장음표시 사용
361쪽
fui siet praesens rebus ipsis, quas initio ex nihi- 'lo produxit Tum etiam ut disputatione 2νmo strabimus, Deus priusquam mundum produceret, non fuit in illa vacuitate imaginaria, in qua quidam arbitrantur , uniuersum fuisse 'Creatum ; dc quanuis Deus in illo spatio inani ante mundi creationem fuisset, in ipiis tamen rebus creatis, quas initio produxit, tun Cincepit este ἰquando eas de nihilo ad ine vocavit. Aiuearum igitur productionem necessarium non fuit,prius in ipsis existere. Et quidem in omni opinione fatendum est, praeseri- thura Dei siue in rebus , siue in loco imagina-rio necessariam no este ad rerum creationem,'
eo quod potentia Dei infinita cum sit,propin quitate loci aristiri non debet. ες Deinde , si Dius, sicut alia agentia,indige- ret propinquitan ad agendum , fumeeret ei,
sicut omnibus alis agentibus , esse iuxta, non intra res ipsas,inquibus operatur Nunc vero contendimu S ex 'peratione , vel aliunde probare, Deum esse mn sollim propinquum , sed etiam intimum rcius omnibus: Ex doctrina 'i itur Ari*Drsis , te propinquitase agentium,
praesentia Dei ii rebus non satis ostend1- . tur. Respondet aurandus, spiritualia agentia hoc praestare corPribus,quod haec cum lia 'beant extrema sua quantitatis, qua nequeunt res alias penetrare satis est , si rebus , in quas
operantur,coniun a sint spiritualia vero cum quantitate careaneopume possunt res corpo-
362쪽
reas penetrare. Caeterv hoc friuolum est: nam quanuis spiritus natura sua intra molem corporis esse possit, corpus autem intra aliud esse nequeat: ex vi tamen operationis no sequitur, spiritum intra rem,in qua operatur, esse debere .ut in eam agere valear,si corpori .quod est agens minus perfectum satis est, iuxta rem esse. ut in eam operetur. Ad maiorem enim perfectionem agentis pertinere Videtur , mi
nus indigere propinquitate loci ad operandu ac proinde perfectius est in id , quod magis
distat,etiam per interiectum spatium, operari. Quod autem dixi de creatione omnium rein rum, videlicet propinquitate loci Deo necesi
fariam non esse ad creandum,verum est etiam de conseruatione, quae est quaedam conti-naata creatio. Quanuis enim prius duratione, saltem momento temporis,Deus sit in rebus creatis, quam ipsas conser uet, ea tamen praesentia non est quid praeuium , &necessarium ad conseruationem:& sicut initio Deus non
prius existens in rebus, eas creauit, sic etiam continuando eandem operationem , nec ad
hoc propinquitate loci requisita, ipsas conseruare potest. Quocirca prJsentia Dei coser-U ationem rerum ita comitatur, ut ad illam nihil prorsus conducat. ' ' i Hoc ipsum manifeste confirmant rationes Spoli , quas t. cap. hinus di*Wationis retulimust quare non redie ait Durantis , quaestione ci- rata, Deum in rerum conseruatione se habere instar sigilli , imprimentis. figuram in V 3 aquam,
363쪽
3 2 QN AE T IONUΜ M E T A J' Π Y s. aquam, quod necessario praesens est aquω, quandiu in ea figura conseruatur. Haec eniti, H illi praesentia, ex parte causae conseruantis: tanquam aliquid praeuium, necessarium est ad figurae conseruationem. Dei autem praesentia 'quanuis cum sui operatione, qua ruS Conseruat, connexa sit, non est aliquid necessanum ad operationem , sed vel ipsam operationem conseqκens , ut contendit posterior opinio vel aliquid necessario ipsam comitans Ni Scotus 'est alis affirmant. iraterum . quod est obseruandum , ex dictis consequitur inimirum ita in opinione recentiorum Thomiliarum . praesentiam connexam esse Cum operatione Dei,ut operatio sit quasi fundamentum praes*ntiae, ac propterea ad Operandum minime necessaria propterea dixi, in ipsorum opinione .praesentiam non esie inDed quid praeuium & requisitum ad operandum: sed totam quaestionem esse , virum ita sit praesentia cum operatione coniuncta.Vt eam consequatur,velut fundamentum , sicuφ contendunt Taeomistae, an aliunde, nempe ab essentia Dei solum proueniat, & opcrationem necesse satio comitetur , ut affirmat Scotus. Neque enim Scatus ait. alicubi Deum operari, uni non
si eius substantia , sed aserit, Deum esse se cundum subi aptiam ,praesentem , viscunque
Cperatur,praesentiam tamen non ex Operatio- me,sed ex essentiae immensitate , tanquam eae propria causa prouenire.
Quocirca inepte satis Dionysus Carthus anus
364쪽
6'nala 37. . r. Scotum reprehendit,quod asser Tat,non repugnaredocum est e singulari coci sum,& indistans operarii quasi ille existimet. hoc simpliciter no repugnare.Νeque enim ρο- auit Scotus, simpliciter fieri posse,ut Deus sit aliquo loco peculiari definitus: sed solu docuit, , 'ex vi solius operationis non necessario sequi, ', ipsum esse,ubi operatu ac proinde per locum intrinsecum non repugnare, si aliunde id fieri posset, ut Deus in loco peculiari existens in distantem materiam operaretur: quinimo limo duo ita secum constare,ut ex vi unius ebntradictorium alterius non sequatur: simpliciter tamen concedit Scitin, & qui eius sente tiarusequuntur,fieri non posse ut Deus sit loco peculiari circunscripti, , & indiltans operetur non quod ex vi operationis id sit impossibile, sed quia immensitati substantiae ipsius alicubi
Antiqui veroscholastici superius Allegati, In aeter figidium , non satis explicant, Vtrum praesentia Dei sit quid piaeuium requisitum ad operandum i an vero ipsa operatio sit fundamentum Deo , Ut existat in rebus. Ex illis tamen sanctus Thomas asserere videtur, esse nor
fundamentum sed aliquid prannum.
365쪽
sed opiniosi,uisne testimoniorum psilerioris sententiae probatur.
CVm apud scholasticos omnes indubitatum. sit,Deum immensum in omnibus rebus existere;tota huius rei cotrouersia,& opinionum varietas in assignanda solum ratione huius Catholicae Veritatis posita est . Quare, quid de allatis rationibus mihi videatur, ex iactis fundametis probabili etiam ratione ductus in hoc capite subflciam.Duo igitur mihi videturi unum est, non sola fide,& scriptura sanra nobis constare, Deum ubique esse, sed etiam optima ratione philosophica id demonstrari. Alteru est,tametsi non sequantur abstiti da ex eo, quod dicamus P Deum in rebus e ratione operationis,quae inferuntur contra asiserentes spiritualem creaturam ratione quo que operationis in loco constitui: tamen Do- ω posterioris sententiae es caciter non Protant,Deu ratione operationis in loco esse. quin immo ea ratione difficulter id suaderi potest. Circa priorem partem huius sententiae suppono id , quod superius notaui, videlicet, immensitatem Dei in rebus omnibus satis expresse in scriptura contineri; cuius testimonia
uis Chrysostomus homilia s. in cap . a. Epist' ad Glossenses, o homilia a. in Epistolam ad He-
366쪽
. D DISPUTATIO XVIII. 3 3braeos,non multum de ratione solicitus, dicta, hanc veritate sola fide esse credendam, etiam si rationi abirda videatur, hac tamen natu rati ratione existimo optime demon strari. Si Deus non est in rebus ratione operationis, de quo nunc est controuersia, aut est ratione suae substantiae, aut ratione sitae volam latIS , nempe aut secundum quod est, aut secundum quod vult: mon podest ei Ie ratione suae voluntatis , alioquin postet optime v- nam rem deserere , & in alia se constituere ;ac proinde scut spiritus. creatus loco In ueri, quod est abiiurdum. Nam ut Osten demus Hot. δια quicunque ofectus , quessi Deus exterius voluntate sua' operatur, ita libere ab eo pendet, ut pollit ab eo non fecim: quam si Deus in aliquo loco pro voluntate iest, posset deserere; & alio se conferre. Caeterum quanuis Deus .voluntate sua. absque alia exteriori operatione in loco esset, negari non deberet, ipsum ubique .hoc est,in omnibus reiabus eiIe polle. Nam infinita virtus suae voluntatis determinato aliquo loco & ptaesentia non limitaretur: sia pereth igiciar ut dica
mus,Deiun ratione suae essentiae rebus aut locis esse praesentem : cumqtie non sit maior ratio, cur potius in uno sit quam in alio, in om nibus aeque necessario erit. Posterior pars huius sententiae confirmata
manebit, si inductione constiterit, fundamenta prioris opinionis firma non esse, id quod sigillatim paucis ostendam. Primo lico V s addu
367쪽
adducta sunt scripturae testimonia,quae si corsretam ipsius phrasim attendamus, non muleum pro Dant . . Crim enim Psaltes o Paulus ac
signant,ob quam Deus ubique, & in uno quom 'Me nostrum est, quod in ipso moueamur, α simus, & virtute elui quocunque s ramur, &ubique sustentemur, non causam rei, sed cognitionis ostendunt, & more humano nobis te accommodant, ut ex Dei virtute, qua in cunni loco conseruamur, intelligamus, ipsu ui ubique esse , dc ut ait Chr se timus homilia 38. in Acta Aponolorum , quem sequitur Thecphdactus in illud Actoruἀs i . quasi exemplo corporali, Dei in nobis praesentiam declarent, ut sicut ignorare non sicet, aerem ubique diffusem esse, cum ipso uiuamus : ita etiam , & Deum ubique esse , non ignoremus e quia non tantum per ipsem , sed etiam in ipso vivimus: aliaque ratio, i& fundamentum, quo aer ponitur in loco non est operatio,iriamo ad hoc yt operetur, opus est,ri ipse prius ratione suae quantitatis prope nos sit, ergo iride non satis ostenditur, Deum esse in nobiν ratione suae
operationis.' Accedit, quod Ieremias a3. loquit in haec Verba: Putasne Deu r e incino ego sum, dicit Dominus, ' non Deus de longe y Si occultabitur vir in absconditis. D' ego non videbo eum ' dicit Dominus. Quem
locum in eundem sensum pauci solum verbis mutatis , sene ginta transtulerunt: Dicit ergo Dominus: Omnia , siue quae prope sunt, siue quae longius distant, liba esse manifesta, ac
368쪽
'roinde nihil in absconditis ipsum celari pos- e. Addit subinde causam vulgo magis ma- 'nifestam , ut id, quod dixerat, demonstret. Nunquid non caelum , γ' terram ego imples ' dicit Dominu/r ac si dicat , si caelum , & terram ego impleo , nullus me latere poterit, aut propter longinquitatem, aut loci obscuritate: cum tamen ratio, ob qua omnia snt Deo manifelta, non sit sua immensitas , Sc praesentia, aut loci propinquitas , siciat est in oculo corporCo.Vt a liquid intueamur, sed scriptura CXCplo,&mΟ- .re humano perfectamDei notitiam nobis suadet. Eode igitur modo, cii de illivi immestate
loquitur no curat, an operatio sit ratio,& fundamentu praesentiae,ut auctori ut posterioris sententiae contendunt, sed praesentiam Dei in rebus facili ratione,& humano ingenio accommodata demonstrat.Neque aliud puto, Patres docere voluiste , cum locis allegatu pro post criori opinione, operationem pro ratione praesentiae Dei in rebus tradere videntur. Verum enim vero non debemus csistima- rescripturam vulgari solum ratione,& eXem- .plo rerum corporearum ingci ijs hominum accommodato, aut Dei immensitate in rebus
ex Operatione, aut rerum omnium notitiam
ex praesentia probare voluisse: sed optima, &essicaci ratione utramq: demonstraue. Qtian- his enim operatio non sit Deo fundamentum praesentiae , nςc praesentia ratio cognoscendi omnia , recte tamen infertur, Deum esse in omnibus rebus, s in omnibus operatur, &
369쪽
'Omnia cognosere, si omnibus praesens est. Nam si Deus potentia sua infinitus est, ut res omnes attingat, neque ipsis limitetur : non minus praesentia sua infinitus erit, ut in omnibus ut, nec ipsis finiatur. Tum etiam , si Deus ita immerus est, ut omnia penetret substantia sua , non minus infinitus erit CQgni
tione , quod nihil ipsium latere possit: siquidem eius essentia aeque perfecta,& infinita iaOmnibus esse debet. Ex hoc tamen non sequitur,potentiae operationem esse fundamentum ipsi Deo existendi in rebus , sed solum ex potentia, & operatione immensitatem Dei in rebus recte probati. Adde quod illo versu Udmi: quo ibo a spiritumo, ta quo a facie tua fugiam ' Propheta osiendere voluit, scientiae Dei immensitatem, qliam nihil celari potest : eamque significauit nomine spiritus , Sc faciei , de qua multa dixerat in eo Uaemo. Cum igitur respondit ascendero in cae lum , tu illic es, &c. causam exprestit, ob quam Dei conspectum fugere non posset, quod Videlicet, Deus ubique sit. Quam rationem D ' remias quoque reddidit e cum tamen ea causa non sit, ut Deus omnia cognoscat, Vt jura monstratum est. Cum vero lubdit: Etenim illuc manus tua diau et me: causam propriam asis gnat, cur Dei faciem fugere nequeat, si primo diluculo , assiimptis alis , ad mare vique
confugiat. Cum enim Deus omnia operetur,& dirigat scientia sua, quam ibi dexteram appellat , eadem quoque deduceret, & teneret
370쪽
Dauidem', si ad mare usque confugeret. Postremo denique probabile latis existimo Actorum tr. Paulum non de immensitate Dei, qua Vbique praesens est, Dille locutum , sed ostendere voluisse, quam facile ab unoquoque nostrum verus Deus cognosci possit, & adorari. Quem sensu in ex ipso contextu capitis perspicue mihi colligere videor. Cum enim Athenis vidisset Paulus aram , ubi titulus erat, quoto Deo: ut eorum stultitiam argueret, qui Deum ignotum esse putabant, & colebant, dixit in haec verba : sta, ergo ignorantes colitis,
ego annuntio vobis. Deus, crus fecit mundum. 21 omisnia quae in eo sunt, hic caeli, et terrae cum fit Domianus , non in manufactis templis hal itat, neque ma nibus humanis colitur, indigens aliquo, cum ipse des vitam, S ins rationem , V omnia. Hoc est, cum Deus sit auctor omnium, non indiget templis manibus hominum factis, ut adoretur, quod omnibus viventibus dat vitam , atque omnia conserueti: subdit: fecitque ex uno omne genus h minum inhabitare super uniuersam faciem terricidiis Iniens statuta tempora, V terminos habriationis eois rum, quaerere Deum, si forte attrectent eum aut inuoniant. Quasi dicat, cum omne genus hominum produXerit,uniuersam terram in eius habitaculum praeparauit, definiens , & distinguens tempora in dies, & noctes, menses, &annum , ad hunc finem , Ut Deum auctorem .s.um quaerat, & inueniat non situ, & prauentia loci, sed vera cognitione, & cultu religioso. Hoc erum est attrectare, sumpta mei