Gabrielis Vazquez Societatis Iesu Disputationes metaphysicae desumptae ex varijs locis suorum operum

561쪽

hanc vero potentia dicunt esse non completam,sed inchoatam quanda virtutem ad producendum quemcumque effectum . non distinctum ab entitate rei,ut talis substatia, aut natura est. Et usque adeo hac inchoatam virtutem rebus omnibus nonnulli tribuunt, ut relationibus etiam eam tribuere no dubitet. Porro affirmant.quamcumq; rem assu napta, ut instrumentu,ab intrinseco operari effectu,& ex suo aliquid ad ipsum conferre, nonvirtute medicata, aut derivata a principali causa, nempe a Deo;scd virtute nativa, quatenu Stalis natura creata est. Vocat autem virtutem

inchoata, quia nullus cocursus naturalis Dei debetur ei ut agat,sed supernaturali Ocursu,& altioris ordinis completur,ut producat es fectum sibi ut vocant non proportionatum. Hanc vero opinionem ea praesertim ratio ne authores illius excogitarunt, quod ipsis necessariu videretur, Sacramentis nouae legis virtute instrumentariam cocedere, quae phy sice gratiam operaretur: virtus autem physice instrumentaria alio meliori modo, quam

praedicto defendi posset. Nam quod ex

Thomssiis nonniali asserunt, derivari a Deo

in instru menta physica, qualitatem aliquam,

aut permanentem, aut transeuntem, qua eleuetur, aut instrumeta per sola Dei assi stentia absq; vlla in ipsis mutatione eleuari visum est his Docstoribus,& merito, non habere firmui in Philosophia fundamentum, & nos sirperioricvite, quatum satis est, confutauimus. Restat igitur. 1

562쪽

s O AESTION v Μ Μ ET A PHYS. igitur, ut dicamus, instrumentis esse natiuam quandam virtutem inchoatam, ut superius e plicata est. Cumque non videatur aliqua manifesta repugnantia, imo videamus , in alijs rebus esse virtutem hanc, quam vocant obedientialem in subiecto , ut recipiat formam supernaturalem ; in forma,ut informet duas materias simul; in corpore quanto , ut sit in duobus locis simul: no est,cu' negemus eandem virtutem ad facienda miracula , ad producendam gratiam, & alia, quae a solo Deo fieri possunt. Haec sententia,meo iudicio, nec in Τheologia, nec in Philosophia firmu habet fundamentum: primum quidem , no in Theologia. quoniam ad nullum mysterium fidei nostrae videtur necessarius concursus physicus instrumenti, ac proinde,si salua& integra reuerentia debita mysterijs, sine hac, aut alia in strumetaria virtute physica, theologizare possumus non est cur in nas angustias studiosorum ingenia conflciamus.Volentes enim my' steria nostrae fidei extollere , sine necessitate ea dissiciliora reddemus.

Porro autem necessarium non esse concedere aliquem concursum physicum instrumenti cum Deo ad defendenda mysteria nostrae fidei patebit ex ijs , quae dicemus 3 parte quae hone Is arti uio a. disserentes de potentia humanitatis Christi ad patranda miracula,& uessione bo artic disputantes de efficacitate Sacramentorum nouae legis, ubi ostedemus,

563쪽

ors P v TATIO XXV m. sAroec Conciliorum nec Scripturae, nec Patrum testimonia plus aliquid , vel leuiter indicare, quam efficacitatem moralem in Christi humanitate ad patranda miracula , & in Sacramentis ad producendam gratiam. Deinde nanc virtute instrumentariam, qua Vocant obedientialem. cum recta philosophia pugnare hae ratione ostendo : Si talis virtus instrumentaria esset in rebus, deberet este natiua cuilibet rei, cum non esset ab extrinseco derivata. Non dixi futuram esse naturalem, uia posset aliquis dicere eo non esse appella-am naturalem, quod non haberet ordinem completum efficientis ad effectum naturale, sed ad effectum supernaturalem ita referri, ut complari debeat concursu Dei supernaturali. Ne igitur de nomine contendamu S, eam non dixi naturale, sed natiuam: id enim alicui natiuii dicitur,quod ex principijs ipsitus oritur: quare multo magis haec instrumentaria virtus dici deberet natiua , quia ab ipsa natura sub-1tatiali rei no distingueret tu. atqui nulla vi tUs creaturis natura esse potest ad quemlibet effectu ergo neque instrumentariavirtus obe - dientialis in eis reperitur. Porro nulla virtute ad quemlibet effectum creationis natiua esse, sic probatur. Aut virtus illa est completa , aut inchoata; dico autem copletam, cui respondeat non solum aliqua ratio in effectiam , sed adaequale totum , quod in effectu producitur,ti secundum omnem ratione illi tribua- fur.Inchoata vero, cui no respondeat effectus

secunia

564쪽

secundum omnem rationem, sed secundulti aliquam, sicut supra disputatione ψ 3 .capite s. di-Ximus, visionem claram Dei tribui natiusvirtuti intellectus nostri, non secundum totum csse,quod habet visio,sed secundum quod imtellectio est , quae quidem virtus inchoata compleri debet aliquo proximo principio adiutiante,& cooperantescut intellectus adiuuatur specie ad intelligendum quodcumque obiectum,& lumine gloriae ad videndu clare Deum necesse aute est, hanc virtutem instrumentariavno ex his duobus modis esse causa. i. Quod enim indigeat cocursu Dei,hoc comit ne est virtuti completae,& inchoatae, eo quod Deus sit prima omnium causa, quae hoc ipso, quod prima cest , uniuersali quadam virtute concurrere debet: neutro autem modovirtus illa esse potest ad quemcumque effectum: ergo nullo modo, neque ut instrumentum concurrere potest. Primit quidem no potest esse virtus completa ad operandum modo expliacato: si enim a virtute natiua cuiusque crea turae producerer effectus quicunque secundum omne rationem, non elset necessaria alia causa secunda,& proxima ad tale effectu sed solum prima & uniuersali illa ratione , quacum creatura cooperatur mosita cnim causa creata alicuius effectus secundum omnem rationem, quae in illo est , non est altera proxima necessaria,ut ostendim supra disputatione illa 43. capite s. sic autem nulla talis creatura

esset instrumentsi,sed principalis causa ; sicut sunt

565쪽

DISPUTATIO XXVIII.

sunt aliae causae secundae, quae sine concursu primae nequeunt operari: ἐς concursus , quo Deus cum qualibet creatura ad quem cum que effectum concurreret Mon esset supernaturalis, quia citet ad id, quod secundum omnem rationem nativa virtus creaturae ex se operatur. Nam creatura , quae natiua sua vi

tute vim habet, ut concurrente prima causa aliquid operetur. secundum omnem ratione, non potest dici instrumentum .nisi latiori 1ignificatione , quatenus omnis secunda causa dicitur initru metum primae. Adde, quod alia ratione inferius probabitur , concutium Dei cum natIua virtute creaturae, non ei e supernaturalem ergo talis virtus creaturae non potest c1se completa. . Neque vero potest esse inchoata virtus ιVisupra explicuimus, quoniam ii creatura co- curreret natiua sua virtute ad aliquam rationem, in effectu concurreret ad illam, ut pro pi ia causa, licet intelligeret secunda alia causa, aut concursu primae loco illius, ut complete fieret effectus secundum omne rationemr nam causa, quae propria & innata virtute aliquid confert ad effectum, & ipsum producit

secundum aliquam rationem, est causa principalis respectu illius quod producit,licet imdigeat alia secuda causa, vel concursu primae loco illius : alia , inqua. causa adiuuante , aut supernaturali,ut intellectus copleatur lumine gloriae ad videndumDeu, aut alia secoda causa naturali adiuuate, ut intellactus adiuuetur

specie

566쪽

specie intelligibili ad cognoscendum lio

obiectum, aut illud: hoc autem non videtur Concedendum in creatura ad quemlibet effectum. Primum , quia nori apparet. ae ratio producta in quovis effectu tribuatur natiuae virtuti creatae, quae dicitur ai Ihmi ut instrumentur deinde, quia si aliqua ei assignaretur, posset ipsi comungi causa alia secuda creata naturalis, quae compleret efficacitatem eius adquemlibet effectit, non supernaruralem secundu substantiam, ut ad restitutionem oculi,quia hic effectus naturalis eli secundu substantiam,&solum ex modo producendi, quia cum a solo Deo producitur, sine ulla causa naturali exigente , dicitur supernaturalis , ut disputo Oneao . notabimus. Quare si ad hunc effectum, & similes haberet quaevis creatura

inchoatarn virtutem inatiuam, posset inchoata illa virtus compleri. alia secunda causa adiuuante creata, quia ille effectus secundum sua substantia naturalis est. Frustra aute videtur in rhoatavirtus ad effectu secundia substatia naturale, quae no possit alia causa secunda naturali copleri. ut integrum effectu. & sectJ- dum omnem rationem producat. Ad effectu autem supernaturalem secundum substantiam, ut ad gratiam producendam, posset co- pleri per secundam causam creata , quae esset forma supernaturalis qua compleretur eia sicacitas. ipsius , ut effectum integre produceret : frustra enim videtur inchoata virtus

natiua ad producendum effectum supernaturalem

567쪽

ralem secundum substantiam, quae non possit aliqua forma supernaturali compleri. Quod si

Deus suppleret vicem alterius causae secunda naturalis, aut supernaturalis complentis ericacitatem illam inchoatam, hoc non obestet, quo minus inchoata virtus creature ellet pro-

Iria causa effectus cuiuscumq: secundum il-am peculiarem rationem i sicut etiam intellectus est propria,causa visionis Dei secundum rationem intellectionis , & vita talis , etiamsi eius virtus compleatur cocursu peculiari Dei supplentis vicem luminis. At dicet quis, in qualibe reatura esse natiuam virtutem inchoatam ad quemlibet ef- fectum , non quia illa posset concurrere ad uemlibet este lum,ut propria causa, secunum aliquam rationem; se a quia ita ad omno ratione effectus propria virtute concurrit, ut

solo auxilio supernaturali Dei, ipsi ivi debito,

concurrere possit, ideoque inchoatam Tirtutem vocari, non quia quemlibet effectum secundum aliquam Ipsius rationem producere

possit; sed quia ei non est debitus concursus naturalis Dei, & solo supernaturali non debito potest operari. . Ueru hoc effugium facile potest praecludi. Primum , quia ut Dra dicebamus , si quaevis Creatura natiua sua & propria virtute aliquid potest conferre ad quemlibet effectum , nihil ei deesse potest , quo minus sit causa propria

talis effectus, & ei concursus naturalis Dei respondeat,ut operetur: nam concursus respon-

Mm dens

568쪽

dens natiuae virtuti, naturalis est, & talis vir tus non obedientialis , ut ipsi loquuntur , sed naturalis dicenda esset, & enectus ipsi re spondens naturalis vocari deberet. Deinde

subitantiam, sed naturales, qualis est oculi restitutio : si autem ad hos enectus esset natiua virtus in qualibet creatura , cui responderet, 3c daretur aliquis concursus Dei ad eosdem actus producendos , proculdubio esset concursus naturalis: nam influxus Dei uno eκ

duobus modis dicitur supernaturalis, ut dis ratione illa ostendemus, vel secundum substaniatiaria, quia datur ad effectum supernaturalem secundum subitantiam,vt ad vitionem Dei,&ad gratiae habitualis productionem e vel ex parte modi, quia nulla causa natiua sua virtute id postulante, Deus aliquid operatur , ut

cum caeco oculum rcstituit. Si autem in qua- uis creatura esset nativa virtus ad restituendum oculum, iam influxus ille nec esset super naturalis secundum subitantiam, Ut patet, ne que esset naturaIis ex parte modi, quia esset

ad concurredum cum nativa virtute causae

Creatae. Quare absque fundamento diceretur virtus illa in creatura obedientialis , cum vere esset causa secunda.

Dicunt deinde aduersarii , virtutem illam obedientialem ideo esse instrumentariam , &Concursum Dei, qui ipsit confertur,esse super naturalem saltem ex parte modi, quia illa non

569쪽

BI spvTAt Io TX v I II. proportionata effectui, nec ex se aequatua illi. Si autem esset proportionata , recte sequerentErea, quae hactenus intulimus. Car-terum qui sic respondent, aut dissicultatem propositam non dissoluunt, aut destruunt quod posuerant in praedicta sua opinione: aue enim virtutem illam non esse proportionatam, & adaequatam effectui, idem est , quod non posse sine concursu prime causae operati. 8c hoc non satis est,ut sit instrumentaria: hoc enim concursu egent omnes cauta, aut iden est, quod virtutem illam natiuam esse inferiorem, quam ut ei tanquam effectus respondeanid , quod debet produci: de hoc perinde est.

atque negare virtutem innatam ad quemlibee effectum. Nam virtus, quae ex se confert ali

quid ad productionem effectus , non poteshhon esse proportionata, & adaequata ei quod producit: si autem inest alicui, quod producitur in effectu, proportionata, & adaequata, ex se nihil conferre potest, & perinde est,npriesse proportionatam, atq; nihil esse. Ac proinde si gefendere debemus virtutem instrumen tariam in quavis creatura , non debet esse innata instrumento , sed derivata aliquo modo a principali agente, vel per qualitatem,vel pee motu, vel per ass1stentiam. Quod si hoc etiam modo defendi nequit, melius est , tale genus

tostrumenti omnino negare; argumenta vero aduersariorum cap. 6. diluentur.

570쪽

s4 8 Q AE s T I o N v M M E T A P Η Y S.C A P. V. uMmodo caetera instrumenta habeant praeuiam operat sonem, vel aliquia propria virtute produotum

OV ecum; communiter dicuntur instru

menta , praeuiam aliquam operationem habere,aut aliquid in effectu producere, propria & naturali virtute,inductione monstrare Possumus. Scor sin .di t. r.qMarsi .F.g. Ad primam quaestione dico,ta dist 6.quaest. 1 f. Circa tertium principale , enumerat 1uo iudicio omnia , quae hoc nomine nuncupari solent. Primo secunda

causae , etiamsi principales sint, collatae cum Deo, qui est prima omnium causa, dici solent instrumenta illius; tametsi in se virtutem natiuam habeant producendi suum effectum, ea vero solum ratione instrumeta dicuntur, quia subdutur motioni primae causae,& ab ea in operatione essentialiter pendet. Secudo modo dicitur accidentarci aliqua forma instrumentum , quia ut propria causa producit ultimam dispositionem, quam confestim & naturaliter consequitur forma substantialis: tametsi Scotus

existimet,ad productionem ipsius formς sub

stantialis nihil operari instrumetum illud; sed ea ratione dumtaxat dici instrumentum, quia producit praeuiam dispositione, de quo modo . non est nobis disserendum: nunc satis sit hoc genus instrumenti natura sua ordinatu esse ad talem effectum, propter praeuiam dispositiomnem,