장음표시 사용
461쪽
ctitabat. Secunda haeresis fuit Saturailianorum, quia Saturnit, sic vocati sunt. Hi dicebant , Deum auctorem fuisse omnium Angelorum , a septem tamen ex illis , praeter ip-nus Dei consensum , hunc mundum visibilem formatum fuisse , atque in hominis productione illis verbis usos fuisse , Genesis I. Faciamus hominem ad imaginem , ta similitudinem
nostrami sic referunt ex Graecis Epiphanius, haeresi a 3. et Throdoretur libro I. haereticarum fabularum capite de saturatio. Irenaeus sibro I. capite eta. Ex Latinis vero Tertullianus libr. de praescriptionibus cap. o. oe Augustinus libro de haeresibus capite 3. qui hunc haereticum Saturninum appellandi Tertia haeresis est Basilidis . qui tesse Diphanio haeresi a . re Theodoreto libro I. haereticarum fabularum , capite de Basside, ta Tertulliano libro citato capite illo 6. U Irenaeo libro I. capite a3. U Augustino eodem libro capite . cum assereret
esse 363. coelos,& multitudinem Angelorum, omnes sic dicebat esse productos', ut ex Deo , quam Abraxam vocabat, creata fuerit mens, ex mente Verbum , ex illo prouidentia, ex providentia virtus, sapientia, ,
ex ipsis deinde principatus , potestate , &Angeli: ab his vero Angelis coelos illos hoc
ordine procreatos asserebat: ve primum Coelum eonditum fuerit a virtutibus , potestatibus, atq; Angelis,& cum eo alij Angeli creati; qui rursus produxerint secundum coelum, & alios cum eo Angelos, qui deinde tertium ca
462쪽
4 o AE S T IO N HM N aῖ T A P Η Y s.' alijs Angelis coelum fuerunt ., & sic usque ad ultimum: & tandem mundum inferiorem, &hominem apostremi coeli conditoribus emanasse dicebat. i Quarta haeresis Carpocratis , ' Cerinthi; at
que eorum discipulorum , qui dicti sunt Gn sici; id est , scientes, cum praedictis conuenit: asserit enim Angelos a suprema virtute pro ductos, defecisse, & mundum visibilem condidisse , ut scribit Epiphanius haeresi et . V 28.
Theodoretus libro citato capite de Carpocrate, Ire mens
Hae sunt non. solum manifestae haereses, sed etiam fabulae, aut somnia plena figmetis: quae facile quisque Scriptura & ratione refutaro potest. Caeterum si somniatores non omnino negarunt, Deum auctorem rerum omnium, siue proxime, & per se ipsum, sive remote,& 'medijs causis ab eo conciliis. In eo tame manifeste delirarunt, quod assererent, mundum a Deo effectum sine ipsius Dei nutu, & -- luntate, ut dicebat Cerinthus, & qui ipsum sequuti sunt. Cum enim omnia nutu ipsius subsistant, & conseruentur., ut insta, Diri ut tione 174. ostendemus,fieri nequit, ut aliqua causa sine ipsius concursu operetur: nam licet peccatum, quatenus malum est , sine ipsius nutu& consensu fiat, tamen substantia actus sine illo produci nequit, ut ε.2. quaestione γ artκ.
Gnfici porro , qui vel a Nicolao, vel a Carpocrate exorti sunt, asserentes Jς duos Deos,
463쪽
DIIPUT ATIO XXIII. 4 Ialterum bonum, alterum malum , videntur, sicut Manichaeus, docuisse, mundum hunc visibilem a Deo malo fuisse productum. Hunc
errorem hoc modo tribuunt recentiores The
sigi his haereticis, quod Augus itisus libro de Lis sibus ad Zodisiatdeum, capite 4. de illis dicat in haec verba: Dicunt quoque bonum Deum,& malum Deum in suis habere dogmatibus, sed in Dipha8io haeresi aε. cs r . ubi de his G ficis agit, nihil tale inuenire potui: quinimo
haeresia . de Carpocrate, a quo etiam dixit, Gn in os emuxisse, tantu refert haeresian illam proxime memoratam de productione muncii ab Angelis: neque Augustinus refert ex Epiphanio, Gnosiicos dixisse , mundum hunc corporeum 1 malo Deo conditum fu1sse. ιPrimus igitur, qui posuit duo principia,elterum bonum, alterum malum, fuit Apelles, ut
auctor est Epiphanius haeresi M. V Augustinus h. resia3. a quo Apelleiani dicti sunt, mundum deinde visibilem a Deo malo factum fuisse dixit; ita ut nullam illius Deus bonus cura gereret. Caeterum cum diceret Apelles. ut etiam referunt Epiphanius. U A uulnus. Deum malum factum a Deo bono , neque duo princi-Pia aeque prima poneret; remote saltem in Deum bonum , tanquam in auctorem mundum hiano referebat: quocirca doctrinae huius articuli noo tam directe opponitur. Tandem Mamchaeus. ut scrinit Epiphanius h. ref 66. U Theodoretus lilro r. hae ericarum fabularum, capite ultimo, non modo duo principia,
464쪽
sed duos Deos posuit, alterum bonum, alterum malum, sed etiam eos ingenitos , Co aeternos , & sibi inuicem contrarios esse assi mauit. Quare cum dixit, hunc mundum visibilem, quod ad naturas malas spectat,a malo Deo conditum fuisse, Deum autem bonum non esse auctorem rerum omnium, neque proxime , neque remote; directe contra Cainolicam doctrinam, quam habet sanctus Thomas in hoc articulo , pugnauit: quae autem essent bonae, & malae naturae , tradit Augua
nus loco citato. Caeterum ante Manichaeum Cerdon, tempo
Duino capite M. Irenaeo si ro aduersus haereses, capite a8. N Tertulliano, libro de praescriptionibus haereticorum cap. 3I. introduxit etiam duos Deos, alterum ignotum mundo , quem. patrem esse dicebant Christi: hunc autem bonum appellabat : alterum vero , Opificem totius creaturae , saeuum & crudelem, & hominibus satis
notum. Sic intelligendus est Irenaeus; cuius verba obscura sunt, cum ait: Alterum quidem iustum, alterum autem bonum esse ex 1ententia Cerdoisis: nam nomine iusti saeuum, & crudelem intelligit. Clariora sunt verba Irenaei apud Eusebium libro ..histiriae capite I . Conueniebat ergo cum M.ιnichaeo , ponens duo principia, alterum bonum, alterum malum: nisi quod ipse omnes creaturas Deo malo, ut auctori tribuebat: Manichaeus vero aliquas bonas Deo bono reseruabat. Manichaeo
465쪽
consenserunt PriscilliaΜictae in Hispania; qui a
Priscilliano Abulensi originem traxerunt,ut scribit Leo Primus epistola ρε. quae est ad Tertullianum capite i6. Ubi eorum damnat errorem. Deinde Albigenses noui Manichaei in Gallia; tempore Innoωnti' Tertis; ut auctor elt Antoninus parte h. Iloriae titia ty. cap. I. C A P. II. Catholica doctrina contra haereticos tuitur.
CAtholica doctrina est, unum Deum sum
, me bonum initio temporis Vtramque de nihilo condidisse creaturam corporCam,
S spiritualem ; Spiritus videlicet Angelicos,
coelestia corporea , & elementa: nam piseces , aues , arbores , bruta animantia , 3c hominem de materia horum elementorum produxit, Vt ex t. capite Genesis constat. Demuimita omnia etiam , quae deinceps genita fuerunt, in Deum auctorem reuocanda esse ;ut saltem ea med ijs causis creatis Deus produxerit. Vtrum autem cum illis actu concurrat, & operetur, an eas solum conseruet, nunc disputandum non est, sed r. a. quaenio. q. articul ra. neque enim de hac re hic disserit senstus Nomm. vi in notitionibus articuli dixi. Haec veritas ex scriptura, Concilijs,& Patribus adeo manifesta est, ut superuacaneum sit, eorum testimonia singulatim referret superest igitur , ut ratione Philosophica confirmemus. Inter reliquas vero optima est, quam affert
466쪽
affert sistius ThomM in hoc articul. in hunc mois dum : Quidquid est tale per participationem , debet elle ab eo , cui essentialiter conuenit esse tale: sicut ferrum ignitum, quia per participationem ignitum est, illud havet ab igne, qui est per essentiam tale: atqui omnia alia praeter Deum non sunt suum esse , sed participant illud: ergo habere debent esse ab eo , qui per suam elIentiam habet esse: hoc est , cui est essentiale ipsum esse , & exiliere : huiusmodi ens .est Deus ι ergo omnia a Deo habent esse. Haec ratio plane demonstrat, omnia elle a Deo, saltem remote: nam hic non contendimus proba- Ie , Deum proxime operabrin omnibus reobus : id enim alio loco tractat sanctus Thomas ,& nos alibi etiam probabimus , Ut promisimus. Omissis autem multis , quae In explicationem huius rationis notat Caietanus, hoc
solum obseruandum est , sentitum Thom. inde colligere , ipsum existere , esse de essentia Dei, & Deum esse suum existere, quia est idem omnino essentia Dei, & eius esse: saprobauit qουaesitoine 3. articui. q. atque hinc etiam deduxit quaea ne . articulo I. Deum esse infinitum per essentiam , eo quod non habet esse receptum in essentia, sed eius essentia est suum esse: contra vero articulo 2. ostendit Orniae ens praeter Deum non esse infinitum secundum essentiam ; quia non est situm
esse, sed habet esse receptum; vel est forma recepta in materia, vel existetntia, vel esse inessen.
467쪽
essentia. Verum, quia non ita facile probari potest, in rebus creatis existentiam distingui ab essentia , & in ea recipi, quinimo Oppositum non minus probabile est, ut in terris parte quotation. 17 . articia. a. monstrabimus: ideo
faciliori via haec ratio formari potest hoc mois do. Id , quDd ita est actu , Vt non possit non et Ie, per essentiam existit, hoc est , ita est illi essentiale ipsiam esse , siicut quaevis alia praedicata : ac proinde a se ipsoast, nullo alio indigens : δ hoc diximus esse infinitum per essentiam , di futatione 23. eit autem proprium ipsius Dei: nam quod ex se ita est, ut non pos- sat non esse , neque aliquo alio indiget, estens supremum , quod appellamus Deum; atqui non potest esse nisi unus DeuS, Ut quaestione II. demonstratum manet: ergo caetera omnia, praeter hoc ens , non erunt entia
actu existentiae per essentiam ; sed talia , quae possint ex se esse , & non esse: quod autem est huiusmodi, ab alio est: nam ex se nihil potest esse indifferens , ut sit, & non sit: neque potest esse processus in infinitum ; ergo tandem ad unum illud ens , quod per essentiam est , deuenire debemus , a quo caetera Omnia vel remote, vel proxime esse fateamur, & hoc solum fandius Thomas in hoc artiaculo demonstrare contendit ἰε quid vero de hac re sentiat Aristoteles, breuiter dixi, di mutati
468쪽
CAp. I. Sententia VViclessi. C A P. II. Refellitur praedictasententia. CAP. III, Exponitur definitio creationis.
C A P. LSementia VVicless. V Erbum , creare , & nomen , creatio, o surpari solent, & secundum latioremsgnificationem pro eo , quod est aliquid facere , ac proprie pro eo , quod est , de nihilo aliquid producere. Nam qua nuis interdum in Scriptura ,& sanctis Patribus creatio sumatur pro renouatione , & regeneratione spirituali, ut notauit Basilius in Psalmo 3 a. in illa verba. 'se mandauit, & creata sunt: S in homilia, QMd Deus non est audior malorum , co-Mmna 3. id tamen fit, quia renouatio interioris hominis , in eo genere , est productio quaedam de nihilo, hoc est, ex Dei miseri-eordia, nullis proprijs operibus ex nobis praecedentibus ; ideoque dicimur ab Apostolo ad
Ephesios a. creati in Christo in operibus bonis. V 4. capite homo nouus secundum Deum dicitur creatus , & ad Galatas r. neque circuncisio aliquid let, nequepraeputinm, sed noua creatura: hac
469쪽
de causa iustificatio nostra posset appellari
creatio moralis, non ph,lica, nec naturalis. An vero ipsa gratiae infusio , aut aliorum donorum supernaturalium, sit creatio, dicemus insta iaselisio. r74. capite a. De physica vero,& naturali creatione, mnes Scholastici affrmant, eam esse productionem alicuius ex nihilo: tametsi in expIicanda hac definitione varicnt inter se. Primum igitur Scotus in seωnaum, Asrinctione x
plicans hanc degniti Cnem , asserit, creationem esic producticnem alicuius de nihilothoc est, non de aliquo secundum esse existentiae ; ac proinde non de aliquo secundum esse essentiae : quia ut probatum est ait) ALG- tione 36. primi libra , nunqu m csse essentiae 2- paratur ab esse existentiae. Ρutat enim Status esse omnino idem secundum rem , ut nos fu- 'sius ostendimus in tertiam partem sancti Thomae quaestione I p. articul. I. V a. Addit deinde Sc tus, nullam rem creari de nihilo , hoc est , de nullo modo ente, nec simpliciter, nec secundum quid : quia omnia, quae creantur . priUS
habent esse intelligibile in mente Dei, & esse volitum, quod est esse pcssibile rerum: & alibi ipse Scotus appellat esse diminutum , & obiectivum creaturari m. Similis videtur sententia I iclusi, quam resere re Mensis tom. r. Afirinalis fidei anzricinae libro I. a Nic. T. capite I
sic enim inquit) definiebat miri sin creationem r Est productio de puro assc intcssie
470쪽
4 8 Q AEsTIONVΜ METAPHYMgibili ad esse essentiale extra Deum. Refert etiam idem miliansiis eodem libro capite et .m
rissum in definitione praedulta sic explicasse
terminum a quo creationis, ut illud non esset omnino nihil, sed esse rei ideale : eo quod dicebat ille , Deum non posse in id , quod est pure nihil. In hanc sententiam citat maiae ensis verba illius in Dialogo r. Si qua ras sinquit) quare Deus non prohibuit hominem, ne sic peccet, est mihi facile respondere, quod eo, quia hoc non fuit prohibibile cum non fuit, nec potentia Dei se extendit ad nihilum , & vacuum. Quibus verbis mi Hesese videtur asserere id , quod Scotin docuit, videlicet , nullam rem creari de nihilo , id est, de nullo modo ente , nec simpliciter, nec se eundum quid. CAP. II. Refellitur praedicta sententia.
Ν utramque I Vicies propositionem acria ter inuehitur m densis locis citatu: Verum, Vt eum nos impugnemus , oportet explicare
prius , quid Vterque senserit i, neque enim in omnibus errauit iniuessus, quae maldensii putauit. Supponendum autem primo est id, quod ex eodem mictemo retulimus dissutatione
7 . capite I. V 2. ex eius nimirum sententia hanc propositioncm esse veram e creatura est Deus, etiam sine illo additamento, secundum inesse intelligibile: quam secundum Verioris . logicae