Commentarius in vtramque D. Pauli apostoli, ad Thessalonicenses, epistolam, in quo non modo sensus apostoli, fideliter et accurate explanatur sed & pleraque orthodoxae fidei controuersa dogmata, ab haereticorum corruptelis, & imposturis vindicantur.

111쪽

assuros nos tribulationes: sicut d factum est &scitis. Propterea ego amplius nosustinens, misi ad cognoscendam fidem,

stram: ne sorte tentaverit Vos is qui tentat, μ&inanis fiat labor noster. Nunc autem veniente Timotheo ad nos a vobis, S annuntiante nobis fidem charitatem, iram, invia memoriam nostri habetis bonam semper, desiderantes nos videre, sicut ios quoque vos ideo consolati sumus fratres, in vobis, in omni necessit, te& tribulatione nostra per fidem vestram x. 'quoniam nuc vivimus, si vos statis in D mino Quam enim gratiarum actionem possumus Deo tribuere pro vobis, in omni gaudio quo gaudemus propter Os ante Di vi nostrum, nocte ac die abundantius orantes ut videamus faciem vesti rara,& compleamus ea quae desunt fidei vestraea' Ipsi autem D Eus&PATER noster, SI Dominus Iasus CHRis Tu dirigat viam nostram ad vos: vos autemDominus

nil utiplicet, Mabundare faciat charitatem vestram in inuicem, & in omnes quemad-M i modum

112쪽

modum ios in vobis, ad confirmanda

corda vestra sine querela,in sanctitate, ante Deum dc Patrom nostrum, in aduentum mini nostri P sis Christi, cum omnibus Sanctis eius, Amen.

cuit nobis remanere thenis, soluta smisimus Timotheum Dei in Evangelio Christi,ad confirmandos vos, es exho randosprosiae mestra.

Vumiptas, ceu veri parentis amorem in filios, singularem nutricis in lactentes curam,imo selicitae matris assiduas molestias ergagermanos Thessalonicenses, declarat Apostolus,qua sponte, tanquam erga infantes, lubentiq;animo sustinebat. Non aliter enim, ac si prouidus pater, mortis discrimini iam obnox bas, fideli tutori filios suos consignet, ccupiat eosdem actori prudenti bene instructos relinquere orphanos i Sic Timotheum mittit, qui tum legati fungens officijs , tum fidi& prouidi parentis vices gerens, exquirat , quid circa suos,quasi modo penitos infantes agatulta, curetq; singula,quae ad ipsorum salutem&sospitatem pertinere arbitretur: Sic autem Domini praecurser .

113쪽

carcere discipulos ad Christum miserat, ut disce -- rent, an is expectatus&promissus in lege Messias foret Sic Elisaeus, prophetarum filios amandarat se montes: ardua, ut quaererent Eliam', que ipse ascendentem viderat. Quo in ipsis saepe vinculis imitatus Apostolus, Ecclesiae curam gerens, ad Philippenses, ad Ephesios ad Philemonem, ad Colossenses scribebat. Nullis enim locorum angustiis concludi cliari summatas ipsius poteraticum eius viscera ingenti teneritudi ne in absentes filios spirituales ferrentur; quemadmodum huiuscum cap. II. Act.collati obtestatum facit Vbi fratres Thessalonicae habitantes, populo cum magistratu ibidem commotis, consultum Paulo cupientes,hunc una cum Sila, nocte intempesta emiserant. Atque sic Berrhaeam, e qua etiam eiectus,atu ha Paulus, Allienas proficiscitur; quo Silam Timotheum ibidem Berrhaeae relictos,ad se euocat,grassante interim in Ecclesia, apud Thessalonicenses, perse j Gι cutionis procella, Athenis porro moras trahens, metuensq; ne quid tenerae ibidem adhuc Ecclesiae mali- accideret, semel atque iterum periclitantibus fratribus, ferre suppetias voluit At cum ipse tuto proficisci isthuc non posset, Timotheumi quem non usque adeo grauis aduersariorum premebat inuidia mittit ut pro Christi nomine, aduersa patientes confirmet. Magno itaq; animo Thessalonicam profectus Timotheus, infracto reperitin constanti animo ibidem fidelis populi multitudinem. Inde, reuersus Athenas Timotheus, cum Thessalonicensium fidem& μ' a. - ἡ constantiam depraedicas Et hanc epistolam, adeoΩdem scribendi occasionem dedit, qua ad perseueran-

114쪽

s Comment. mpinrem D. Paulitiam ipses cohortatur, laudari; quod si bis miles, in mediis etiam persecutionibus,immoti maneant M gni vero ponderis negotia tractaturum mittit Timotheum, cuius prudentiam fidem, multis in rebus, antea spectatam habuerat, quem etiam Philippensibus scribens, mirifice commendat Spero, fit crit,m D mino Iesu, Timotheum me cito mittere ad vos,vtera bononimo , cognitis hu, quae circa ossunt: Neminem nisi si beo tam unanimem, qui ita Deera assections Osiritu νο-mnes enim quaerunt quaesiua sunt,non qua su Christi. v ramentum autem eius cognoscite, quoniam si eut patrifilius, mecumseruit in Evangelio. Dicit ergo Paulus: Cum glorianosra, ct gaudium nostrum vos i stis , nec vobisin Domino coram frui hoc tempore datum sit, nosq; lateant res vestrae, nec vestri maximum desiderium se re diutius possimus, nobis solis visum est, ut maner mus Athenis: Unde misimus ad vos Timotheum, qui vos, Tolicite reuisset, exhortetur, ut in suscepta fidei doctrina confirmet, ne quem a Veritatis suscepto cursu, tribulatio&angustia dimoueant, quam Christi aduersarij, incensore diabolo, mouere non cessant.

Hinc subditi

II. Vt nemo moueatur in tribulationiblisistis.

Sortem iustorum, plurima temporaliter mala perpeti,ut coelς stibus bonis in aeternum fruantur, crebro admodum declarat scriptura que med modun discipulis ipse Christus praedicebat: Mundus gaudebit, vos autem contrisabimini; sed trisiti ve a vertetur in

,f. gaudium i quasi destinatos vocatos esse Christianos

--ος πιώndo, innueret, vestribulationes, dolentationes, quae quotiat Vm die illis obueniunt,patienter debeanc scirc,quod Ona nistru

115쪽

nistribulatio, fidei vere Cliristianae, ingenuaeq; ch ritatis sit probatio: Trabutiti enim,iuxta Apostolum,

patientiam, patientiastrobationem operatur. Et Sapiens: Tanquam aurum, ait, infornace probaui istis,ctinuenit eos dignosse. Qua ratione autem,afflictiones sanctorum, sint probatiori es ipsorum,docet Augustinus: V. - lese ' Dei, inquit, aliquando, Ianu is,aliquando ut aegrotes. Si quandosnus es, dulcis ea volunta Dei; quando autem aegrotas,amaras non es recto corde, quia non vis voluntatem tuam a Dei dirigere voluntatem,sed e contra Probat enimia minem tribulatio, an toto corde ea ortiterferendo, Deum diligat. In quo sensu, dixit Apostolus: Si extra disciplinam esse ,ergo adultera ess,nonsilis Paternam namq; c stigationem,uerus filius ςquo animo debet ferre,cum singulari fauore,Deus illum prosequatur, quem ipse, ut pater afflixerit Gia acceptus eras Deo dicebat To-hiae Raphael, necesse erat,vi tentaret te. Ideo Christus, TH..ia lina apud Lucam Dico vobis amicum sinolite timere eo qui νβ-.

Vult enim Deus, in hac vita suos habere perfectos, ideo virtutis illorum saepius periculum facit, ac

eos tentativi in altera ita, magnis praemiis,eam virtutem compensatam remuneret Neq; enim consummatam Christianae sequitatis, totius virtutis perfectionem, tantum glecto peccato, boni operatio complectitur, nisi pro iustitia, malorum tolerantia, &in aduersis patientia adiungantur In patientia enim ve iq Japurae bilis anima vestras. Et, a d ebus Danaus,a iiDornicius, regnum coriorum vimpatitur, Cr violenti rapiunt iEud. Quicumq; ergo proponunt secundum Dei fit μγ..uangelium, it m ducere, uia Dei domesticos,4 in auisoletium, sensorum ciues cori lagi, pietatis ossicia exercere; et

animo

116쪽

commen . inrem D. Paula animo ad mala, propter iustitiam, perpetienda promopto, paratoq;.ωheroico esse debent memmpieta uere volunt, in ciris Iesu, persecutionem atrumur.

nterni Externa qui dein fidelium ab infidelibus persecutio, semper lauiit; sed tum maxime, quando Christi fides praedicari caepta est a Iudaeis, Gentibus&tyran- Matis. ni Vndiqi Oppressa, Oppugnataq; est. Erissue, ais, odio

omnibus hominibin,propternomen meum: tunctradent vos in tribulationem, ct in mortem, stoccident vos. Si mepersecutisunt, voversequentur. Item: Venit hora,vt om

nis qui interficit vos, arbitretur obsequium e praestare Deo. Dan. ys. at rursus. In mundopressuram habebitis, ed considite, ego Tia... vicimVNGm. Mundum hic appellat totum id, quod is i. . legi Dei aduersatur,ac quod hominem a Deo conaturauertere Tali assent, honores,diuitiae, voluptates, timores, persecutiones, homines corruptae conuers tionis, daemones, quibus a Deo morta Ies auertuntur: Quae tamen omnia, Christus ita superauit, Vt a voluntate sui patris eum nec mors, nec tota inferorum p testas auertere potuerit: Quin potius morte sua . tam tam homini gratiam consecutus est, ut omnia vincere talia possit. Vnde, qui per gratiam, in Christo fideles manent, dissidendi occasionem non habent, quia, si velint, omnipotestate, mundiq; potentia per Christumiunt essem superiores; modo datis a Deo supernaturalibus viribus uti velint quemadmodum Ioan- basteri nes, r.epissi cap. S. Videtur aperte docuisse: Omne quod zzz 'l' 8 natum eum Deo, vincit mundum, haerect autem victoria, revincit mundum des nostra Cum,cessante tyranno-

i- Persecutione, iustis hominibus dura aduersa die non contingunt&eueniunt, tum fide, hoc

117쪽

duersariis resistamus, eosq; vincamus Licet hodier miliam. io die sectaritim piis tyrannis succedentes, non desint μα πεφω- Onorum aemuli, osores, qui&ferocia immani '-- barbarie saepenumero tyrannos vincunt', prout supe- piorum temporum memoria,& hodierna implacabis iis eorum in orthodoxos inuidia, quotidie solet prodere. Nec carnis opportunitas deest, spiritu ex aduerso insidias semper machinans; nec mundus cessae mentem in sua studia pertrahere, suo ut eam de stata deiiciat. Ideo Sapiens, infirmo praeparat, ut cum crediderit, non huius culi prospera vel sperar vel spectare velit Ab mi, ait, accedens MDei ruitutem, in im , Atia se timore, o praepara animam tuam adtentationem. 'φ' Est enim malus spiritu fornicationis est auaritiae, est superbiae: Hi grauessund persecutores, qui hominis mentem sine gladii terror frequenter elidunt, illecebris magis quam terroribus, expugnare fidelium animata nituntur: Inimici enim homisso domes se

Quid quod maxima hodiernisectar ij, de perse-

tutionibus,quas ab Ecclesae Catholicae procerib. patim tur sibi praemia blandientes promittunt, dum se veritatis causa, vel exilium, vel carceres, vel mortem Vis sectapsam tolerare dictitant Sed acute, ut omnia, Augu in Oxtemst inus; epist xo scribens Bonifacio respondet nonpro : M.

teriniquitatem, ct unitatis Chrissianae impium Fuisionem, επιμε sed quipropter institiampescutione aliuntur, hos esse beatos se veros martPres. Nam Agar,inquit,a Saraper cutionem passa eis, qua nifaciebat, iniqua patiebatur. Num eri ne Sanctus David, quem persecuti en iniquiu Saul; valde unaeque aestat, non quia patiebatur, quia ' propter

118쪽

s eommentavriorem D. Pauli . . propter iustitiam patiebatur. Et Dominis eum Liron Ius crucis ien, quospa o iungebat, causasiuperabat. Vnde φη verarum vox verorum martyrum, Ualsisse serenivolentium I Deus, ct j erae au m meam , degente non, cta, ere nonpoenam sed eausam meam. Potin enim impiorum ius esseparna, di imitu piorum causa. Et iniquipersecutisunt me, adiuva me Ide e dignum existimauit , qui ius adiuuaretur , quia isti iniuste persequebantur. Siputant, quodnemoposit iusti aliquempersequi, severam esse

Ecclesiam, quipersecutionem patitur, non quiscit nos con- radicimus eum adveram Ecclesiampertinere, non quipem

secutionem paςitur , sed qui ob iustitiam patitur cisios ab Ecclesia alienato, non quia persequebantur sed quia in- inse pestequebantur. Et paulo post Si ergo verum agnoscere volumus, inperfectui iniusta, qua aciunt Ecclesiae, py, Hiram, quam facit Ecclesia impiis Beata haec, quae patuurpropter iusitiam. miseriis, 3ui propter inusitium

patiamur. in persequitur diligendo, hiseuiendo Paec tio ιοrrigat , Egi ut euert tu haec, ut aberrore reuocet , Egiveis errorempraecipitent. Haec Augustinus, quiri in hane

sententiam, plurima diuersis locis adsert aduersus Pseudo martyres Unde concludit aliquando qui patitur, persecutionem, iniustum esse,in qui eam facit, esse iustum,sed plane semper persecutisunt bonos

ab , malos boni late eranter, illi immaniter, hi charitati, Escupiditat ermenses. HiscsHu. Addidit vero se teneris Christianis,has perIe-- μονυν-- cutiones antea esse vaticinatum Apostolus, ne quid

: sibi noui accidisse putarent, ut leuius faciliusque

terrent, si quando contingeret, omnia ista reipsa Guenire. Minus enim feriunt iacula, quae praeuiden- .iur, ut author est GreSOrius. Sic in APocalusi, monebat

119쪽

MTἷ8ssalonicensis Epyniam, cap.II. Aiebat spiritus Ecclesiam: Nihilhorum inquit υλ an, Iguaepassurus es: Ecce diabolus missuriis erat,quos ex Obis

.m carcerem, ut tentemini, ct habebitis tribulationem di bis decem Sed ante omnes,Dominus, suis hoc disic, pulis praedixerat: Ecce ego mitto vos in medio luporum,esoteprudentes scutserpentes, simplicessisut columbae, cauete autem ab hominibus tradent enim vos, eradprae des o reges duceministropter me. Quae repetiuit Marcus cap. 3. Lucas verora. Scribit Origenes lib. a. con οὐ ira

ira Celsum, eundem Celsum negasse Christum esse: se

Deum, quia calamitatibus, morti,&maximis perse N

Citionibus esset subiectus existimabat enim, sit tuisset ea impediturum absque omni dubio fuisse

sed licet in hoc bene sentiret, quod Deus omnium . calamitatum tersecutionum scientiam,&potentiam, si vellet, haberet impediendi. quia nulla peris secutio, siue daemonis, siue hominis, fit Deo nesciente termittente, ut author est Augustinus, tib ro. Ciuitatis Dei, cap. r. in hoc tamen errabat, quos non intelligeret, haec non esse vere mala, sed potius inedia, quibus summa apud Deum bona, summiq; honores, apud mundi huius homines comparentur, ac sic, dum Deus suos amigi &interfici permitti simiaeos maximam da lectionem exercet. Quod fideles,&iusti, ac sapientes intelligentes, summum decus,&ingens Dei beneficium existimarunt, pro Christo Tri LG ILtum acerba pati, tum moris de qua morte, praedictum sum Θest, Psalm ris Pretiosa in consectu Domini, morasan Eorum eius. De martyribus enim prophetia est, ut ibidem exponit Hieronymus. Nam se honorabilesi

120쪽

oo Comment in priorem D. Puta bant; imbvi apud Delim, gloriam magnam Meor nam consequebantur Licet enim oculis in splenatium viderentur vilem mortem ac supplicia de spe cta subire Apud Deum tamen, gloriosain desid rabilia erant; nec apud Deum solum, sed apud inmdeles etiam omnes Magnum ergo praemium in hoc saeculo martyribus fuit, tali exitu vitam concludere . . iaa. ' xςrminarς. Vnde recte Augustinus, de S. Petroiso. sic loquitur Hunc inuenitexitu amia negatores amator,

praesumendo etits , negandopro ratus endo purgatuπ,eon- intendoprobatus , patiendo coronatus buncinuenit exitum, ut pro eius nominesemem dilectione moreretur, eum se moriturum peruersa festinatione promiserat, faciat eius resurrectione matus,quod matureto icebaturin Amus,&c.

Ipsi enim scitis, quodi hocpositissumus:

mis cum vad vos semus, pradicebamus vobis passuros vos tribu-

Assignat rationes, cur ij, qui pie volunt in Christo Vivere,persecutionem pati debeant, partim exoris dinatione diuina partim ex eius praedictione; sicut tritum prouerbio fuitEthnicis, Deos omnia laboribus vendere;ita videtur iustitia diuina ordinasse,ut n5 nisi permultas tribulationes, in regnu Dei debeamus in-- δε trare. Hae aut tribulationes, fuerant,&a Christo,&ab ipso Apostolo Thessalonicensibus praedictς,quod e rum hominum malitiam, animi peruersitatem haberent perspectam,quibus&fide in Christum,& vitet iumelius mutatione erant annuntiaturi cu suo D no