장음표시 사용
41쪽
' et q. Arg. I. Er Ioh. Relat. ι-- ι - Π, dixit christus,seruum nescire,quid ficiat dominus iapsius, non quod ex nulla parte id sciat, sed quod non plene sciat; quemadmodum sequentia verba demonstrant, Vos autem dixi amicos, quia omnia, quaecumque audiui a patre meo, nota feci vobis. Quapropter, cum de patre cognosccndo al- tittimate testimonium simpliciter loquatur ; non de cognoscendo illo etiam ex parte tantum,. fecundum quid , sedsolum de eo pleniore aliqua ratione Cr sim- .pliciter cognoscendo verba feri,nisi aliunde contrarium appareat, concludendum est. Iam, quod praedictum testimonium ad praeteri tum tempus referri non debeat, planum sit ex ipso verbo ετ γινωσκει, qVod praesentis temporis est, nec ad praeteritum ullo modo trahi potest' nisi fortas se, si iam constaret, filium praeterito etiam Us tempore fui fle. Verum de hoc adeo intcr nos non constat,
Ut sit ill d ipsum de quo dilutamus,Cr quod ego Diasumese constanter a firmo; tu veris, ut verum Geostenderes, nec aliam ob causam, hoc ipsum testim nium protulisti.
Alterum testimonium a te allatum, quamuis in priore parte de omni tempore loquatur,negans,quemquam umquam vidise Deum; non tamen de omni tempore in posteriore loquitur, dum ait,silium unigeniatum,qui ea in sinu Patris,enarras e inec,qubd loquatur, intestigi potest, nisi prius certum sit,silium vii genitum semper Dige; id quod, ut dixi, illud ipsium c 'de quo controuersamur. Qi in etiam pol et fIius
42쪽
Arg. I. Eras. Ioh. Resur. et Ψnigenitus semper fui', en Deum enarra se nec tamen semper enarram Nec vero est in Euahgelistae
verbis ea vis,quam tu sine dubio existimas: nemine , videlicet umquam Deum novi', nisi quatenus Filius enarraucrit. neque enim,etiamsi verbum Videre pro cognoscore usurpatum Uet, hoc verba ipsa praebe ferrcnt: in quibus praecise negatlir, quemquam umquam Deum vidi'. Iam loci sint entia, ipsis verbis
plane consentanea, haec est: Quamuis nemo umquain
Deum viderit, Cr sic per eius visionem nemini umquacontigerit ipsum Deum cognoscere; tamen per fistunigeniti enarrationem Dei cognitionem hominibst contig e. Hoc autem per se nullo pacto excludit alia as rationes cognoscendi Dei, praesertim quocumque tempore. non enim ex fimpsici eas: particulari asymmatione negatis vlla uniuersalis colligi potest. Nam, si quis dicat, non Gelbi simplicem affirmationem, propter pronomen Ipst,quod eam vim habeat,ac fidiactum eset, ipse, Cy non alius; animaduertendum est, feri pose,praesertim ex linguae hebraeae proprietate, ut pronomen illud nullam vim habeat, nisi exornandi orationem, Cr nomen,quod antecepit,quia intcrposita Derant illa verba, qui est in sinu Patris, quo- dummodo repraesintandi. Exempla huius rei in sacris litteris sunt frequEt sima. Praeterea,etiam si id pronomen vim istam efficiendi negationem Cr caeteros omnes excludendi haberet, posciit tamen verba illa. Ipse siue Ille, enim est in graeco enarrauit, ita accipi, ut ad praesens illud faeculum refer
43쪽
. Arg. I. Fras. Ioh. Restit. rentur,non autem ad omisia praeterita; quemadmoduaccepipe videtur Beeta, addens in interpretatione de suo verbum Nobis;quod verbum tu ipsie quoque quod sane valde miror, id enim non parum tibi obest in ipso teli intonio recitando addidisti. Sed ego Cr facile conceperim,vim illam illius pronominis,Cr nihil addendum Iohannis verbis dixerim. nec tamen ex restianionis isto propositio illa tua probabitur. Vcrbum enim Enarrauit, quod graece est, ἰ κγn ταὼ,non tantum rectam,vi,quemadmodum infra videbimus,lduerbum accipis, sed simul exactum expositionem CZex planationem rei declarat , aut certe declarare potest; quae non est necesuria ad qualemcumque ipsiu/ rei cognitioncm .Qnocirca vertime' potest, idq; simpliaciter, id e quarumcumque personarum Cr tempora
respectu, solum silium Dei unigenitum, ipsum Deum
enarra': Cr in terim non miniis verum e e,ut profe-
etiam sine unigenito silio Dei aliquam inter homines Dei cognitionem fulse. Ex his autem apparet, non modo Iobannis verba, ut antea dictum est, ad omne tempus non nisi ex parte pertinere verumetiam
non de qualibet, sed de plena Dci cognitione in illis aui,meritis affirmari pose. Nec sane, si de qualibet
Dei cognitione in illis ageretur, visionis Dei mentio tu ipsis factae et . Quandoquidcm, aliqtiam Dei cognitionem etiam sine ipsius Dei visione haberi pope, certis imum epe videtur; at planum cognitionem non item. Itaque si quis istorum verborum clariorem ex
sanationem habere vclit; addat in lilorum sententiae superiore
44쪽
piperiore expositione nostra Pictae, CT PIenam ante verba cognoscere, Cr Cognitio iem. Nos enim Hs cerc propterea omisimus,ut tanto magis constarepos set, nulla ratione ex verbis istis maiorem tui argumenti propositionem confirmari.
i H a' cnu a me ita distut tum est, ciua nutum dubium sit, quin in propollitionc illa tua omnis cognitionis nomine, quaelibet etiam nonpicna cognitio intclligi debeat; quemadmodum te intelligere certum . est. Ucrum siquis e et, qui eodem modo argumentus,
cognitionis silmplici nomine plenam cognitionem iis 'test Ucret,eamq; generalem in Dei populo; tunc maior quidcin ista argumenti propositio verae et, cum certum fit,nustum eiusmodi Dei veri cognitionem e
litise,n isi per vii cnitum Dei filium. Sed minor propositio eget falsa; neque enim in sanctis veteris testu venti fuit generatim plena veri Dei cognitio. Quinetium ne in ullo quidem ex ipsis plenam veri Dei cognitionem fuisse, allirmare licet; non qκidem quod, videlicet tunc temporis filius Dei unigenitus non fuerit propter duo illa testimonia a te allata, quorum ineti triam de omni tempore prorsis sequitur,prius voi τὸ de generali praeterea CT publica quadam Dei cognitione accipi debetifcd propici ea qαod ea de re ni his apparet,aut diserte scriptum est. Quamuis enim pluribus in locis legatur, tunc etiam Dei cognitio nem extitise; tamen non simplicitcr, sed fiet undam quid eiusmodi testimonia accipiendae', docent apcrte plurima alia loca;ex quibus colligitur, plenam Dei B s cognitionem,
45쪽
cognitionem sub nouo demum testamento contigi', iac contingere debli e. Legatur cap. 3. pol crioris ad Corinth. Cr quae scripta sunt in initio epist. ad Ηcb. in deinceps pluribus in locis, praesertim vcro cap. 2, 3,T,8, o. CT vel ex his cognoscet quilibet, quam uberior Dei cognitio sub nouo testamento extiterit, sum sub vctere. Quodsi ad ipsa noui testamenti prae cepta,quae explicantur ctim alibi pusim, tum potis an lim Natth. cap. s,6, CT ad ipsus eiusdem testamenti promisiones,quae CT ibidem CT alibi exponun-rur, atquc in epist. ad Heb. cap 3. meliores ijs, quae in vetere testamento crant, Ge dicuntur, relic ereveIιmus, idem confieri cogemur;maxime cum scriptust a Paulo,vitae aeternae CT immortalitatis cognitio
mens per Euangelium Iesu Christi, quod ipse Paulus praedicabat,contigit e, a. Tim. i. id quod ali sex locis, ijsq, non paucis, satis perspicuum est, inter quos
Ego vero in testimoniis a me allatis vrgeo particulas uniuersales, Nemo Deum vidit umquam, &, Nemo nouit patrem sine filio,& dico comprehendi tempus veteris δc noui restamenti, Sc omnes quicumque Deum umquam nouerunt. qui aliter accipitiis non simpliciter accipit verba sed restringit. Restringit enim verba , qui cognitionem
Dei de qua generaliter fit sermo intelligit de
pleniore cognitione noui lcs amenti. IS ve
46쪽
ro qui affirmat omnem cognitionem hisce duabus sententiis comprehendi, non restringit eas . cum de omni cognitione loquantur, re ram imperfecta quam perfecta cognitio' sit cognitio, Stam ii Deum norint, qui imperfecte norint,quam qui perfecte. Deinde,
quod ad dictu Iohannis attinet, puerile est.
si dicamus, Iohannem loqui de visione ocu Iorum, cum omnibus constet Deum oculis nequaquam videri. Loquitur igitur Iohannes de cognitione mentis, ita ut videre idem sit quod cognoscere; ut sententia sit, Deum a nullo mortalium umquam fuisse cognitum, nisi Christo reuelante. Praeterea cum postea
sequatur,filiu exposuisse nobis Deum, hinc facile colligitur, I ohannem loqui de cognitione mentis. Si enim solus filius exposuit
nobis rectam Dei cognitionem,sequitur, Iohanem velle dicere, omnem rectam Dei cognitionem longissime remoram esse a captu omnium mortalium, nisi a Christo exponatur ac reveletur. Quod si prior pars de sensu oculorum esset intelligenda, in posteriore dicendum fuisset,filius,qui est in sinu patris,
is fecit ut Deum oculis intueremur. V erum
quia dicitur Christus exposuisse nobis, cololigitur priora quoque verba de expositio' e per filiu facta intelligi oportere, ita ut Chri nus quoque in veteri testamento fuerit fons: omnium
47쪽
dig. Arg. I. Eras Ioli. Resur. . Ornnium oraculorum, quae prophetis sunt j patefacta, Christus vero ea a Dco immedi a te acceperit, & ecclesiae suae per prophetas
Purticula vitiliersalis Nemo, quae est in testimo - . nio ex Matthaeo prolato, non potest habere eam vim, ut omnino comprehendat tempus veteris CV noui te, stamcnti, Cr omnes,quicumque Deum umqttam noue runt. Probibet enim hoc, ut dictlim est, verbum graecum ἐπιγινα 'bra G, quod prasientis temporis tantum
cognoscit, siue Agnos it, ut S bd. castelliorii
placuit, verti debuerat, non alitem Nouit; quod verbum est ambiguum , tam praeteritum, quam praesens tempus significare potest. Nam, si dixcris, quam viis id verb&m per sic praebentis temporis sit, tumen' tamquam indefinitum quiddam accipi debere, quod rei nulliram explicet, atque ad omnia tempora pertra neat; iam ego huic exceptioni o curri, cum dixi, non pose verbum illud ad praeteritum tempus vllo modo
irabi, nisi fortase, si ut in nec con staret, filium praetcrito et idni illo tempore 'se; id est, iam certum es sci illud, o od eiusmodi tractione probare animus ese, set. Cr dixi for tus e quia nihil ob tat, qIominus tunc quoquc filius fucrit, Cr tamen eo tempore etiam sine ipso filio quilium Patrem nouerit, immo ipsie flius nondum patrem nouer it; quod attinet, inquam, ad vim ipsor in verborum, Nemo cognoscirpa- trem, nisi filius, S cui filius voluerit reuelare. Exemplo
48쪽
Arg. I. Eras Ioh. Relat. 29. re. ExHplo uiro bis confcto simiIis locutionis, res clarior fiet. Si quis dicat, Nemo praeter hunc Regis
cubicularium ipsius Regis mentem cognoscit, Cr is, cui ipse cubicularius patefacere voluerit. certΦ, etiamsi constet, iistum cubicularium multo ante tempore non solum extitise, sed Regis etiam cubicularium
siti e, feri nihilominus poterit, ut ueris ima iste di
xerit, Cr interim tamen ante hoc icmpus non modo
sine cubiculario isto contigerit Regis mentem cognosci, sed ipse cubicularius eam non nouerit. quippe quod is, qui ili a dixit, de praesente tantum tempore, non etiam de praeterito loqui potuerit. l laque vides, in ratiocinatione tua ex particula uniuersali ducta non viro modo principium peti; Cr ea pro concectis tacite sumi, quae vel probare ipsa ratiocinatione qatioris, vel tibi prius probanda erunt. Hoc autem dico. quantum pertinet ad testimonium ex Matthaeo pro latum. Nam intestimonio Iobannis fateor, eandem particulam complecti omnes, qui umquam fuerunt; sed non ex simplici vi ipsius particula, ver in exeo, quod adiuncta est verbo praeteriti temporis Vidit, addita est alia particula Umquam,qttae id genus omne tempus comprehendit,quod verbo,cui adhaeret, ni- scatur. Sed quid hoc ad ratiocinationem tuam s primum enim Iohannes de visione, ex qua, ut diximusὐ cognitio oritur, non autem de ipsa cognitione in illis prioribus verbis loquitur. At enim ais, puerile hoc Ue, si dicamus, Iohannem loqui de visione oculorum.
Riotideo, siue visio ista sit oculorum, seu qualis-
49쪽
3oc Arg. I. Era LIoh. Resur. evmque sit, eam e se quid diuersum a cognitione: nee ullo modo puerile censendum, si Ioha es hoc Ioco de ea sit locutus. Alioqui pueriliter omnino alibi locutus eset, ubi non contentus hanc candem sententiam. I eum nemo vidit Umquam, totidem verbis absolute extulle, unde apparet eum de visione ista non autem de cognitione Iocutum epe, falsum est enim prorsus, neminem umquam non se Deum ) hoc, inquam, non contentus, haud multo inferius scribit.
Qui enim non diligit fratrem suum, quem vidit, Deum,quem non vidit, quomodo potest diligere Ex quibus verbis praetcrea constat, eo sensu, quo diximus, sententiam illam supra ab ipso fuse prolatam. Pucriliter quoque plane locutus fulset Paulus, clima erit, neminem ex hominibus vi
dise, aut videre pope Deum, ipsis inuisibilis siue in
con,icui nomen attribuit. Sed affers rationem tui dicti; quam non auctoritate solis m,ut iam feci, scd ratione similiter refutabo. Quia, inquis, omnibus constat, Deum oculis nequaquam victri. in asi vero ni hiI sit dicendum , nisi quod aliquo modo ignoratum sit. Immo scriptores, Cr quicumque de re aliqua ver ba faciunt, persaepe ea dicunt, vel potius dicere ne μ' habent, quae sunt not sima; ut inde nimirum eorum, quc docere volunt,Cr minus nota sunt, aut =dem faciant, aut explicandorum sibi viam parent. quemadmodum sine dubio bic fecit Iohannes, vi ex mea laci explanatione superius allata intelligi po-
50쪽
Arg. I. Eras Ioli. Resur. 3I. quam ego intelligo, CT a cognitione distinguo, nequa quam videri. 3uod dico propter Aut op Orpbiato quos vocant er alios nonnullos, qui hoc, lice eversimum, non tamen facile concedent; Cr Paulus. satis ostendit, noer ese rem apAd omnes certam,cum id. doceat, nec appareat,ob aliud quippiam demonstraudum, hoc ab eo fieri. Deinde fac, Iobannem non de visione, sed de cognitione ibi locutum fui e quid inde concludere poteriss Etenim, si velis, illum de quacumque cognitione loqui, non solum id,quodDIUMmum est, eum dicentem facies, sed contrarium eius, quod in tua argumentatione Uum is . A lymis en im, iuvetere testimento veri Dei cognitionem fuse. Quomodo autem hoc verum e e poterit, si nemo ullo cognitionis genere Deum umquam nouerat, cum iam velut testamentum amplius non erat Nam, qubd ita accipis verba Iobannis, ac si dixis et, Nemo umquam novie
Deum, nisi quatenus filius unigenitus enarrauit; hoc est vim mansscstam ipsis verbis afferri; in quibus duarsententiae distinctae habentur; atque in priore,ut dictum estsupra,praecise negatur, Deum a quoquam fui e vi sunt, CT porro cognitum, si ibi videre idem est. quod cognoscere. Quod si velis quidem, Iohannem in priore sententia de omni cognitione loqui, stu perfecta, siue imperfecta, sed tamen de immediata, quam prorsus neget vlli umquam collisse, in postcriore vero exponat quod nam solum Or siempcrfucrit mediiἔcognoscendi Dei; Dico, nihil conlitare ex verbis ipsis,