Commentarius in vtramque D. Pauli apostoli, ad Thessalonicenses, epistolam, in quo non modo sensus apostoli, fideliter et accurate explanatur sed & pleraque orthodoxae fidei controuersa dogmata, ab haereticorum corruptelis, & imposturis vindicantur.

291쪽

rs omment. ApserioremD.Passipturis, siue scripturarum interpretationibus, aures praebeant Hoc enim illorum est proprium, qui quaestumpietatem existimantes,notha pro germanis scripturas exhibere, easq; pro sua libidine, ut author est Hie ronymus, interpretari. Quod si Pauli tempor , dissicile non fuit Sectarijs epistolas sub Pa Lili nomine suppositas confingere, Lutherani Sarduum non erit, quos volent scripturae sensus eiusdemq; iudices excogitare,in quos illis allubescet, scripturae libro, vel recipere, vel reij cere, vel infirmare, Vel corrum

pere .

ιγ quis mos educat et o modo, quoniam nisi venerit distes primum,er reue&ti fuerit bomopeccati fetusperditio

nis.

ω is δε-n Diem, siue aduentum Domini, non esse in prae- sentiarum prae foribus , inde liquet, ait Apostolus,

quod insignis illa defectio a Romano imperio, sitro commemorabilis illa a fide Christiana apostasia, necdum sit in oculis,in mortalium conspcdi: an cum filius hominis ad iudicium venerit , vix j. dem reperiet in terra. Sic enim Antichristi delusius ar- τι ΣΥ tibus orbis Christianus, a Christo deficiet, ut elus aduersarioDiaboli primogenito firmiter adhaerens,eius voliantatem exacte faciat,4 execrabilem doctrinam implectatur. Vnde non immerito Apostasiam S.

zzz Patres, Antichristum vocaverunt,quod multis author sit futurus, ut a Deo discedant,ac ad Diabolum defi-

292쪽

isseruthera nos intellige cum Pontificem Romanu, I, Luia ν--Σorrentibus Catholicis viris, Antichristum esse publice Ratisbonae blasphemarunt cum neque a Chrino obias'. defecerit hactenus Pontifex, cuius ipse gloriam tanto studio nititur extendere, neque Romano imperio rebellarit, cuius si lutem ingenti sumptu, hodierno adhuc die, curat, nec a Christi doctrina defeceri qui si unquam ut omnes norunt) hoc sene tempore, singulariter fidem conatur ocillustrare dc inculcare, prinpagare,ci defend. 3.

Et revelatusfuerit homo peccati, Eius perdi v.

Et hic vas electionis, Luthera nam conuincit imis Probitatem, ac mentiendi libidinem, qua sedem Apostolicam , sue Pontificis regnum, esse Antichristum, nequiter confingit&ementitur. Omος nim ..c hic appellatur, quem sibi suisq; sectatoribus retaxini aes . - - c5trarium, in fine mundi futurum, depingit filius hominis, cum dicit . Ego veni in nomine Patru me non recepi is me si alius venerit in nomine ιo, istam recipietur nempe vita, moribus,&doctrina, adeo mihi dissimilem tinsigni improbitateri perfidia sua, omnes vincat, quotquot post homines natos flagitiosissime vi-Xerunt, Vivunt,&vivent. Eam enim ob causam, b mo peccati vocatur, quod atheus, impius tyrannus,

nequissimus sit,in in se,4 in alios homines futurus: Quos profligata doctrina,in pestilentis limo exemplo una secum in perditionem sempiternunia interitumst adducturus. Avitiis autem' virtutibus, quibuasu at valdheia, A dedi-

293쪽

x comment inpasserisum D. Pauli . si assi dediti homines phrasi Hebraea, nominantur sis, ut η r. notauit Basilius: Si diu, Sapisentia dicitur, qui sapien-

et iam coliti limperditionis, qui peccati indulget Cy-

Corassio..ιν. illus in cap. 7. Ioannis, notat Iudam dictum litiis pressitionis, quia voluntate & arbitrio suo periit, ma- ...hieρὸν lum sequens Peritio enim hoc loco peccatum si-Ain. Rηψς nificat extremum, in aeternam damnationem conducens, quale fuit Iudae, qui periisse dicitur, quodis

que ad mortem impaenitens erat, citoqi in aeternara,

damnationem abiturus, quodi Antichristo com

quod dicitur Deus.

Et hic iniurios Pontifici, Luthera nos pronuntiat summa tis gentium Doctor, cum Antichristum sibi religiones πε cultum exhiberi, vero contempto Deo idolis ;ex- ... ,- term malis, curatur u pronuntiat: Neq; enim quempiam Deorum curabit Antichristus, sed contra uniuersa consurget, ait Daniel. Idola quidem, inquit Ι- νιη - renaeus, seponet, ad suadendum, quod ipse sit Deus: se autem extollet unum idolum. Pontifex auten plane contrarium imperat, quando scilicet, iuge viai,& soli Deo nostro, Lacrificium quotidie offerri iubet bonorum operum hosti js, diuinam iram placa-. z- ,ο- ri curat holocaustis, summo rerum Domino gratias agi templaci; dedicari praecipit: Nemo sane est, quLSS. Pontifici, Christi Vicario,& Petri successbri, aram aliquando erectam viderit, aut audierit, ut qui in . remplo non instarDei, sed humillimi erui toris gestu, a corporis demistb habitu diuinum ipse numenta

colens,

294쪽

eolens, suppliciter Veneratur: utpote tantum a diui . ni cultus sibi exhibendi cupiditate alienus,quantum a

vera fidein religione, impijin mendaces Lutherani

sunt remoti.

retineus, quod cum adhuc essem apud vivetos, luc dicebam ob s e

Certissima verae fide ibota est, doctrinae pς omnes aetates consensio, concordia, inanimis stabilitas neque enim Spiritus inclisententia, mutationi obnoxia est hanc ideo sitis dictis epistolam, esse per

omnia conformem, scribit vas electionis, quemadmodum in ea, quae est ad Corinthios riales, in s.ciri r quit, verbosimi per epistolas absentes, tales orpraesentes infacio Vbi etiam dicit se, hominum inconstantium more, non cCgitare, quasi apud se sit, se Non hoc est, quasi leuis,in omni vento mobilior sit, aliud hodie, aliud crastino die docens. Sic etiam D. Ioannes; Non mandatam nouamscribo vota ,seduetus, quo habuia τώ mitio. Ex quibus, traditiones scripturaeime antiquiores,, ἀμ- ὸ fici quiuis collegerit, quicquid Luthcrani contra , Ar Z-r otia impudentissime murmurent forum enim que prius I. - ζα sermone docuerant Apostoli,quaedam re ipse, ita exi --γνοbHangente cum adesse coram semper, exorta de fidei veritate controuersia, non possent literis commendabant, sed non diuersia, prout hodie Sectari faciun G, qui aliud stantes, aliud sic dentes, de religione scriben-tes, lentiunt, nouas quotidie confessiones,&noua, in auditaq; dogmata confingentes: Est enim haeresis, nouitatis amans, discordiarum mater,in totius an-

295쪽

, C mmentis ροσαἰorem D. pauli liquitatis hostis, dc omnis impudentiae ac mendaci

sum index.

VIII. Et nunc, quid detineatscitis ut reueletur influo tempor .

v. lu's Cum huius loci tantam esse obseuritatem dicatas 'p. --. Augustinus,Vt prorsus ignoret,quid voluerit Apost

esse eGramo lus, quaston te, stripturam esse claram,&controue

..., fidei doctrinς iudicem, certumque arbitrum me

ι-- tiuntur,4 asserunt Lutherani Eorum tamen sente tiam improbat August inus, qui de Nerone quem multi, ob insigne crudelitate,etiam sanctissimi Chrianiani, Antichristum eme existimabant xhanc Pauli

sententiam exponebant. D:η δε-- Bellarminus S. E. Cardinalis, Graecos&LMι-- tinosescriptores secutus, Apostolo dicit esse sermonem de Romani imperii quod tunc Nero tenebat eversione cuius mentionem ipsis Thessalonicensibus praesens liberiorem fecerat, sed quam publicis luteris non audebat committere, ne inde Romanorum incurreret odium cinuidiam. His porro verbis, hanc esse sententiam putat Nihil aliud impediro Antichristi aduentum, quam Romani imperi, cu-aus peccata, quibus excidium meretur, nondum Gxitu sunt terminata incolumitatem, Quasi dicat Apostolus: Regnet Nero, qui Romanum tenet imperium, donec de medios as hoc est, o medio tollatur, Hanc caput exeret omnis impietatis incentor Antichristus, qui Romani imperi florente nomine nihil unquam, aut a redietur,auimachinabitur, vel con

296쪽

tra Deum,vel contra homines: Omm enim negotio, tem. ρω ct oportunitinis, ait Ecclesiasticus cap. 8. Omnia ean fecit Dei bonam tempore, cap. 3 ibidem.

Nam mysterium iam operatur iniquitatis MIantum ut qui tenet, nunc teneat , do nec de medios t.

Nascentis Ecclesii persecutiones, quasvi haeret, clivi Simon Magus, i tyranni, ut Nero, Christi culto rib. mouerunt niquitatis mysterium hic vocantur, hillae futuras aliquando immanes ab Antichristo persecutiones, suo tempore excitandas significarent. - o

rant enim reiculuidam latentis Oc futurae, Certu quod Christi meaelis dam indicium largumentumis. Sub eo enim terna ' -

rς, granari clanculum coepisse Antichristum iris nuat Paulus, non quidem in sua persona, sed in limo persecutoribus &Pseudoprophetis atque antesignanis Sicut enim ii origine mundi Chrsus venire coepit in patriarchis&prophetis, qui eum praecurrentes signincabant: ita a mundi primordio, operari coepisse, dici potest pietatis mysterium, qui tamen in sua peria sena non venit, donec exi. Maria, humanam carnem suscepit Quomodo Antichristus, post Christi in coelos ascensum, venire coepit in suis tyrannis, haec reticis tersecutoribus, mysterium iniquitatis opea

rantibus.

297쪽

monstrum Sc illam Ecclesiae strae calamitatem ae psstem interris existere Et respondet,quod Antichristi aduentus, multum proficiet in bonum,&ingi riam electorum, pariterq; ad improborum confusi

Aia nisis, nem atque condemnationem. Principio,eare,pe nebris snti notescet hominibus, quantast malitia diaboli,quantum odium generis humani, quam insatiabilis cupiditas perdendi bonos: tunc enim omnem malitiae sitae atque crudelitatis vim ostendet, emundet,&per Antichristum exercebit Deinde ex eo clarissime agnoscitur beneficium prouidentiae Dei; qui diabolum tam potente perniciosum hominum hostem, ab exordio mundi usque ad finem eius, tenet quasi vinctum, repressa eius potestate,ne possit,quantum vellet,liomini nocere . Si enim solutua Tet, facesseret omni tempore, faceret nunc similiter, veextremo taculo facturus est Postea, quanto maior caeteris futura est illa persecutio, tanto illustrior erit , honorum fides,&admirabilior, in tantis malis fere dis superandisque patientia & constantia. Quapropter arbitratur Hyppolitus, martyres illius temporis, omnibus si periorum temporum martyribus fore praestantiores. Quasi velut ultima Ecclesia persecutio est omnium atrocissima futura sic vici ria illa Ecclesiae, omnium triumphorum eius claris

sima a.

Et tunc reueialitur illi iniquum quem Do

minus Iesius interficiet Spiritu orisAui: destruet illustratione aduentus sui,

298쪽

simulabit Antichristus initio, pietatem religionem,

innocentiam,&vitae Integritatem, ut Iudaeis maXime 4ν.

possit placere: Nam Hebraeus ex Hebraeis creditur generandus: sed cum eius insignis hypocrisis,impietas',&flagitia innotuerint, reuelanda dicit hoc loco Paul ipsus iniquitatem; qua,eo superbiae putant eum progressurum Bedari Haymo, ut mentita morte,simul&ro surrectionem simulet sed frustra . Nam, cum ad Christi imitationem, in monte sancto, nempe oliveti,

coelum astendere contendet, tuta praerapita sit eum D mtam, ait Eslatas, in montesanct aciem Dominatoris tene M. N.

bri 1n sisse omnesgentes, o eum qui dominatur cunctis populis, id est non bello, non ferro,non humanis viribis, sed inuisibili Christi potentia exanimatus,interi bit, nemo ei aieDaniel,auxiliabitu . Ascendentes ait auscor Scholasticae historiae per o. His m. aera Antichristo, audietur vox Christide coelo missa, is erim st..ia morere,&confestim fulmine percussus, interibit. D. M Gregorius, lib. M. epist. ex Registro Indict. 6. cap. 3. ad hunc modum scribit: Veniens in mundi ntichriasin diem Subbathumo diem Dominicum Z omniiubebis opere cusodiri Nam quia simulaturus es mori , ac resurg re, ideo diem Domini in veneratione haberi praecipi trtauia vero Iudaizare populum cs esiet, ut ritus Mosaicae

thi obseruari coget. Haec Gregorius Post simulatam igitur resurrectioneru,spectante infinita hominum multitudine,ascendet in montem oliveti, unde Dominus assumptus est in coelum,&c. Clim haec ita gerentur, inquit Lanctan. lib. . diu in Institui cap. IT. 4 8. iustivi sectatores veritatis, Mithristi m

segregabunt se a malis, & fugient in solicitudia es.

299쪽

rca commentispastiorem D. Pauli Huc impius rex inflammatus ira veniet, cum exercis tu magno,in admotis omnibus copiis,circundabita montem, in quo iusti morabuntur, Ut eos compro hendat, illi vero,ubi se clausos undiq;, atq; obsessbs viderint exclamabunt ad Deum voce magna, Jc auxialium coeleste implorabunt. Quorum ancipiti periculo,& miseranda comploratione commotus, mitte Saluatorem. Tunc aperietur coelum medium intem

pesta nocte: tenebrosa,vt in orbe toto lumen descendentis Dei, tanquam fulgur appareat,&c. Et cap. 9, ibidem: Mihi videtur,quia Numinis coelestis venerationem sibi arrogaturus est,quod tum, Ut Lucifer in infernum demersus est propter superbia, csicut Herodes,quiAngeli vindicis manu percussus expirauit , quod gloriam Deo sibi Iudaeis acclamantibus, non dederit,in praecipitium sit ruiturus.

xj Cuius ect aduentus secundum operationem Sathana,in omni virtute, Ams, prodigiys mendacibus.

Suae statim conceptionis initio,Sathanae malitia replebitur Antichristus sicq; eiusdem natura ad omne scelus, Dei permissu, temperabitur, ut Deus omnem Daemoni licentiam videatur concessisse, quo iamis nequitiam, eius opera,tanquam instrumento, possit exequi. Et quia, Christo per omnia contrarius est futurus: ideo sicut ex purissimis sanguinibus beatae Vir-D-ρη- per ginis,opera Spiritus sancti,conceptus estDominus, ita

. ., z. . conceptione Antichristi,Daemon opera suam, quasilo modo poterit, est praestiturus. Quo sensu D. Hie

300쪽

ronymus, Daemona Antichristi patre appellauit,uq xl &possidendus est non ut abrepti j, qui demetati suis in actionib. coguntur quia eum, in omnibus diriget , ab infantia gubernabit,& ad omne malum impelle .

In quam sententiam,exfornicatione dicit Damasc.C- unde ingeneratum,omneq; Sathanae amatum susceptum: licet vero suasore Diabolo,quae uis mala operatum rus est, non tamen culpa vacabit, sicut nec Iudas, nec

Iudaei peccato caruerunt,qui daemonis instinctu, sunt inducti, ad Christum, tum tradendum tum interficie

dum Suadet enim Sathanas,sed vim no infert, praua is, ias, hexcitat cogitationes, sed voluntatem non cogit, quia , berum αν, tria libertate auferre homini non potest. Et quia, Diabolus Antichristo,ceu iumento&mstrumento, libero tame, usurus est ad oem nequitiam, a mei virtute,OeSarteri&potentiam ad omne malum impertiet, vi homines, ad omnia flagitia inclinatos,'facilius pertrahat. Ac primum ea miracula per simulationem patra sun -ι--bit, qnae Messiam,olimSS. Patres Prophetae praedi et set re facturum Acin primis homines ij signis ludificaturus est,quibus Iudaeos maxime commoueri posse intelliget. Iudae namq; non contenti tot tantis mi-deret . Hinc Lactanti Us,lib.7. cap. II. dicit.

Antichristum etiam iussurum, solem a suo cursit stare,& imagines loqui: alia igitur faciet Antichristus, iubebit enim ignem de coelo descendere , tum ad vindictam sibi repunnantium , sicut Helia det coelo deuocauit ignem, aduersus illos Quinquagenarios tum ad declarandum grata sibi esse laccepta eorum sacrificia, qui sacrificabunt ipsci quem admodum legimus in veteri testamento , Deum sep