장음표시 사용
371쪽
runus , inuenimus , & inuentas apprehendimus. Quia vero dixerat: forte: quae particula est dubitantis, & facientis rem disticilio- .
rena, quali corrigens se ipsum, addidit: QM, uis non longe sit ab unoquoque nostram. Ac si diceret : non est difficile cum attrectare eo modo , quem dixi, cum non sit longe a nobis, non litu , & soco tantum , sed etiam eogni
runt: Vos enim . S genus sumus. Hoc est , non longe abest a nobis , ut cognoscatur , siquidem ut vestri etiam poetae dixeriunt, ipsius sietura sumus, ipso suuentamur,& conseruamur. EX nobis igitur ipsis non crit dissicile, eum cognoscere. colligit deinde : Genm ergo cum us Dei, hoc est factura , & creatura Ipsius : Non debemus aeuimare auro, aut urgento, aut
ladiissi, siculpturae artis diuinum est e simile, Hoc est, Deum his rebus similem esse, dc illas indigere, ut colatur. Si enim nos , qui sumus Dei f1. ctura , his rebus inanimis superiores. sumuS, neque ipsis vlla ratione comparari possiimus, multo minus Deus eis indigebit. Cum ergo illud , auauius non unge sit ab unoquoqAe nostrum: referatur ad illud : si forte attrectent. eum: ut ex dictis patet, neque contingat Deum attrectare manibus, sed cogitatione,& affectu no- ' stro : sequitur, non de loci praesentia, quae ad attrectationem manuum reqNiritur: sed de
propinquitate secundum cognitionem, per quatur
372쪽
quam Deus quaerendus ell, & attrectandus. Paulum fuisse loquutum rhaec autevi ex loc, praesentia non pendet. l .
Eari enuntia solutione rationum posteriλι
Ostendimus hactenus, non satis alictoritat probari; ut posterior sententia con l endebat, rationem,& fundamentum existendi ia rebus Deo esse operationem: superest, ut in hoc capite monstinus, nationem allatam pro eadem opini me satis efferiem non esse. Ea autem innititur Propositioni Aras hielis γίPhficorum, rex. Io quam capi xi retulimus: nem-ipe, causam necesiario coniurietum esse cum effectu, Iam vero ty. cap. huius, di Mutatioisis o stendimus , eam propositionem intelligendam tantiim esse de agente corporeo , irnm etiam omnia agentia corporata ratione lon ge diuersa coniuncta esse secundum situm Cain. Effectu , quam Deus sit praesens rebusῆ in quia operatura Quare vel hac sola de caiiasa catio illa non multum roboris habet. Vearum eoncedamus , necessariam esse cui si aqueagbnti coniunctionem cum estectu ; hou tamen i ptelligendum est, non de quocimque agetite etiam Creato, & corporeo , sed de eo: quod vulgo dicitur operari immediationε viria
373쪽
rationis explicaui. Sic enim ipse colligit: si agens hoc apodo immediatum est, situ etiam,& loco cum estcctu debet este coniunctum rverum hac etiam ratione nihil probatur. Ex
eo namque quod aliquod agens utroque modo proximum sit, non sequitur , loco CCniun- luna esse cum este stu : ergo eκ illa peti sitione intcllecta , .ut vult et anus, p risCntia Dei secundum locum non probatur. Porromon sequi, esse loco conjunerum cum esu hac ratione demonstro. Immediatiun ahens in sententia illius: immediataione virtutis illud est, quod propria virtut immediatunai vero
immediatione iuppositi, quod sine alia inter iecta , & supposta sibi rauia uperat LGHoc autem sine loci propinquitate optimasialuari potest, & intelligi .: aliua enim est immedia
ate, hocis st, , nulloa distantia interposita ; aliud V Ο, nullo alio intermedio agenti opsiarit posset ergo aliquod agens: int ediatione suppositi, hoc e it, nulla interiecta seciusta caula, operari, & tamen longe a materia Uin quam operatur dissitum este. Quod iudicant o misia idem esse operari immediate immediatione suppositi,quod nullo Corpore, 8 distam tia interiecta operari, de quo solet esse verborum . non rerum controuersia , ut videbimus quaesioneas. articul.3. tunc sane maior illapiciis positio vera ess, omne immediatum aerensi debet esse coniunctum cum effectu e seda cum
sub hac maiori sumitur: Deus est dia tum agens : supponit certet, quod probaudam
374쪽
DII P. TATIO xvii I. i 3itrat, ac proinde facile negari potest: quod si
honcedatur, solum sequitur, ut 3 capite huius di 'utationis notatil,Deum esse iuxta, non auteintra res ipsas. Id quod ad explicandam Dei
praesentiam in rebus non satis est. Caeterum alij hoc modo urgent; omne agens eo ipso , quod operatur immediate immediatione suppositi, non potest effectum a se remouere, & separare: ergo ipsi necessario coniumstum esse debet: immo ex vi operationis consequitur loci propinquitas. Verum hos etiam modo ratio allata tro magis efficax est. Cum enim gi eunt, tale agens non posse a se effectum remouere, si de loci distantia intel gant, facile negari potest,& iterum asi tumunt. quod ipsis plobandum erat. Si vero intelliia .gant, effectum cum causa ita esse connexum ιvt ab ea non pendere non poss1 d negari ne quit r. inde tamen non sequitur, simul secundum locum esse debere. Quare si aliunde id non repugnaret, posset Deus, res OmneS producere' conseruare, & eas 1 si longe remo uere: hoc est, ex vi creationis, S conseruatio- his hoc non repugnat. Posset aliquis in confirmationem eius, quod diximus , asserere sententiam Aristotelis, de coniunctione agentis cum effectu, non esse in uniuersum intelligendan, ut Deum ip- . sum comprehendat, ac proince ex sententia illius nihil probari. Νam cura ipse asserat, Deum esse in peculiari loco , aon in omnibus rebus , ut 'notauimus: docet nihilominus ι . g. in res
375쪽
j34 QN-AE STIONvM META, vlti in res alias virtutem ipsius derivari. Ait enitar de caelo cap ρ sub 'nem: aeternitatem quandam diuinam esse in extima ratione caeli ,ubi nequd' vacuum est, neque tempus, quae ita dicta est, a semper essendo , ex qua caeteris aliis omnibus vita, & esse prbueniat. Id quod i. Maphscae , cap a circa finem clarius dixerat: ubi de Deo inquit; cum viribus uti indefessis,quan . tum beneficium assequitur,quq procul amandata videantur , eumque residere in summo' vertice caeli. Caeterum , cum in libro de mundo ad Alexandrum ille dixerit, non omnia a Deo proxime gubernari; dc conseruari, nec tameni
multis medijs instrumentis, & machinis, ut Reges Regna sua gubernant, sed uno simplici
motu caeli, scut artifices magni unius Chordae ductis , dmersas rerum imagiries ob oculos ponunt: ideo non multum de auctoritate illius in hac parte curandum est. Existimo tamen ex eius sententia, Deum non esse in om-Eibus rebus,cuas proxime conservat. Caete-
tas namque iatelligentias ab ipso Deo haberex esse,ex doctilaa Aristotelis perspicuum e1t : &in ipsis existere,nusquam docuit: solum enim in extima parae cani Deu es esse asserit.
Ad rationem vero recentiorum quarto Io
eo adductam :espondeo: in primis non repugnare Deo, mcuere aliquid de extremo ad ex tremum , sine eo quod transeat per medium: nam si Christus non maneret in casto , sed ad hostiam descenterct, vere moueretur, & tamen non per Midium, sicut modo per medii. α
376쪽
DIs PUTATIO TUI ID , 3ssatum non transit; ideo autem nunc non dicitor naoueri, quia non geserit locum , in quo prius erat,& nuncAngeli possint propria virtute hoc modo moueri, vidi f. Iρs. cap.a. Vide bimus. Sed licet id verum esset, quod assu, nassit aduersarij, non recte inferri posset, quod contendunt. Quia ut aliquod agens etia creatum operetur, non Opus est, esse intra rem, in
qua operatur et satis est, si effectus eius continuo per spatium diffundatur, etiamsi substantia eius iuxta medium in aliquo peculiari loco maneat rid quo si in Angelis, & corporibus contingit. Νam Sol illuminat, ubi labstan tia eius non est, continuo tamςn quodam es.fectu: 1i crgo Deus posset in aliquo peculiari loco manere,& virtus eius co9tinuo quodam
essectu diffundi, si alias immensitati illius id
non rcpugnar*t: quare ex operationis virtute non colligitur, Deum ubique esse pAdde etiam discrimen inter moturi corporis , Ut non possit noti esse continuus per medium, & virtutem infinitam Dei, ut possit in- distas operari. Motus enim est in ipso mobili.& ita continuo in ipsu debet esse at vero e fectus non est in opςrante,ac proinde non videtur cassem necessitas, ut sit illi colunctus eqvi operationis nisi aliunde id esset necessariu-Imo vero infinitas potentiae formaliter, vetalis est , non obstante distantia operaretur, quia infinitas haec ag omnia se extendit, Momnia complectitur. Eit autem semper con iuncta effectui, immo intra illum ratione imis
377쪽
AE 3 Υ I o It v Μ M Ε Ψ A A Y s. mensitatis , cui coniungitur , quae non est de conceptu formali ipsius. Ad rationem quinto loco allatam respondeo, infinitatem potentiae Dei non consistere in eo,ut repleat omnem locum, & nulli peculiari sit alligata: sed id prouenire ex immensitate , quae eit aliud attributum , de quo in hacquisione disserit sanciti Thomas. Infinitas auiatem potentiae alietius rationis est, sine ordine , videlicet, ad locum : solum enim dicitur infinita per respectum ad effectum , ut diffutatione Io3. dicemus: immensitas vero per respectum ad locum dicitur infinita. Praeterdea infinitas secundum esse, nisi coniuncta es.set immensitati formaliter, ex se intelligi post fiet etiam in loco peculiari: quia haec in alio constitit, quam in respectu ad locum , ut in ea di futatione, V as. eXplicatum est. Immea. rito ergo aduersarij has infinitatis rationes
confundunt, ut ex operatione deducant rationem immensitatis.
Patet igitur ex dictis, praesentiam reale Dei
in omnibus rebus ex operatione transeunti
non satis demonstrari: id quod in praecedenti capite posteriori loco probandum proposuimus. Ob id tamen non existimo , sententiam Statiratione aliqua essi caci, ex proprijs principiis petita , probari pcsse et sed eR eo solum, quod ut Deum in loco constituamus , sine urgenti aliqua ratione, non debemus ad operationem recurrere, sed essentior ipsius secundum se imis,
378쪽
Una mihi videbatur subesse ratio , qua pro babiliter salte ratio posterioris sententiae confirmari posset hoc modo. Si Deus alias nouesset in omnibus rebus, ratione suae immensitatis, nihilominus ratione unionis hypostaticae esset in natura humana. neque enim intelligi potest persona aliqua unita substantialiter alienae naturae , si ab ea loco disssita sit: cumque ad unionem substantialem praesentia illa secundum locum non sit necessaria tanquam praeuia dispositio , sequitur ipsam unionem hypostaticam esse rationem , 8c fundamentum talis praesentiae.Eodem igitur modo,quanuis Deus substantia sua in rebus non esisset, ratione tamen operationis ipsis coniungeretur. Verum in hac ratione illud est difficile, quod unio agetis cu effectu in proprio genere non videtur ita intime rebus conuςnire , sicut Unio personae cum natura, Cum haec sit multo maior, & aristior coniunctio quam agentis cum effectu. Quare mirum non est, si unio hypostatica sit ratio sufficiens praesentiae se-sundo locum, operatio vero non sit.
An D us extra resum, vel in vacuo intra
calum esse possit aut ante mundi creationem alicubi Drii P
C A p . I. Deum esst extra caelum, θ' in vacuo esse posse, docuerunt Maior, & Caietanus.
379쪽
3s8 cis AE sTI NUM M v et A P R E s. C A P. II. Deum non esse extra caelum,communis opinio scholasticorum, & Patrum qirmariC A p. III. Eadem communis opinio ratione
Deum esse extra caelum, in vacuo esse posse, docuerunt Maior, & C aietanus. TR i A , quae in controuersiam reuocata videntur, eandem prorsu quaestionem habent. Nam si Deus in vacuo intra canum esse potest, extra cadum quoque in spatio illo. imaginario , & infinito erit, εc ante mundi creationem in eodem , atque in ea parte fuisset, in qua mundus creatus esse videtur. . Hac igitur unica di fura ψης omnia haec simul
expendemus. . In ea vero prior sententia sit, quam tradunt Ioannes Maior in I. distinctione 37. Maenione I. Caietantu, in illud Daunis ra. Ego lux veni in mundum e nempe Deum in toto spatio imagin/rio ante creationem mundi fuisse , & post illam extra cassi regionem, ubi antea erat, per mansisse, ac proinde in vacuo , si1 intra Cae- Ium daretur, destructa aliqua su tantia manere posse. Pro hac sententia referuntur Durandus, Gabriel, immosanctus Thomas ,U Hugo de Sancto
380쪽
DIs P v ΥATIO Xr X. 3s 9 sancto Victore, qui plane oppositum asserunt. Ea vero Theologorum vulgo adeo facilis intellectu visa est, ut multo magis plausibilis sit, quam opposita. . Conantur vero auctores illius sic eam persuadere. Primum quidem au ctoritate Philos,horum Aristotel. r.de caelo, cap.ρ.s finem, Deum extra caelum esse asserit ; eamque fuisse sententiam Stoicorum , affirmat tertiatianus libro aduersingentes, capite AO. numero in. Vt fgulo modo hanc
Deinde confirmari potest testimonus P trum , & Scripturae: inter quos primo Auguse
ius diserte videtur eam tradidisse: 13. namque de ciuitate, capite s. arguens contra eos , qui dicebant, Deum ab aeterno mundum condidisse, sic ait : Nam si infinita spatia temporis
ante mundum cogitant, in quibus eis non videtur Deus ab opere cessare potuisset similiter ergo cogitant extra mundum infinita sp tia locorum, in quibus ii quis dicat, non potuisse vacare omnipotentem , no'ne consequens erit,ut innumerabiles mundos cum curo somniaru cogantur λ Quasi dicat, hoc concedi non debet; ergo fatendum est,Deum
per infinitam 8strationem , & infinita spatij vastitate sine opere externo fuisse. SCcundo,Naesanet enus in oratione 3 quae est se- euuta de Theologia : post duo folia, ut ostendat, Deum non esse loco definitum, inquit: Nus' quamne ille est, an alicubi Si enim nusquam ; quaererez forasse aliquis ex ijs , qui Z inqui-