장음표시 사용
91쪽
nem nulla ratione probat sed tanquam notam supponere videtur et in hunc tamen modum suaderi posset. Veritas ita est conformatio in tellectus cum re,ut primarie iit in ipsomet intellectu , & inde aci res derivetur, ut disputa tionesequenti explicabitur e ergo debet este primarie in ipsa qualitate , & conceptu forman, qui est in intellectu. ratione Cuius in ipso etiam intellectu est reil intellecta; nam si veritas esset conformatio rei intellectar, cum se ipsa, prout est extra, non tam intesiectus, quam res intellecta vera diceretur: atqui 1ntellectus primarie dicitur veru S , reS autem ipsa secundarie : ergo veritas est in conceptu formali non in obiectivo, Hanc opinionem videtur secutus A idius quodlsi . quae P. . do-Cet enim,veritatem esse assimilationem inte,
lectus quae in ipso formaliter est. Posterior sententia mihi probatur, quam
tradit Durandus in t . dist. I9. a 'rnum 13. .vi- elicet, veritatem primarie esse conuenientiam Conceptus , non formalis , sed obiecti-ui cum re ipse . prout est evira e ita Vt sit conformatio eiusdem rei cum se ipsa sub . diuerso
modo. Eandem sententiam: docuerat prius disertis verbis stiruaeusqaodlib. 3. quaenione arti . a. 2 3. quan uis quidam recentiores pe
peram ipsum intelligentes. arbitrati sint, eum in alia ab his duabus fuisse opinione: nem
Pe veritatem esse conuenientiam res, ut ethextra intellectum cum se ipsa , ut est interuiecta: his enim fere verbis veritatem definit.
92쪽
a cis Aa s T Io N v M M E ' A p Η . Caeterum cum plane asserat in eodem arti διο , Vcritatem non cile formaliter in ipso intellectu. hoc est , in conceptu formali, sed in te intellecta , hoc est, io conceptu obiectivo, non quia sit conformis conceptui formati,sed quia sit conformis ipsimet rei existenti extra intellectum non est cur dicamus aliquid aliud quam Durandum sensisse. Verba Heruli sunt haec: Ideo sequitur quod non est formaliter scilicet veritas)1n actu intellige di,nisii sicut in repraesentate,sed in re intellecta,neque in re intellecta in habitudine
ad repraesentans , sic scilicet, quod talis sit
TeS , quale Qit suum repraesentativum, sed in hoc, quod iit talis, qualis repraesentatur. Cum'. igitur dicit, veritatem esse conuenientiam rei secundum se cum se ipsa intellecta, perinde est, ac si diceret, ex eo id , quod concipi- . tur de re, esse verum , quia conforme est rei secundum se , hoc est, talis obhcitur intelle-'ctui, qualis est secundum se : vel contra talis est secundum se, malis obhcitur intelle flui: ihaec enim duo eoaem recidunt. Quod si mr--us oppositum docuisiet, sine dubio id con futasset Durandus, quando ex ipso caetera Omnia , quae ille docuit, desumpsit. Et in hunci
sensum intellexit Hemaeum Soncinas lib. 6. -- ων ψέγοὶ 17.artis. a. in sin. In eandem se tentiain, licet non tam aperte,inclinat Henricarn ma sint.μ. qittrii. I eam Vero duabus opintimis ratio mous confirmat Durandus, quarum prior est.
93쪽
Conformatio seu conuenientia repraesentationis , vel cognitionis curti re ipsa, quae di eitur veritas, in hoc consistit, ut res cogniti O ne repradentetur, aut cognoscatur sic esse sicuti ipsa secundunt se est: ideo enim intelle'ctus est verus, quia cognoscit rem ita este, sicuti ipsa est, atqui talis couenientia primarie,
di per se spectat ad rem Ni est obiective in intellectu non ad conceptum formalem tergo in ea primarie reperitur veritas. Porro conuenientiam primarie conuenire rei, prout est
obiective in intollectu , sic probatur. Intellectus non dicitur , cum rebus ipsis sua intelle ctione conformari ex eo quod sua intellectio sic se habeat ad ipsum in quo est, ut in subie .cto, sicut res in intellhctu se habet ad suum esse reale'. hoc enim est mariiseste falsum : sed beX eo quod res ita intellectione repraesentatur, sicuti ipsa emergo id, In quo proxime v iun-τur,& coquemunt intellectus , & res secundum se, est ipsamet res cognitione obiective reprissentata : illa igitur est,cui primarie inest
Posterior ratio , quam desumpsit Durandis ex Hermeo.est huius odi. Illud est primarie verum , quod significatur enuntiatione Vera,quq est in voce nam affimatio , quae est in voce, Non' est alio modo vera , quam quiae est signum ipsius veri: sicuti urina non est alio modo sana,riiii quia cst signum animalis sani:voces autem non significant coceptus krmales,
de ipsas intellectionum qualitates , sed res F a conc*'
94쪽
conceptas , Ut disputatione praecedenri cap., e prima ratione ostendimus : ergo res obiectiva sunt primarie verae,non autem conceptus fio malis. Caetera igitur omnia vera sunt ex ordine ad veritatem , quae conceptui obiectivo Primarie conuenit, nCn solum voces , sed ips*met qualitates intellectionum: haec enim sunt signa conceptus obiectivi veri: at vero
conceptus obiectivus verus est non ex veritate rerum secundum se res enim non dicuntur verae nisi ex veritate intellectus enuntian-ris,ut sequeti disputatione dicetur,sed ideo coceptus obiectivus verus est, quia conuenit, Meonformatur cum re ipsa secundum se . At o ij ciat quis contra praedictam sententiam hoc modo: Verit s, quae est in voce non consistit. In conuenientia rei significatae cum se ipsa,sed vocis cum re significata: ergo veritas intellectis non consistit in conuenientia conceptus obiectivi cu m ipsa re, sed conceptus sese malis cum re ipsa repraesentata. Respondeo, voces,ut iam clxi,esse Veras secundarie , non quia conformantur rebus significati, sed quia, lienificant conceptus obiectivos conformes .rius ipsis. Nam veritas primarie est in intelle- ctu, & eatefius voces vers sunt,quatenus d notant verum intellectum.
95쪽
. PUTATIO LGINTA.C A P. II. Corollariasuperioris doctrinae.
EX superiori sententia aliqua notatu dig
na colligunt Durandus, ta Hemaeus. Primum est, veritatem esse ens rationis , tum quia est in rebus non secundum se, extra intellectum existentibus , sed solum prout in . tellectat obhciuntur. Tum etia, quia est Couenientia rei cum se ipsa diuerso modo se hab ter res enim non semper eo de modo concipiuntur, quo sunt: interdum etia est conuenie-tia rei cum seipsano alio modo concepta.qua existit: videlicet, quando res intelligitur intui-tiua ut aiunt notitia,praesertim ab ipso Deo. Tunc aute conuenientia illa,& conformatio, qua dicimus esse veritatem motius erit relatio identitatis eiusdem rei ad se ipsam, quam similitudinis , & conuenientiae: atque intellectus tunc dicetur erus, quando habet ocep tu obiecti pii ipsius rei prorsus , sicuti ipsa est. Cum autum veritas intellectus, quae prima' rie conuenit conceptui obiectivo , sit relatio rationis: eruitur etiam ut sit relatio rationis in ipso conceptu formati,cui veritas conuenit secundariemam si in conceptu obiectivo, cui primarie conuenit veritas est tantu relatio: rationis: multo melius erit in eo, cui secundarie
couenit: quod ii falsitas.& veritas primarie eLsent in eonceptu formali, facile posset defendi veritatem,salsitatem esse relationes rea-
96쪽
CS . sicut est ipsa repraesentatio . Ita docuit Soncin . 6 . Astaph . quaestione II . nisi quod putat , aliquando elle respectus rationis , nempe quando sunt ad rem non CX- istentem : multi enim Thomi lae arbitrantur . rei existentis ad non existentem esse tantum relationem rationis . quod tamen uniuersim Verum non est: nam relatio producti uiad id , quod prodaci potest, ponitur ab Arist. q. -- taph. cap. Is .in secundo genere , & tamen est ad rem non existentem : de quo non est hic amplius disputandum. Secundo notat iter ovi articul. 3.& Durandinytomer. I . cum quaedam entia rationis consequantur simplicem notitiam, quaedam alia enuntiationem: verum,& falsum non confir-nui notitiam, sicut genus,& species eam con sequuntur: sed enuntiationem compossitio
nis , de diuisionis, quod quidem si ita intelli
stant, ut existiment, relationem veritatis , Myssitatis tribui rei ex eo , qRod est intellecta, non quocunque genere cognitionis .sed enun tiationis' solum: relationem. vero Leneri S tribui naturae ex eo, quod intellecta simplici notitia ipsam abstrahente a singulatibus ; eorum 8octrini verissima est. Nam fundamentum relationis generis e quo in ipsemet re concipitur relatio, est sola notitia simplex fundamen- . tuni alitem relationis Veritatis, & falsitatis no est quaesuoque notitia, sed enuntiatio cum iudicio: siquidem antequam quis enuntiet
, Iem Munquam dicere, aut intelligpre possi,
97쪽
Si vero putent, relationem ipsam rationis cuius esse solum est cognosci quandoque fi ri compositione, & diuifione,Vt veritatem, Scfalsitatem: nonunquam vero simplici notitia Ut genus,& speciem, falluntur aperte. Nullum enim ens ratronis,quod est relatio siue sit veribias , & falsiitas, siue genus , 3 pectes , fieri potest, aut cognosci, quod idem est , nisi collatione facta: eo quod ad modum rela.
tionis concipitur, collatio autem ab intellectu fine enuciliatione fieri nequIt, ut constat. Dixi autem,ens rationis relationem enuntia-eione solum fieri:quia ens rationis negatio ut
ςhimera, & priuatio It caecitas, simplici notitia formari potest,eo quod haec duo instat
alicuius entis realis Concipiuntur,&ob id entia rationis nuncupantur
Tettio ex dicti inferti videtur id,quod fu
delicet,veritatem prius esse in intelligentia, quam in re ipsa mam in rebus solum dicit reperiti ex eo,quod ex se aptae sunt,ut ab intellectu intelligantur: qua ratione solym videtur concedere in rebus Veritatem potestate non actu. Nam cum res intestigitur, & conuenientia conceptus cum ipsa,iam est actu vetiistas et visura explicatum est: & in hunc sensum interpretatur illud Anselmi, opusculo de veritate, p. ra. Veritas est rectitudo mente sola perceptibilis immo etiam illud comune axioma; . Eε Verum,
98쪽
est bonus bonitate, quae consequitur essentia, sed quacumque bonitate: creaturae vero licet sint bonae per suam essentiam,hoc est, non addito aliquo , quod realiter ab ipsis distingua
rureo genere bonitatis , quod consequitur essentiam;non tamen sunt bonae per suam essen- tiam, quacunque bonitater perficiuntur enim accidentarie aliquo distincto k sua essentia, ut scperius explicatum est : Deus autem hoc modo non perficitur, quia quidquid in Deo est,
de illius essent a est. Secundo,quaecunque res creata etiam spiritualis, tametsi eius essentia , & existentia non distinguantur ex natura rei, potest non existere,& interire, non discessu.& secretione ipsius esse, & essentiae,quae iunctione aliqua ante teneantur, sed quod ex Dei voluntate essiciente pedeat. re inferius disp. in dicemus. Qu a- re actu existere non debet numerati a nobis inter praedicata creaturae quς nostro modo intelligendi, essentialiter dicuntur, atque necessario , & semper de ipsa praedicantur. Homo namque non lotum intelligitur a nobis securi dum essentiam , non intellecta ereistentia ipsius, verum etiam intelligere possumus, essentiam homin1s corrumpi, interim , 8c non existere. Deo autem ita necessario conuenit exi
stere , Vt quanuis , nostro modo intelligendi, eius existentia ab ossentia distinguatur , sicut etiam distinguntur attributa & personae: tamen re ipsa non possit non existere,atque adeo de eius essentia nequeat enuntiari , non esse: - qua
99쪽
qua de causa existentia Dei dicitur esse de eia sentia illius, sicut etiam attributa, quantiis ab ea ratione distinguantur , eo quod re ipsa ita etiam comitentur, ut implicet contradictionem sine illis esse. t Tertio,ex his colligitur, Deo peculiari quadam ratione conuenire,esse bonum,qua creat is no conuenit primo etiam illo genere bonitatis, quod consequitur essentiam. Deus enim ita est bonus , ut sicut eius essentia non potest non existere, ita quoque eius bonitas non possit actu ipsi hon inesse. Quocirca non tantum est necelsaria luec propositio:Deus est
per esientiam bonus, si particula, est , denotet connexionem .sic enim necessaria etiam est de quacunque re creata , Verum etiamsi particula, est, significet existentiam : quo pacto
nulli creatum conuenit, per suam essentiam esse bonam: sicut enim quaecunque creatura
potest non esse , sic etiam potest non habere actu bonitatem. Quarto,ex eodem principio infertur, bonitati Dei re ipsa nullam malitiam opponi, cum essentia ipsius non possit non esse: creatae autem bonitati opponi malitiam , quae esto corinruptio , aut interitus ipsius substantiae: hac enim sublata omnis rei bonitas de medio tollitur. Ex quibus liquet, qua ratione proprium
100쪽
Drum haec veritas enuntiationis si conuenientia conceptub formatis , an obiectivi cum re ipsa.
CAP. I. Veritas intellectus est conformatio conceptus obiectivi cum re. CAP. I L. Corollariasuperioris doctrinae. CAp. I.
Veritas intellectus est confirmatio conceptus obiectio cum re. EX disputatione praecedenti solum habemus, Veritatem esse conformationem intellectu enuntiantis. cum re ipsa. Caeterum cum in intellectu sit qualitas ipsa cognitionis, quῶ dicitur conceptus formalis , & res cognita , quae dicitur obiectivus ; non satis constat inter Doctores, cuiusnam consorinatio, seu conuenientia sit veritaS. Prior igitur sententia est Caiet. inart. a. g. ad euidentiam infecunia notatione, qui censet,veritatem esse conformationem Conceptu S forma- lis cum re , siue conceptus formalis sit species expressa , siue cognitio ipsa- Itaque qualitas illa, quae repraesentat rem esse, sicut est, dicitur vera ex sententia Caietani, quia conformis est cum re, quam reprauentat. Hanc opinionem '