장음표시 사용
401쪽
tem circunscriberet, vel certe de illius sententia nihil curandum est , quando in assisnando Dei loco tam turpiter errauit, pecu-.ltari loco ipsum concludens , ut d a . notauimus. I lato etiam in Phindro aut de pu chro , beatos omnes, ac proinde intelligentias extra caelum esse asserit, sed aut eodem modo, quo Arino. interpretandus est, aut illi non est habenda fides, cum multa nimium fabulosa de ipsis ibidem tradat. Testimonia vero sinsior-s Patrum nihil se uere priori sententiae facile ostendemus. rimo quidem Augustis. contra Philosophos illos Deum in spatijs imaginarijs non collocat, sed Contra eos recte colligit hoc modo : fi Deucab aeterno non potuit esse otIosus,ut ab aeter,no uniuersum non conderet, eadem etiam ratione non potuit extra hunc mundum in inofinitis spatijs non eroducere infinitos munes dos. Non dixit, non potuit non existere in spatijs imaginarijs; sed non potuit nota alios infinitos mundos extra huricmundum producere. Quod si August loqueretur de existentia
Dei in spatijs imaginarijs sicut aduersarij con-etendunt, sto argumento probaret,Deum. quidem potuisse in illis non esse , sicut potuit per infinitam durationem nihil operari. Hoc autem Doetores prioris sententiae non concedentῆμ' nam cum asserunt, Deum in ea vastitate imaginaria existere, affirmant, non libere, sed necessiario ibi esse: cum dicant, id non prouenire ex libera Dei voluntate, sed ex citentia illi a
402쪽
lius, quatenus immensa est. Nihil ergo priori
opinioni fauet Augustinus. Secundo Narsan. loco allegato selum contenodit, Deum non esse alicubi circunscriptum Iruare ad absurda conatur deducere eos , quiicebant, Deum esse in toto hoc uniuerso, aut parte illius circunscriptum e & Cuniaequentiis Dus verbis plane doceat , Deum non csse suis Pra , aut eaetra Vniuersum tanquam in loco, non asserit, eum aliqoo modo 1bi existere. Id vero , quod assumit iri argumento , non tan
uam certum , sed sub dubio proponit, cumicat ; fortasse: posset tamen aliunde facilei supponere , Deum esse aut in toto uniuerso, aut in parte illius , quod nullus negaret. So-llum ergo inferre voluit, Deum ita esse in uni-t uerso, ut nec toto, nec parte illius circunscri
batur: quod siue intelligat de circusseriptione ad modum corpori sesiue de paxticulari,& ad inaequata loci definitione , necessarium, S ve-
issimum es , ut inferius explicabitur. . Tertio Basilius loco allegato solum docere voluit, intra ea , quae creata sunt, quocunque aliquis cogitatione peruenerit, illac Deum
esse cum ii, postasi Fili j sui necessario sibi coniuncta. De spatio vero extra mundum, quod cogitatione sola constituimus , nihil curauit: nam paulo ante in ea verba: & nrbum e- .rat astud Deum: inquit, ubi erpi Uerbum p scilicet in principio : non in loco : at ubi erat respondet apud Deum. De spaths vero imaginarijs nihil dixit.
403쪽
i. Quarto Philo ideo dixit: Totum mundum Mon esse dignum Dei domicilium , non 'uia exrra ipsum etiam esset, quia ipse nullamineo utilitatem accipiat, cum sibi locus esse possit, hoc est, in se ipso sine loco non minus perfecte esse. Quinimmo ab ipso, i tot impleri , & contineri alienam indigentiam , α
Vacuitatem , non quia impleat spatia illa imaginaria, nimis enim rude esset hoc dicere: sed quia omnia, quae sunt, in nihilu redigerentur, ae inania essent si ab ipso non sinentarentur. : Quinto loco adducti sunt quam plures P tres . qui modum loquendi scripturae sequuti, varie asserunt, Deum esse extra,& intra, atque supra uniuersum. Verum ipsi, sicut etiam scr1Plura , eo modo loquendi tantum significare voluerunt Deum ita esse in uniuerso , & intra ipsum , ut non sit toto eo circunscriptus , α
definitusmon quia extra in spatio quoq; imaginario sit ἰε sed quia infinita sua potestas , &Immensitas in maiori, & minori, & infinitis alijs esse possit: & huc spectant varij modi,
quibus scriptura, & S Patres usi sunt, quos fa ne interpretari de existentia illa veluti corporea extra caelum , nimis rude esset, & absurdum. Neq; vero solum docere volunt,Deum non esse circunscriptum , sicut corpus superficie aliqua ambiente Ged neque definitum,&aliquo modo alligatum huic Vniuerso ut loco. sibi adaequato , sicut Angelis contingit. Iὰeo alitem dicitur Deus palmo continere orbem, ut virtutis sus magnitudo declaretur,qui qua-
404쪽
s nihil agens, palmo, id est, non toto conatu
sustentat omnia. Nec vero opus est, singula, quae quinto loco adduximus , percurrer . EX his enim facile explicantur. Porro cum S. Patres dicunt, Deum este supra omnem creaturam, aliquando per particulam supra, non locorum spatia,etiam imaginaria, sed virtutem;& potentiam significant, ut plane dixit Au
gust. lib. de natina boni, contra Manic. c. y. his Verbis : Deus ita supra omnem creaturae modum
est, super omnem speciem , supra omnem Ordinem, nec spatijs locorum supra est sed inera. fabili, & singulari potentia,a quo omniS modus, omnis species, omnis ordo. Atque nihil aliud docere voluit Huro de S. Victor lib. r. des. cram. p.3. c. 17. 'Fi pro opposita sententia im- . merito referri solet. Adiquod etiam alludens Trimegi'. qui communiter refertur, Deu nisphaerae eomparauit, cuius dentrum esset ubi que.& circunferentia nullibi: non quia vastitatem illam imaginariam impJeret sed quia toto uniuerso non definiretur, ut praedictu est. In hunc sensum dixit S. Thomas quodlib. D. arti. Dei infinitatem eam esse, ut non solurae
sit in illis rebus, quae sunt, fuerunt, & erunt I sed quas possiimus cogitare: non quia istu ste in praeteritis,futuris,& possibilibus, quae non sunt, & imaginatione cogitari possunt i cum, m eo , quod nondum est , nunc aetii esse nequeat. sed quia Deo conuenit ratione suae in-ι finitatis,in omnibus esse,quando sunt,& eiu .peratio haec omnia suo temporo pertingit.
405쪽
Quare absque fundamento, hunc textum D ctora ancti , pro sententia opposita , recentiores aliqui allegant, ut probent in spatio imaginario quod cogitatione apprehendi poteli , Deuesse : alioqui non tantum probaret, Deum esse in spatio imaginario, quod Junc esse extra caenum putant, sed in alio uniuerso, quod - nobis cogitatur , & quod extra hunc mundum creare posset, quod est absurdum ; nec ero S.Inom. dixit , Deum esse in spaxio imaginario , nunc extra caelum , sed in .hs rebus , quae cogitari possunt, intelligens res possibi- .les, nondum existem CAP. V. Diluuiitiis rationes eiussem sententiae.
D Einde rationes oppositas sigillatim diia
luamus ; circa quarum ptimam iam satis' in s.c dicti est,ubi ostendimus discrimen inter corpus, spiritum in uniuersum qu me videlicet in v cuo,Vel eaetra cetium corpuS moueri aut esse possit; spirnus autem non item, quo serimine tota vis argumenti infirmatur. Ad
secundam aliqui recentιores respondent, totum uniuersum senes motu recto moueri non pos se: ne cogantur concedere, Deum cum vni-uerso loco mouere, quod putant absurdum. Dicunt tamen uniuersumi moueri .posse, si Deus crearet spatium aliquod reale ped quod. vel ad quod moueretur. Tunc autem .nc n se
queretur inquiunt illud absurdum, ridelia
406쪽
cet, Deum cum uniuerso moueri: Deus enim esset antea in spatio reali, per quod , vel ad
quod uniuersum moueretur, ae proinde non acquireret locum , quem antea non habebat, neque cum uniuerse moueretur. Ego tamen non Video , qua ratione impos-isibile sit, totum hoe univcrsum simul motu recto moueri, etiam si nihil aliud extra ipsum crearetur. Primum quidem , quia si extra hunc mundum ellet alius , ut a Deo fieri potest , uterque irruicem posset alteri appropinquare , Vt aduerserij quoquo concedunt rcreato enim termino reali extra hoc uniuerinsem, ad quem moueretur, fatentur recte moueri posse: concedere autem debent, ita moueri posse', ut Vsque ad terminum perueniat, vel in media quali via consistat. Tunc igitur,isi mouereturvniuersum,& ad terminum creatum non perueniret, sequeretur, Deum cum illo moueri; desereret enim situm priorem,& alium acquireret in media via , quem an
Deinde parum interest , creari aliquid male, quo mobile perueniat, ut per inanitate;
intermediam moueri possit: nam terminus necessarius motui non est extremum in mo
tu , & quasi ultimam mutatum esse is sed servima, quae Continuo acquiritur, quandiu durao motus ; qualis est in calefactione tota caloris latitudo; in motu locali totum esse alicubi, quod diuisibile est cum ipsc motu sine extra-
407쪽
a84 Q AESTION vM E T A P Η. primum mutatum esse iii termino ad quem; optime posset esse motus, quando , scilicet desineret moltis cum ipso mobili, saltem an nihilator tunc enim primum non essie mobilis , est primum non esse. omnium , quae sunt
Postremo,quanuis terminus, hoc est, extremum motus esset motui necessarius, non deberet esse corpus aliquod ,aut superficies continens ad quam vulgo dicitur mobile moueri: sed deberet esse mutatum in ipso mobili existens , quod esset indivisibile illius modi, &formae: quem mobile per motum acquirit. Motui enim nihil omnino confert superficies
ambiens,n Ne intermino , neque dummo hilemouetur: nam Aristit. cum existimareti, primam mobilem sphaeram nulla alia conti ireri, putauit etiam moueri circa locum. In va ὸuo etiam motus corporis esse potest,ut 3. di
Oum est cap ta dita .rys fusius probabitur.
Quare omnino accidentarium est, sp:tium esse plenum, Ut mobile moueatur. iConcedamus igitur sectando argumeto id quod assumit, nempe uniuersum motu Tecto
moueri posse, quasi corpus per Vacuta. Quod vero indeinferebatur, Deum, scilicet, moueri cum toto uniuerit, , nonnulli libentur etiam concedunt, ita Vt secundarie tantum , & ut aiunt)per accidens Deus moueri dicatur noriravitatione aliqua intrinseca in ipsoDeo laetas sed solum respectu quodam extrinseco distantiae vatiato , qui ci secundario' conuenit reia
408쪽
spectu corporis, cui substati si praesentia coniungitur. Vt enim diximus 3. cap. SA qmtatione allegata ostendemus , Deo , & cuilibet spiritui secundarie conuenit respectus distantiae, secundum quem sit motus: & sene qui asserui, Deum non esse in spatijs imaginarijs , negare
nequeunt, poisse Deum acquirere nouum re spectum extrinsecum praesentiae, creando nouum aliud uniuersum : immo etiam posse acquirere nouum respectum extrinsecum in nouo uniuerso , amittendo priorem Iospectum, si destrueret hoc uniuertum, & extra illud
- . Addunt etiam praedicti Doctores , Deum non posse neq; per accidens , neq; extrinseco loco respectu variato intra hoc uniuersum moueri, quia non potest non esse in toto uniuerso simul. Quare respectus ille extrinsecus praesentiae semper erit idem eisdem rebus permanentibus. Atque hac sola ratione asserunt August. robiae civit. c. s. diΣille, Deum loco non moueri, qui semper ubiq; totus est, Ulib. essentia diur-mtatis in principio, Deum esse illocalem, quia nec loco continetur, nec de loco ad locu mouetur. Idem dixit .de ciuis. Dei, c. 3o.'Iustin. Aia g. contra Traphone, pag. . Deus inquit nec -rnouetur, neq; a loco, totoq; mundo leparari, conprehendiq; potest. Caeterum in eoru sententia, qui dicunt, Deum elle in spatijs imaginariis, non e Xtensum, neq; tanquam in loco,
sed solum in se ipso in diuisibili modo, non minus sequi videtur , Deam cum uniuerso posse
409쪽
moueri. Quia si uniuersum moueretur, incia Peret Deus cum illo habere nouum respectum, quem ante non hobebat. Mihi tamen idetur, neque extrinseca adhuc denominatione, Deum posIe moueri, etiamsi uniuersiunmoueretur secundum locum : quia ut aliquid
moueatur secundum locum, oportet, ut mobile, quod etiam secundarie mouetur, habeat nouum respectum a punctis, saliem imagi narijs ; Deus autem potest quidem habere re specium extrinsecum praesentiar, & illum variare , si varijs corporibus praesens fiat: dum enim incipit uni corpori esci substantialiter praesens, incipit habere extrinsecum respeetam , quem antea non habebat: at vero respectum distantiae, etiam a punctis imagina-rbs habere non potest, sieut habet corpus
quodcunque extra casum, & totum hoc uniuersum, extra quod nihil eit actu. Ratio vero discriminis est ; quia corpus, extra quod nihil actu est, sicut hoc uniuersum, secundum modum, que habet ex quantitate sua ,eatenus solum distare dicitur, quatenus extra ipsum esse potest corpus , in quo imaginatione nostra puncta figamus , a quibus recedere potest, & quanuis extra corpus aliud non sis.; nihilominus propter aptitudinem dictam, quam habet, & variat ex modo suae quantitatis, dicitur mutare respectum distantiae : sed quia extra Deum non potest esse eorpus , vel punctum imaginatic ne fixum, a quo Deus distet, quiὸ suppleratura ubi Vcnq;
410쪽
DISPUTATIO XIX. 38γfigeretur punctiam Deus esset, nec inde distare possset; ideo . etiam , si moueretur hoc uni uersum secundum locum,Deu S non mouere- tu r. Porro motu circulari moueri nequit spiritus existens in sphaera, cum totus sit in toto,& totus in qualibet parte, licui est Deus, quia motus circularis non mutat distantiam , sed diuersum respectum partium; quare cum spiritus partes non habeat, Codem modo semia per in sphaera manet, & ideo non mouetur. Ad tertiam obiectionem respondeo, Deum fuisse ante omne tempus , sed non in alia duratione , quam in aeternitate sibi propria , in qua semper est,quanuis etiam in tempore, auebi mauult Ansel. cum tempore sit, ut in Obseruationibu articuti: tatum est. Non fuit autem ante tempus, Deus in alia duratione. quam in ceternitate, quia laaec fuit ab aeterno,& nulla alia: eodem modo ab aeterno non
fuit in alia , quam in se ipso , quia praeter ipsum ab aeterno nihil fuit. Ipse autem, cum sit in diuisibilis, nec latitudine habens, nec profunditatem , non dicebatur replere spatium,put secum spatium. vel situm , aut distantimis habere , Vt q.cap. demonstratum est : unde ab aeterno nullibi, nisi in se ipso fuit, quod sine non est , alicubi esse. Quare argumentum i ipsos aduersarios retorqueri potest in hunc
modum a Deus ab aeterno non fuit in dura tis e imaginaria, sed in aeternitate: ergo nouiuit in spatio imaginario, sed in se ipso . Postremo obb ciunt aliqui in hanc modum: