장음표시 사용
111쪽
quitate et accipe bonum. tu enim soluspotes preatu,quo remimu amouere.
Quid autem bonu sit,quodvi acciperet oblecrabat, sequens versus ostendit, Erreddemus vitulos tibiorum ete rorum Sic enim carmina quoque sancta docuertit, vi immolemus deo sacrificiu laudis, quia grata ei sit oblata ex puro corde laudatio supervitulum nouellu . ungulas& cornua producente. Eloquere ergo aduersu te, Israe iniustitias tuasdomino, quaru cupis remissione mereri. Sed quid his adiiciat,audiamus. λῆ rno Iuluabit nos Aper equano abcendem nec Hremus vltra,r ij nopi operaman si nostraru .auia eius qui in te est
mitereberispopuli. Quod ait assur no saluabit nos,de exemplo Iud videtur assumptu. Nam regu narrat historia, quoniacumRapcases nomine dux Assyrius misti regis Senacherib,ad copelledos atque terredos eos qui Ieroso limis clausi fuerat,aduenisset, inter caetera, quae gloriose ac superbe de Assyriis praedicabat, adiecit quod duo millia equoru Senacherib esset paratus educere,quorum sessores totus Iudae exercitus no possit offerre: & qua
demetia aduersum se tali principis copias incitarent. Si saluti suae proinde cosulere t,eius dederetur imperio qui no min'subiectis liberalis,quamque rus cotumacib. appareret.Verum incoli Ierusale in solius Dei virtute liberationis suae fiducia reponetes,cominationu hostiliu taciti spreuere iacta tiam. Ad Iud ergo cos dentis exemplum,etiam Israelem sermo nunc momentis instituit: ut ipse videlicet longa seruitute correctus, iam deuotione incipiat fratris imitari, qua ille tepore Assyriae obsidionis ostendit. Medicemus, inquit, ultra, Dei nosri opera manua nostraru , Id est, desinemus quae manu artificum sunt simulachra venerari, postqua&fratre teste cognouimus, quia populi in tuo cultu permanentis misereri bonus arbiter no desistas. Huic aute vestrae confessionis oblatui quid a Deo nostro referatur, accipi te. Sanabo contritiones eorum , diligam eos lontanee: quia aversi- ea furor meus ab es.Ero quasi os Urueligerminabit quasi blium,m erumpet radix eius quasi libani: couertentur entes in umbra eius,uiuent tritico, Herminabat quasi vinea, memoriale eiusficat et insilis in. Diuersis comparationibus & liberationis dulcia,& libertatis insignia,&amoenitate excultorum describit amorum,quq sicu t tempore nimirum quo persultat hostis squalore plurimo vestiuntur, ita cum securitas pacis cultorum exercet industriam, & ubertas passim visitur de venustas. Sic ergo,Israel,cum captiuitatem tuam prospera quae sint
promissa depulerint, pulchritudo te libertatis, & lτtitiae dulcedo ita implebit ac vestiet,ut non vilibus quibusque germinibus sed liliis & rosetis stillatia prata visantur: mea quippe clemetia meaque gratia, instar tibi roris illabitur,ut omni pedore deposito inuocationis ornameta percipias. Quod ne tibi dubites pro magnitudine sui posse cὁtingere, procedit in fratre. i. inIuda deAssyriis manibus liberando. Quale ergo illi gloria i co ferret optata quide, sed vix sperata libertas: talis etia remanebit, si tame dignus cui coseraxus appareas.Viuetis quippe tritico,&germinabitis quas vinea quς trastata ex Egypto Palistina satis finibus occupauerat,& memoriale vestru sicut vinum erit libani: id est,gloriae vestrς erit tanta flagrantia, quanta Vini quod DPrimum in mole libano generatur. EJnaim,quid mihi mitra idolaZego exaudia
σ dirigam eum etiabietem virentem, ex mestucius tuus inuentus est. Qia ae cum
112쪽
ita sint, inquit, ut disputatio nostra perdocuit. id est, unam hanc esse viam salutis, quam cultus nostri numinis religioque patefecit. Ponite profanitatis sal tem modum, cuius nunquam sentire debueratis exordium: & viai, qui verus est, domino,tota fide ac deuotione cohaerescite: nec veritatem eius in mendacio tenendam putetis,ut incommunicabile nomen idolis adscribatis. Sed scitote quὀdno solum Pr ceptis, verum ipsa negociorum voce didicistis me unum este, cuius sicut cultores aeternant licitate poti tur , ita desertores aeternis mile ri is obruantur. Ego sum enim qui exaudio supplicantes,qui possium & soleo sanare contritos, dirigere contortos, ει- cudare steriles,inuenire pereuntes, suscitare mo tuos, & in eam celsitudinem quos vegetauero sublimare , ut de palmis aut rubis in abietes de cupressos profecille videantur. Qui sapient intellat ista 3 inteli gens, 5 sciet haec quia retiae etiae domini. umniabunt in eis: praeuaricatores vexo corruenι in eis. Merito volumen suum admiratione conclusit, cuius utilitatem & per praecepta,& per exempla monstrauerat. Simul, ut doceret causam omnem peccatorum & miseriarum de stultitia contigille, laudauit sapientem, qui omnia quae sunt disputata perpendens, utilitatem viarum sacrarum fine isque cognosceret: quod per eas iusti videlicet cum securitate graderentur, praeuarIcatores autem quique corruebant, admittendo videlicet sacrilegia,& exitia sustinendo. Notandum sane quὀd etiam loca ista, quae secun dum praedictam a propheta hii toriam, prout captus noster ferebat, exposui, etia ad maiorum rerum significatione possit ut valere. Nam illud quod de Sennacherib dictum est, fra uers tha O mors, ro morsio tum infe ne. etiam de ampliore negocio. secundum quod gentium magister ostendit, accipi potest. Nam cum ad Corinthios super manifestanda resurrectione loqueretur: Ubi est mors, inquit, aculeus tuus ξ ubi est mors victoria tua λ Deo autem gratias,qui dedit nobis victoriam per Iesum Christum Dominum nostrum. Hic enim quasi ventus urens, quippe qui ignem venerit mittere super terram,de delerio ascendisse perhibetur, quia de utero virginis, ad quam secundunt naturae leges vir quasi cui torcesserat, germinauit: α venas mortis fontemque eius fecit arescere,ut non haberet ius secundo repetendi eos, quos semel in aeterna gaudia redemptor suscitasset. Incarnationis si quidem ipsius sacramento, ros gratiae in ecclesiarum ama descendit,
ut pastim diuersis virtutibus fructuosa vitis liliaque prodirent, & fieret multiplicationis fidelium lata scolicitas, quanta citet agri pleni frugibus, fructibus,ssoribus gloriantis. Sscque conuertentur sedentes in umbra eius, id est, diuersae nationes sub protectione ecclesiae requiescere cocupiscer, ut&corporalis,& spiritalis vigoris alimonia in vino & tritico consequatur. Igitur illa, quae sub Ezecnia est, impleta liberatio, a libertate quam Christus tradidit,& cumulatius explicetur, & gratius. Quis sapiens & intelliget ista3 Intelligit, & sciet haec 3 Quia videlicet positus sit Dominus in
ruinam & resurrectionem multorum . nec per calles eius confidenter incedant in quibus sectatores criminum collat untur,nisi qui ex toto pectore confitentur Christum Dei elle virtutem desque sapientiam,vnusque cum eo fieri spiritus,votis studiisque contendunt.
113쪽
V M ad haec prophetica vel abdita, vel si copetetius nemora dixerim audax quidem, sed amminiculis religionis po- tius 'uam temeritatis innexus,percuctator accedere: si frui sensibus liceret,aut plebeia luce perspicuis sed arcano sple-dore reuerendis, quam editionem assumerem sunt enim plusculae): delegissem. Notaui videlicet ultimaquet secunduhebraeum vocatur, quod in ea magis elocutionum esset integritas,quae vel docetis affectu vel cominantis exprimeret. Ipsus ergo translationis iudicio coperimus alium e siexij. prophetaru ordine apud hebr os, quam que vulgatior editio contineret per illud, quod non in omnibus prophetis indices temporum tituli prς legantur,neutiqua incertum fieri quibus etias. I, 1 , tibiis eorum singuli prophetauerunt. Quandoquide traditio per manus mista commendet, sub illis regibus eorum qui sine titulis legantur vi- . . ., E. guisse doctrinam, sub quibus ante eos propbetauerint qui titulis instruunciarat. tur. Proinde&Beatus Ioel videris an qucuus inter coquos S. Osee, quem ante eum legimus,comprobetur: eoru indem videlicet regum crudelitatem contumeliasque perpetiens, eadem sacrilegia populi furentis accusans, eadem impendentia criminosis tormenta de nuncians. Incipit autem ab admirantis potius &quasi commiserantis affectu. Peream domini quod factu,st ad Ioel filia Fatuel. Hoc, inquit, docuinae, lino censurae munus imposuit famulo suo doctor temus: nomine quippe verbi tota quam visurus est doctrinam pariter indicauit. Pater quoque propheta: non de nihilo memoratur. sed quoniam sanctitate pollentium , quotiens non si mlum virtutes,c terum maiores etiam nominantur, fiat eis cum parentibus
suis dignitatis aequatio. Sieque & illi vel iusti,vel prophetς,vel pontifices iudicentur. H c ergo causa laudandi radicis in germine, & honesta ta grauis docetur. Illud autem quod quidam commentatores ethymologias etiam nominum prosequuti sunt, de his videlicet laudum semina colligentes, i. Ioel apoΚe. Hoc, quod incipientem transferre possumus,bba- tu et latitudo dei, & reliqua in hunc modu, ut puerilia & inepta sunt, ita
plus negotii videntur habere quam commodi. . ussite hocsenes, Sauribus percipite omnes habitatores terrae fifactum si ludin diebus vestris aut in diebus patrum vestrorum. Habitu concionatoris ingreditur magnitudinem calamitatis quae t iraesitis contigit narraturus. Ecce, inquit, vocem vestri stetus anticipo ,& quod ad inuidiam motura erat conquestio primus enuncio, non vos vnis,videlicet alterisque subiacuisse verberibus,excitatas cala--e. mitates spumantium instar undarum nouis semper praecedentes miserias depulisse. Omnes ergo iam ad audiendum incolae conuenite: vel collegisti, vos qui senio vitae istius plurima pericula collegisti, t vel vos qui minus licet habeatis annorum, tamen vigenti memoria potestis continere, si quid simile a parentibus accepistis,quale in prς sentem conssurit aetatem. Immo
114쪽
Immo quid dicaΘ solos cosulamus annales quas ex epioru solatia requiretes, ciὶmin cucumulumiserias gentis nostrae ascedit erpedam, vi nihil tale vel apud futuros possit existere. Et fenes ergo, & habitatores terrς φ vel percipere auribus, vel audire iubetur, non diutasse aut merita signat aut studia, sed simpliciter mi audiat imperatur. qualeest illud in psalmo:Audi 'te haec omnes geles: auribus percipite omnes qui habitatis orbe,quiq; te rigenae & fili j hominu, simuli unu diues & pauper. Pluribus utiq; modis nihil aliud quam homines quos couocat iudicando signauit. Quod ideo breuiter adnotaui, quia quida in his vocabulis mul ta esse disterentia credi derut per quae hoc plurimu inutiliu expedere Veiboiu. Sed nos, quid propheta cu tatς admirationis ambitu deserat,audiam us. Resilia erucae comedit locusta, o residua locustae comedit bra cus, residuubruci comedit rubigo. Diuersitas calamitatum sipecies c reli edit, quas Iu deoru populo deplorat illatas: qua tu singulae cum incidunt,ita fructus anni spemque consumui, ut agricolarum pectora aerumna pariter & formido comminuant. Quae sane in-
comoda illis non semel seda,letisque accidisse temporibus,vel ipso quem diiserimus propheta,vel Deutero inio denunciante colligimus. Unde& illorum opinionem, qui haec omnia de hostibus dicta aestimant, refutamus. Nam & erucam,& locustam,& bruchum,& rubiginem ad Assyri j& chaldaei,& macedonici,& romani populi putauerunt significationem valere: quorum opibus nimirum Iudaeorum ost attrita Respublica, sub descriptione videlicet locustarum, vicissitudinem hostium publicatam esse credentes. Qi md utique videntur per aliqua consequentiam suspicati si nihil calamitatum IAdaei nisi ab hostibus pertulissent. Cum vero & famen grauissimam,& prodigialem scut beati Helit temporibus siccitatem,& mortem subim in variasque corruptiones pertulisse doceatur, quid fuit necesse
eam quoque penuriam, quamuis locustarum&brucorum intulerit mentionem, gentium incursionibus applicare 3 Intelligentes ergo simpliciter verba prophetica, magis quam eadem alio quo libuerint transferetes, locustas& erucas non cataphractos equites aut clypeatos pedites,sed vermiculos rari pedes& minutas pennatasque accipiamus animantes: quae ita sibi tunc in profanatae gentis tormeta successerui, ut seduld custodirentvices nocedi, & si quid praecedetibus rem asillet , id totu quae sequebatur absumeret. Quam lane pernicie sanctus Ioel impedente magis,quam ia illata prophetali intuetur aspectu:&ideo illis de qui b.agatur miserabili securitare torpetibus, ipse quasi benignus & spectaculo talico sternatus inclamat:
Expergiscimini ebrij, flete,et vlulair omnes qui bibitis mina in dulcedine quoniam pertit ab ore testro. Moraliter prorsus inchoata conquestio. qu in calamitate te comuni illos primu qui grauius cςteris eade laturi docetur appellat. Acerbi' enim mordet penuria deliciis ast uetos,& luxuriosis reo solu inopia, sed etia frugalitas ipsa tormetu est. Cu ergo egestatis esset in comoda narratur' a mediocribus coepit,& deliciaru tantii damna cotingit, quς non in comune cunctis. sed helluantibus latum possunt esse metu eda: eosque ta viliter aestimat, ut propter solam voluptatem vivere voluisse pronunciet. Proque
115쪽
ut status tali u meretur,adiungit ut diligeret, & expergiscatur earu saltem re u imminente dopendio quarum studuissent indormire cosortio. Nulla vos inquir, studioru hactenus habuit cura districtos nec compunctionis stimulutantoru crimuiu conscientia suscitauit ed seruistis omnibus desideriis quasi ageretis a iustitia liberi: victa est patientia iudicis aeterni. pudetia & obstinatione peccatiu: decreuit vos debitis subiugare verberib' deprima isthic delictam,quibus abutimini, instrumenta subducere. Cuius sanc penuriae quanquam processiis etiam ad mediocres inopesque perueniat, os tamen etiam exordia ipsa cruciabunt. Quos ergo nihil docuit dis ciplina iustiti incipiat saltem timoris stimulos experiri,&dat elachrymas viciis quas ossiciis non dedistis: quique nunquam doluistis sauciatam innocentiam, flete demum temulentiam destitutam,cxpergiscimini ebrii deflete: ululate omnes qui bibitis vinum in dulcedine,quoniam periit ab ore vestro. Causas, inquit, ostensionis grauissimae eo sectatu luxuri pristitistis: nec lautis tempestiuisque conuiuiis aut simplici ebrietate contenti,sed vinum permiscendis dulcibus corrupistis,&irritamentum epulis artificio comparastis,ut omne vitae spacium inter lasciuia & temulentia disperiret. Eccensic tempus eiusmodi ultionis adueni siqui populandis terrarum fructibus deliciarum potissimum instrumenta lubducat. Haec vos ergo primos,inquit, aerumna vexavit, quia frugalitatis ignaris experientia poenarust imminutio copiarum. Et quoniam rationis obliti, bestiarum vos similes reddidistis, in ipsis saltem quibus incubatis thoris & cubilibus, ululate omnes qui bibitis vinum in dulcedine,quia periit ab ore vestro. Cum denuciationi propheticae censoris exprobratio permiscetur, oste it quia homo in honore constitutus non intellexerit,& iccirco brutis quibus se similem reddidit comparetur,damnum quippe,ut diximus, vitς putas detrimenta, ut quia luxuriae qgre sub ipso fragore motae ultionis euigilat,ut quia nescit flere vel ululet quale est illud in psalmo: Famem patietur ut canes,& circuibunt ciuitatem. Oportuerat ergo ut ratio vos potius compunctionis stimularet, quam aerumna doloris morsibus excitaret: sed quonia eiulatu nimio considentiam perdidistis,ut non iam prouidere,sed tantummodo sentire possiis, ululate percussi,qui non timuistis admoniti. Et quae est causa
tali u lachry marum Z is enim ascendit verterram mea ortis I innumerabilis: dentes eius ut detes leonum olares eias mi catuli leonis. Posuit vineam meam in de
stertum, cum meam decorticauit: natans spoliauit eam σproiecit: albifacti siunt rami eius. Planges cur mirgo accincta sacco Aper vir um pubertatis tuae. Temporiabus quidem illis quae beati Osee titulo continentur frequens etiam Assyriorum narratur eruptio: sed quia non uno genere temeratores legis suae rerum conditor affligebat, ideo inter hostiles populationes, has quoquc lues accidisse,quas denunciat propheta, colligimus: in quarum sane descriptionem, multam operam intentus expendit,costio nimirum & arte me-t sius dicatis: ut salutarem illum timorem qui illecebras cogit horrescere, in au'm . . c. a. dientium pectoribus commoueret, nec denunciati terroris stimulos sub ςonsi ς incidit breui ta te trascurreret, sed cosiderationet rerum immorari audito-
116쪽
rem doceret, cuius t emedat ut tota haec plagarum ambitio parabatur. Nec solum descripsisse contentus, pergit etiam verborum ponderibus augere
quod gesserit .denique locustarum agmini gentis nomen adscripsit,quasi
per turmas manipulosque gradientis,&cuius non minus esset nouitas quam agnitudo formidini Huius enim si essicientia potius quam inebra cos-deres,videbis dentes eius leonu catulis,imo ipsis pr dandi peritis leonibus conferendos: neque enim difficilius ab his germina,quam ab illis armenta vallantur. Et quanto minus ad victum mortalibus greges constat commodare quam fruges,tato amplius frugum quam gregum populator incommodat inhiantiaque sanguini guttura bestiarum. Sed ipsum lac frugum &graminum saeuiens locusta consumit ,&ideo etiam pecora qui non mandit interficit. Omnes enim syluasvirore despoliat,&quasi natur ipsius c5ditione vi cladis imitatur: ut quemadmodum sole in hyberno diuexo humor arborum ad interiora compellitur, sicque nodium honore deposito robora nuda consistunt,quae si rusticandi ignarus aspiciat, desperat posse revirescere: ita istud agme quod aduenire deploro, haud solum mollia graminum, sed matura etiam vineta consumet, nec pomis albata vindemia te-perabit, dulces quippe ficus amaro dente populabitur, & ita dedita opera
rotum corticem persequetur per quem vitalis nimirum poterat succus illabi, ut alba pro viridi sylva visatur.Cum ergo,ne creditam sibi frugem temra restituat, nec spotaneus palmitem fructus inclinet, nec pomorum solatia eris annus cultoribus subministret: quid superest,noster popule, nisi ut calamitatem tuam fietibus persequaris 3 sed ita irriguis& plurimis,ut solent foeminae quas luctus viduitatis oppressit,& eorum virorum societate priuatur quibus fuerant a virginitatis suae tempore copulatae . Plangesicut virgo accineia sacco seu per virum pubertatis tuae, periit satrificium oe libatio de domo Dei. oportune ad regione migrauit oratio,quia enim dixerat viduitatis luctum totius gentis planctibus exequandum,cur hanc similitudinem protulisset, commemoratu regionis,absoluit.Nam sicut saepe alias, ita& apud beatum Osee quasi in locum uxoris se Deus noster synagogam adscivisse pronunciat: sed illam adulterarum more coniunctionis illius pacta violasse, ac se diuersorum deorum cultui subdidisse. Ergo quoniam & hic ab impendetis calamitatis exordio in immensum narratione processit, &post dispendia quasi primat temulentiae quae luxuriosis dolenda signauit, aerumna mulatissime est egestatis illata,culta pariter&lustra vastantis, per quae, haec non solum communis alimonia,sed nec illa quae secundum religione erat offerenda superessent. Ideo quasi ad similitudinem viduatae mulieris conuenitur, quippe quae per hoc videatur mariti discessione cruciari,quod ob lationis & ceremoniarum instrumenta perdiderit, quibus per diurna sacrificia & placere deo, de adhaerere credebat. Luxerunt sacerdotes ministri domini, depopulata est regio, luxit humus quoniam devastatum est triticum, cossem est minumelanguit oleum,confusibunt agricolae, ululauerunt et initores ver frumento θ ο deo quia Periit me sis,aΠι vinea confusa est cir ficus elanguit malograuata, erpa ma,s malus, omnia ligna agri aruerunt, quia confissium e gaudium a filiis timi-
117쪽
num. Eo usque ad publicam inopiam peruenisse vastante videlicet loci ista, bruco & rubigine,ut hostiarum quoque indigentia sequeretur, nec panes propositionis imponerentur altari,consequenter primi sacerdotes leuitaeque lugebant: plebs autem reliqua quasi ab aeterno coniuge repulsa viduarum instar ut diximusὶ ingemiscat, quia de ipsa terra ornatu omni viriditatis ac fertilitatis amisso, squalore lugentis adoperta est. Non enim tristi huic populatui frumenta messor eripuit, non fertilitatem suam vitis qua grauata constiterat ad dulcia musta perduxit: sed tanta cultores frustratione decepit, ut me dacium suum videatur erubescere. Similis oleas pulsauit inuidia elanguerunt malogranata cum sicubus: nec ullum genus pomorum meliore potuit coditione subsistere: sed cum gaudiis spebusque mortalium, tam germina periere, quam gramina Non est dissimulandi tempus doloris,omnes lugentium habitum mentemque suscipite: te terrimu enim genus impendit exitii, quibus tam spes anni lamentanda quam res est. Θ ciuilevos o plangite ac rdotes,vlulate ministri altaris,ingredimini,cubate in sacco ministri Dei mei quoniam interiit de domo Dei vestri lacrisicium libatio. Sacri
cate ieiunium vocate catum,congregatesenes omnes habitatores terrae in domum Dei
ostri. clamate ad dominum. Magnitudine calamitatis exposita, omnibus
quidem populis fletus impendere descripserat, sed quia lachrymarum tantummodo jpectaculo commoueri miserantis potius quam docentis ossi- Cium est, propheta autem animo parentis indutus, nihil nisi pro utilitate conciliat: nunc quoque ordinate ad lamenta conducit, ut non vacuis setiabus tempus absumant, miserias suas lugubribus nimirum vocibus pers que tes. Quod utique,&religiosos δ: fortes animos deceret. sed ipsa lachrymarum munera secundum sacrae legis regulas ordinantes, messem praeparent gaudiorum, tantumque aerumnis mentis indulgeant,quantum sufficit ad indignationem iudicis, offensionem quam rerum amissonem doletes. Vos proinde ait sacerdotes, asperis vestimenta mollia mutantes, habitum lugentium animumque suscipite, sed & quod ad curam vestrami pecialiter pertinet allegat es,deesse videlicet unde diuino cultui seruiatis. Quod vero spectat ad populum : sancti scate ieiunium, id est, indicite sub
ea denunciatione, ut si quis forte contempserit quasi sancta,uiolauerit armguatur. Hoc est, quod ait, sanctificate ieiunium. Simul aute, inquit, omnes,
id est, non soliὶm ς tate validos, sed quos etiam imbecilles habetvel infantia
Vel senectus, pro magnitudine periculi ad communionem officii conuo- Cate. Est enim consequens, ut cunctorum repellat affictio eam calamitatem, quς erat in omnes communiter stultura. Non autem debet nobis oportunitas intelligenti et subtilis elabi: uniuersis si quidem ieiunium
communiter imperatur. Conuocate, inquit, senes omnes habitatores
terrae in domum Dei vestri. At si illa inopia quae supra descripta est j totis regionem finibus obtinebat, ita ut nec sacrificium solenne possc o D ferri, quomodo iterum magnae sanctificationis ambitu ieiunium eisdem plebibus imperatur : cum utique sub tanta indigentia constitutis, difficilius factum esset cibum parare quam continuare ieiunium Z Ergo
118쪽
debemus aduertere, quia aliud si esurire,aliud ieiunare: hoc ad exercit, tionem vi mitis respicit,illuduerὁ ad mortalitatis angorem. Ideo no placat dominum aflictio reoru, sed correctio poenitentium: neque opus est tabe sed come unctione curandis. Sordes enim luxuriae nequaqua aerumna bonis malisque communis, cqterum amica tan tum generosis mentibus dis.
eiplina depellit. Et ideo ieiunium peto, inquit, quod de ossicio venit, non esuriem quae de supplicio plerumque contingit: vel esurientibus inquam
conciliate ieiunium, ut quod inopia moletium fecerat, reddat deuotio fructuosum. Sed haec nos pro aedificatione audientium dixerimus. Caeterum potest consequentia propheticis sententiis maiore compendio vendicari. Impendentem enim calamitatem magis quam iam irruentem vaticinator annunciat, meritoque ammonet sacerdotes ut plebem adieiunia
conuocent, & legitimis supplicationibus occurrat his calamitatibus quas audiunt imminere. Denique sequitur: diei'. quia prope est dies dominim quasi vastitas a potente veniet. Nunquid no coram oculis vestras atimenta perierum 3 de domo δει vehi tititiam exultatio. computrueruns iumenta infercoresuo,
demolita uni horrea,dissipatae uni apothecae quoniam cos um est triticum. Qui is in gemuit animal, munerunt ereges armenti quia non punt pascua eis. Sed εν greges pecorum disperierunt. Postquam lugentium habitum, ut sacco videlicet operti,id est, amicti ciliciis conuenirent propheta composuit .nunc etiam
qua fungi debeant oratione subiungit,& exclamationem dolentis bis tesque congeminans quasi vim ictuum quibus plagae incutiantur expressit. Haud ob aliud profecto quam ut formidinem & compunctionem in cordibus audientium pron liciat calamitatis ambitio suscitaret, ac si diceret Credite oculis meis,credite sensibus,acie prophetali non solum illata sed
etiam ventura cernentibus: eius nimirum qu et tolerari nequeat calamitatis
pondus insistere,&ad cuius ictus singulos quas conuulsi visceribus colla
bamur. Sic enim sibi eruca &locusta,brucus,rubigo succedet,ut cessatio praecedentis incommodi quae respira inentum videbatur aliquod pollic ri, grauiora miseris tormenta comportet. Ac dies ille domini, quo reos videlicet destinauit ulcisci, non quasi tenui sit vexatione terribilis,sed eam vastationem serat quam potentissimus quisque ultor inueheret. Cuius vis delicet viribus, nec audacia resistentum quiret obsistere,nec subtrahere quippiam calliditas oculentum. Quod igitur ait a litas a potente veniet, vel coparationem positam accipe,ut non minus valituram castigationem sciamus quam si esset potentissimi alicuius regis seu itura victoria. De quo colore etiam illud in psalmo est: Excitatus tanquam dormiens dominus, tanquam potens crapulatus a vino:&, Percussit inimicos suos in posterioribus, opprobrium tempiternum dedit illis: vel certe non per exemplum sed pro singularitate factam intelligamus comme morationem potentis, neutiquam unum aut duos sed cuncta quae voluerit absque dissicultate patrantis, sicque potens omnipotentem expressisse videatur. Quia prope
dies domini, 'tasa potente veniet. Nunquid non cora oculis vestras alimenta Pirierunt Z no est, inquit, tempus ut impedimentum mediocre formides,&
119쪽
colligen dis tantum fructibus haud etiam collectis calamitas inferatur,sed sub ipsis oculis vestris,ut iam repositis confidatis alimentis . nec solum priuatis domibus, sed etiam templi aerario inopiam imminere praedico,ita ut laetitia, imo coso latio uniuersa depereat. Nec sane ablatis frugibus victum pecora ministrabunt, quia & ipsi perniciem depalli montes,& comtum ptio viroris indicent. Quibqstivitque propiantibus malis ostendit se propheta pulsari, quod vel ad spiritalium sensuum iudicium valet multum se ultra hos corporeos porrigentium,.vel ad pompam ut diximus descriptionis, in populorum cordibus affectum formidinis commouentem. Ergo quasi speciem interrogatis assumpsit, dicendo. Quid ingemuit
anima mugieruntgreges armenti Θ via respondentis parte subiiceret, quia non
sunt poma ea. Sed reges pecorum disserierunt. Proinde, cum me ex omni parte intolerabilis circundet affictio, ad te unicum dominum, manus, voces, vota sustollo:& ut calamitates terrae iam dexter, iam mitis aspicias, animo & corpore stratus imploro. Ecce enim peciosa deserti lamma comμmpsit. In quo sane loco diligens auditor inquirat, quae in desertis pulchrit
do praedicetur agrorum, quam noua haec exustio inuidiosa consumpserit: praesertim cum nusquam incendii praecessisset querelaὶ consequentia proinde lectionis ostendit, pulchritudinem hic agrorum frondentes sylvas&laeta pascua nominari. Ideo autem non culti, sed deserti ruris amoena laudauit,quia armentorum & gregum fecerat mentionem: qui quoniam per nemora laetantur&pascua, his utique aliqua clade corruptis,illi quoque subduntur exitiis Ignem autem posuit pro vastatione quam locusta in t ii stet & bruchus, scu t etiam legimus in psalmo. Posuit pluuias eorum gra-dinem ignem comburetem in terra ipsorum, S percussit vineas eorum, Scco triuit omne lignum finium eorum. Proinde cum omnium syluarum de
graminum viro remita locusta bruchusque com sumpserit, vino adaesi sed exusta videantur: consequenter etiam ferae bestiae ad famis pericula peruenerunt,&ad te unum naturali magisterio doctae suspiciunt, ut remediupericulo propiciatus apportes. Attestatibus quippe sacris cum veritate ac suauitate carminibus, omnia a te expectant, ut des illis escam in tempore; dante te .illa colligent: aperiente te manum tuam, uniuersa implebuntur
iucunditate: auertente te autem faciem tuam, turbabunrur. Auseres enim
spiritum eorum & deficient, & in suum puluerem reuertentur. Proinde scate etiam ferarum greses remedium, &si liqui arum vocum inopes, tamen diuersis faucium sonis postulant: sicut terrarum area susceptis aptata seminibus,aut rore, aut pluuia, quo germina producantur expectat. Quod si bene consideres noster auditor, inesse videbis pondus exemplo: animaru enim sitim elemetoruni naturali appeteti , quae est utique multo Vehementior, coparauit. Sed videamus & reliqua. Canite tuba in bio lutare in mole acto meo, c5 turbetur omnes habitatores terrae, quia veniet dies domini, quia prope est dies tenebrarum oe caliginis, dies nubis crturbinis quasi mane extensem super mores. Cum inquit lepus magnς vastationis appropiςt,ciuitatis incolet grorum que coueniat,dc orationibus atque fletibus lepus dennuciatae ca-
120쪽
calamitatis antichipes. Cuius si ego possem ante ipsa reru experimeta acerbitatem explicaredic edo,videntur mihi sore tales angoru tenebrς, quales, si cotingatatra geminari,ut cum nocte caligo, & tenebrae faciut densore: imo si his nubes desas,turbines'; cos cies, ut solatio syderupenitus excluso, per cςcum aerem fulminum terror intermicet. Quae tamen imagines solam mali qualitate laborauerunt indicare,cuius de quantitate in maiore modum acerbitas augeatur. I ta enim vis,de quo loquimur,mali, uniuersa
spacia nostrae regionis implebit, quas limitibus explicatis, omnes simul
montes atque colles mane nitidum,id est,ru tilans aurora perfuderit. Una
ergo rem & nocti comparauit, & lumini,ut non contrarium aliquid inserret , sed ut dilatationem eius & acerbitatem diuersitate comparationis exprimeret. Populus multus O fortis similis ei non fuit a principio, post eum non erit usique in annos generationis generationis. Quod de locustis magis,qua de hostinus sit instituta narratio, processu orationis ostendit. Examen quippe ipsum locustarum & bruchorum,cuius irruptio multiplicem calamitatem peperisse describitur, nuc armato exercitui frementaque composuit. quod Vtique per comparationem non posset inferre, si de militibus fuisset instituta descriptio. Pergit itaque effectiam inquam,mali per varias species explicare, & dicit quale terrarum faciem cum veniret inuenerit, qualem reliquerit cum abiret. Nihil, inquit, simile maiorum nostroru vidit aetas, nihil minorum simile videbis. Antefaciem eius ignis vorans, post eum exurens flamma,quasi hortus moluptatis terra coram eo, Spost eum solii uao deperti: non
es qui pugiat eum. Ante faciem eius quod dixit, ipsum locustarii incursum
voluit indicare, no utique ut faciem locustarum aliud periret incendium,& illae exustae deinceps rura corrumperent: sed ita,inquit, totas regiones eorum vastabit incursio ut non minus quam ignis absumpserit. Et quia noessicientia probatur incendij,verum leui aquetque rerum ut frondes,viculmos,ut paleas, crepitantibus volitantibusque flammis, celeriter solet penitusque consumere: quae vero materiae plus habuerint firmitatis, maiore incendi j mora superat: ideo, & an te & post, pammam visere denunciat. Augendi autem ordinem ex arte custodiens,postquam locustam incendio contulit, regionem quae vastata sit, terris amoenis irriguisque ait potuisse conferri. Quasi hortus voluptatis terra coram eo , Gr post eum solit δε destres: non est qui effugiat eum. Ut tunc utique vis mali grassantis appareat, ut ea quae fuerant nimis amoena consumpserit. Quasi pedius equorum espectus eorum,o quasi equitesccurrent. Sicut senitus quadrigarumsuper capita montium extento cui senitus flamma ignis deuorantis ripulam , sicutpopulus fomtis praeparatus ad praelium. Afucis eius cruciabuntur populi omnes, vultus mutabuntur in ollam. Sicusnes eurrent,sicut viri bellatores ascendent murum: viri inviis
fui nudientur,o non declinabat a femitissiuis.Un qui questat rem uum non coa ctabit singuli in callesuo ambulabut: sedc perpen iras carint, non demolientur,
Urbem ingredientur, in muro current, dεmos conscendent, persenestras intrabunt
fur. Afacie eius tremuit terra,moti sunt caeli ol , luna tenebratisiunt,&peL retraxerant plendorem seu, 9 domi es dedit vocesiua ante faciem exercit'Iui, quia