장음표시 사용
51쪽
Arg. i. Eras Ioli. Relat. tim cognoscendi Dei quacumque cognitione; sied isti, iis,quod simpliciter fuerit med in cognoscendi Dei; id non quacumq; sed pleniore quadam CZ exactiore cognitione; ut ex iis quae ante disputata sunt, facile apparebit. Neq cnim,si prior sententia de immediata
cognitione accipienda est, per vitiaersalem ista vocem Nemo excludutur ab immediata cognitione ulis praeter homines: Non excludutur, inqua,angeli,p quos
q; legem suam,ex qua factu est, ut eum non minima ex parte Isstae lis popuIus cognouerit, Mosi ac per illum ipsi populo dedis e. Ast. . v. s3; Gul. 3. v. et9; Heb. 2. v. a. Ium,si Videndi verbo in priore Iohannis sententia non quaelibet cognitio intelligenda est, sied plena cognitio, quemadmodum ipsum verbum , si ad cognitioncm referatur, omnino praebe fert; hoc nibiIte iuvat: cum, ut dictum est, pIena veri Dei cognitio invetere testumento non fuerit. Sed praestat sane ad ipsam visionem verbum illud refcrre. Sic enim Cr Wrbum ipsum, ut sonat, accipitur, Cr planis ima alibis non semel atque adeo ijsdem plane verbis alicubi con signata siententia, ex Iohannis dicto colligitur. Μι-
ror atitem, te tantopere negare, contra mIItarumὰ immo omnium, quos hactenus legi, sententiam, ver
bum illud isto loco de ipsa visione accipi polye, idq;
propterea quod instquentibus verbis non de ipsa visione, sed de cognitione agatur. cum potius, eo quia in sequentibus verbis de cognitione agitur, nece est, ut inprecedentibus istis dς ea non agatur. 40uidem
52쪽
Arg. I. Eras Ioli. Relat. dem in istis praecisa negatio est, in illis autem dis matio. Cr sic fieri non potest, si utrobique de eadem re agitur, ut verba ullo pacto cohaereant, aut sibi ipsi Iohannes eo tet. at vero, si primam de visione, deinde vero de cognitione agatur: verba ipsa optume inter se cohaerent, eT Iohannes non modo sibi omnino constat, sed illud dicit,quod appositis imum est,m a Paulo quoq; apostola pauc imis verbis dictum fuit. Quid enim est aliud, christum Ue imaginem
Dei inuisibilis, quam Deum a nemine umquam fulse. visum vera visione, flium autem unigenitum, illum enarra' i , Superest, ut de eo aliquid dicam, quod ais, me Scripturae verba non accipere simpliciter, sed rostringere; quia videlicet cognoscendi simplici verbo pleniorem cognitionem absolute intelligo signi' ri, non autem pleniorem noui testamenti, ut is mihi tribuis. Dico igitur, me iam ostendi se, rem potius contra se habere, cum ego simpliciter tantum uerba
accipiam, tu vero etiam secundam quid. Estautem animaduertendum, non restringi verba, cum eorum
propria tantum signiscatio retinetur , minus pro-iprii aliqua reiecta. Minus propria signiscatio ver hi cognoscendi simpliciter prolati est, ut cognitionem ex parte declaret,propria vero,ut plenam; que
admodum ine loquendi usus satis docet. Quamobrem qui per verbum cognoscendi simpliciter prositum,
non ex parte, sed plenam tantum cognitionem inteubgit, is nequaquam verbum illud restringit. sed quic ex partu
53쪽
ex parte cognitionem etiam intelligit, is min s proprie verbum accipit, illudc quodammodo dilatat; quod scri non debet, nisi,faciendum se, aliunde constet. Nam quod ais, testimonia a te allata de omni cognitione loqui, id nullo pacto admitti potest,cum verbifim cognoscendi Cr Videndi, quae tu pro eodem accipis, items verbum Enarrandi simpliciter in ipsis
proferuntur, nulla uniuersali particula adiecta. Par ticula enim uniuersalis Nemo nullo modo ad ipsum
verbum, siue ad cognitionem eo verbo significatam referri potest ; sed ad homines tantum pertinet. hoc autem dico, quia videris, nescio quo pacto, velle, veparti cald illa vim habeat ostendendi, de omni cogniatione verba feri. Sed postremo affirmus, tam imperfectam, quam perfectam cognitionem, Uecognitio nem, Cr tum eos Deum nouise qui imperfecte eum nouerunt, quam, qui perfecte. Ego vero ista prorsus
nego: er dico, imperfectam, id est, ex parte tantum, cognitionem non tam ese cognitionem, quam perfectum, id est, plenam: neque utramque sub eodem g nere uniuoco comprehendi, sied vel aequivoco, vel saltem analogo. Pri s enim omnino Cymagis proprie, cognitio de plana cogn itione praedicatur: deinde vero er minils proprie , de cognitione ex parte. Cr idcirco verum epe non potest, quod ais, eos, qui Deum
imperfecth norunt, tam illum nouise, quam,qui per fecte; etiam si, ut apparet, particulas illas tam . O quam non ad rei intensionem ut vocant sed ad reni
ipsum simpliciter in verbis tuis referri velis. Adde
54쪽
,erὸ hoc loco id, quod supra attigimus; videlicet in neutro ex tuis testimon s verbum cognoscendi simpliciter scriptum ese, siue id, quod tantumdem vale at. quandoquidem, ut ante dicthm fuit, in altero est verbum ἐπιγινωσκειν quod plim significat, quam
simplex verbum cognoscere; in altero vero verbum V idere,quod, si ad cognitionem referri debeat,exactam cognitionem prae se fert, Cr verbum Enarrare, quod de exactiore aliqua cognitione agi declarat. 'Itaque tandem, ut arbitror, constat, in testimoniis a te allatis nullum vim ese ad id probandum,quod in argumenti tui maiore propositione dicere voluisti, quo minime probato,argumentum ipsum penitus dis 'Iui atque evanescere, necese est.
nodictum I. Cor. 8. Nobis unus tantum est Deus pater ex quo omnia. Hic nulla necessitas cogit, cur restringamus particulam 'niuersalem, quominus cie omnibus Dei operibus tam creationis, quam redemptionis , accipiamus. Dixit Paulus paulo ante, non esse alium Deum nisi unum, S idolum nihil esse. Haec sunt generalia, ideoq; verisimile est. Paulum in genere loqui de omnibus Dei operibus.Igitur particulae,per quem omnia,quae sequuntur de Christo, non debent restr ingi ad opera redemptionis . opponuntur enim
inter se Ex quo,&Per quem, suntl eiusdem C et amplit
55쪽
36. Arg. r. Eras Ioh. Resur. amplitudinis. Praeterea Ex quo, si3nilia catactionem mediatam, quam Deus efficit honper se, sed per alium, Per quem vero, immediatam , quam ipsemet Christus efficit Deo mandante ac vires suppeditante. Sequitur igitur, Deum non in se, aut per se, mundum creasse, sed per filium; alias tollitur distri men harum particularum Ex quo , S Perquem.
6 FAUSTUS SOCINUS. Hoc secundum argumentum similiter non pro bat ipsam thesim, quod christus fuerit Dei Alius vn
genitus, antequam ex virgine nasteretur. nec ullo modo corrigi, ut primum potest; cum ne allatum qui dem testimonium ad ipsam thesim accommodari que- icti Sedsi recte conclusum est, probat tantum, ipsum christum fuse ante illud tempus. cum autem hoc viatium sit commune plerisque alijs, de quibus deinceps videbimus, argumentis tuis, nihil de eo posthac dicam. Sed fingam, thesim, quam tibi probandam sumpsisti, esse huiusmodi: Is, qui est unigenitus Dei
filius, fuit, antequam ex virgine nasceretur hoc enim a me plane negatur ubique pro connee so a te sumi permittam , quod Cr verisimum est, christum evnigenitum Dei filium. Nunc ad argu
In hoc argumento non ostendis, vocem omnia nverbis illis ex quo omnia, non debere restringi ad
ea omnia, qua ad christi ecclesiam, seu ad christia-
56쪽
. Arg. a. Eras Ioli. Relat. 37. hos, quatenus sunt christiani , quoquo modo perti
nent. Sic enim interpretor ego vocem illam, co in Ioiaco: non autem, vi ea tantam complectatur quae pertisnent ad redemptionem. quamquam pos et quis Redemptionis verbam ita late interpretari, ut hoc idem Uet cum eo, quod ego intelligo. Verumtamen sui est sic loqui, ut ego feci, quo omnis ambiguitu tolli tur. Non ostendis, inquam, in argumento tuo, falsame e , nec recipi ullo pacto debere interpretationem istam meam. Hoc autem non ostenso, infirmum pror sus est tuum argtimentum; cum alioqui certifimam jit, voces istas uniuersales sepifime deberc restringi, prout Iocus, Cr subiecta materia postulat: quin etiam non raro, quam is nec locus, nec subiectu materia id per sie requirat, tamen ad absurda vitanda eas restringendas e constet. At enim dices, te ostendife,vocem milia, isto in loco, indistincte fami debere,Cr generaliter: adeo ut ad opera quoque creationis pertine ut G cum ibi paulo ante generaliter dicatur, non ese alium Detim, nisi unum,m idolum nihil efe. Respondeo, ista quidem per se es e generalia;sed tamen a Paulo christianis, quatenus christiani sunt,accommoda ri: idq;, antequam verba illa proferat, ex quo omnia. Inquit enim statim post generalia ista, Nam etsi sunt, qui dicantur dii, siue in caelo, siue in terra siquidem sunt dii multi di domini multi nobis tamen Vnus DeuS,Pater ex quo cinnia, & nos in illum Sc unus dominus, I eius Christus per quem omnia. δέ nos per stu C 3 propter
57쪽
38. Arg. 2. Eras Ioh. Relat. , propter ipsum. Vides, apostolum a generalitate illa, quam verba prae sic ferebant, discedere; tamquam aliquid difficultatis habiturum e set in ea persistere, ac simpliciter affirmare, Deum vnuin tantum e , quumtiis alioqui id recte intellcctum ver finitim sit propter eam videlicet causem, quod multi sint dij erdomini, aut certe e se dicantur. Propterea concludit, quidquid sit, Nobis, id est christianis, unum e
Deum, patrem illum, ex quo omnia : ex quo, scilicet, christiani, quatenus sunt christiani iam enim illosa reliquis bominibus distinxerat CT separauerat omnia habent. Quemadmodum igitar dicendo Nobis, christianos intelligit, eosq, non quatenus res creatae sunt, aut homines, fici quatenus sunt christiani, se dicendo omnia,non solum omnia nostra, id est, Ebriastianorum tantum intelligit , sed etiam, vi christi
norum inon autem,ut rerum creaturum,aut etiam bo
minum Quod vero omnino respectu christianorum, id i quatenus sunt christiast, de Deo loquatur, vel ex eo colligi potest, quod illum Patris nomine vocat. nempe quia illum hoc loco, ut Patrem, Cr sic christia anorum, quatenus christiani sunt, Deum considerat. Idem praeterea ex eo patet, quod sequitur, Sc nos in illum . quasi dicat: Quemadmodum a Deo, quem nos christiani non nisi unum habemus, videlicet a Patre illo ad nos, tamquam filios, omnia prosiciscuntur, sic nos vicisti, in illum unum tendimus, Cr ad eum, tamquam Patrem nostrum, omnes re*icimus, atque aliarmus. certum igitur cye debet, cam deinde aposto-
58쪽
Arg. 2. Eras. I Oh. Resur. 3ς.
russubiungit, & Vnus dominus, Iesus Chri
sus, per quem omnia. Omnium nomine ea omnia intelligi, quae ad christianos, ut christianos, pertunent, non autem prorsus omnia, quae umquam creataftiere, aut facta, quae ue ad quoscumque quacumque ratione pertinent; et eum, qui ad haec vocem omnia
Veserat, verborum apostoli fictissim corrumpere, Cr in alienam a proposito, adeoq; ab ipsis verbis sententiam, Iocum transferre. Itaquc fateor quidem, opponi hoc loco inter sic Ex quo, Cr Pcr quem, atque inde st- qui, Deum hic mediatam, christum autem immedia tam causam omnium ostcndi; sed non prorsus omniatim, praesertim vero cxli, er terrae, qui creati sunt multo ante, quam christiani cxiitcrent, ad quos o renia ista omnino referenda slint, .ut alibi quoque sine dubio faciendum est iubi similiter Dei, tamquam isto
rum ductoris, fi mentio; videlicet, . cor. et a. v. 6όσ a. Cor. s. v. 8. Vt nihil dicam de articulo in greeo
inon minus hic, quam in pridictis locis voci παντα id est omnia traeposito, qui ς ςμiusdam generis seu de quibusdam omnibus sermone Ue,videtar indicare.. Mitto etiam,quod oppositio ista verborum Ex quo, Cr Per quem, non est perpetua, qtiodq; Deo ipsi alibi tribuitur, quod non modo ex illo, sed etiam per illuni
sint omnia, Rom. z3. v. 36; Η b. a. s. id quod quam-tiis idcirco feri posit ut in animaduersione fratrum
ρcunda, in is . Afertionem de trino Cr uno Deo col
59쪽
clo. Arg. 2. Eras. Ioh. Resur. potest etiam simul fieri, ut ideo in praedictis Iocis, preipsum Deum omnia Ue,fuerit dictum,quὀd vox Omnia latius ibi pateat, quam hic ut certe patet atqMe multu etiam comprehendat, q*orum nec mediata nec immediata caus achristus sit, CT propterea non potuerit dici,eu per christum ese. Adde autem ijs,quae ante dicta sunt, concedi pope, cum PauIus dicit, Ex
quo omnia, Omnium nomine res Omnes creatas, C
iums, Cr terram ipsim debere intelligi; nec tamen inde secuturum, cum deinde dicit, Per quem omnia, eadem omnia significari. Saepe enim, ubi una er e dem vox,eas etiam non repetita, ut bὶc,sed semel tantum expresa, ad plura refertur, solet secundum n turam eorum, ad quae refertur,significationem diuersam habere. vi,clim Petrus dicit,Tempus ese ut iudicium incipiat a domo Dei subaudi, S pergat ad impios. Nam certe alio fensu dictum est ab ipso iudicium respectu domus Dei,CT alio,respecta impiorum. Vet,cum auctor epist. ad Heb. ait,christum non habui' quotidie necine, quemadmodum pontifices legales videlicet) prius pro suis pectatis,deinde pro
populi offerre; hoc enim ab ipso semeIsui' factum,
cum seipsum obtulit. Hic enim nisi Peccatorum nomen, quatenus ad ipsum christum accommodatur,aliarer interpreteris, quam, quatenim ad pontifices illos, aut ad populum repertur, turpifime blasphemantem facies diuinum illum scriptorem. Nihil igitur hie mmiIiter impedit, quominus vox omnia ad Deum re
tita unum signiscet, ad christum vero aliud : id est,
60쪽
Arg. r. Eras Ioli. Resur. mon tam plenam habeat significationem,cum refertur
ad christum,quam,cum refertur ad Deum. quema modum in exemplo proxime allato Peccatorum nomen, quatenus rcfertur ad pontifices illos , atque ad populum, Cr rcatum Cr poenam peccatorum signif-cat. quatenus vero refertur ad christum,poenam tan igni declaret,eamq; non reuera ut poenam, sed ut quae poena ese soleat, mortem scilicet, atque eum antece dentes aerumnas Cr calamitates la quibus vi ipse quoque liberaretur, christiust ipsum obtulit. Quodsnihilominus neceβe ese velimus, ut in loco nostro vintrobique vox omnia idem prorsus signiscet; certe, cum ntilli dubium esepogit,ut dictum fuit,quin eius modi voces uniuersules sepsime restringi debeant, potius ex eo, quod plane vcrisimile est, vocem istum ad christum relatam ea tantum coplecti, quae ad christianos,ut christianos, pertinent, immo ex eo, quod certum est, fieri non pose,ut ad Iesum christum rela ta ea comprehendat, quae fuerunt ante ipsum, Iesus autem ipse christus vere Cr proprie loquendo non tu
it, antequam ex virgine nasceretur , utrumque enim nomen, Iesus,er Christus, ad illum hominem omnino lectant lex hoc, inquam,potius statuere debemus,vocem omnia ad ipsum Deum relatam, eo pacto,quo diactum est,restringendam Ue,quam cum istis incomm dis CT aorologi s eius vim plane uniuersalem,cum ad christum refcrtur,ese retinendam. Namque prae terea animaduertendum est,christum hoc Ioco manifeste tamquam eum, qui reuera Cr pleno iure unicus dom c s nus