장음표시 사용
161쪽
as 6 ouastis VII. plicem, in familiam, in Religionem,
ecc. . vel quando est causa scandali . aut periculum, quod injuste delinquens .ccIdatur, procul dubio est mortale Ex dictis insertur , ex rationabili carula licitum esse manifestare propria peo Cata , ut secit D. Augustinus in suis consessionibus , D. Anselmus , qui suam virginitatem amissam scripsit , D. Λmbrosius, qui, ut Episcopatum fugeret, taminas in cubiculum ad sevocatas venire finxit, & alii i Sic etiam licitum est prodiaere suas lacuutates ex causa rationabili. Rogabis i Λn sit mortale imponere sibi falsum crimen sine perjurio ad v,
tanda tormenta gravia Respondeo negativ . quia nemo tenetur cum tanto cruciatu vitam cust
dire: Ita Sa, Tolet. , Less , Nauar. , Molin. . Re n. Communiter etiam docent . quod possit quilibet crimen situm occultum mani sellare , non solum Iudici intexroganti juridice, quod est certum, sed etiam injuste interr gauit , ad vitanda etiam levia tormen ra , quamvis inde mors secutura sit ;Etenim cum vere crimen commissum sit, quod meretur mortem, potest ii Jam sibi juridice procurare propter fi- mem honestum. Rogabis secundo, An peccet modi
saliter filius. qui imponit sibi falsum
αrimen, puta homicidium, ut liberet a morte , vel a tormentis amicum , . et Patrem, cui imputatur pRespondeo . peccare mortaliter ,
quando Iudex iuridice procedit; quia
Per mendacium impedat executionem dignae mortis . dc deludit publicam potestatem; Quando vero Judex non procedit iuridice. non videtur pecca-xe mortaliter, dummodo non Pejereia Etenim saepe licitum est pro amico, vel parente vitam exponere. Rogabis tertio, An ad vitanda gr, via tormenta possis alterius peccatum occultum Ugrire, praestrum si mors, nisulas II.
Respondeo cum Leg. cap. D. di. 7. affirmative ; Etenim nemo teneturcnm tanto incommodo famam alterius servare et sicut nec alterius pecunias penes se occultatas. Hinc etiam Doctores docent cum Bonac. hic punctis ultim. ad infringendam auctoritatem infamantis licitum esse ejus occulta crimina pandere; quia nemo tenetur famam alterius servare cum jactura propriae famae. Peccat tamςn mortaliter a
qui falsum crimen alteri imponit, ut suam justitiam. & honorem desendat. unde merito damnata est ab Innota XL eam propos q3. quae habet: QAιῶ
ni veniale sit detrahentis auetoritatem
magnam sibi noxiam falso crimine etiadere quam M. quae habet : Probabile es non peccare mortaliter, qui imis ponit falsum crimen alicui . ut suam im istam, re honorem defenuat . X. Quaeritur septimo, Λn mortali ter peccet. qui audit detrahentem tRespondeo. audientem poste audie do movere detractorem ad detrahe dum , & posse tantum in eo delectari,& posse etiam dumtaxat non corrigeis re . Certum est primo, quod si audiens detractionem aliquo modo moVeat ad illam , peccet gravius, quam Pe cet ipse detractor ἱ peccat enim tu contra justitiam . quia est causa injusta talis damni, quod a detrahente inser tur, unde ipse etiam ad restitutionem
famae tenetur, tum etiam Peccat Pe
cato scandali contra charitatem indis.cendo detrahentem ad detractionem. Qui tamen sua interrogatione est ca sa, cur manifestentur aliorum desectus, invincibiliter ignorans futuram detractionem gravem, excusatur a culpa fide consequenter a restitutione propter invincibilem ignorantiam. Certum est secundo, quod si audiens nullo modo incitet ad detractionem , sed solum delectetur, non quidem de auditione rei
novae, sed de malo proximi. quod
162쪽
resultat ex detractione, peccet mort liter contra charitatem, non tamen
contra iustitiam, si ipse nec sit causa
damni, nec teneatur ex ossicio impedire detractionem, secus vero Peccabit contra justitiam, & ad restituti nem obligabitur . Certum est tertio . quod audiens detractionem, si non corrigat detrahentem . per se loquendo peccet mortaliter contra charitatem ;facit enim contra praeceptum m rectionis fraternae in re gravi . Excus tur tamen , si res sit publica, aut si non speret correctionem profuturam, aut si timeat sibi grave damnum in rigendo , puta verbera, injurias; aut si habeat rationabilem verecundum aut si sit audiens famulus, aut nullius auctoritatis: In his enim casibus debet audiens vel discedere. si comm de potest , vel sermonem divertere . vel vultum non hilarem, sed tristem preseserre, habetur enim Proverb. 23. mutus aquιlo dusipat pluvial , ct faeiertristis linguam detrahentis . In dubio autem. an res sit publica, di an detrahens peccet graviter detrahendo , non tenetur audiens illum corripere, quia praesumere non debet, quod pe cet graviter, nisi sulticientes conjecturas habeat in contrarium. Verum qui ex ollicio tenetur custodire famam
subditorum, di detractiones impedire, si non impediat , peccat etiam contra justitiam, & tenetur ad restitutionem, ut communiter docent. P tat tamen Rebell. apud Bonac. hic .guod Praelatus non peccet contra imitiam commutativam , nec teneatur ad restitutionem, si non obstet subdi. tis detrahentibus, quia ex officio tenetur tantum curare salutem subdit
Ubi adverte, quod qui peccat contra justitiam mortaliter peccato detractionis. sive detrahendo, sive incitam do , δενς non obfundo ex ossicio , Ob direactionem . Is non solum teneatur restituere famam& damna, quae consecuta sunt ex ininfamia , sed etiam lucrum cessans. videis licet osticium, aut beneficium , quod ille propter infamiam non est consecutus; ut constat ex dictis de Rest, tutione in genere. XI. Quaeritur octavo. Quomodo fama restituenda est . Respondeo, modum restituendi faniam esse hujusmodi; Qui crimen fusum imposivit . tenetur retractare squod dixit, dicendo se falsum dixisse;
immo tenetur addere iuramentum. st opus est a Quod si nec juramentum sufficiat ad famam integre restitue dam , tenetur ex Leg adhibere testes, de si publice famam abstulit, tenetur publice etiam illam restituere ; Non tenetur tamen dicere se mentitum ecis, S seipsum infamare, cum satis sit. si testetur, se falsum dixisse: Qui vero non imposuit crimen salsum, sed ma-
nilatavit injuste crimen occultum .
non potest dicere se falsum dixisse ;mentiretur enim . nisi aliquando aeqtinvocaret dicendo , se non dixisse verum . scilicet veritate publica, quae solum manifestari potest, ut notat L . num. 3ο. Quare solum tenetur saepius honorare , & laudare infamatum apud eos . coram quibus detraxit. Si tamen probabiliter credatur , quod crimen manifestatum sit oblivi ni traditum, quia scilicet multum te poris lapsum est sine ejus mentione. verbi gratia viginti anni , ut notat
Mor. . tunc non est opus refricare
vulnus , nec famam restituere; sicut nec etiam si infamatus bonis actibus famam recuperavit: Ad eum modum, quo fur non tenetur ad restitutionem equi , quando dominus sua industria illum recuperavit . Pariter qui in vincibiliter famam alterius sustulit, ubi advertit , tenetur famam resarcire Sicut qui inculpabiliter domum, aut a grum alicujua incendit, tenetur ex j
163쪽
stitia impedire . ne damnum ulterius protrahatur, extinguendo ignem quoad poterit . Rogabis : Quomodo famam restia tuat, olu confecit libellos famosos pRespondetur, eo modo restituemdam cile , quo ad aequalitatem restia tuatur, videlicet vel scriptura publica,
vel voce praeconis. aut concionatoris,
Vel alia via, judicio prudentis, &docti consessoris. Sciendum tamea primo. libellum famosum dici scripturam, vel picturam , vel signum ordinatum ad publicanda crimina infamatoria auterius , ut si quis schedulam, ubi nam Tantur talia crimina ,. in loco publico
Ponat, aut sinat eam cadere in te
ram in loco publico, aut si quis co nua ad alicujus januam depingat ad significandum conjugem esse adult Tam . Quare non dicitur libellus f mosus , aut epistola missa ad privatum , in qua narrantur Vitia occulta; aut scriptura publica, in qua narrantur vitia publica alicujus.. Sciendum secundo , conficientem libellos famosos jure communi esse excommunicandum ; Et in foro externo damnandum esse poena capitis tam conficientem, quam scribentem , aut
edentem , ut notat Molim tract. q.
disp. 39 XII. Quaeritur ultimo; Quaenam sine causae excusantes a restitutione famae pRespondeo esse octo . Prima est ii
potentia physica; nam ad impossibile
nemo tenetur. Secunda est impotentia moralis ,. puta si quis non possit famam restituere sine periculo vitae , aut sine jaetiira longe majori propriae
famae, aut cum damno notabilirer m
jori , quam sit damnum illatum. ut diximus de Restitutione in genere . Tertia est compensatio , quae fieri etiam potest in restitutione fanis, modo se vetur aequalitas. Quarta eth condonatio obligationis libere facta , & non
in praejudicium alterius ἰ. Quinta . si infamia jam abiit in oblivionem. Semia, si infamia sublata est bonis actiabus infamati, aut proborum virorum testimonio. Septima, si crimen occuutum mana fel atum jam factum est aliunde publicum , unde ille amiseridiana jus ad famam. Octava, si' detractio fuit inesticis . vel quia audientes nota crediderunt, vel quia similia jam
Mil. Dubium est, An impotens Pestituere famam debeat illam pecunia compensare γRespondeo cum Less. cap. Ia. dub 16., AZOr. - Nauar. . Bonac., & aliis contra Sayrum, Sa, & alios, non te
neri ex justitia famam pecunia compensere: Etenim, ut lupra diximus art. super. quaesit. I. , justitia obligat ad restituendum, quod est ablatum , vel aliquid aequivalens; atqui fama a lata nota potest restitui in casu nostro.& pecunia non est quid aequivalens famae a cum haec sit in ordine superiori, nec sit pretio aestimabilis , juxta illud
Ecclesiast. Melius es bonum nomen ,.quam dινisia multa; ergo non potens restituere famam non tenetur illam pecunia. compensare Sic impotens restiis
tuere pecuniam non tenetur orationibus illam compensare ; nec qui ur, aut fraude aliquem induxit ad peccatum .
aut occidit, tenetur pecunia rependere. Quia tamen opposita sententia ex
Leis loci.cita est satis probabilis , hinc probabiliter potest infamatus debens pecuniam infamatori, illam sibi in com pensiacionem retinere, quantum judicio prudentis requiritui ad satisfaciendum; & consequenter potest per occultam compensationem pariter sibi satisfacere . ut diximus quaesti superiari. 3. ubi de Compensatione excusante a restitutione , inquirentes , nul
possit compensatici occulta fieri Pr pter debitum probabilet Quamvis innim id universim non liceat; admittiatur tamen probabiliter ob rationem
164쪽
De R stitutione ob eoηIumeliam, derisonem, M. Is aspecialem compensatio isthaec in case
. resol. 3o. , di in casibus limitibus , de quibus diximus quaest. 6. art. Sed ab hac sententia in praxi abstinendum, ut advertit Lug. disp. Ict de Iustit. num. IOF., eo quod sit periculosa, S contra communiorem Doctorum sensum.
De Restitutione facienda ob continineliam, derisionem, susurrationem, judicium temerarium, & sespicionem . I. Contumelia de se fert pa*ivam inh
norationem , unde non opponitur Observantia, sed Iustitia commutat va. σ ex suo cenere es mortale. II. Compensatur universim dehonoratro isehac per petitionem venia. m. Derso fert debo rationem cum Mnimo confvindendi deriserum, O seris et verbis irrisorias : Subsannatio vero si segnis derisoriis . Utraque fert culpam mortalem, se praevid tur derisus graviter contristandus. IV. Susurrario ordinatur ad seminandas. discordias inter amicos, mani estinis
do eortim defectus ; De se est mor
talis , ct fera onus restitutionis. V. Iudicιum, oe Suspicio temeraria reis
iacuntur ad deιrastronem tanquam ad vis internus ad externum et cumanducant malam opinionem, o comtemptum proximi , ferunt de se momtalem culpam, re onus resiluiιonis. n. Facilius a mortalι excusatur seuspi-cro, seu opinio temeraria, quam im
dicia sint probabilia, opinio non esset temeraria . sed ea nequit fine
VII. In dubiis regulariter pobsumus licia te assensam suspendere, quin teneamur bene opinari, sed solum senemur non male opinars de proxima. VIII. Si tamen agitur de damno υιtam do. possumus citibia in deteriorem partem snterpretari serum conditio- nate, oe sic damnum ρυ adiere.
IX. Superiores ob indicia dubia possuntatiquali pana subditos punire, eo quod non abstineant a Decre mali. I. Uaeritur Primo, Quid pro contumelia restituendum sit νRespondeo, contumeliam esse injuriam , qua alteri objicitur proprius desectus in sua praesentia ; non dicitur universim contumelia omissio quaecumque honoris debiti, quia talis ominio opponitur Observantiae ψ Contumelia vero opponitur Iustitiae commutativae. Ec ideo importat positivam inhonorationem: Verum aliquando omissio honoris continet interpretativam, S vi malem contumeliam; ut si transeunte Praelato, subditus non aperiat caput . sed illum torvis oculis aspiciat. aliis absurgentibus. Contumelia ex suo genere est mortale, ut constat ex illo Christi D.Matth. 3 . Qui dixeris fratri suo, fatue , reus est geoenna un I. Verum exiscusat sepe a mortali materiae parvitas. vel quia invincibiliter ignoratur laesi nem gravem inde secuturam, ut solet accidere, quando homines irati dicunt quicquid in buccam venit; cum enim eorum Verbis non soleat fides adhibe.ri . non multum laeditur ipsorum honor . Restitutionem faciendam esse pro contumelia, constat ex iis verbis, quae addit Christus Dominus; Sr ergo offers
munus tuum ad altare, oe recordatus fueris, quod frater tuus habet aliquid adversum te, vade prius reconciliari fra.
II. Sussicienter restituitur honor perpetitionem veniae; ad hanc tamen non obligatur, qui potest aliter honorem restituere, videlicet ostendendo extra ordinariam benevolentiam, dic. Un,
165쪽
versim tamen familiaris conversatio non est indicium, quod qui iniuriam accepit, illam remiserit, nisi adsint expressa indicia talis remissionis; quia
familiaris conversatio potest accidere vel causia indigentiae. vel causa thandati vitandi, &c.
me ob decisionem, & subsannationem facienda. Respondeo, per derisionem, ut diximus. violari honorem alterius cum intentione confundendi illum. & inducendi erubescentiam: Λ contumeIta
differt derisio . quia hae fit joco ad
inducendum erubescentiam, illa fit serior Differt a subsannatione, quiad risio solet fieri verbis irrisoriis, subsannatio vero signis derisoriis, ut naso rugato, &c. - Ex genere derisio est mortale, prae sertim si adsit intentio graviter consumdendi proximum. vel si manifestetur grave vitium a ut si quis objiciat Petro uxoris adulterium, vel quando praeu, detur derisus graviter contristandus ;inducitur proinde per illam onus coinpensandi damnum illatum.
facienda ob Suserrationem . Respondeo, Susiurrationem esse munifestationem desectus proximi ad seminandas discordias inter amicos rQuare Susiirratio vel continet detructionem, si manifestetur crimen occubium in absentia, vel contumeliam, si in praesentia. Ex genere suo est mortale contra justitiam. & obligat consequenter ad restitutionem: Verum licitum est manifestare alterius vera crimina ad dissolvendam amicitiam pernici sam, Verbi gratia concubinariorum a Nec est peccatum dirimere aliquorum amicitiam, ut sibi illa concilietur, dummodo non fiat modis illicitis, ut d
cet Sotus , Aragon. contra Banneae .
Azor. . 8c Salon. I sicut non est peccatum orare aliquem, ut legatum, quod
vult facere Titio faciat sibi . .
propter judicium temerarium , & Q.
Respondeo , iudicium , & siuspici
nem temerariam reduci ad detracti nem , tanquam actum internum ad externum . Dis eri autem judicium a
suspicione temeraria , quod iudicium hoc habetur. quando quis ex levibus indiciis assentitur firmiter malitiae proximi , Suspicio vero , quando ex levi. hus indiciis assentitur cum formidine oppositi ; vel ex Leg. cap. 29. dub. 2. quando ria quis dubitat ex levibus indiciis , ut inclinet potius ad unam partem, quam ad aliam, & hujusmodi suspicio dicitur etiam opinio temer ria e Utrumque in materia gravi est Peccatum mortale contra iustitiam a
tum quia quilibet habet jus, ne grave malum de ipso aut firmiter judicemus . aut suspicemur . seu opinemur
sine sus icientibus indiciis; unde quil, bet existimat sibi gravem iniuriam fidiri, si gratis credatur improbus ἰ tum etiam quia iudicium . & suspicio te.
meraria inducunt malam opinionem,
di contemptum proximi; tum demum quia sicut eandem malitiam habent v Iunias occidendi, & occisio exterior. ita judicium temerarium, &detractio, cum se habeant invicem , sicut actus internus, & externus. Judicium enim
temerarium laedit famam proximi apud se. & detractio apud alios; damnum autem quod infertur proximo per judicium , & suspicionem temerariam , cum sint actus interni . compensiatur per actus internos oppositos, deponen do illos.
rali suspicio , quam judicium temera rium , quia per illam non tam graVLter laeditur fama proximi r Caeterum siquis de viro integerrimo suspicaretur haeresim, vel adulterium. &c. . Procul
dubio Peccaret mortaliter : Quod si
166쪽
De Restitutiora obriis ex indiciis valde probabilibus iu-icet de altero, aut ex indiciis dubiis dubitet , & opinetur rem esse proba-hilem, certe non peccaret . Non potest tamen aliis communicare suum d hium, aut malam suspicionem , quia honam proximi opinionem laederet ;nisi tamen indicia essent mani sella, i cad bonum finem illud communicaret.
interpretari in meliorem partem ρRespondeo regulariter loquendo in dubiis posse nos suspendere judicium, verbi gratia . si viaeam Cajum bene comedentem , & dubitem , num cinmedat ex gula , an vero ex necessitate ξ non teneor judicare, quod comedat ex necessitate , sed possum suspendere judicium ; etenim proximus non habet ius, ut de ipso bene Opinemur. sed solum ne male opinemur . seu ne enam ceriam inseramus Oh culpam Incertam , quod est contra justitiam.
vitando , possumus interpretari dubia in pejorem pariem, non Iudicando a solute, sed conditionale . & perquamdam suppositionem et Verbi fratia , si recipiam in domo hominem Ignotum, Zamvis non possim iudicare illum esse
rem,possum tamen custodire res meas,
perinde ac si esset fur. Ratio est . quia si licitum est cum damno famae ala rius aperire delictum ad vitandum damnum proprium. Vel proriini, a foristiori licitum est ad vitandum damnum interpretari dubia ista in pejorem partem per quandam suppositionem; cum
hoc fiat une detrimento famae : Cavem dum autem ne ex hac cautela Ori,
tur aliqua suspicio mala de proximo . Hinc potest Pater videns adolesceniatem ante Poriam removere occasio. nem, ne cum filia colloquatur, perinde ac ille esset Brnicarius; quin proinde judicari possit prudenter , quod ille sit larniearius Si tamen inaicia sint ita dubia, quod ille sit fornicarius, Pari m.
violationem Seereti. I frui propter talia indicia possit prudenter timeri , quod ad finem Brnicandi
stet ante portam , debet talis occasio removeri, etiamsi detur suiliciens funis
damentum suspicandi, quod ille sit sornicarius. propter rationem adductam. Immo potest etiam Superior ob inducia dubia coarguere. & punire sebdia S tanquam malos ad cautelam , &emendationem ipsorum , perinde ac si aliquid mali commisissent . etenim quamvis sint forte innocentes, tameuin iis circumstantiis se posuisse, in quisbus dubitari prudenter potest de eorum innocentia , reddit illos dignos aliqua poena , ut notant Molin. . Samch. , & alii apud Bonac. quaest. 7.
docet, Superiores posse aliquali poena punire subditos ob indicia dubia, quia1bbditi debent abstinere non istum ab omni malo . sed etiam ab omni specie mali. ut loquitur Apost. ; Quia
tamen sorte sunt innocentes, ideo Smperior internam aestimationem. & aD sectionem erga tales subditos , quos punit, minuere non debet.
ΛRTICULUS IU. De Restitutione facienda ob secreti
violationem. L. Meceat esntra iustistam commutatiis
II. Num sis gravis culpa ea auri . vel alteri viro prudenti revelare pILI. Violans sigillum naturale tenetur compensare damna , qua inde se quum ν , etiamsi cum pacto tacito
IV. --, σ quando graviter peccet , i aperis literas suillo munitas pH. Non peccat, quo ad vitanda gravia tormenta secretum revelat . Gisi Meedat in damnum publicum, aut ex. o ad sigillum teneatur .
167쪽
VI. Lici a m est areana etiam iurata sanie pandere , s illa veraeant ingrave damnum Communitatis, aut rnnocentis . Sigilium Sacramentale dumtaxat tu nullo casu reserari potest.
contra justitiam revelare cimina alterius, ut diximus , sed etiam revelare , quod sub sigillo secreti naturalis commissiam est ; itaut sit pec catum grave, si secretum sit magni moementi , aut si gravis inde oriatur imiuria, vel damnum alteri ἔ secus vero sit veniale. Ratio est, quia jure naturae habet quilibet ius, ut fides sibi data de celando secreto servetur, quando non adest causa justa revelandi .
II. Docet tamen contra communi
rem Αχorius. & alii apud Bonac., ut
diximus arti a. num. q. , quod aperiens
secretum uni , vel alteri viro prudemti, qui secretum illud celabunt , prinhabiliter non Peccet mortaliter, quia non videtur neri gravis injuria et , sui commisit secretum , praesertim si id reveletur ad consilium capiendum, vel ad solamen, & ad dolorem leniendum; dummodo tamen non detegatur illi, cui certo, vel probabiliter cred
tur, eum, qui secretum commisit, vinluisse celari. III. Quaeritur nunc primo, Ad Mid teneatur qui injuste secretum revela it νRespondeo cum communi Doct rum, teneri ad restitutionem damnorum . quae sequuntur, qui absque justa causa violat secretum cum alterius damno ; idque verum est, sive secretum commissum sit cum pacto expresso, ne revelctur , sive cum pacto tacito ; ut accidit, quando quis causa petendi comsilii, auxilii, vel solatii manifestat rem gravis momenti, Verbi gratia Adu Cato , Medico, vel Confessario . Ratio est manifesta , quia universim qui contra justitiam commutativam delin- Arsistitur Iriquit, tenetur compensare damnum imjuste illatum.
IV. Ruaeritur secundo, Num peccet
mortaliter, & ad restitutionem damno. rum teneatur, qui literas sigillo muniistas. aut quae in secreto loco servantur,
Respondeo amrmative . si ille , qui
literas clausas mittit, vel asservat, valde cupiat ea , suae continentur in luteris, occulta retineri. Ratio est ex Mo.
Iin. . Sa . & aliis apud Bonac. hic . quia quamvis lectio ista literarum non pariat de se notabile damnum, tamen tantam potest irrogare injuriam, quae pertingat ad mortale : Si tamen sine Periculo gravis injuriae, vel damni legantur oti curiositatem, nonnisi veniae liter peccatur: Et si legantur ad princavendum proprium periculum, quod timetur, nullum peccatum committitur. V. Quaeritur tertio, Num peccet , qui vi tormentorum detegit secretum p
Respondeo negative ; liquidem justam habet causam illud detegendi; non
tenetur enim celare cum tanto incommodo . Id tamen intelligendum primo, dummodo revelatio non cedat in grave damnum publicum ; quilibet enim tenetur mortem subire ad vitandum grave damnum publicum . Secundo , dummodo ex officio publico non teneatur servare secretum; quare etiam cum vitae periculo habentes ossicium publicum tenentur reticere ea, quae in suo concistorio aguntur, dummodo sint res gravis momenti. V1. Rogabis: Licetne aliquando secretum juratum sponte revelare pRespondeo cum communi amrm,tive, quando scilicet vergit in damnum Communitatis, vel innocentis. Ratio est , quia secretum juratum non potest obligare contra charitatem ; ex ch ritate, autem debemus cavere damna Communitatis, & innocentis; ergo secretum, etiamsi juratum sit, revela
dum est, si vergat in damnum Com.
168쪽
De mstitutione eb furtum, O rapinam. 163
munitatis. aut innocentis. Solum ita que secretum sacramentale in nullo caui revelandum est; Secretum vero nuturale revelari debet in casu dicto . etiamsi committens secretum dicat iblud mani te stare sub sigillo Confessionis, quando revera non habet animum confitendi, nec recipiendi Sacrame tum Poetatentiae.
De Restitutione facienda ob furtum , rapinam . necnon ob spiritualia damna alteri illata. I. Furtum specie differt a Rapina I hac enim superadia furto violentiam,
ct iniuriam personalem . n. Excusatur a mortali, qui rem alio . nam accipit , quando dominus est solum invitus quoad modum, non Ροad substantiam III Ratthabitis de futuro , seu licentia prasumpιa excusat a furto . OReligisse, a vitia Proprietatis ςSed ea non sufficie ad sacrament liter absolvendum , aut ad dispe
sandum iam. Hotum paupertatis tamarat- cum licentia, tanquam cum conditione; Io vera comaratur cum dispensa -διone , tanquam cum eius destructivo. V. uuantitas requisita ad furtum mori tale varia est pro varietate Pers narum , qua damnificantur . Ali, quando acus a sartore blatus fera
damni arionem gravem. esto fumturum istud in ratione furti non fit
grave, nec trahat excommunicati nem latam contra furantex.
n. Num peceet mortal ter, qui post completam materiam norasitim, parum
aliquid iterum furatur λφL. Num teneatur ad restitutione- sub gravi, qui advertit se per plurimσDraula venialia pervenisse ad materiam notabilem, quin sit factus disiora
VIII. uuid μ ρωres modicum quid sum
ripiendo damnum notabile eidem inferant , advertendo dumIaxat . sed non eon mendo ad atiorum furistula λ Si adversvis istas feratur emcommunicatio, quare sub gravi ι meantur Nintuere modicum , quod Furr Merunt a
IX. In gravi necessitate differri probabiliter mis restitutis; sed κοα licet furari, nisi necessitas si extra ma, aut uvidae gravis, seu ex re ma a nis. X. Famuli, aliique inservientes non possunt occulte ab Heris suis surrip
re, quod si iudicanι deberi ultra salamum . nisi id sit manifestum .
XI. Quid ρsini filii a Parentibus occulis
te surripere citra mortale tam d bonis Profectitiis. quam de Adventitiis p Etenim Castrensia. seM qus Castrensia ad filios speetant
XII. Uxor quandonam martaliter peccat
surripiendo aliquid de bonis manti . aut de bonis communibus, qua scialicet percipiuntur de fructibus dσ-tis. in Arrharum e
XIII. Qui sine vi , s 'avide induxis
aliquem ad culpam , aut retraxis
illum ab ingressu in Religionem .peccaνit dumtaxat contra charitatem I at peccaι contra iustitiam, Grad restitutionem damnorum ten
iur, F id faciat per vim, aut stam
lenter , aur si quomodocumre im eat atium ad damnificandum .
Urtum est Ablatio rei alienae Γ invito rationabiliter domino a Rapina vero est Ablatio rei alienae per violentiam , sive quia dominus inmnino dissentit , si e quia per . vim ,& metum consentit. Specie differt fuse tum a rapina, quia diversa el injuria, quae irrogatur domino, auserendo illi rem sitam occulte, ac auserendo pecX a vim is Disitirco by Corale
169쪽
vim. Ex genere suo utrumque est modiise, nisi excuset parvitas materiae, aut in deliberatio . aut etiam si dominus rei, quam quis furatur, sit solum inviatus quoad modum, non quoad se, stantiam; Verbi gratia . si non aegre serat, quod reS , quae aufertur , ev dat iurantis, sed solum aegre serat rem illam non peti. vel accipi ad Iudum;
IL Ex quo fit, quod filius clam accipiens aliquid a Patre& uxor a marito . amicus ab amico, dic , non peocat mortaliter , quando verosimiliter ob iustam causam creditur dominus il-1ud concessurus , si peteretur, quia sicilicet dominus in tali casu non censetur invitus quoad se bitantiam , sed quoad modum. Ita Rebel. , Molin. , dia, Nauar. , re alii apud Bonac. hic
quaest. 8. num. 6.IIL Gerunda pag. Iqs. ex Suar. tom. 3. de Relig. lib. 8. cap. II. advertit, ratiliabitionem hanc de futuro excusare a mortali tam eum , qui sibi assiquid vindicata domino tantum quo ad modum invito. quam Religiosum , sui propter hujusmodi ratiliabitionem Superioris aliquid sibi arrogat, dummodo . ut advenit Lug. disp. 3. de Iustitianum. Ias. Superior ratione mindi, qui displicet , non sit etiam invi-xus quoad substantiam, seu quoad m dum non sit invitus notabiliter non ero eum , qui sacramentaliter absolveret putans probabiliter , quod Superior jurisdictionem concederet. si pe-
aeretur ; aut eum , qui duceret consanguineam in quarto gradu credens,
quod Pontifex facile dispensaret. Disparitas est, quia in primo casu actio nota est absolute pronibita, & contra Iegem . sed est tantum prohibita , si fiat sine voluntate domini , aut supe-xi Oris . atque adeo est solum prohibbra secundum quid . In secundo vero casa actio est prohibita simpliciter ;Mnde in primo casu tantum requiritur Articulus R. Iicentia, in secundo requiritur collatio iurisdictionis, ac dispensatio r Per Iicentiam autem lex non destruitur, sed sub tali conditione obligat ; Per dispensationem vero lex veluti destruutur , unde ad dispensatione ni , sicut etiam ad conserendam jurisdictionem requiritur ratthabitio de praesenti; ad licentiam vero satis est ratthabitio defuturo. seu licentia solum praesumpta, ut constat ex usu , & consuetudine et Et ratio ulterior est ex eodem Lug., quia ad vitandum furtum , & ad v, tandam in Religioso transgressionem voti paupertatis iusticit , quod dominus , aut superior non sit invitus 3
Contra vero ad conserendam Sacerdoisti jurisdictionem. & ad dispensandum
in lege requiritur positivus consensius S perioris ; & ideo sicut declinatur sumtum , si dominus non sit invitus , ita declinatur transgressio voti paupertatis, si superior non sit invitus, seu si non aegre serat rei usurpationem; quod tamen ad valide absolvendum , & ad dispensationem in lege non susticit. IV. Constat hoc etiam, quia Votum paupertatis comparatur cum licentia, tanquam cum conditione, & circumstantia ; nam non fit votum nihil habendi, sed nihil habendi sine licentia: Econtra lex cum dispensatione comparatur tanquam cum destructivo le- sis prohibentis, ut proinde dispens tio dicatur esse vulnus legis. V. Quaeritur nunc primo, Quaenam quantitas ad surtum mortale requiratur fRespondeo , illam quantitatem requiri , quae inseri grave damnum, aut privat notabili utilitate . Haec autem varia est pro varietate personarum , quibus tale damnum irrogatur et Reg, lariter in personis, quae vivunt ex reditibus, ut sunt communes divites, Pr babiliter quatuor regales circiter sunt magna quantitas , quia deserviunt alcomparandum proprium victum t
170쪽
Da Asti uti e Ob-σ rapinam. 16snuem unius diei; Dixi circiter , quia Et major quantitas requiritur, si quis aliquis potest pati notabile damnum paulatim ab eodem aliquid iuretur: etiam a tribus regalibus , & aliquis post longum tempus . quam si post
forte nec a quinque I Unde Lum. hic, breve. ut patet; quia minus damnum M Marchant. apud Dian. in summa inseri sic furando . Pariter major qua cum aliis apud Croia putant, univer- titas requiritur in furtis filiorum. &sim quantitatem senicientem ad furtum Religiosorum, praesertim circa escule mortale esse victum unius diei ejus pedi ta, quia domini respectu istorum sunt sonae , a qua quis furatur . Quare in minus inviti. Unde Sanch. apud Tam- personis , quae se sustentant suo artifi- bur. lib. 8. tract. a. cap. 4. . & Dian. cis , & opera, sunt probatilliter duo pari. I. trin. 6. resoL 36. in furtis Re. regales circiter . quia isti sunt pretium ligio rum requirunt quatuor arge laboris unius diei, & sufficiunt ad com- reos; & Ledesin. Octo , Vel novem . parandum victum pro uno die; In iis si semel, aut bis in anno sumantur vero, qui mendicant, unus dumtaxat di Monasterium sit locuples: Et Henr. regalis, & aliquando dimidius potest apud Dian. pari. 3. tract s. resta. 3q. esse materia gravis, quia potest iis in- permittit uxori , ut possit vigesimam servire pro victu unius diei. Unde fit, partem redituum mariti expendere et duod respectu Regis. vel personae prae. quod etiam docet Bannea apud Tam-ivitis duo, vel unus aureus possit esse bur. lib. 8. tract. a. cap. 3., cui tamen materia gravis , quatenus sufficiunt ad id laxum videtur . Praeterea Molin. , ictum iis consentaneum unius diei , & Less apud LMm hic putant non aut ad stipendium menstruum unius esse mortale, si filiusfamilias a Patro militis, aut infimi famuli. divite duos, vel tres aureos furetur pNotandum tamen, quod si quis au- Et SaL docet, filium unicum a patreserat acum , verbi gratia a sartore, ex habente aureos annuos mille. & qui cujus ablatione Sarior magnum habet gentos posse absque mortali furari ubdamnum , eo quod multos dies ab ginti, vel triginta quotannis, ut notat opere desistat, tu tali cassi furans aeum Tambur. lib. 8. tria. a. cap. 3. num. non peccat mortaliter ratione furti . 3. Et eodem modo LMm. num. 6. ex tetenim furatur materiam secundum Sanch. , Molin. , & aliis docet, quod
se parvam respectu sartoris sed peci si quis per temporum intervalla , vi
cat mortaliter ratione injustae damni- delicet per quatuor annorum spatia ficationas; unde peccat graviter conis absque ditescendi proposito furetur vel tra jQltitiam damnificando, non vero duos, aut tres aurcos a Pluribus, vel furando: Eodem modo si quis auia. aureum ab eodem, non videatur derat fructum valde charum domino , venire ad mortale . Quamvis autem
cx cujuS ablatione magnam capit tri- Rebel. apud Tambur. lib. 8. tract. a. stitiam, Peccat solum mortaliter con- cap. 3. g. 3. num. 3. Putet magnum tra charitatem I Et ideo non incurri- reputari intervallum quatuor annorum,
tur in his casibus excommunicatio, si Sanch. unius anni. alii sex mensium, sorte lata sit contra fitrantes. alii unius mensis, alii quindecim di Notandum secundo , quod major rum, tamen regula Prudentiae est me- requiratiar quantitas, videlicet dim, lior , spectata quantitate surtuli , dcdio major ex Tam r. lib. 8. tract. n. conditione per nae.
cap. 3. , & aliquando duplo major VI. Quaeritur secundo, An qui sae- si quis a pluribus aliquid furetur, vel pius furatur minima, peccet mortali
si pluribuo vicibus paulatim ab eodem; ter, di obligetur ad rcstitutioncm ἐ