장음표시 사용
441쪽
spicue patet, rationem mensurae, S mensura Filis in respectu solum rationis consistere. CAP. VI. Sententia superius exposta confirmatur.
HActenus iacta sunt fundamenta , si emest, ut ex illis nostram confirmemus, si mulque aliorum refellamus sententias. Nostra Vero tres habet partes. Prima est, de ratione aeternitatis esse durationem , quae reale quideli, in quo non video est e discrepantes Doῖi rum opiniones ; sed an in ratione durationis con notetur aliquid extrinsecum, inter eos est aliqua controuersia. Secunda pars huius sententiae est, ad essentiam aeternitatis nullo modo portinere rationem mensura: : hoc vcro sic probatur. ' . Si aeternitas in se haberet rationem men-.surae, aut estet realis mensura , aut per intelis: realis esse non potest, neque relata
ad substantiam Dei, neque ad aliquid aliud.
Primum , quia ipsa nullam aliam realem du- , rationem realiter metitur , ut constat: dein de , quia substantiam Dei non potest real1ter metiri , cum ab ea realiter non di stinguaatur, Ut patet, quod necesse erat, ut esset mensura realis , si1cut in prima notatione die tam est. Postremo, quia omnis mensura formali ter est aliouid rationis , ut eo de loco ostendimus omnis vero unitas eatenus mensura dicitur , quatenus nostro intellectui deseruit , ad
442쪽
cognoscendam alicuius rei quantitatem; hici autem est respectus quidam rationi S. Ex eo namque , quod res aliqua allirmitur ab intellectu , ut instrumentum , quo dignoscat alterius quantitatem, non potest ei aliquid aliud,
quam respectus rationis conueniret liquet ergo aeternitate non esse realem mensuram substantiae, aut alterius durationis.
Sed neque potest esse mensura rationis, sicut est quaecumque mensura, hoc est, per respectum ad intellectum cognoscentem unum ex alio ; quoniam vel esset mensura substantiae Dei, vel aliarum durationum : non quidem substantiae Dei, quia ut habemus eX tertia obseruatione , nulla duratio , sicut nequo quantitas , metitur rem , cuius est, sed ipsam reddit mensurabilem. Cum igitur acie nitas Dei sit substantiae suae duratio, non m -.tietur ipsam , sed nostro modo cognoscendi, si id fieri posset, ficeret ipsam mensurabilem: Cur autem neque hoc efficiat,paulo post dicetur. Et hac ratione probat Durandus in a. diastincti, ne a. quaeIlione s. aeuum non esse mensuram Angelorum, de quo fusius tractabitur
putatione M. Deinde non potest esse mensura aliarum durationum ; nam quatenus sit mensura priori modo , ex ijs , quo S nUmerauimus in secunda notatione , ex doctrina Arinculis, nempe perfectionis , quia caeterae durationes eo perfectiores esse cognoscuntur, quo magis aeternitati non assimilantur: tamen nCnpotest esse mensura posteriori mcdo , de qua
443쪽
nunc est controuersia, scilicet mensura quan titatis , vel alicuius ad modum quantitatis . haec enim,ut inibi explicatum manet, est unitaS , Vel numerus, quia ab intellectu asi imitur , ad cognoscendam alicuius rei quantitatem: aeternitas autem non potest alicui intellectui ad hoc deseruire: ergo nequit esse mensura aharum durationum. Primum quidem ipsi intellectui diuino , cui omnia per se nota sunt, eam non deseruire , satis patet: deinde nec intellectui creato , etiam Angelico ; probatur. Quoniam nullus ex duratione aeterna Dei cognoscere potest, quanta sit alicuius al-- terius rei duratio , siue haec sit finita ex utra- 'que parte, siue ex altera tantum, siue ex neutra . Si enim esset finita ex una parte , vel ex Vtraque nullam proportionem cum Dei aeternitate haberet: ergo ab ea definiri non posset: Si vero esset ex utraque parte infinita, ut si
Deus creasset ab aeterno creaturam , quae etiam in aeternum duratura esset, per Dei aeternitatem innotescere non posset, quanta esset eius duratio. Licet enim vulgo diceremus,illam aeque cum Deo duraturam , ob id tamen non metiremur eam eternitate Dei,quia Vira- que maneret Aque ignota, & indefinita. Accedit, quod omnis mensura, ut notior sit, re-- duci debet ad unitatem, ut ex s. notatione Constat. Quocirca quoties tempore metimur vitam, aut alios motus, ideo sumimus , ut mensuram motum primi mobilis , quia nobis no- . tior est , & definitus parte quadam eius, Vel-
444쪽
uti unitate repetita qua & horas , dies, men ses, & annos diicernimus:hoc autem in aeternitate facere non possumus ergo illa non potest nobis esse mensura, Ex his constat de ratione aeternitatis non solum non esse mensuram, ut secunda pars nostrae sententiae asierit, sed etiam rationem mensurae aeternitati. nullo modo conuenire, quae tempori, ponderi, & alijs quantis tribuitur. Id quod expresse tradunt Durandus
in I. distinctione I9. quaenione a. ad I. Gabriel antastinctione a. 'caenione I. aniculo 3. dubio T. circa medium , O am. in a. φή :one I 3. aliquan- rufum a principio. Mitto priorem rationem, qua
id probat Durandus is ut enim aliquam vim habeat, ad aliquam ex nostris reduci debet. Posterior vero ratio est huiusmodi: sicut primum in unoquoque genere non cadit 1ub mensuram alicuius rei eiusdem generis: ita etiam primum in uniuerlitate rerum , quod eit Deus, non potest aliqua mensura definiri: aeternitas igitur non est mensura Dei; cst tamen finquit Durandus mensura heterogenea omnium aliarum rerum. Quare non nC-gat aeternitatem esse mensuram aliarum re
rum , sed tantum Dei. Id ipsum docuisse via
detur Albertas in r. diffinitione 9. articulo o -
4ro. Quod si intelligat Durandus de mensura perfectionis, quae est mensura priosi modo, ut. in secunda notatione diximus , cuius opinio vera est , 3c eius ratio solum probat, aeternitatem non esit mensuram Dei hoc mQdo , . do .
445쪽
euo non est controuersia. Si vero loquatur /de mensura quantitatis , quae est mensura posteriori modo, aeternitas non potest esse mensura aliarum rerum , ut ostensum est. Neque ratione Duraadi satis probatur, Deum non cadere sub mensuram ex eo, quod perfectius in uno genere non cadat .sub mensuram imperfectionis in eodem genere. Inter dum enim metimur id, quod nobilius est aliquo mirius nobili, sicut motu primi mobilis durationem Angeli, ut di utatione 33. dicemus. Potius igitur aeternitas ideo mensura
definiri nequit, quia duratio illius & principio caret, & sine. Obbciet aliquis Nar auonum in oratione NE
nuitatis, quae est 38. aute medium, ubi ita loqui tur: Aternitas , nec tempus, nec temporis Pars ulla est neque enim in mensuram Caindit sed quod nobis tempus est , solis mota de finitum , hoc aeternis aeuum est , nimirum ille quasi temporalis quidam motus est , re
interuallum, quod simul cum aeternis extenditur. Ex sententia igitur illius , aeternitas ita refertur ad aeterna , sicut tempus ad temporalia : sed tempus a temporalibus distinguitura ergo & aeternitas ab aeternis. Tum etiam aeternitas extenditur cum aeternis , sicut tempus cum temporalibus : ergo sicut tempus metitur temporalia , sic etiam aeternitas aeterna. vadem verba habet in oratione 3. de Theologia , crux estys parum post initium, θ' in a. in Pa- IF qua est a. ante medium, ubi Pssius in eadem
446쪽
42 AESTIO N. v M ΜΕ TAPHYS. sententia Videtur esse. Respondeo, Naciant rium eo Damon docere, aeternitatem esse mensuram aeternorum, quin potius asserere, aeternitatem mensura carere. Si autem aeternitas
mensura aliqua definiri nequit, sequitur eam ipsorum aeternora mensuram non esse. Quod si aliquando aeternitas mensura Dei dicitur,
non ideo sic appellatur , quia mensurae definitio ipsi quadret: sed ut ostendamus , Deum nulla posse mensura definiri, dacimus, eius
mensuram esse aeternitatem . . .
- Obseruandum etiam est, Naesanet enum non tam definiisse intrinsecam Dei durationem, quae Vera aeternitas est, quam durationem aliam rebus aeternis,veluti adiacentem,quam appelliuit interuallum , & quasi temporalem motum, cum tebus aeternis extensum, id est, ipsis aequalem : haec autem aeternitas
te ipsa nihil est , sed sola imaginatione consi-δa : appellauit vero quasi motum , sicut optime notauit Nicetas in illam oratipnem μ.
ostenderet, dari non posse ex stam aeternitatis descriptionem, sed eam intelligi ad modum motus fluentis , & spatij habentis latitudinem. Quare idem Nae nonus in Iam bico I s. inter alias rerum definitiones deaeuo ita inquir : AEuum quod absque tempore aseidue fluit: aeuum autem appellat ipsam aeternitatem , iuxta communem mΟ-dum , ut in disputarione 33. capite 1. nutabimus. Dixit vero fluere absque.tempore, Vt significaret, aeuum re ipsa non habere succes-. . sionem .
447쪽
sionem ; concipi tamen ad modum fluxus. Eodem sensu Damascenus a.de fide capite I .loquitur de aeternitate:& Alberim in i Aistinctione A. articulo 3.ad i. adducit definitionem aeternitatis traditam ab Isaac libro degnitionum in hunc modum:Est spatium continuum. non Interfectum. Censet autem Alberim, sic tantum de finiri extrinsecam quandam aeternitatem , &rebus aeternig adiacentem.Vera tamen aeternitas est substantiae Dei duratio , vel potius ipse
Deus, ut ait Gregorius libro is. Agoras. capite a Q. V Augustinus in illiad Psalmi ro. In generatione, Ufenerationem . Qua vero ratione ipse quoque Deus dicatur au ctor aeternitatis , dicemuS 1nfra disput.33. au. Is
Tertia pars nostrae opinionis superest , quae ex dictis facile colligitur,nimirum de ratione aeternitatis hoc nomine significatae esse ali. quid rationis. Illud autem est non politiva aliqua relatio, nec serim negatio alicuius rei, qualis est carere principio . & fine; sed negatio alicuius respectus rationis, nempe mensurae;&videtur explicata illa particula definitionis interminabilis : haec autem non tantum
. significat negationem principij & finis in duratione , quae est realis sed etiΦm negationem mensurae : ideo enim dicitur interminabilis arternitas , quia nec terminari. nec dcfiniri ali- qua mensura potest. Cumque mensura formaliter sit aliquis respectus rationis, ut capite . notatione a. probatum est, negatio illius erit etiam negatio alicuius entis alio modo,quam
448쪽
aliae negationes, quae,li cet sint ortia rationis, id est, nullam aliam entitatem habeant, quam fictam per intellectum , sunt tamen negationes reales, & in ratione negationis nullum ordinem ad intellectum habent.
Haec autem negatio, quatenus negatio , est alicuius entis rationis,& adverbio, semper, affirmative videtur significari, tanacis melius negatione illa exprimatur. Dicitur enim semis per esse ,hoc est.sub quocumque spatio durationis, quod etiam cogitari potest; sed negatio illa mensisne, ut dixi, apprime exprimit
formale illud aeternitatis, qua ratione tem Pns , & aeternitas opponuntur : nam sicut tempus non est solu duratio motus primi mobilis, sed etiam, ut ostendemus disputatione 33. capite a . duratio numerata , & definita per intellectum, ut ipsa possit aliarum durationum esse mensura : sic contra , peternitas est duratio,omni prorsus mensura carens. Quare Ioba . inquit, Ab omnipotente non sunt a condita tempora, hoc est , rerum aliarum durationes, quas tempora appellauit, quod tempore omnes numerentur siue spiritu les lint, siue corporatae , ut disputatione illa dicetur, subiungit: situ autem nouerant eum , isnorant dier il-biu : quasi dicat, qui veram Dei scientiam ¬itiam habent. sciunt, diebus , aut annis eius , aeuum definiri non posse: quare dies illius ignorant , quia re vera definiti non sunt. Ex ijs , quae diximus , non est argumentum pro aliqua opiniosse ex commemoratis, quod
449쪽
non possit facile refelli; ideo singulo una solutionibus supersedere mihi visum est.
DISPUTATIO XXII. An aeternis ali conueniat aliqua μω cessio Dei'
C A P. I. Certa apsia omnes de hae re doctrina. C A P. II. Oppositiones contra pristio sententiam 'C A I. c. Certa apud omnes de hac re doctrina.
NVlla de hac re apud Doctores dissensito est:
nam perfectam aeternitatem , de qua hactenus loquuti sumus . existimant omnes totam simul. & sine aliqua successione elle. Quocirca Boetius in definitione illius , non solum dixit esse quandam vitae possessionem interminabilem , sed persectam, & totam simul, hoc est, sine successione aliqua: aut sicut 'explicauit Sanctu Thomaι , uniformem absque ulla varietare. Quam definitionem eisdem fere verbis tradidit AAselmus se, Λ noluio capite a . & est comprunis do strina Patrum et sic docuit mox Lus capite IO. de Erasms nomini bus circa enem , Presper in lilro sex lentiarum Augustinisententia 3. & 183. Uem Augusenus si ro83. qtiae bonum , q1 aestio ty has Verbis . Non om ne immortale sati; utiliter aeternum dicitur:
quia etiamsi semper aliquid vivat, tamen si mutabilitatem patiatur,non proprie aeternum/ppel- ,
450쪽
428 QN AEsTIONUΜ METAPH. appellatur: Userm. 38. de verLis Domini ante me dium. Hoc, inquit, differre aeternitatem a tempore quod in tempore varietas, in aeternitate stabilitas est in eternitate omnia stanti in rem' pore alia accedunt talia succedimi.
Hoc ipsum cx Aurastino desumpserunt II
κm , o Beda locis statim citan is : ex Philosophis vero diserte tradidit Plato in Tymaeo, non longe a principio : de Deo .enim inquit: Idcirco imaginem aeui mobilem effingere decreuit, ac dum
Coelum exornaret . fecit aeternitatis in unitate manentis aeternam quandam in numero fluetem imaginem,quam nos tempus vocamus.
Iuxta horum doctrinam , quae Scholasticis probatissima est,ut aliquid simpliciter & pro-Prie aeternum dicatur, non satis est, si re ipsa
principio & fine careat: hoc enim, licet aeter Num ciceretur, vel potius ab aeterno esse:eius . tamen aeternitas participata solum esset,& instar illius, quae prima &vera est cum enim in ea aliqua esset varietas , principio & fine ex parte definiri posset,ut si coelum, vel Angelus .esset ab aeterno, quamuis non in eorum substantia, in motu tamen,& operatione princi pium,& finis esset, ac proinde in motu coeli posse,& annos & menses , & dies designare: in Angelis vero has & illas operationes principio & fine terminatas,quas tempore possemus definire.At in Deo , quod veram & primam geternitatem habeat, nec ex parte substantiae,