장음표시 사용
141쪽
dioris creationem;si ea alioqui dareturvonge antecederet. hoc erat redeptoris creatio. Nam certes creatorem creare plus est,quam simpliciter creare,simia. liter redemptorem creare plus erit,quam simpliciter redimere; Cr consequenter, si redemptio creationi praestat, plus erit creare redemptorem, quam creato rem. Itaque dabitur Deiopus immediatum,quod christi immediatum opus redemptionis antecellat, quam uis Deus nullum creatorem creauerit; quem etiamβcreaget, non tamen constaret ullo modo, hunc ego
christum siue ipsius Dei filium unigenitum. Haec,
quae tunc cum communi amico priuatim contuli, mi
hi ipsi omnino fidem faciunt, te eo modo,quo dixi,r tiocinatum prius fuisse, Cr fortage ob eam rem nihil tunc de altero illo immediato Dei opere dixi'. id nim adratiocinationem istam tibi obfulget, er mihi eum similι ter euertendi modum praebuiget ; nec nece se mihi fui et ad hanc illius euertendae rationem aIiud quoddam immediatum Dei opus excogita
re, quod redemptione christi superius dignitate tibi ipsi Ge videretur. Quidquid sit, quoniam tu defen
onem eorum,quae bιc dixisti, in aliud tempus re cinea diligentius non examinabo; praesertim cum aIω- qui uniuersa argumentatio tua abunde confutata videatur. Id tantum dicam, me magnopere mirari, te inter immediata Deiopera,quae lange praestant ima sint,non commemor e istud, quod ego dicebam, redemptoris, videlicet, creationem,Cr simul Iectu chriasti hominis exaltationem. quo nescio an vagm exceru
142쪽
II2. Arg. 9. Eras Ioli. Resuri lentius Cr mirabilius Dei opus vel cogitatione quia idem comprehendere quisquam posit. ERASIIVS IOHANNIS
NON VΜ ARGUMEN Tu M. Adduco duo Ioca,quae Christo tribuunt sui ipsius ex mor te resuscitationem, Ioli. IO. Nemo tollita me nimam meam;potestatem habeo ponendi eam,mpotestatem habeo rursum eam asumendi. Et Ioan . et
Destruite templum hoc; er tribus diebus reaedificabo illud. Hinc igitur probo, Christum sua Viria, itute ex morte resurrexisse, di fuisse aliquid in Christo essentiale,quod cortus mortuum in Vitam reuocaret, eum vero fuisse filium Dei unigenitum, per quem secula sunt condita de vita angelis δc hominibus inspirata. FAUSTUS SOCINUS. Fateor, me nullo modo percipere pose, quomodo ex eo, quod in christo aliquid Ventiale fuerit.
quod corpus eius mortuum in vitam reuocaret, col.
ligas, in eo fuse filium Dei unigenitum, per quem secula sint condita, er vita angelis,m hominibus in spirata. Quamuis enim alioqui ver fimum sit, chriastum ex fuisse, ere e filium Dei unigenitum; tamen non video, cur Ventidie illud, quod in ipso fuerit, a
quo eius mortuum corpus in vitum fuerit reuocatum,
aliquid aliud epe non potuerit, praeter filium Dei lunigenitum; Cr, si 'ius Dei unigenitusfuit, cur u
143쪽
Arg. 'Eras. Ioh. Resur. IIJ. Illa, mundum visibilem, er inuisibilem fui e condiatum, CT vitam angelis, atque hominibus inspiratam. Ego sane,qui christum ipsum Dei filium vnigcnittime' Cragnosco, CT contendo, non autem in ipso tam
quam aliquid egentiale Dei filium unigenitum fuisse, ut tu loqueris,praeter omnem sacrarum litterarum consuetudinem non tamen concedo, alia secula per ipsum fulse condita, quam ea, qtiae sunt nobis futura aeterna; nec angelis ullam vitam ab ipso inspiratam ese censeo, nisi quatenus eorum potestas a christipo testate post eius exaltationem pendet ; quemadmodum in responsione ad ultimum tuum argumentum 'plicabitur. hominibus vero naturalem hanc, quam tu poti fimum hoc loco intelligis, eum inlisa', non credo; id enim soli Deo eius patri acceptum referen dum censeo. I taque posum, si velim, tibi concedere, ex Io is, quos attulisti, probari aliquid Ventiale in christo Dige, quod corpus ipsius mortuum in vitam reuocauerit. nec tamen quidquam tibi conce fcro, quod meo iudicio vim ullum id concludendi habeat, quod tu ex eo conclusisti. Atque in eadem hac sententia arbitror fore eos omnes,qui vel argumentandi rationem rectὲ nouerint, vel in rebus philosophicis Crdiuinis fuerint exercitati. Apparet autem, praeter alia argumentationis vitia, te pro concesse in ea sumere id ipsum, quod a me prorsus negatur,er in quaestione nostra vertitur: filium videlicet quendam Dei unigenitum Ue, per quem caelum, Cr terra ipsa fuerit condita, Cr vita angelis Cr hominibus inlisata.
144쪽
Π . Arg. 9. Era Ioh. Resur. quasi non de hoc, sed de eo controuersia nostrusit: virum iste filius Dei siligenitus fuerit in christo necne. Quocirca nihiI cst omnino, quod me cogat, ad Iocos qxoscitasti quidquam praeterea re londere. Verumtamen, quia neque etiam ex locis istis id colligi,
debere existimo, quod tu col legisti. ere illaeβentia in christo fuerit,nec inde probari pose qui quam esentiaIe in christo fuse, quod in singulis christianis hominibus non sit, id quod in re theologiaca non minimi momenti ese videtur; idcirco paullo diligentius eos mihi examinandos censui. Dico igitur, ut a posteriore incipiam, non pose ex Ioco isto quidquam solidi in religionis nostrae dog mutis constituendis elici, si quis in verbis ipsis prorsus barrere velit. Est enim scrino totus metaphoricus cir allegoricussin cuiusmodi sermonibus non sunt verba secundum ipsum sensum allegoricum superstitiosς
obstruanda. quippe quorum aliqua nonnunquam rei veritati non per omnia restondeant; sic nimirum instituta metaphora siue uilegoria ferente, atque ex '
ERASAIUS IOHANNIS.. Loci sententia est perspicua. neque enim negari potest, Christum per templum intelligere suum corpus, sibiq; eius ex morte suscitandi potestatem vendicare. F Α V ST V S SOCINVS iLoci sententiam perlicuam es e non nego. Immoc hinc
145쪽
Arg. V. gras Ioli. Resur. I 1sghinc colligo, non poβe ex ipsio loco illud elici, quod
tu putis . nimirum quia non sit extra ipsum apertam sententiam vagandum, Cr in allegoriae verbis curi sius philosiophandum. Loci porro flententia est, Iu- quia christo signum quaerebant, signum futu- rum ipsius resurrectionem. Nam hoc idem alias dixit christus, resurrectionem suam nec praeterea alivd G Matth. t a. gnum illis ab ipso signum quaerentibus datum iri affr '' maris, idci , quod de resurrectionesua intelligebat, ad similitudinem illius, quod Ionae prophctae acciderat, futurum dicens. Nempe,quis, sicut fuerat Ionas triabus diebus , CT tribus noctibus in ventre ceti, Cr po
scilicet, inde euaserat, sic ipse futurus e fici in
Eorde terrae tribus diebus, Cr tribus noctibus, Cr po- sica, scilicet, inde euasurus foret per resurrectionem. Vnde constat, non babcri in hoc signorationem nisi ipsius resurrectionis: non alitem praeterea eius rei, quod christus stipsum resuscitaturus eset. nam certe non ipse Ionas beipsum e ventre ceti edraxit; sed cetus rum, Deo sic volente Cr operante, in littus eminuit. sic etiam non ipsechristus seipsum ex terrae corde sive inferno exemit, atque eduxit; sed inscritus, eum, sic Deo iubente atque esciente,euomuit,Cr quodam modo viventibuwrestituit. Et sane nullo modo in hoc, signo, resuscitationis sui ipsius ratio haberi potuit; cum nemini vel apparuerit, vel apparere potuerit,
quod christus seipsum resuscitauerit. signa enim non soni signa, nisi quatcnus ijs apparent , quibus signa'
146쪽
Π6. Arg. s. Eras Ioli. Resur. christus resuscitatus fucrit, diserte loquitur, quod sepe admodum sit, semper Deo, numquam autem ipsi christo hoc opus tribuit. ERASIIVS IOHANNIS. Deo etiam imputatur id, quod fit Dei
virtute. sic Deo tribuitur redemptio mundi, quam tamen non ipsemet con recit, sed per Christum. Sic omnino verum est ac in ner , Deum excitasse Christum ex mortuis,
etiamsi id fecerit Christus virtute sibi a Deo indita. FAUSTUS SOCINUS.
t enim redemptio, quae Deo tribuitur, eadem christo quoq; apertfime ascribitur. Nec enim ego, christum seipsum non resuscita' ex eo solosum a gumentatrus, quod Dem idfeci' dicatur: sed quod praeterea nullo in loco, cum ita frequenter ea de re verba fiant, a sacris scriptoribus in nouo testamento
haec resuscitatio ipsi christo tribuatur. quod nullo modo futurum fuisse est verisimile, si ipse seipsum rosuscit et. praefertim quia, etiamsi nusquam striaptum e et, christum nos redem se, aut aliquid simile; nihilominus id ex tota religionis ipsius christi r tione apertit me constaret;Cr tamen id diserte conmmemorare non omiserunt praedicti diuini scriptores, immo frequentius christo, quam Deo redemptionem
nostram tribuerunt. Quanto igitur magis non omia.
147쪽
Arg. 9. Eras. Ioli. Relat. II 7. ei ci, commemorare, cum ea eiusmodi sit, quae non solum ex ipsa ratione religionis nostrae nullo pacto constet, sed plane ridicula atque absurda atque adeo impos ibitis Ue videatur s Quid enim magis vel rictu dignum,vel a veritate alienum aut videri,dut Ue po- test, quam eum, qui mortuus sit, stipsum in vitam re
uocares Atqui, testibus ijsdem diuinis scriptoribus, scimus, omnino ipsum christum, ipsums Dei fIiam
mortuum reuera fuse, antequam resurgeret, id est linvitam reuocaretur. nam nec feri potest, ut quis r tiera in vitum reuocetur, qui non sit reuera mortuus. quem tu tamen Dei filium, minime tunc fuseno tuum, nescio quo pacto, affirmare audes; cum illi triabus, quod corpus suum invitam reuocauerit. Nam
si dicas, idcirco Dei filium mortuum fuse dici, quia
eius corpus mortuum fuerit; Respondeo,banclaqueii di figuram insolent fimam ese, nec ulla ratione admitti pose. Quemadmodum ijs, qui hominum animos immortales ese statuunt, nulla ratione dicere likehit, alicuius animum mortuum fuse, eam scilicet ob causam, quod corpus, cum quo animuε coniunctus erat, fuerit mortuus; nec quisquam ita bentientem Crloquentem ferre umquam poterit. Nec vero te moue- at, quod in testimonio a te citato ea verbi sint, Et
ego in tribus diebus erigam illud, quibus ipsi
christo resuscitatio sui ipsius tribui videtur. Num praeterquam quod, ut initio dixi, in huiusmodi allegoricis Iocutionibuε non est necese, verba, Cr sen tentium sibi pcr omnia restondcre; ac praetcrea nonii a potuit
148쪽
Erasmi scriptosv Fortasse alis.
II 8. Arg. 9. Eras. Ioh. Relat. potuit christus, si in incepta metaphora perseuerare volebat, aliter loqui; quemadmodum pluribus verbis ostensum est in defensione, quae parallir, nostrarum: animaduersionum in Asertiones de trino Cr viro Deo collegij Pofinaniensis. praeter haec, inquam, est lacus - in sacris litteris, ubi de fidelibia Christi mortuis i Ie quid dicitur; adeo ut ibi non minus illis, quam hic ipsi christo, tribui videatur, quod seipsos in vitam reuocent. Est is locus Luc. cap. 17. st 33. Vbi
dicitur, quod qui perdiderit animam suam nempe propter Christi fidem vivificabit
illam. ERAS MUS IOHANNIS. Sensus loci citati est, fideles eo ipso quod pro Christo . subientes' moriantur,hoc consequi, ut vitam aeternam adipiscantur: contra, eos qui id facere recusant,non solum a1-eternam non adipisci, sed etiam hac temporali tandem spoliari. Non igitur tribuitur fidelibus ea vis, qua se ipsos vivificent; verum quia in ipsis est ea obedietia, quam De us aeterna vita compensat, dicuntur ipsi id facere, quod Deus sine ipsis facit. At . illo=prorsus sensu Christus dicitur semetipsu tri excitare; nec similis formula de ullo Clari -:stiano in sacris reperitur. Timotheus deliter docendo, seruabat eos, qui ipsius doctrinae obtemperabant. at non erat in eo vis seruandi auditores; sed Deus externo illog . e 4, iii strumento
149쪽
Arg. 9. Eras Ioli. Restic II9. instrumento utebatur , ad salutem impertiendam credentibus, quam ob caussam dicitur seruare. Sic Apostoli edebant miracula non virtute sibi insita, sed inuocato Christi Domine. At ChristuS resuscitat mortuos virtute sibi inhaerente,quamquam a Deo indita, non quae fori S, aut e Stra ipsum effer. Ita etiam habuit in se potestatem fugiendi mortem & vitam corpori suo restituendi. FAUSTUS SOCINUS.
Dum sententiam loci a me allati explicare con ris, interim aliqxa ratione em vim ad id, quod volo, probandum confirmas. Nam,si nonvcre tribuitur ibi
ea vis fidelibus, qu)dstipsos uiuiscent; sed dicuntaris si id facere, xod Deus sine ipsis facit; cur similiur, dicere non poterimus, christrim, in loco a te ullato, non tribuere rediera sibi eam vim, quod stipsumc fetre subc itat urim, scd seipsum id facturum asyrmare, quod Deus sine ipsio facturu3 cfet; praesertim c ιι idem christus sit, qui virobique loquitur i Respondebis
opinor quemadmodum ex fictitentia potius, quam ex verbis tuis intcssui potest, in loco a me allato, et i
am quod ad ipse verba attinet, non signiscari actiorum ullum illius,qui perdideritanimam Dum propter christum,quae actio futura sit postra: sed tantum di ci, quod is,qtii id fecerit,co ipso facto viviscubit animam suam, id est, animam suam perdendo, causa crit, ut illa uiuiscetur. A t ucro, in testimonio a te prolato,actionem resuscitandi corpus suum aperte christo II 4 irib c
150쪽
Do. Arg. 9. Eras . Ioh. Relat. tribui, postquam corpus fuerit mortuum: Itaque non pose ibi illam loquendi 'guram Ue,quam in loco ameeitato ese dixisti. Sic, inquam,ut conjcio,ad ratiocinationem meam ex verbis tuis ductum respondebis. Atqui nullo pacto affirmari potest, in laco,quem ego attuli, nullum,quod ad ipsa verba attinet, actionem
significari illius,qui animam suam perdiderit,quae actio futura sibpostea. Nam haec verba,qui perdide
rit animam suam, vivificabit eam, non minus
ita posunt accipi,ac si dictum fuisset, Postquam perdiderit,vivificabit,quam, Perdendo viviscabit, imino illo potiks,quam hoc modo,accipiendae', suadet Iocus similis Matth. i6.rs. ut dicam in examinatione aIterius tui testimonij. Quare agnoscere potes,rctonsionem illia,quam ego ex sententia tua tibitribuo, non
esse firmam. Hanc vero si ipse respuas, non video sanὰ alioqui, cur nolis formulas Ioquendi horum locorum es e similcs,cum,quod in tuo loco est Erigam siueEx citabo illud, in meo sit V iuisicabit, aut, si vim graeci verbi ζωογονου τει lectes, Vivum producet, seu gignet illum. Numquid enim plus e scacitatis habet verbum Erigendi siue Excitandi oppositum verbo
Destruendi; ut in tuo loco est, quam verbum Viui=eandi seu Vivum producendi oppositum verbo Perdendi,vtest in meos An non virumque est verbum ut vocant) actiuum s An non utramque vitum quae alicui detur,alterum metaphorice,alterum vero proprie in
locis ipsis signi'cats An non ipse denique animaduertis, qua ratione christus dixit, fideles suos animum, quam