장음표시 사용
411쪽
388 QN AE S T I M NE et onus. spiritus sunt in loco per appellati onem viri in iis , antequam operentur; hanc autem applicare potest Deus in stacuo,& spatio imagina rio , producendo ibi aliquid rergo prius, ibi est, quam producat.' Respondeo , varias esse de hac re Dotitorum opiniones: caeterema,qUan- his concedamu . Angelos essFinlbeo per atra quod genus applicationis virtutis , Ut expli Cabitur , di fui. ειδ. in spatio autem imagina rio esse non posset ; aut enim aduersarij appli ieationem virtutis intelligunt, esse operatio in inem aliquam externam , & hiaec esse non potest in vacuo,vel spatio imaginario. Praeterea Deuςnon applicat exteriori aliqua operatione mani Hirtute ad operandum , antequam operetur, quare per illam in spatri imaginatio esse non potest aut est operatio voluntatis, ut de Angelis putauit Caiet. in eo articulo. qUod
ibi falsum esse probabimus , & Deo este non potest ratio existhndi in spatio imaginario, quia non ponitur in loco , deepeto voluntati star , ut di ya8. dii tum est: fym quia etiam si hoc modo poneretur in 'rebus , non sequeretur in'spatio imaginario , cum nihil sit, hoc modo cossoeari pbsies Porro si in spatio imaginari, esse non est hiud , quIni in se ipso esse, prdfecto id Desi conueniet, non voluntate, sed natura sitis γ'
412쪽
Naratione modi, quibus Dem dicisur existere in rebw,sint explicandi.
A p. I. Rariae sententiae circa tres priores modos. A P. II. . Communu, ta verior opimo. A P . III. Duo modi existentiae Dei in rebus.
. Variae sententia circa tres priores modos.
DI s C R E pin Υ Dactores in explicandistribus prioribus modis; in duobus vero non item, Referamus ergo in hoc capite eorum sententias, quae non pxobantur, ut in sequenti vessorem subhciamus Prima sςupentia eletale ud. .part.qΗ61. ΕΟ. mombro a. quam probabilem putat . obdivi. Docet autem Al xander Deum esse in rebus per essentiam, quod sua essentia , attingat funivcrsa; per pra entiam vero , ratione operationis e Per potentiam demum ratione, suae potentiae. Primum, dc tertium modum ipse non amplius declarat ; possent tamen in bonum sensum explicari. Secundus autem verus esse non potest , primum , quia ut inferius patebit, modus existendi per operationem potius est per potentiam , quam per praesentiam. Tum etiam , quia non videtur, qua ratione distiq- Bb 3 guerent
413쪽
guercntur modi existendi per presentiam ab eo , qui est per potentiam et quos tamen cogitatione saltem distingui oportet, Vt tres enumerentur , nisi ea ratione , quam Durandus assignauit: eam vero infretus refutabimus. Adhaec, ut optime inquit B auentura, multa dicuntur Eine praesentia , ubi non operantur: ergo modus existendi per praesentiam non est
Tatione operationis. Secunda sententia est Bonaveneturae in I. diastinctione 17. I. parte distinction articulo 3. quae stione a. in .sclutionibus ars umentornm : quam etiam probabilem arbitratur Gabrici, nempe, idem cise , Deum existere per praesentiam in rebus , atque per in distantiam , ut ipsi loquuntur, quasi dicat, idem est , quod a rebus ipsis non distare. In alijs duobus modis non videtur a communi sententia dic serre. Uerum in fluenti capite ostendemus, hunc modum potius esse per essentiam,quam per praesentiam , cum praesens aliquis esse dicatur aliquando, qui tamen loco dissitus est, ijs nimirum rebus , quas in prospectat ho habet. Tertia sententia est Durandi, qui omnes tres modos aliter quam ceteri schorastici hoc pacto explicat: ex parte Dei sunt tria , o Peratio , Virtus , a qua est operatio, & eL 1entia, in qua est virtus operationis: ratione primi Deus dicitur esse in rebus per praesentiam , ratione secundi per potentiam , quia Operatio exit a potentia; ratione terib dicitur
414쪽
tor esse per essentiam , quatenus essentia Dei ut ipse inquit) coexistit rebus , ut eas con- ruet i, seut sigillum , ut conseruet figuram in aqua, debeς simul cum ea existere. Primum vero , in quo est maior dissicultas, sic declarat: per operationem Dei res producitur in rerum natura, ac proinde Deo
.existenti statim praesens est , & exinde rebus ipsis Deus. Putat enim exinde Deum dici praesentem rebus , quod ipsae ei sint praesen-ges , non contra e sed hunc modum praesentia: non amplius explicat Durandus. Mea tamen sententia in eo tantum videtur esse , ut res productae virtute operationis , Deo co- .exi itant, hoc est, simul sint in rerum natura . cum Deo. Hanc sententiam non aliunde probat Durandus, nisi quia non possit dici Deus
praesens rebus ratione coguitionis , ut sanetus Thom. S esu dixerunt; ideo eo modo que diximus , existimat, praesentiam Dei commodius explicari. Haec opinio praeterquam quod primum, dc tertium modum non satis diltinguit, cum Vtrumque per realem coegit tentiam videatur explicare is quod attinet ad primum modum , hac ratione facile impugnatur, quacunque ratione se habeant duo simul existentia in rerum natura . etiamsi loco adiit 1 sint , si alterum eorum non est cognoscens , neutrum dici potest alteri praeseas , Ut exemplis perspicuum fiet:
415쪽
natura , dc unus alteri etiam loco propinquus sit, non dicitur ei praesen S, neque Contra : CΟ-dem quoque modo neque arboc an bori ; n que ullia Tes etiam cognoscens non cogno iacenti praesens ducitur , Vt homo parieti p aut arbori et quinimo rei animatae , & cognitio nis capaci, nihil dicitur esse prassens , nisi illa actu attendat, dc cognoscat: idem enim est , praesens esse alicui; dc in praesentia ipsius , aut coram ipso . aut ipso . praesente fieri; atqui non dicitur res fieri coram aliquo , ni. si ille aduertat, & cognoscat: etiamsi alias res in ea sit distantia , in qua bene posset coagnosci, R in qua dicatur prope ipium fieri;
. ut expresse habetur in l. coram. U. de verborum Ionificationibin e coram Titio aliquid facer iussus , non videtur praesente eo feciste , ns- si is intelligat. Itaque s furiosus, aut infansiit , aut dormiat, non videtur coram illo se ei illa. Nulla igitur res dicitur praesens alteri, nisi eam cognoscenti, aut tutelligenti. Quare non satis est realis coexiitentia rerum, ut dicebat Durandus, ut Una alteri praesens este dicatur. Notanda autem sunt verba legis , quae noutantum dicit, illud solum fieri cora alio, quod ab eo Cognoscitur, verum etiam idem uta Coram aliquo, & eo praesente aliquid fieri; sicut in nostra ratione assumpsimus; illa er- go communi modo loquendi dicuntur prae- lenti x, quae cognoscenti se offerunt. Hic autem loquendi modus edi yisu corporco
416쪽
desumptus est, qui ut cogoscat res, debet eas in prospectu habere praesentes. Unde trans latione facta ad spiritualia , per respectrum ad cognitionem , pr sentia quoque desumenda
est. Id quod Augustium docuit episeola III. cavisa .in Paraac. his verbis : Plane forsitan satis est ii praesentia hoc loco intelligamus , quae praesto stant sensibus siue animi, sitiae corporis unde etiam duci o vocabulo prauenetia nominentur: Eodem loquendi modo utitur Scriptura firenim Machabaeorum i et V dicuntur Israe-ιitae praesentia Dei mirifice delectati, nimirum quod vilione aliqua Deus iplis apparuerit. &6. Regum s. Eliseus' dixit ad Gieγi : poitquam
munera accepit a Naaman SVro Noue cor meum in prHenti erat, quando reuersus est homo de curru suo , &SI λ; - 1 -' et
Neque obstat,quod in I. Praesens s de procuratori- et imi , ad litem illum haberi praese tem &qm Rhortis, dc qui in foro,& in urbe, de in continentibus aedifici js est: lex enim in his casibus reputat aliquem praesentem', quod attinet ad ς flectum litis & procurationis , vuetiam censeatur procurator illiuS, sicut procurator . qui negotia pradentis gerit, & illius gaudeat priuilegi j s. Est enim aliud genus procuratoris, qui tractat negotia absentis. Caete-itrum secundum consuetum loquendi modum, squem hactenus exposuimus , dici potest ille prauens ciuitati . Per figuram svnecdochcnarnam & horti, forum & continentia a di ficu,& si burbia dic utur pars ciuitatis. Ratione
417쪽
tametsi per svnecdoche in tota domo & regno dicatur e ste. Deus autem, quae sua est immensitas , absque tropo & figura se necdo Ches , in toto uniuerso , & sngulis eius partibus intime per essentiam est.
Secundo , per praesentiam ubique est, vel Cmnia ei praesentia sunt, vel ipso prassiente fiunt, & conseruantur, quod Omnia sciat,& cognoscat, sicut rex , cum spectaculis publicis adest, praesens dicitur ijs , quae sunt in foro;& ea in ipsius praesentia, vel coram ipsa fieri: quo pacto non pollet omnibus , quae
fiunt in regno siniit, praesens esse ; Deus autem , quae sua est infinita scientia, omnibus rebus praesens est. Hic modus satis confirmatus, & explicatus maner ex ijs , quae Contra Durandumsuperiora capite dicta sunt: distinguitur autem a priorii quia licer Dei si h stantia' non esset intima rebus omnibus , nec circa Omnes operaretur : si tames infinita esset eius scientia, sola cognitione rebus Omnibus praesens cste diceretur. Tertio, per potentiam in toto uniuerso est Deus, quia quocunque pertingit eius operatio : sicut Rex in toto regno suo esse dicitur, quia per totum operatio ipsius , saltem perminiitros suos , diffunditur . Quocirca hoc modo perfectius est Deus in toto uniuerso, quam rex in regno cum ipse proxime res Omnes sua efficacitate producat , Sc conseruet. Dissert aute luc modus a duobus praecedentibus, quonia si Deus non esset per suam substa tiam
418쪽
tiam in rebus, nec ratione scientiae praesens, si tamen in omnibus operaretur , potentia sua ubique es et, quia operatio illius omnia per
, Verum dicet aliquis, primum. Sc secundum modum ficile coyiundi; ii indemiu*s Deum ybiqus Me ratione orirptionis, quae si h veluti xyri 'ilitiae enim per eandem opetatumina L qii s d icedur este per ellentiam, per putentiam in rebu .. Respondeo , hoe gumentus a sol u m Rugnare coni ra senten-xlam eorum.qui docent, Deum esse in rebusiarion Appetationis, nun ratione nudae sabsta . - tiae, quam di imus d=ρχ tione 28 . cap. . non fatis dempni rari aut tu aderi posse ... ed neque sonti a eat' quidquam mometi habet ut mox idebimus Casetanus vero, qui sententiam sen-LE Itomae sequitur in hoc articulo,. respondet, inter illos duos modos,per esJentiam nimisu,
S potentiam,esse discrimen hic enim est cumina mediatione viriqtis alle vero cum immediatibne suppositi quod satis obscure dictum est Facilius tamqn in sententia rei Tnomae, Uterque modu= explicari, formaliter distingui potestisi operatio potentiae Dei bifariam
conssidetatur. Primum , ut e st actus potentiae Dei, ctiamsi vim non habeat soniu'gedi intiis, me eiu essentiam rebus ipsis : hac .cnim sola ratione propter Operationem Deus diceretur in rc bus elle per potentiam. Pςrinde ergo est, esse in rebit por potcntiam, Rique in ei S Ope rari nςc ad hanc exaltentiam iiiquid aliud for- i
419쪽
maliter requiritur sic modus siccum afferi
solum immediationem virtutis, ut Inquit tau hoc cit, tantum denotat subiectum propria virtute CpCrari.
Deinde operatio Dei cari potest, ut est veluti conlaetus quantitatis , dc fundamentum Iut substantia I)ei sit intime in rebus ; & hocnmodo aliquid amplius habet.qinim elle aclum& operationem virtutis Dei;iId que nouo modo Deum in rebus costituit, nempe secundum substantiam: qui modus ideo fors in denotat immediationem suppositi ,uia sentcntia Caietaim, qui odi substahtissm caus quilectui conia iti ngat.tem etsi aliud sit immediatione supposti operari .ut disputarisne a8. capite . amplicarum est Ex his costat omnibus tribus modis Deum esse in omnibus,& singulis rebus, hosque op
recensere: scd illud apud alium qitarii Ma -
furum in uenire non potu i. autCm do cognitione vrrae vitae caprie 28. apud Amriutinum: rix'. tom. duos saltem modos quadam ratiotaeddi. si in uir, quam secundum essentiam , niter fla secundum potentiam ibi enim contra eos. qua.dicunt , Leum ellentia sua aliqua peculiori
420쪽
398 QNAE2TIONvΜ METAPHYs. co,ut coelo, contineri in mundo vero, Sc inserioribus rebus, sola sua potentia esle, arguit in hunc modum: si Deus sua essentia in coelo est, in terra autem sua potentia, non erunt idem sua essentia, & potentia, curri una sit, bi altera non inuenitur: quod est . absurdum. Haec tamen ratio ex d octrina superius tradita facile rosellitur; si enim diceretur Deus esse se alicubi per potentiam suam , ubi non esset per essentiam suam , , non ideo diceretur, quia substantia suae potentiar ibi esset, non autem substantia essentiae: hoc enim ImpossiI-.bile est, cum essentia dc potentia, Omnino sint idem; sed quia effectus potentiae , hocsst , operatio ψ aliquo pertingerςL, Vbi substantia illius non esset, i Ex hoc vero nota
fieret , ut potentia ipsa in se, Se si bstantia essentiae Dei , loco dissitae, & separa
i Hunc triplicem modum arbitrantur aliqo
t tuo , & quo a facie tua fugiam λ Et ad Oma- .atos 1 t. Ex imo, V per ψfum,'sine ipse sunt omnia verum hanc expositionem nullus ex Pa fribus, aut probatis laterpretibus Scripturae sequitur cili id vero ad Romanos ii. Graeci ita ita..terpretantur : eX ipso , tanquam auctore omnia sunt; per ipsum omnia. quae coeperunt, -cbnseruantur : & in ipso eadem perficiuntur, & Consummantur. Qui modus loquendi familiaris est Paeso. ut omnipotentem Dei vii