장음표시 사용
181쪽
sum . Lle , inquit , Hreor uos dum eastur, pν otiam Domini, ct panar tI-mest , timore Deit quidquid bini Deit, nou ι more amittendi bonam illud, sed timore patiendi illud malam : πυn timet, e perdat amplexus puleberrimi sponsi,
nus es se timor, at ilia est. Et tradi. s. in Epist. Ioannis r Simulat, inquit,
rimis. sed noli tisere, intrat ebaritas, quae s at quod vulnerat, qaomodo me- iei serramentum putredinem tollite opus es ergo, ut intret ιimor primo , per quem
veniat eharitas, i mor medieamentum ν
ebaritas Ianitar . Sanctus Gregorius hom. I . in Evangelio . Prava mens , inquit, si Won prias per timorem eis ritur , ab assuetir vitiis non emunda
V. Probatur rationibus I. uod reprimit vitia, ct ad virtutes disponit, laudabile est , honestum . ac bonum I sed ita est timor etiam servilis, ergo laudabilis est, honestus, & bonus. Mi
nor est S. Augustini lib. r. coiri. epist. Petiliani cap. 83. num .i84. Timor cupiditatem reprimit, saltem intra elatu-pra cogitatiosis r in Psal. ia . Pitcονsuetudo jastitiae , ct incipit amari, durum erat, O duleeseu Dear, Erjam incipit homo sese mipere . it. Quod ad charitatem dis mirit , non est malum, nec rerrehensibile ; sed ita est timor etiam servilis: ergo Sc. Minor pariter est Augustini epist. i o. ad Hono
ratum cap. i8. Timor pellit eonsuetudinem malorum operam , ct semateharitati Aeam : & lib. a. de a alteri. nis Conjugiis . Timιν facit, ut quod erat neeessitate eorum fiat eharitate perferam.Et tradi.9.in epissolam Joannis. Timor loeum praeparat eharitati; quum autem eaeperis charitas Labitare , pellitur timor, qui ei praeparaverat locum ; quantam ille erahit, ille Aer hii
.... Major ebaritat, minor timor . . . .
S. autem nullus timor,non es quo intret
charitas. II l. Quod est Spiritus Sancti donum, nequit esse malum , & deie-sabile ; sed ex sententia Scholasticorum plurium. timor servilis est Spiritus Sancti donum i ergo non est malus & detectabilis. Minor docetur ab Alexandro de Ales in tertia parte quaest. 6.; a S. Bonaventura in a. dist.
34.pai. 2. a t. l. quaest. 1., qui citant
Augustinum , & Gregorium , ct ti- molem hunc inter septem Spiritus Sancti dona adnumerant. IV. Quoaest initium Sapientiae . est bouum , ct gratum Deo et sed timor servilis ex Patribus est initium Sapientiae r ergo&c. Minor est S. Augustini irast. 9. in Joannem ; Basilii in oratione ad Prois verbia , Bedae in caput i. Provei bior. Bernardi homil. 23. in Cantica, Scepist.9. ad Episcopum Coloniensem. V. Quod Iaudatur, non solum in Incipientibus , ct Proficientibus , sed etiam in Perlactis , est bonum a sed ii est timor servilis ex Augustino in Pial. 68. Concione a. , qui inducit Martyres sic loquentes : majore timore , minora contemsimus quis non bifattribulationis temporalis poculum , meroeat ignem geιennarum 3 Ergo Sec. Quod idem Augustinus confirmabat lib. 8. Consebon. cap. ι i. Tenebar , O Uahas tu Domine in Oeeultis meis Ie- ra miserieordia, flagella ingeminant timoris edi padorit, ne rurius cessare sct αυτ a rumperetar id ipsum exiguam, ae tenue, quod rema erat, O revalesceret iterum , di me robustus alligaret;
quod est bonum, & timere quod est malum; sed amare quod est bonum reprobat i nequite ergo nec reprobari potest timere quod est malum. Major est doctrina pariter Augustini lib:3;. Orestionum , quaest. 33. Nulli dubium
es, nullam aliam esse metuendi causam, nisi id, quod amamus. VII. Distinguit Augustinus tres timores, & de uno quoque suam proseri stulentiam ; sed timorem set vilem no reprobat, immo laudat, ct commendat, ob rationes, quas addat, di nos hic exponiaeus ;ponit nimirum primum timorem, qui est timor malorum temporalium ; secundum , qui est timor Gehennae , &paenarum aeternarum ; tertium qui est timor castus a Sc ait in Psal. ia'. AI-ρ I propterea tantum timent, ne aliquid malἰ in terra paιiantur , ne illis aegritudo aecidat, ne damnum , ne orbitas, ne alterius amissio reari, ne asailium, ne damnatio, ne earcer, ne aliqua tri halatio ; propterea timent, ct tremunt.
Adhue timιr se non est eastat. Alii non in hae terra pati timιnt, sed gebes- nam timent; unde terruit Dominus raudistis eum Evangelium legeretur , ubi
vermis eorum non morietur , ct ignism u extinguetur. Audiuvi hae bomielles.
ct quis vere futura sunt impiis, timevi,
182쪽
edi eari nent se a peceato , timent quidem , sed ποα amant Iaphiam . Cum
autem per timorem reminent se a peeea
quod durum erat, amari , ct dulcesiit Deus; ct jam Deipit homoisse Oivere, propterea uos quia timet paenas,sed quia amat aeternitatem. Exelusus est ergo timor a charitate , sed jaceessit timor ea
eandam quem debemus , fratres meῖ,
intelligere, quod rictum est PQ I. i 8.
Beati omnes , qui timent Dominum, qui ambulant in viis ejus. Insuper explicat timorem callum per comparationem uxoris castae cum adultera,
dicens: easta timet, ne discedat vir, adultera se veniat: quid si ambo absen- tersant lua Ee veriat, Ista ne tardet. Et denique concludit. is Castus ergo is timor, fratres mei, hoc habet, quia is venit de amore; ille autem timor ,, nondum castus, praesentiam Domi-
,, ni, & paenas timet ; timore facit, is quicquid boni facit , non timoriis amittendi bonum illud, sed timore,, patiendi illud malum . Non timet, is ne perdat amplexus pulcherrimi spon- ,, si, sed timet ne mittatur in gehen- ,, nam . Bonus est & iste timor et utilis is est , non quidem permanebit in secu- is tum seculi, sed nondum est iste cari stus permanens in seculum seculi, is In quo est castus Jam iterum ali- ,, quid interrogo , quod vosmetipsoso interrogetis. Si Deus veniens voce ,, propria loqueretur nobis , quan- ,, quam non taceat loqui per literas
M suas , ct diceret homini r peccare,, vis ὶ pecca: fac quicquid deIectat: ,, quicquid amaveris in terra tuum fiat:
, , cui fueris iratus,intereat: quem rape- re Volueris, rapiatur: quem Cedere, ,, caedatur I quem damnare, damnet utris quem pollidere , pollideas . Nemo is tibi resistat, nemo tibi dicat: quid ,; facis ξ nemo e noli facere quod velis: ,, nemo quare secisti abundent tibi is omnia is a terrena, quae concupisti, & vive in illis non usque ad tempus, is sed semper, faciem tantum meam ,, nunquam videbis. Fratres mei unde is ingemuistis, nisi quia jam natus estis timor castus permanens in seculumis seculi r Quare percussum est cor ve , , strum, si diceret Deus, faciem meam is nunquam videbis 3 Ecce omni ista x, terrena felicitate , omnibus rebus
is abundabis, circumfluent in te bonais temporalia, non illa amittes, nonis illa deseres, quid vis amplius Fleretis quidem , gemeret timor castus , deis diceret: Dem virtutam eonverti nossis ostende faelem tuam,ct salvi erimur. Timor castus exclamaret de Psalmo , si diceret: Unam petii a Damius . Videis quomodo audeat timor castus esse,ve-- rus timor, timor sincerus . Psam petii a Domino, bone requiram. Quid i Utis inhabite in domo Domini omnibus diebus is vita mea. , VIlI.Fuga gehennae est actus
conlarmis naturae rationali, ut rationali et sed hic actus habetur per attritionem ex metu gehennae conceptam: ergo haec attritici est naturae rationali , ut rationali, conformis . Probatur major. Gehenna est magnum ma Ium naturae rationalis, ut rationalis:
ergo iuga Gehennae est actus conlat-mis naturae rationali, ut rationali.
IX. Fugere malum, quod torquet naturam sensitivam, est conforme naturae , ut sensitivae r ergo iugere malum quod torquet naturam rationalem, est conlarme naturae , ut rationali. X. Est conlarme naturae, ut rationali,
amare salutem , scientiam, & alia bona temporalia, secundum rectam rationem ; ergo pariter est conlarmenaturae, ut rationali, fugere opposita mala , secundum rectam rationem: ergo multo consermius est fugere, α timere gehennam , quae est malum omnibus malis maius . Obstant l. Fur, qui non furatur , eo quia videtur , furti est reus t ergo qui de peccato dolet, & desinit peccare , ex eo solum , quod timeat gehennam ἔpeccati pariter est Reus 1l. Dolor de peccato ex metu gehennae potius est dolor de paena quam de culpa: ergo non est actus honus, sed vitiosus. III. Pura attritio ex metu gehennae includit virtualiter hanc conditionalem: de peceato non dolerem, si nulla et estet imposita paeva r ergo haec attritio non est bona, sed vitiosa . IV. Dolor extimore mundano non est honestus rergo neque dolor ex timore servilia sed attritio ex metu gehennae est extimore servilir ergo non est honestus. V. Attritio non est actus virtutis: ergo neque est actus honestus. Vi. Peccator, qui dolet de peccato propter metum gehennae, ab Augustino tradi, p. in Joannem comparatur Adulterat. quae
183쪽
quae abstinet ab adulterio, quia timet, ne a marito deprehendatur, & puniatur , di quae nihilominus non deponit animum adulterandi ; sed timor hujusce Adulterae est malus: ergo pari rer in peccatore, qui de peccato dolet propter gehennae metum. VIII.
Qui operatur ex metu, non Volui ta XIe operatur e ergo non meritorie.
Antecedens patet, quia quae ex puro metu fiunt, hunc actum includunt: Nollens boe farare , nisi mali impendentia metu cogerer et ergo pariter, qui ex puro metu gehennae dolet,& proponit non peccare, hunc animum includite dolerem , Meson peetarem, si infernas son esset, mi nisi metas inserna cogeret a sed hic actus est malus r ergo Sc.VIII. Timor gehennae opponitur charitati , quia a charitate expellitur, ut legitur in r.epistola Joannis Cap. 4. Timor non est iu eharitate, sed perseua ebaritas foras mittit timorem et ergo timor nequit esse donum Dei. IX. Qui non vult peccare propter paena,magis consulit hono proprio, quam Dei honori ; adeoque seipsum praefert Deo ; sed hoc est malum: ergo malum quoque est non velle peccare propter paenam . X. Plus timenda est culpa, quam paena , quia deterius malum est culpa, quam paena; sed qui dolet de peccato propter timorem
Paenae, plus timet paenam, quam culpam : ergo inordinate agit: ergo ma-
Ie agit . Xl. Ille est verus dolor, qui succedit amori; sed dolor ex timore gehennae non includit odium , quod
succedat amori: eigo non est verum Odium ἔ ergo non est verus dolor . Et ratio argumenti est, quia nemo potest pei secte odio habere aliquid , cuius contrarium prius non dilexerit; amor enim est prior odio , ct odium naturaliter nascitur ex amore t igitur non est verum odium peccatorum it Iud , quod oritur ex timore paenarum,
sed illud, quod nascitur ex justitiae amore. XII. Quodcunque non fit ex corde, fit per simulationem, S per hypocrisim ; sed fit ex corde, quod fit per ch ritatem : ergo quod non fit per charitatem, fit per simulationem, ct hypocrisim ; sed dolor de peccatis
propter timorem gehennae non fit per Charitatem t ergo non fit ex corde
ergo si per simulationem, & per by- procrisim
Respondemus ad I. negando paritatem; di ratio disparitatis est , quia ideo fur, qui desinit futari, ex eo quod videtur, est peccati reus, quia supponitur, quod hujusmodi fur habeat em
cacem intentionem furandi, & solum retineatur ab externa executione fuisrandi, quia alii eum vident i qui quidem , si non viderent , furaretur . Qui vero dolet de peccato propter gehennae paenam , non retinet amplius voluntatem peccandi, immo potius habet propositum emcax , quantum ex se est, non peccandi de caetero; & ratio est, quia ad fugiendum infernum coram Deo, qui Icrutatores eordium , non sussicit abstinere ab opere externo, si adsit voluntas illa peccandi: unde ati ritio, de qua loquimur,est incompossibili lis , & cum peccato externo , ct cum peccato etiam interno; & proinde excludit omnem voluntatem peccandi. Ad ll. distinguitur antecedens: potius est dolor de paena, quam de culpa, appretiative , sive piaeserendo malum paenς malo culpae, negatur; non appretiative, sed per affectu ni rectum cona pollibilem cum actu , quo magis doleat de culpa, quam de paena , transeat antecedens , & negatur consequentia. Et ratio est, quia hujus, di actus, non est vitiosius, sed virtuosias .
Ad III. negatur antecedens, quia attritio, quae excludit omnem voluntatem peccandi, S est compossibilis cum contritione persecta, cujusmodi est haec , de qua loquimur, nunquam continere potest illam conditionalem peccandi,si non esset paena, immo potius illam excludit, ut alias est uictum Ad lV. uegatur paritas,& ratio dispari tatis alliguatur a Gorma Z dicente, , is quia pro timore mundano intelligi is tur timor creaturae, cujus affectu non ,, veretur homo Offendere Deum , quiis quidem timor non tollit aflictum , , peccandi, sed potius est caussa pec- is cati, adeoque est malus ; timor vero is servilis, quem attritio vera praeseseri, ,, est timor Dei, quem homo timet of- fendere metu paenae, quam Deus pec-- caiis infligit; qui cum peccato,& asse, , ctu peccandi , incompollibilis est , ,, adeoque non est rravus, sed hone
184쪽
Ad V. distinguitur antecedens: attritio ex se sola non est actus virtutis, exi gentis Ermalem charitatem, conceditur; non est actus virtutis disponentis ad habendam charitatem , negatur. Ex quo fit, quod ex intrinsecis suis sit conlarmis naturae , ut rationali; adeoque sit actus virtutis. Ad VI. Augustinus comparat Adultera: peccatores, qui timent peccare pro pter metum Iudicis humani, qui secreta cordis non noscit I non vero peccatores, qui timent peccare, pro pter metum Judicis divini, qui secreta cordis explorat. Quod ex eo patet, quia Augustinus duplicem agnoscritimorem servilem, unum, qui est bonus, & est timor verae attritionis , &est quando homo abstinet a peccato,
ne incurrat paenam infligendam a Deo, qui secreta cordis videt; ct hunc hominem fatetur recte timere, illiusque timorem esse bonum , & excludere omnem voluntalem peccandi; alium vero timorem servilem dicit esse malum, di asserit esse in eo, qui abstinet ab opere externo, ne incur rat paenam ab hominibus ; ut ait Gor- mag, qui ct haec addit . , , Quum au- tem propter peccatum ivxernum ta- lem paenam non incurrat, ea de cacis sa retinet affectum pravum interis num , ct ille timor est malus; sed quid , , exinde ad rem praesentem Z Plane hu- ,, jusmodi argumentatio non solum ,, contra Augustinum , ct contra testi is monia Scripturae, Jt Conciliorum ad se ducta, militat, verum eIiam contra x,, ipsum lumen naturae I timor nanque ,, efficax paenae necessario apponit meis dia, quibus paena vitatur, adeoque ,; carentiam actionum, ob quas paenia , , incurritur; cum autem vitatio peccatiis externi sit medium ad non incurreno dana paenam infligendam ah homine, M secus autem vitatio peccati interni, is ea de causa talis servilis mundanus ti- δε mor solum removet peccata e terna, is secus autem interna; ad iugiendar vero paenam insigendam a Deo nonis solum requiritur vitatio peccati ex is terni, sed etiam interni; adeoque is talis timor servilis Dei non solum M vult vitare peccata extern , sed etiam
Ad VII. negatur antecedens, ad cujus probationem distinguitur maior : includit actum illum conditionat. m,
aliquando,omittitur; semper, aut iunostro casu, negatur. Iulio sic exinplicatur a citato Gormaz. o. Quan ,, do intervenit metus libertatem nouis evertens, potest homo operari, vel B contra metum, vel jUxta metum: F.Dis potest committere πccatum , nolias, obstante metu instrat, ct hoc est opes, rari contra metum, vel potest absti-H nere ratione metus a peccato, di hocis est operari juxta metum . Aliquando is vero evenit, ut intercedente metu, ,, velit homo efficaciter id, ad quod is inclinat metus; licet habeat volitio. nem inefficacem oppositam . V.G.,ν quando Mercator projicit merces iris D mare , propter metum submersionis is in tempestate, habet volitionem effi-νs cacem projiciendi merces , di inessi is cacem retinendi, & tunc projestio a , , voluntate efficaci projiciendi dicituris simpliciter voluntaria; ct ab inessica in ,, ei opposita dicitur secundum quia in- is voluntaria; adeoque mi IIa ex volun- ,, tario , & involuntario; pariter , qui x, non obstante metu inferni essicaciters, peccat,quavis ratione metus inessica- citer displiceat ei esse in pecca to, eli- ,, cit peccatili simpliciter voluntarium, is di secundum quid involuntarium , ac , , proinde mixtum ex voluntario, S in- ,, voluntario . Caeterum si volitio illata is inemcax sit absoluta libera, simulque is si actus conditionatus faciendi oppO- is situm, si non esset metus, si illud op- ,, positum sit peccatum , talis volitio reis ipsa est rmale peccatum.
Ad Uli I. Distinguitur propositio illa a
Tournely r maritas mittit foras timorem , sicut magis pei sectum excludit minus persectum , conceditur; tanquam contrarium excludit contrarium , negatur. in primo sensu visio
Dei beata excludit fidem , & spem, sed ei fides & spes non opponuntur.
nec contrariantur. in secundo vero sensu, dicitur, quod charitas mittit istas timorem , tanquam contrarium& malum. timorem scilicet mundanum, & serviliter servilem, non vero
timorem simpliciter servilem, modo jam pluries explicato. Ad IX. dicitur, quod ex laudabili timore paenae potest quis fugere peccatum,& qui ita iugit, non spectat fugam paenae, ut finem positive ultimum , ais quo abstrahit, ut ait Tournely, sed ut aem proximum, qui rectus , ac lau
185쪽
dabilis est . si autem in pura paena ut timo positive inhaereret, verba fuat ejusdem , atque ita esset actu animo allectus, ut si posset impune , peccatum committeret, profecto culpandus ille laret, ac inordinate omnino timeret, quan vis inordinatio illa, seu servilitas , non esset timoris vitium, sed hominis timentis; & adducit verba S. Thomae , quae haec sunt in a. 2. quaest. I 9. art.4. in cor p. Si enim servilitas esset de ratione timoris servilir, oporteret, quod timor serviliis simplici/eresset malus , mut adulterium simpliciteres malum, quia id, ex quo contraria-νur charitati, pertinet ad adulterii Deciem ; sed praedicta servilitas non pertinet ad speetem timoris fertilis, fui nee
eier enim moralis habitus, e et actur ex objecto accipitur ; objefium autem timoris servilis est paena , eui accidit, quod
honam, eui contrariatur parua , amet arxanquam finis ultimus ἔ per eon'-quent pαns timeatur, tanquam principale malum.
Ad X. negatur minor: & ratio negationis est , quia sicut non bene quis argueret, si dicereti Servas diligit Domiπum propter eibum, quem ab eo expectat: ergo magis diligit cibum,quam Dominum : ita nec pariter bene inferret dicendo i Fideles diligunt Deum
propter retributionem e ergo diligunt retributionem maris , quam Deum: eodem prorsus modo nec hene argumentaretur: Paeniteus detestatur cul-PRm propter pamam r ergo magis detestatur paruam, quam culpam. Et ratio est ex Sylvio apud Tournely, quia licet paena sit finis proximus, non ta men excludit finem ultimum, qui est Deus, ad cuius gloriam culpae detestatio, ac metus parnae est referibilis, &quandiu non excluditur ex se, in il-
Ad XI. dicit Bellarminus, quod adhuc admisis, quod I ut herus assuinis, nihil inde sequitur , quam , quod dolor de
peccatis ob timorem paenae non stperfectum odium peccatorum . Et hoc a nobis non negatur, quia fatemur plane , perfectum odium peccatiesIe illud , quod procedit ex amore Dei; Si hinc est, quod hoc odium
nomi Camul eontritionem perfectam odium vi r ex timore p. enae conceptum dicimus ecastritionem imperfectam , vel attritionem . Subdit ulterius laudatus Cardinalis, quod negandum sit principium illud Lui heri,
non posse videlicet aliquod vete perfecteque odio haberi, cujus contrarium prius non diligatur. Hoc eni in dicit habere locum in iis rebus, quae propter se odio habentur ; & bacverba subdit . ,, nam si quid alterius , rei gratia odio babeatur, vere ac peris secte odio haberi poterit, si res illia is diligatur, cuius causa istud odio habeis lur. IIoc modo saepe cibum sua venia o detestamur, nou quod ejus conti a o rium . idest cibum insuavem diliga- ., mus, sed quia diligimus sanitatem, cui is cibus ille suavis creditur oblaturus: sic igitur peccata verissimo vehemenis tillimoque odio prosequi possumus, is etiamsi contrarias illi vii tutes miniis me diligamus , quia diligimus seliciis talem , a qua peccando nos excludi, , , atque eXcidere persuasi sumus . Porro se cohortatio illa Lutheri, ut Paeniten- tiam acturus, non in ea damna , quae
is gignit peccatum , sed in speciem viro tutis oculos meritis intendat, prorsus
se intempestiva est. Qui enim serdibuuo peccatorum assuetus est, non moveturis ad speciem virtutis , neque fieri potest, ut avaro liberalitas, luxurioso is castitas, superbo humilitas repente is placere incipiat, nisi Deus singulari
miraculo in momento hominem ali-- quem divinitus illustrare ,& immuta se re voluerit. At supplicia , quae Dcusis peccatoribus comminatur, facile pos-- sunt cujuslibet hominis, quanuis am-- pii, S nefarii, animum permovero ;- & idcirco ordinarie divina providen is tia a timore Fenarum incipere solet, is cum peccatorem ad Paenitentianta
se ducit. HaAd XIl. Idem Bellarminus respondet,
quod non sit meritorium vitae aeternae quodcunque ex charitale notist; posse tamen esse verum, fincerum , ct utile . Et exemplum adducit, quirapeccator , qui orat pro remi ilione
peccatoium, a pro charitate a Deo obtinenda , non agit ex charitate, quam nondum accepit, & nihilominus non frustra laborat . ita paliter, qui peccatum odit, quia ducit ad in infernum , vere di serio Odit peccatum, sicut vere & serio odit infernum ; at tamen non per hoc odit peccatum ex
charitate. Caeterum Apostolus i. ad
186쪽
Corinth. II. non scripsit, omne quod fit sine charitate , esse nihil, esse vanum , esse falsum ; insuper sine charitate & fidem , ct linguas, & pro phetias , ct sitientiam , ct miracula , aut nihil esse , aut vana, & falsa esse; scripsit tamen , hominem , qui illa omnia sine charitate habet, nihil esse, quia non est amicus Dei; nec illa omnia , si absit charitas, illum unquam
beatum facient. Pro altera vero Differtationis parte, an intequam Theologorum sententias afferamus , quae quidem post Concilium Tridentinum sine fidei praejudicio a sitis Auctoribus delandutur,opere pretium ducimusAlexandri septimi
decretum afferre , quod Natalis Alexander in Theologia dogmatica morali tomo lib. r. de Saeram. Paenitent. art. 3. Prop. 6. refert; & haec sunt ejus verba. ,, . Post Synodum Triden- , , tinam Theologi hanc, vel illam par- tem libere propugnarunt . Deniquem contentione ea de re in Belgio feris vente, de ad Sedem apostolicam re-
laia , siimmus Pontifex Alexander ,, VI l. decreto edito die quinta Maiiis anni millesimi sexcentesimi sexage se simi septimi, in virtute sanctae obe- is dientiae, & sub paena excommunica- tionis latae sententiae , sanctae Sed iso arbitrio reservatae , aliisque paenis ,, ejusdem sanctae Sed is arbitrio taxandis, praecepit cunctis,& singulis Fide- libus, quocunque gradu, ct dignita
se te Episcopali , & majori, immo &is cardinalitia fulgentibus, ut si dein - ceps de materia attritionis scribent,
is vel libros edent, vel docebunt, velis praedicabunt, vel a Ilo quovis modo is Paenitentes, aut Scholares, caeter GH ve erudient , non audeant alicujus M theologicie censurae , alteriusve iniu-
riae, aut contumelia: nola tax Me alle- ,, rutram sententiam , sive uexantem ne-
cessitate aliquatis dilectionis Dei in prae-
,, sata atιritione ex metu gehennae conce
,, pto , qua hodie Ister Scholas teor eow,, munior videtur, sive asserestem ditiae ,, dilectionis Meessitatem , doceo ab hae,, Sancta Sede fuerit aliquid hae in re δε-
Igitur sensus quastionis est, utrum in attritione perfecta sit uecessarius aliquis amor Dei, ct qualis , ad hoc ut Paenitens dicatur sussicienter dispositus ad gratiam Sacramenti percipiendam rPara VII.
Prima sententia est , persectam contritionem esse necessariam, ad volorem Sacramenti;adeoque necessarium qu que esse amorem Dei super omnia ex vera & perfecta charitate provenientem. Hujus sententiae dicitur Magister sententiarum. Salii quoque ex veteribus Theologis eundem sequuti sunt;& hanc persectam contritionem v luerunt Sacramento Paenitentiae praeire debere,ita ut Paenitens Deo sit justificatus antequam a sacerdote absolvatur.
Secunda sententia est aliorum Theolologorum , qui deseruerunt Magistri sententiam in illa parte, qua contendit Magister esse necessariam omnino Contritionem , quae prius hominem
Deo reconciliet , antequam ad Sacramentum Paenitentiae accedat; retinuerunt tamen necessitatem contritionis ex motivo verae,ac propriae charitatis, quae ex se hominem non justificat, nisi fuerit in certo quodam intensionis gradu , qui soli Deo est cognitus. In sententia horum Theo tostorum contritio persecta, & impersena non differunt specie, quia non differunt ex diverso motivo, sed differunt tantum ratione intensionis, Vel
remissionis graduum a ita ut contritio perfecta sit, quae est intensa, impersecta vero . quae est remissa. Et hujus sententiae est jueninus Natalis Alexander.pluresque Sorhonici Doctores. Tertia sententia est illorum , qui docent sufficere attritionem , qualem Concilium Tridentinum describit, conceptam scilicet vel ex consideratione turpitudinis peccati, vel ex gehennae
ac paenarum metu, si tamen peccandi voluntatem excludat. Et hanc sententiam in praefato decreto Alexander septimus dixit inter Scholasticos
esse comuniorem . De hac eadem sententia subdit Tournely. ,,. inter Theo- ,, logos, qui sententiam hanc propugna-M Uere , tres sunt maxime conspicui.
,, Concilio Tridentino suppares , qui- ,, que& ipsi praesentes interfuere , scilio cet Melchior Canus, Dominicus Solo, ,, ct Andreas Uega,Franciscanus. Soto,& Vega contendunt attritionem hanc, ,, ut sussiciat debere bona fide existima-
is ri esse contritione Canus vero etiam ,, cognitam ut simplicem attritionem,
187쪽
,, doctrinam hanc nec antiquam csse , D nec satis tutam . exponemus inferius,, in solutione objectionum . M. Theologorum , qui hanc sententiam defendunt, Elenchum contexuit GOrmazin parte prima de Paenitentia circa
Quarta sententia est Theologorum, qui
volunt, attritionem ex solo metu paenarum , sne ullo Dei amore , saltem
inchoato , est initiali , non sum cere , sed requiri aliquem Dei amorem in ea, ut sit dispositio sui sciens ad Sa
Cramentum Paenitentiae rite, ac utiliter percipiendum , non eum tamen,
qui est verae charitaris, S hominem justi sicat ante Sacramentum ined eum, qui irascitur ex spe. Pro hac sententia melius explicanda adducimus Adverissarios, quos habet, ct sunt primo illi,qui exigunt propriam & veram cha-xi talem, scilicet amorem Dei propter seniet ipsum.Secundo illi .qui damnant amorem spei, quo Deus diligitur propter mercedem, S euudem perversum,illicitum, S inordinatum dicunt. Tertio illi. qui hunc ipsum amOIem ad chalitarem proprie dictam revocant , tanquam secundalium , ac mirus principalem illius essectum. Unde ad rem optime observat citalus
TOurnely. ,, . unum hic observatio- ne dignum maxime arbitror, nemperi Theologos illos , qui post Concilium, , Tridentinum sententiam attritionis is vel defendunt, vel impetunt, Om- ,, nem Dei amorem ab attritione non ,, excludere , sed eum solum , qui vere,, ac proprie charitatis est , ac justificatis hominem ante Sacramentum actu ., perceptum . Et vero non alia ipsis, , mens videtur fuisse , quam ut exciv-
sa hujus amoris , seu charitatis justio scantis necessitate , suam Sacramen- , , to vim , & efficaciam servarent, &is adversius Magistrum, ejusque Disci-
,, pulos ollenderent, absolutionem sa-M crametatalem non tantum declarareis dimissa , sed etiam vere dimitteres,, peccata . Porro etiam exclusa illa , charitatis justificantis necessitate . nonis ne datur alicui vero Dei amori lo- is cus , illi scilicet, quo Deus ut nobis is bonus, seu ut nostra felicitas a terna, , in ipso consequenda diligitur Qua -
runt solo pae narum metu conceptam, , attritionem sufficere, illa exclusiva
,, Iola, non omnem excludunt Dei amori rem , sed i lum dumtaxat, qui veraeis charitatis est , hominemque Deo re-- conciliat ante Sacramentum re peris ceptum Dicimus II. Contritionem imperfectam, seu attritionem persectam . includere debere aliquem amorem Dei,salte inchoatu & initialem; quem quide amo
rem Dei esse illum , qui dicitur spei, quo Deus diligitur ut nobis honus,
ut nostra beatitudo,ac finis ultimus i&qui quan vis ad amorem charitatis comparatus sit minus perlaetus, in se tamen est castus , est gratuitus, est bonus.& honestus. Prima Conclusionis pars I. Probatur ex Scripturis . Deuteronomii 4. Ruum
quaesieris Dominum Deum tuum , invenies eum ; si tamen toto corde quaesieris, O tota tribu latione animae tuae . Is aes s. Derelinquat impius m amisam , O vir iniquus eogitationet suas, ct revertatur ad Dominum, or miserebitur eras. Joelis et . Convertimini ad me in toto
dite eorda vestra , ct non vestimenta vestra . Matth. 22. Diliges Dominum Deum tuum ex toto tarde tuo, ct ex tota anima tua. I. Joannis cap.I. stat κοτ diligit, manet in morte. I.COrti in. ult. Si quis non amat Dominum nostra
Iesium Gripum, sit anathema . Quae
quidem sacrarum Scripturarum testimonia non Ide perfecta chari rarea intelligenda sunt in Sacramenti Paenitentiae susceptione, sed extra Ia-Cramentum , ut suo loco a nobis dictum ,& probatum supponimus I in Sacramenti autem sit sceptione de imis persecta sialtem charitate in Deum intelligenda esse, hoc sufficienter suade- rectedimus, quia sive extra Sacramentum, sue in Sacramento requiritur aliqua conversio ad Deum , & haec conversio seri non potest sine imperis festa saltem charitate erga ipsum . II. Probatur ex Patribus. Tertullianus lib: de Paenitentia cap. I, ubi exigita Paenitente, ut inteligat quid boni sit
Deus, cap. . ut paeniιeat err ram. reperta Peritate , paeniteat amasse , quae Deus non amat: quando ne nos quidemi , inquit , serviais nostris, ea qui-ιur Ofendimur , non odisse permittimur. Olfeqoii e uim ratio tu similitudine animorum ecnstituta est . , Cyprianus
tracl. de Lapsis . ab iis , qui lapfi foe-Iunt
188쪽
runt In persecutione, & a Sacerdotibus reconciliari postulabant , exi, git, ut singuli delitiam suam eonfiteaσ-tur, O ad Dominum toto eorde convertantur, O redeant. S. Chrysostomus hom. 14. in a. Corinth. Cum peccaveris , ingemisee , non quo/ paeuas datur ut sit , nihil enim hae es, sed quos
Dominum tuam ostenderis tam leni-guum , ram se amanιem , tam deniqua
Ialuti tuae appensum, at filium quoque suum tua causa tradiderit. S. Angustinus serm. . de tempore, ait. Nuitemtiam teriam nos freti, nisi odiam peceati, ct amor Dei. Serna. 2 3. alias ῖ de diversis cap. I a. Omnia praeterita Conversis dimittuntur. Caeterum B ut mirae sunt quadam gravis , O mortifera , quae nisi per vehementi mam mole-piam humiliatioxis eorris, ct eοπtriιi uir spiritat, O tribulatios a paeniten
tia, Non relaxantur. Haee dimittuntur
per claves Delesiae. Alia sunt innumera Patrum testimonia , sed quia non determinant , an sit necessaria contritio in Sacramento, vel extra Sacramentum , ideo omisimus illa , &praealtata rantum recitavimus; quae rem nostram proprius facere viden
IlI. Probatur Rationi hux . I. & quidem
prima Conclusionis pars . Sacramen ta novae legis producunt gratiam ex opere operato; sed si non sumceret attritio in Sacramento Paenitentiae,ct requireretur contritio , Sacramentum Paenitentiae produceret gratia ex op operantis:ergo Sc.ll.Sacrmaen tu Pae nitentiae est Sacramenta mortuorum Sed Sacramentum mortuorum debet supponere anima mortuam,& ex altera parte si non sussiceret attritio lapponeret animam vivam t ergo susscit attritio. III. Sacramenta novae legis sunt emcaciora Sacramentis veteris legis t sed si in Sacramento Paenitentiae non sussiceret attritio, o essent efficaciora Sacra metis veteris testis:ergo ad Sacramen tu Paenitentiae sumciens est attritio. Probatur minor. In Sacramentis veteris legis requirebatur n cessario contritio : ergo in Sacramentis no legis, & per consequens in Paenitentia , ut eadem sint emcaciora Sacramentis veteris legis, non requiritur in iisdem contritio, sed sumeti attritio . IV. Si perfecta contritio esset necessaria in Sacramentis tam ve-Para VII.
Ieris , quam novae Iegis , dimellior esset peccatorum remissio in Sacramentis novae Iegis, quam veteris t ergo Sc. Probatur minor. Ex una parte in utrisque Sacramentis esset necessaria contritio perfecta; ex altera vero parte in Sacramentis novae Igis requireretur ulterius Confesso omnium peccatorum , quae nou requirebatur in Sacramentis veteris legis r & hoc est onus grave et ergo &c. Secunda Conclusionis pars probatur Rationibus i. Requiritur in sacramento Paenitentiae aliquis amor Dei, saltem inchoatus & initialis; sed hic non potest esse nisi spei r ergo requiritur amor spei. Probatur major . Si sum- ciens esset solus timor paenarum, hic deberet esse supernaturalis, non naturalis ; sed ut sit supernaturalis i cludit amorem spei : ergo includit amorem inchoatum , ct initialem; qui est amor spei. II. Extra Sacramentum justificat amor Dei, qui est charitatis , ct ingreditur contritionem perfectam: ergo in Sacramento debet ingredi attritionem amor spei, qui debet costituere Contritionem imperis tam . III. Ab amore spei non expellitur timor paruarum , sed componitur cum illo ἔ ab amore autem Charitatis expellitur timor paenarum, Sc non componitur cum illo et ergo ut si disterentia inter amorem charitati , di amorem spei, non debet in illo habere locum timor paenarum, & in hoc debet hahere locum e ergo si in Sacramento Paenitentiae necessarius est timor paenarum , dc sussiciens cstsne amore charitatis , non debet dici lassiciens sine amore spei. IV. Amor spei est dispositio ad amorem charitalis: ergo ad hoc ut Paenitens fiat in Sacramento ex attrito contritus, debet accedere ad Sacramentum cum amore spei, ut deinde in Sacramento acquirat amorem charitatis.
Objiciunt Ι. Quotiescunque Scripturae
requirunt in Sacrmentis arnorenti
Dei, intelligendae sunt de amore charitatis ; ergo nequeunt intelligi de amore spei . Probatur antecedens. Apostolus I. ad Corinth. II dicit: fi linguis hominum loquar, ct Angelo
rum ἔ ebaritatem autem nou habeam ...
.. Nihilsum i ergo scripturae loquuntur de amore charitatis proprie dictae. II. Patres etiam intelligi debent Y a de
189쪽
de amore perfectae charitatis r ergo non de amole spei. Probatur antecedens ex Augustino lib. a. contra duas epistolas Pelagianorum Cap.9.
aeui ast bon eupiditat . nisi elarita Et lib. de gratia Christi cap. 26. pnit quam dixit: νει no eis dilectio, uultum
vas fouum imputari, nee recte opus
onum vocari , statim subdit, quia omne, quod πω est ex fide, peeearum est , di fides per dilemonem ιperatur . Ac pre hoc gratiam Dei , qua rearitas Dei diffundis vr in eorduas nostris, per Di ritum Santiam . qui datus est nobis , sic confiteatur , qui vult veraeiter consteri,
ut omnino nuit boni sine illa , quo os pietaIem pertinet. .eramque justitium, feri posset, non dubitet. Ill. In peccato, quod est contra fidem , ct spem , ne cessarius est actus fidei, & spei: ergo pariter tu peccato. quod est contrasharitatem ; sed omne peccatum est sontra charitatem : ergo in omni peccato expiando in Sacramento Paenitentiae necessarius est actus perie charilatis . IV. Theologi , qui docent, sussicere attritionem in Sa
si a me Dro ex metu paenarum, consu litui pariter mortii tempore necessa-l lair elle contritionem , seu amorem
Dei super omnia ; ct quidem hi sunt,
prout enum eiantur a Tournςly , DO-minicus Soto, Melchistr Canus , Fr. siscus Suarer . Martinus Becanus Comit olus,Satiche 1 Sc. V. Requiritur in Sacramento Paenitentiae converso ad Meum ex toto coide; sed conversio ad Deum ex toto corde non potest cieri sine eliaritate: ergo ad 53ciamentum Paenitςmiae necessat ius est amor chatilatis. Probpiur minor. Ii convcrsione ex toto corde necesse est ut cor anteponat Deum Creaturae; sed antepouere Deum Creaturae est amare Deum amore perfectae charitatis;ςrgo dic. Vl.qui operatur intuitu spei, spera ur intuitu mercedit; sed qui opsratur intuitu mercedis, notipperatur ex motivo verae ct propriae charitatis; ergo qui oppratur intuitu spei non operatur ex motivo propriaeci verae charitatis. VI l, Hic amor spei improbatur a S. Bel nard p scribente ρd Guigonem , priorem Cartu sensem , epist, is . num. 3. pςr baec verba,iauι mUil, oat certe Alum,diligis Dam, Gnviucitur non ense dili re onum , quos utiquν propter jσ diligit, non pron
pter isthais . Et bie talis σοπ potest εἴρωdire prophetae, qui ait: Coctemini Domino , quoniam bonus: Gotetur quidem, quia fortasse bonus est Di, non quia bonus est is se . VlIl. Paria uentia , quae fit ex metu paenai uua , si propter spem premit, non est simpliciter voluntaria r ergo non est sussiciens ad producendam gratiam in Sacramenstro. Antecedens patet, quia est Paenitentia hypothetica , qualenus scilicet peccator ideo dolet de peccatis, quia peccata jnducunt in seini paenas, ct Paradisi gaudiis privant. X. Amor spei dicitur amor concupiscentiae ; sed amor concupiscentiae est malust ergo amor spei non est bonus. X. Moy ses. & Paulus rei nc- ut amori si ei: ergo intelligebant amorem spei non esse bonum . Prob. tur antecedens. Moyses , & Paulus optabant ptivari aeterna beatmidine propter salutem Fratrum Morum: elgo renunciabant amori spei. gespondemus ad I. Scripturas loqui dς amore charita Iis proprie dictae, quando intelligendae sunt de justificatione
extra sacramentum, ad quam certe sequiritur amor amiςitiae, & benevolentiae, qui includitur in persecta contritione , ut suo loco diximus. At quando loquuntur de justificatione in Sacramento intelligendae sunt de 3 mole concupiscentiae, seu spei, ut in nostris Protationibus ex Scriptura desumptis pariter vidimus, ct observavimus.
Ad ll. Eadem est responsio, quia Patresti commendant amore charitatis, &commendant amorem spei ; & hoc precipue observatur in Augustino, cuius verba desuper allata demon-srant. Caeterum ejusdem Augustini verba , quae in objectione recitantur, vel intelliguntur de gratia supernaturali , quae etiam charitatis nomine appellaturi vel accipiuntur de justificatione ex charitate persecta, quaest extra Sacramentum
Ad lIl. dicitur, quod disparitas est , quiasdes & spes sunt initium Sc fundamenium justificationis nostrae. unde debent praecedere ipsam , tanquam media, Sc dispositiones ad gratian sancti fisantem a charitas vero ςst finis , Et ideo extra Sacramentum De ce llarius eli astus charitatis, quia ex. Ita bacramentum nulla datur caussa, quae
190쪽
ηuae moveat divinam misericordia .ri, R excitet ad gratiam sanctificantem liberaliter & gratis concedendam, uφdocet Tridentinum stlI, 6. cap. S. tu
Ad IV. dicitur , quod Domisitari Soto loquitur de attritione, quae concipitur ex solo metu paenarum , sine ullo re spectu ad Deum offensum . & hanc sententiam ipse rejicit; unde in a. dist. II. q a. art. 6. distinguit contritionem ab attritione ex parte obiecti, quia . contritio, est dolor de obseusa Dei, attritio oero dolor peceati ob timorem irin
ratiam ; Proinde per ipium dist. i 8.q. i. rt.2. requiritur detestatio necati , qua intexus es offensa Dei . Canus pariter par. 2. de paenit. assςrit , attritionem pssicacem ex timore paeuarum super
naturalium esse idoneam dispositionem ad percipiendam gratiam Baptismi, & Paenitentiae. Suarea loquitur in sententia aliorum, non in sua . Co mitatas intelligitur de illa attritione , qua quis detestatur peccatum pure &iimpliciter propter mςtum gehennae inon quia est ostensa Dei . Beeanas con sulit ad mιvus esse ut excitetur Paenitens ad contritionem, non ad simpli. eiter Use. Demum Saxebea convenit cum Suarer & intelligendus est, ut Suarea intelligitur Ad V. conceditur propositio, si attritio sit extra Sacramentum ἶ negatur vero , si sit in Sacramento ; quia ScDeus mutat cor Paenitentis, & Dicit ut ipse toto corde ad Deum convertatur , & hoc est quod dicitur, Paenitentem in sacramento ex attrit fieri contritum. Ad Vl. conceditur pariter propositio ,
quando quis operatur intu tu mercedis temporalis, quae sit a Deci distincta ; quando vero operatur intuitu mercedis aeternae , quae resertur ad nos, Ian quani ad finem ulti naum, conceditur ἔ quando ad nos refertur tantum tanquam ad finem eat, negatur. Audiglur S. Thomas a. 2.q
I9. art. 6. Amor sui triplieiter se potes
habere ad rearitatem ; uno enim modo eontrariatur ebaνitat seeundum quo'
aliquis iσ amore proprii boni finem eοnstituit et alio vero modo in eboritate in eluditur, seeusdam quod homo β ρr pter Dea. , u Deo diutiti tertio modo a Garitata quidem dijiiuuitar,
sed eharitati uos e trariatuν, puta eum
aliquis diligit se usum , feeundam ratis nem proprii hori ἔ ita tamen , quod is huc propriρ bouo nos constit aat finem . Eleut etiam O ad proximam potui egraliqua ali. speetalis dilectio praeter dile Hissem charitatis, quae fundatur is Deo, dum praxiinus diligitur rati e commo duatis , consanguinitatis, .el alieHur alterius eonditionit bunasa, quae tame restribilis sit ad rearitat ou . Ad UlI. Bernardus non approbat amo rem spei, qui respicit Deum, tanquam bonorum naturalium datorem, sed approbat amorem spei, qui respicit Deum , ut datorem bonorum supernatui alium . Quod patet ex eius verbis in serm. y. in Ρial m. se . num .8. Sunt sorte nonnulli, qui a Domiao obtinere temtoralia , seu Dirituatia quaelibet
coπevbeunt; sed persecta charitas filum lisit , quod μεmum est, tota desiderii
.ebegentia elamans: quid enim mihi
est in Caelo, & a te quid volui super
terram 8 Deus cordis mei , ct pars mea Deus in aeternum Singularis est puritatis, singularit gratiae gstaris perstulauit, non modo nihiliserare niti a Deo , sed αibis qaaerere nisi
δε d Vlli.Objectio habet locum in involuntario, quod nihil omnino hahet de voluntario , non vero in eo, quod plus habet de voluntario, quam drain voluntario; nec pariter det eo, quod fit independenter ab omni circumstantia , quae adium impediret. Quod sit ex metu,quanuis pon sit sinipliciter voluntarium primo modo, est lamen voluntarium secundo,& tertio modo . Ad lx. Verum est , quod amor concupiscentiae carnalis est malus , amoetamen concupiscentiae spiritualis est bonus, atque laudabilis. Unde psalm. 87. regius Psaltes dicebat e quam dile-
in tabernaeula tua Domiae virtutum troneapiseit . ct deficit anima mea iuatria Domini
Ad X. dicitur, quod Nattan Eenus, di Hieronymut intelligunt, Moysen , &Paulum reminciasse vitae temporali , non autem vit ternae. Chrysosto
mus vero, di Augustinus illos iniel ligunt de pio & abbundanti charitatis excessu, α sub conditione, quam impostibilem esse iudicabant. Ait enim Augustinus in Quaestionibus ad Ex dum cap. i47. Secapsa hoe dixit Moy-