Dei transeunti in res ipsas,quas cteat, & continuo conseruat: atque ita ex attributo omnipotentiae, qua Deus Omnia operatur, probant attributum immensitatis,qua Deus per substantiam suam omnia
replet. Hac ratione utunturjanctiu Thomas, Caietanus, ta recentiores alipui in hunc articulum. Albertus in 1. distinctione 37. articulo r. Bonaventura I .part .distinction. articulo I. quaestione r. h gi dius i. parte distinction. artic. r. quaestione r. ω a. Durandus quaestione r. Capreolus φωρ. I . articulo T. e clusone a. S ax c.35UEutronesroumenti contra
355쪽
3- Q V AE s T I O N V Μ METAPHYs.ciam. Ricardus artic. r. quaest. r. Thomas de Amgemina quae t. r. artic. r. atque Ferrarirno 3. contra gentes, cap 68.3c consentire videtur Henricus in fmma, artic. I. quaestione s. Antisiodorensis libro ε .summae, cap. II. qu.estione I. ad 1. qui cum p--
ante docuissettsola fide constare nobis e istentiam Dei in rebus,tandem eX earum conseruatione infert, Deum in ipsis esse. Deinde
recentiores Thomssiae , qui hac utuntur ratione, Cum Caietano alierunt , operationem transeuntem Deo esse rationem, fundamentum existendi in rebus, licui corporibus est quantitas ratio replendi locum, . . . Rationem vero,&fundamentum,existendi in rebus Deo esse opςrationem tribus modis recentiores confirmare nituntur : primo exscriptura , deinde ex Patribus , postrem9 ratione . Primo loco ex scriptura Val. i38. si ascendero in coelum. tu illic es fisi dependero in infernum ades f sumpsero pennas meas diluculo , ω habi-rauero in extremis maris. supple , etiam illic est subiungit deinde causam etenim illuc manus tua deducet me, V tenebit me dextera tua . Non me
latet, quod ait Eugubinus in eum lo cum , ni-. mirum illis verbis non assignari causam , eo quod in Graeco. 8c in Hebraeo ita habeatur,vt. sensus sit .valde diuersus , tantuna abest , ut tuam prassentiam effugiam, ut etiam illuc manus tua deducat me. Caeterum . quanuis illius interpretationem admittamus, non postamus. non sub illis verbis causam intelligere. Nam
si illuc me posset deducere dextera Dei, et-
356쪽
DII PUTATIO XVIII. 33samsi ipse sua substantia praesens non esset . frustra diceret Psalmista , tantum abest , ut , effugiam praesentiam tuam , ut illuc etiam manus tua , & potentia deducat me. Id ipsum expressisse videtur Paulus Acforum IT cum de Deo dixit, Non lovge affab υnoquoque no strum; & subdit causam : In ipse enim vivimus, ta monemur, Usumus: siculta quidam υς- prorum poetarum dixerunt. Quorum sane sententiam ita videtur probare Paulus, ut ex illa optima ratione suam confirmet.. Secundo loco ex Patribus hoc ipsum non obscure colligi putant . Philo enim libro de confusione linguarum , fatis post medium inquit: Deus autem omnia implet , non contentus , sed continens. Dicit Deum non contineri , quod' non circunscribatur , aut 1i niatur loco P dicit autem omnia implere ea continendo , quod omnia conseruet,& operatione sua foueat. Ideo ergo cen - 1et , omnia Dei maiestate impleri , quod ab eo omnia conseruentur. Quocirca tan quam fundamentum , & ratio existendi in rebus Dei operatio recte assigna r
. Modus hic loquendi Philonis familiaris est sanctis Patribus; ita loquitur Hilarius in illud
Psalmi r . Montes in circuitu eius: A r. de Tri- Qtate , parum a principio. Augi inius L . Confessionum,cap.3. ω de sentia diuinitatis non longe ab initio. Ber nardus sermone 6 . in dedicatione Ecclesiae. Anselmus in Proselogio , cap. ιρ . in eundem, modum
357쪽
i 36 QN AE sTIONVΜ ΜΕ et ApEYS. modum Gneophilas Antiochenus libro a. ad Antho- Lycum in s. tomi) Bibliothecae sacrae, parum pos f initium. inquit,Deum non capi loco,quia iam locus maior esset Deo : verum inquis ipse est
omnium locus ac si diceret, ita in loco est , ut ipse omnia in quibus est,uirtute sira contineat. & conserueinc proinde quassi eorum sit locus. Res enim omnis loco 1uo naturali conseruari dicitur. Clarius hanc sententiam videntur tradidisse se primum lydorus de symmo bono lib. r . cap. a. his verbis: Immensitas diuinae magnitudinis ita est,ut Intelligam iis eum intra omnia, sed non inclusum extra omnia , sed non exclusum : δ
ideo interiorem, ut Omnia contineat,ideo erateriorem .ut incircumscripta magnitudinis sugimmensitate omnia concludat . . Per id ergo, quod exterior est, ostenditur esse creator:per id,quod incerior , gubernare omnia demonstratur: ac ii dicat, ideo intra omnem est creaturam secundum substantiam, quia omnia ita gubernat,ut esse eorum ab ipso pendeat. Deinde l. de fide, cap. 16. locum Dervnitierse definiens, asserit eum esse,ubi perspicua eius operatio existit. Ipse enim,inquit, citra ullam permixtionem omnia permeat, rebusque omnibus efficacitatem impertit. Postremo Ans mis in J nolo rio,ca. a I. prope finem. post multa in eodem canite.& praecedenti quae hac 'videntur confirmare sententiam, concludit
his verbis : Sed quia aliquid sine ea scilicet
Hentia Dei neque usquam, neque Vnqua ΠC- cesse
358쪽
cesse esst illam esse ubi,& semper.In quem sem n dixerat, cap noia quando est in uno loco nullum bonum nulla essentia est interim in aths locis, quia sine ea prorsus aliquid no mi,
stit: ac si diceret: Sm eum in uno loco conciu damus. caetera Umnia prorsus interire, neces.se est id quod verum non esset si Dei operatio sine illius praesentia in rebus' posset intelligi,
Tertio loco haec sententia ratione in hune modum probatur:causa necessario coniuncta est cum suo effectu,ut tradit Aristoteles . Physicorum a textu ro. que ad ir Deus autem est causa rerum omnium immo & propria causa ipsius esse, sicut ignis est propria causa alterius ignis calor caloris, non tantum initio cum res incipium sed quandiu illarum esse manet. . quia omnia continuo fouet,& conseruati ergo rebus omnibus secundum suam substantia conuinctu esse debet. pHanc ration*m ita explicant Caietanus, . Ferrariensis, ut maior illius propositio 3nrestiugenda sit de calia,quae operatu: ut aiunt ima mediatione virturis,& slipposit . Quare secudum Caiat. idem est Deum esse )raesentem secundum potentiam proxime operantem, &secundum essentiam,& substaniam. Asierunt autem, illud agens operari immediatione vim tutis, quod virtute propria, nec aliunde mendicatatim mediatione vero suppositi, quod sine alia causa sibi supposita, & interiecta, in aliquid operatur. Sic vero intellectis propo - γ I sitione,
359쪽
sitione, optime sequitur ; Deum ubique e M'. ipse nnim ita est propria causae ipsius esse in rebus. omnibus,ut illud efficrat,dc propria virtuae absque ullae alia causa intermedia conti 'nuo c*nseruet: Uperatur ergo in rebus omnibus immediatione virtutis . & suppositi, ac proirrde ipsis coniunctus' secundum substantiam esse debet: appellant vero esse rerum non soIani existentiam. led totum esse ipsam quoleonti a quadam creatione a Deo conseruatisr. Amplius autem explicans Caietanus hanci sententiam inquit: hanc praesentiam Dei. Irrrebus bifati in capi posse: tum , pro contacta
Dei cum illis , qui quidem nihil est aliud .
quam ipsius Dei operatio. , tum etiam pro relatione praesentiae, quae in Deo est aliquia rationis , cuius veluti fundamentum est ope- rati . Ex quo infert, Operationem esse Deo rationem existendi in loeo, simi est quantita πeorporibus. In quem sensuri ridius Anin. stione illa: n. articulo secundo, quae one prima, dixit Deum eIe inso eo non propter quantit tem molis, cui corpiorea,sed propter quantitatem virinus quae est sua ipsius operatio. Praeterea recentiores aliqui praedictam sen - tentiam ita confirmant: Impossibile est, aliquid moueri Ciam a Deo de extremo ad extremum , sine transitu per medium : ergo impossibila est , deum in locum distantem ope rari ; sed quenadmodum mobile debet continuo per spatiem moueri, ita quodcunque ais gen etiam Deus,debet cotinuo per medium
360쪽
operari, ac proinde esse in toto medio , ubi operatur , sicut mobile est in toto spatio , per quod mouetur. Postremo alij probant, quia cum potentia Dei sit infinita , recte sequitur, ex vi suae operationis Deum ubique esse. Nam si potentiaDei peculiari hoe Ioco concluderetur,finita esiet. C A P. III Obseruationes opuaedam ad ιuivi controuer
ANtequam meam in hac dissicultate senia
tentiam pro fura , duO yraemittam nomitatione digna, Vnum est, tametsi omne agens necessario debet esse coniunctum secundu substantiam cum 1uo effectu hoc ipso quod eratur , id tamen non caden prorsus ratio ne Deq , & λgentibus creatis conuenire pos. st nam agentia creaeta , prxistim si corporea sint, de quibus agit Aristit. I Piusicorum, te tu illo io iam cita ρ , Iid oc ut a perentur indigent loci propinquitate. Qtare tanquam aliis quid pr*vium , & ad agensum requisitum, , propinquitas in ipsis praecedi. De agentibus
ero. creatis spiritualidus eradem esse ratio nem ostendemu disertar. 189 cap. a. Deus au- tem etiam in sentcntia recαtiorum Numm rum , quos in a . capite commmoraui, non id es praesens est rebus ut in i fas operetur et neci propinquitatem loci, ut atquid necessarium