Gabrielis Vazquez Societatis Iesu Disputationes metaphysicae desumptae ex varijs locis suorum operum

581쪽

esse concedendam conuersionem, & transilubstantiationem ; sed etiam substantialem Commutationem, quae sine produ ctione substantiae, in quam fit c5uersio, intelligi nequit. Ego tamen non video , qua ratione praedima heologi contendant, non solum defendera. in hoc Sacramenta veram conuersione unius substatiae in aliam,qua: proprie dicitur trans. substantiatio ; sed etia alium difficillimia mo dum substantialis actionis,quo producat terminum conuersioni: cu nulla ratro tale altionem in hoc Sacramento postulare videatur. Nam licet ea possibilis esset, tamen eatenus solum adstrui deberet quatenus necessaria esset ad defendendam veram,& propriam conuersionem unius substantiae in aliam substantiam, Quae conuersio vere, & proprie dicatur transsu statiatio: hoc enim necesse est ab omnibus ita doceri, cum ab Ecclesia id definitum sit. Quod si vera transsubstantiatio recta defenditur sine tali actione substantiali; quonam, Obsecro, fundamento talem actione substantialem excogitabimus p vel quae necessitas ad eam asserendam nos cogere poterit, praei sertim cum talis a ctio, si possibilis esset, non sine magno miraculo este posset Miracesa autem,quae necessaria non iunt,ad defendendum na) sterium huius Sacramenti, concedi non debent: alioqui plura alia confingere liceret. Porro autem Concilium ex sola veritate verborum non solum collegit, fieri conuersionem unius substantiae in aliam ue verum etiam

582쪽

etiam addidit, eam conuenienter, & proprie ab Ecclesia trans substantiationem appellati. Hoc ergo solo contenti simus,& reliqua omnia, etiamsi ut possibilia aliquo modo defendi possens, tanquam superuacanea reflciamus. Quarto respondent aliqui, Concilium non collegisse transsubstantiationem ex Veritate speculativa omnino, sed ex practica, quae facit id, quod significat: id autem, quod significatur his verbis , esse vera transsubstantiationem , quae necessario postulat productionem termini ad quem,ego quidem fateor, veritate horum verborum practicam esse, & non tari tum speculatiuam: non quod veritas practica in alio posita sit, quam speculatiua ; nam Vtraque, quatenus veritas, in eo formaliter est, ut enunciet esse id ,quod est, quae dici solet conformitas vocum cum re enunciata: sed quia practica hoc habet peculiare , ut verba enunciationis simul etiam essiciant in re id , quod significant; ad quam veritatem sufficit, ut in f ne integrae prolationis fiat effectus: speculativa vero id si apponit. Caeterum, ut praedicta verba sunt vera veritate practica, non Video, quid aliud requiratur, quam ut corpus Christi , & sanguis virtute verboru ita fiat praesens sub speciebus , ut eo ipso destruatur panis; quod si hoc sufficit, ut verba sint vera, super- Vacaneu profecto erit, asserere, corpus Christi ibi re ipsa produci: etiam si alias verba illud Producerent, si practicum non inuenirem de

quo suo loco dicetur. Quocirca etiam VCraratio

583쪽

ratio transsubstantiationis , quae ςx sola veri tate colhgitur,concedi debet, absque eo,quod terminus, ad quem, illius prinucatur. Secunda rario, si verba Physice efficerent iubstantiam corporis ChriHi, non efficerent

aliud, quam id, quod significant,& id quod di-

εitur esse in Sacramento ex vi 'erboru:at hoc non posset esse terminus physicae productisanis,quia nec esset corpus cu anima, nec moratuum: animii enim estper comitantia; & serinma cadaucris, si ibi essct, eodem modo essetrergo non esset firmum aliquid, quod per is rerminaret actionem physicam,& producti nem substantiae corporis christi.Ηuie rationa varie respondent recentiores: nobis tamen sufficiat nunc eam attigisse: nam reliqua suo loci uberius dicemus, ubi, & singulas solutiones impugnabimus. Tertia ratio , vel productio illa esset,coseruatio antiqui esse Christi ut si qui assciunt,& superflua omnino videtur: vel esset noua productio ,ut nonnulli dicunt, rem eandem posse bis, α rex produci in diuersis locis .Et haec est linpossibilis: nam quae res e dem possit esse in diuersis locis ratione diuer forum modorsi t statim dicemus; tamen re existens in duobus locis, non habet duo esse substantialia, nec substantialiter diuersa; ac C proinde non potest tot nouis productionibus' Produci, ut suo loco fusius tractabitur. e Mitto rationem illam,quae contra praedicta sententiam fieri solet, quia ex ea sequeretur

Menoe produce re se ipsum ; si idem Eumani

584쪽

tas Christi esset instrumetum physicum transi substantiationis, ut praedicti Doctores fatentur : & se ipsam produceret: hanc enim rationem fusius suo loco persequemur.

Verum enim vero,licet eXtra rem ei Ie videtur , paucis eriplicemus materia transsura antiati mis, qua contendit Ecclesia : siiquide diximus ad eam no csisse necessariam substantialem illam productione .Est crgo trant Iubstantiatio nihil aliud, qua ordo inter substantiam desinente panis, aut vini,& substantiam corporis sanguinis Christi: quatenus substatia corporis sanguinis praesentia sua no physice, scd vi significationis verboru, HCc est, ut sint vera verba)hoc ipso,quod adest, substantiam panis re vini e medio tollit: ta quanuis si haec forma esset in consecratione , sit hic corpus Christi,& no ssit panis, re ipsa ide essectus

sequeretur, quod attinet ad praesentia corporis Christi,& cessitionem pinis: nihilominus, quia ex vi praesentiae, Ut significaretur , non expelleretur substantia panis cisdem verbis,cc eadem indiuidua significatione , non diceretur trans Jubirantiatio , nec panis in corpus transire. Nam una parte orationis significaretur presentia corporis Chiisli, quod manere pollet cum pane, & alia parte 1:gnificaretur desitio panis nunc auto cisdem verbis , & eadem indiuidua signification ita corpus Christi praesens significatur , ut hoc ipsb , non cX- pressa dei itione panis , substantia illius no-cestario des nat, quia alioqui non esset vera

585쪽

DII PUTATIO XX v III. 38 propositio: na modus cfficiendi moraliter ex r1ola significatione, assimilatur modo efficiendi naturali: agens enim naturale ita inducit foris mam , ut hac ipsa inducta expellat contraria, .& non alio modo. Quare no debemus dicere, terminu translubitantiationis esse praesentiam ipsam licet lis cad traiSubstantiatione requir tur: sed substantia corporis, Sc sanguinis Ex illo naq; ordine significationis , que explicauimus, Iequitur,ut dicamus,panis transit in corpus Christi: quia corpore Christi stignificato

praesenti, vi significationis expellitur panis. Praeterea ex dictis consequitur, non mereri nomen transsubstantiatiotiis quamcunq; success1onem subitantiarum, qualis est in eodem loco vel sub eis de accidentibus: nisi ex vi praesentiae unius alia desinat: id quod solii seri potest veritate verborum. Alio autem modo Q - tum esset successio substatiarum , qua quidem. non diceretur una sub statia in aliam transire, sed non diceretur successio substantialis , quaia non tantum Vna alteri iuccedit quomoaocunque , sed substantialiter succedit: hoc est ex vi suae praesentiae facit,ut altera desinat;qua etiam de causa ea quae desinit, dicitur in praesentem transire, sed de hoc latius suo loco. Ex his omnibus infero id quod ad nostrum

pertinet institutum , transsubstantiatione norae esse creationem, non quia sit ex termino ali

quo positivo, sed quia non est productio termini, ad quem , eo quod transsubstantiatio non est productio , sed. ordo quidam univc

586쪽

transeuntis in aliud, ut explicatu est. Quod fiesset productio totius entis secundu materia, α formam, & secundum totu esse illius, dico Primum meo iudicio, sere creatione, etiamseterminus a quo esset quid positiuum; substantia nimiru destructa , quia creatio est productio rei secundum totam suam entitatem; d ita illud ,ex nihilo,quod ponitur in definitione creationis, no intelligeretur ex parte termini: a quo ; sed idem esset, ex nihilo, quod non ex aliquo principio constituente , t dicebat Durandiu allegatus supra disput. ι 3aea 3. nunc autem cum transsubstantiatio alia ratione non sit creatio, bene possumus dicere , illud , ex nihilo. Poni posse protermino a quo creationis. De- Inde dico, etiam terminum a quo creationis tunc sere nihil, ut inferim explicabitur.

Sed quaeret aliquis , si fieret talis transsubstantiatio , ut ex vi produ ctionis termini ad quem,secundu se totu, destrueretur substatia prςcedes, 'up est terminus a quo,quando sciis

vcet transsubsutiatio fieret, no in re ante existente,sed tunc producta, nunquid esset vera creatio tunc enim esset productio totius entis secundum se: sed ex aliquo ex parte termini a 'vo,quod videretur tollere ratipnem creationis. Respondeo si talis transsubstantiatio esse posset , esset sane creatio ἡ & vocem illam, exsithilo, ego intelligere eu Durando no pro termino a quo sed pro eo quod est non ex aliquo

costituente quomodocunque; teIminus enima quo parum videretur obstare. quominus illa

587쪽

DIs PUT ATIO xxv 1 11. φες .uranssubstantiatio esset creatio,cu esset productio totius entis. At dicet quis, si ex vi productionis unius subitantie alia destrueretur,physice destructio illius non esset annihilario;quia non esset in nihilum simpliciter sed in no esse

tale: ergo cotra etiam productio alterius non

esset productio simpliciter entis, sed talis entis. Respondeo,ideo, tunc desitIonem Unius iubstantiae non fore annihilationem, quia non esse illius esset causaliter coniunctu cum esse

alterius substatis, 3c ita no esset nihil simpliciter,sed non esse tale: at vero subitantia,quae inciperet & ex vi suae productionis destrueret aliam, inciperet secundum totum suum esse; atque adeo productio illius esset productio entis simpliciter; quia esset totius entis,secundum omnem partem substantiale ipsius quod est proprie de ratione creationIs e nam terminum, a quo ,esse nihil ,eatenus solum requiritur , quuenus nihil illius manet in compo stione termini ad quem. Caeterum existimo, nullam talem esse posse transsubstantiationem, quia non video, quae-Fam productio entis ex se, & natura sua conis hexionem habeat cum destructione alteriu substantiae praeexistentis secundum se totam, ut latius suo loco dicam,& censeo, connexionem QIum esse posse ex parte veritatis verbo rum ita significantis unam re,qua facit,n hoe ipso destruat alia: quae sane connexio lassicera non posset, ut res,quae desineret, esset physice terminus, a quo, productionis: ad hoc enim

588쪽

deberet cum desitione illius inceptio alterius naturaliter connecti, & non solum ex volun- tate instituentis verba, sed tunc solu terminus ille, a quo, positiuus diceretur esse terminus transsubstantiationis, & ordinis unius substatiae transeuntis in aliam, ratione verborum, quae transsi1bstantiatio non esset productio, licet coniungeretur productioni. Quare, si ex veritate verborum sola fieret, ut incipiente una substantia sub accidentibus alterius , illa desineret, & substantia incipiens esse ibi,produceretur tunc , secundum totamentitatem, deberemus ibi considerare, & distinguere duo; unum esset ordo unius substantiae destruentis aliam sua praesentia ex viverborum, & haec esset translubstantiario eiusdem rationis , atque nunc est , solum innitens veritati verborsi , 8c non phylisiae oppositioni substantiae cum substantia,' illam destrueret ; alterum esset creatio , quatenu S esset phvsica actio producens sebstantiam intermino ad quem , secundum totam entitateria, es huic assignare deberemus pro termino, a quo, nihil, quia productio illa , quatenus productio, secundum totam substantiam Phunce ex nihilo procederet, non ex substantia illa, que diceretur esse terminus, a Quo, transsubstantiationis r hae enim terminus , a quo , solum esse ordinis transubstantiatio is, quatenus responderet solum veritati verborii,

dc fion physicet productioni substantiae in rer-' mino, ad que . Et nunc quidem de facto con-

589쪽

DISPUTATIO XXVIII. r 667

cedere debemus, in transsubstantiatione duo. unu est conseruario substantiae corporis Christi & haec habet physice pro termino , a quo, nihil, & fit a solo Deo quia Deus solus coseruat corpus Christi ex nihilo, etiam uteX termino , iuxta superius notata di futauio re iri. alterum est ordo duarum substantiarum ; & hic habet solum ex vi verborum pro temono , a quo, subitantiam panis : & ita dicimus , ex parte seri corpus Chri iti, non quia producatur physice ex illo sed quod praesentia sua de struat panem, sola veritate verborum. IIaec satis hic dixisse sufficiat, pressius quide,quam

res pollulat, nam suo loco fusius ea tractabimus , ut hinc saliena intelligamus , naturam creationis. An vero panis in Sacramento an- nihiletur, ibidem etaplicabitur. Tandem obsciunt aliqui hoc modo in creatura est potentia , quam vocant Obedienti irin,ut recipiat formam aliquam supernaturalem,& in eodem corpore,ut in se omnino inmutatum sit in diuersis locis, & ad illa reseratur. Denique ut anima informet maius corpus , quam natura sua informare poterat, ergo in quavis creatura crit, Vt iamiamatur za quam instrumentum.

Respondeo, diuersam omnino esse rationu ;nam creatura ita est subiectum ad recipienda formam supernaturalem , ut ad recipiendum natiua sua potentia concurrat, imo ipsa stprima causa recipiendi, nec ad recipiendum alia sit prior , virtute cuius dicatur idonea

590쪽

inci ad recipiendu . Quod enim indigeat suis per naturali agente, infundet e forma, hoc non est eleuari, ut possit recipere in suo genere, sed est eleuari hoc est,perficiab agente,neisi eapacitas habeat id, quod ex se recipere potest. Recipere enim proprius actus materiae est, essicienti auten5 respod et,ut propris cau sae,actus recipiedi,sed infundendi,ut 1 a quaest. dicemus. At reatura nequit esse inis

strumentu ad eu effectum ad que nee initium aliquod efficacitatis, nec ex is aliquid postri, ad illius productionem. ut probatum est. Deinde eorpus nequit esse in duobus locis,& aa diuersa referri .nisi in ipsoέat aliqua mutatio secundum modum: nam reS eodem modo se habentes ,sbia Dei voluntate inuicem reis ferri nequeunt et cum ergo aliquod corpus constituitur in diuersis locis , in se recipit artis quem modum taliter se habendi, ex quo seisqvitur,ut sit in diuersis locis: in instrumento autem nulla potest fieri mutatio, quae sit ido. nea ad talem effectum,ut probatum eit. Postremo,si forma potest informare malo rem materiarii, & maiorem , necesse est materia ψisponi, ut serena ei naturaliter uni tur,alioqui Iicet possit esse in tota materia, s eundum praesentiam, non poterit esse per in Himationem et inBrmatio namque debet esse propria virtute,non aliena, quia forma ad inissormandum est prima caua . nec forma ullarat instrumentum assumi potest ad informandum : genus enim instrumenti solum in ini-