장음표시 사용
141쪽
rabit aedes Ierusalem. Cum facinora truculentia diuersis gentibus obiecisset, venit ad Iudam, & dissimulatae religionis facinus imputauit eodem
quo coeperat scemate deliberationis .enuncians necessariam conuerso
nem de litis scilicet tristia subituros, qui obstinate futilent turpia quaeque & profana sectati Non autem existimare debemus quia eos populos: quorum paulo ante crimina percucurrit, probabiles in religionis parte censuerit, de qua eis nihil obiiciendum putarit: sed quoniam erat millies confesta profanitas, qui semper fulment idolorum cultibus mancipati, nec de pietate rituum noscent competens habere iudicium, nequaquam v ti que eis crimen dissimulatae religionis obiectat: caeterum illa morum vulnera,quae etiam extra veram religionem positi, dignoscere ac vitare potuerunt. Iudae vero id principio obiecit quod & c teris flagitiis esset horridius, Si de qua stirpe merito etia alia scelera pullulasset. Abiecerunt enim, inquit, legem domini perquam solam erant in toto orbe coim spicui. neque abiecisse contenti,ad idolorum quoque transiere culturam. Recipient ergo stipendium quod merentur,ut Iudam videlicet & ierusale incendium hostile consumat, qnod Babylonio vincente completum est. Haee dicit dominus uper iribus sceleribus Istrael, γ' super quatuor non conuertam eum ro eo quod vendiderint argento iustum, . pauperem pro calciamentis. D cena tribus quas nominat Ierusalem, non sicut Iudam, sed sicut reliquas
gentes de motum facinoribus accusat: ut eas nimirum ita prophanitati in-n siste monstraret, quatenus super hac parte argui nec erubescerent, nec timerent. Accusat ergo morum vulnera, non quod essent grauiora quam
ritu u: sed vel quod hi fructus foedae religionis liquido videretur, vel quod
in illa quoque actuum portione ostenderentur caeteris gentibus nequiores.Haud ergo diutius, inquit, censura nostra tolerabit, ut in eo statu maneat in quo impudens nequaquam ad meliora respirans,sed superueniet eis de prosperis in aduersa mutat io, ut quod noluerint discere moniti, inci- ant nosce damnati: agere me videlicet curam pauperum, nec prouidentiae meae defensione priuari eos qui seculi istius sunt opibus destituti. Vigeat apud illos latum cura probitatis,& ipsas qua humiliores c teris erant, acceptos mihi reddet carosque mediocritas.Id autem dixi,quiaIsraelis populus neglexit aduertere iustum & paupere quasi gemino apud me sustia-gioni tente. sed meis semper iudiciis insensus proterebat pauperes,& peducalciametis ornam cta seculi vilia aestimabat, i .vel in osticiis vel in negociis rata Dei icitate peccates ut no solum breuibus illecti pleruque c5pediis,sed saepe etia gratuitis iustoru supliciis pasceretur quanda voluptate putantes sui, virorum virtute humiliti,id est,superbiae malum in nocetiae sanctitate vitatium, capita ipsa pulueri mixta calcarent. Quod autem ait,viam humilium declinant, dupliciter accipi potest,id est,uel desse tutab ea & loge diuersum vitae iter sequuntur, vel certe in iudiciis iustam inopum causam fraude commacu lant: quale est illud in psalmo. Si videras furem simul currebas cum eo,& cum adulteris portionem tuam ponebas. Sedens ad uel susfiatrem tuum loquebaris, d aduersum filium matris tuae offensionem cal- . . t lidus
142쪽
COMMENT. IN AMO S. D 9lidus in sttuebaι. Exaggeratur autem illo sensu delinquetium reatus, quia dedita ope laquae erant funesta sectantes, non solum negligere sed etiam odisse iustitiam de toguntur. Pergit autem propheta crimina diuersia memorate, nam post iniustitiam & si spei ba libidinis peccata cotingui. Filius, hiquit, de pater eius introierut ad unam puellam ut violarent nomen sanctium meum. Ostendit in quos cumulos delinquentium consuetu do pro edat. Ptimo, inquit, ciuibus iustiti a in iudiciis,affectum in calamitatibus negauistis: sequutum est continuo, vi neque naturae ipsius apud vos iura honsisterent, sed de flagitiis ad incoesta venientes,in scorta filii cum patribus imbebant,ut nullam reuerentiam,sicut prius ciuibus, ita deinceps neque genitoribus exhiberent. Quo sane vestio facinore secundum quoque meum nomen violabatur,colloquetibus inter sevidelicet gentibus, Qualis est deus ille,cuius qui pecu liaris populus dicitur ta deformis apparetZEt
vermestimenta pignerata accubuerunt iuxta omne altare, O vinum damnatorum
bibebant thi duri, deisei. Erat quidem consequens ut cultores idolorum sub inultiplici foeditate consistet et: hic tamen propheta in cunctis quq arguit illud curat exprimere, quia quasi dedita opera diuinis prςceptionibus repugnarent, perquet omnes species praeceptorum scinderet. Ideo totum quod in lege prohibetur enumerans, etiam pigneratis eos vestibus incubuisse
pronunciat. Iuxta omne autem altare diligenter adiecit, quia aras eorum
rerultiplicatat impietas. Et ideo vinum damnatorum bibebant, id est, de G pecunia epulabantur in templis,quam acceperant ex preciis innocentiunt irum de quibus paulo ante dixit, quia vendidissent argento iustum;
α pauperem pro calciametis. Ego autem exterminaui Amoreu aficie eorum. δει-ias altitudo te rorum altitudo eius, di fortis ipse quasi quercus: oecontriuifructum
fias desuper et radicem et tis subter. Esuum qui ascendere mos feci de ter Aegypti, Criauxi G1 per desertum quadraginta annis, ut possideretis terram Am rei . Tenet consuetudinem suam ut ad exaspetandum ingratorum facinus beneficia WEmissa commemoret. Et ideo postquam eorum praua & prophana stibdia,quibus erant dediti, petcucurrit, bonorum quoque mentionem, quisbus eos obliuio ceperat, inito misit. Ae si dieret satis se fuisse deceptum qui antiquas gentes robore viribusque potiores,ut his habitatio pararetur expulerit,cum hi gloriosum certame existiment, si illoru crimina & emu-kntur Ad superent. Ego autem exterminaui Amorreu , cuius altitudo cedrisimiliter & fortis ipse quasi quercus, contriui fructum eius desuper se radices eius stiper. Sylvam, inquit, gentium longa iam aetate perualidam ita celsis verticibus c5minunt:&profundis radicibus innitente sedulus quasi eastroru meator excidi, ne habitationis leuia saltem impedimeta sentires. Quicquid ergo roboris fuerat stirpitus amputaui, ut indigenarum sylvae quas amoliebatur nostra sententia, nequaquam ulterius pullularent, sed collatae victoris gaudia securitas cumulata sequeretur, quidnit cum eis etiam priscis temporibus beneficia contulissem 3Nam cum fgyptia es erat struitute depressi ad celsa eos libertatis erexi:& per in uias solitudines qua diaginta annis cibum potumque miraculis susciens circumegi, ut posses
143쪽
sio scelicium quae fuerat decreta terrarum eo dulcius saperet,quis tardius contigisset: simulque cognoscerent quod vita hominismon in fertilii Narborum, sed in dei prouidentia gubernante consisteret. Nec tamen priri
sentis vita: contulisse tantum instrumenta contentus, reddidi vos perspiritalia quoque ornamenta conspicuos, suscitans, inquit est is vestim prophetas,& de iti uenibus vestris ira Nazar Os,id est,ut peculiari deuotis , ne ita etiam sacra illuminatione pollentςs, quorum aliis futurorum certa cognitio, aliis delictorum esset gloriosa contentio. Hςc tamen vos omni non solum viliter aestimatis,uerum etiam impendio resipuistis, audentes prophetis ne vaticinarentur edicere, di Nazaraeis vinum quo inebriare i
fuga a veloce infortis non obtinebit virtutem uam,c robustus no salua itanimum ham, ν tenens arcum non stabit,m melox pedibus nonsaluabitur,o a censor equino aluabit animam suam, robustus corde inter fortes nudus fugit: in die illa dicit dominus. Familiare scripturis lacris est,ut imaginibus etiam de exiguis rebus sorte susceptis ad hoc quod experimentum cupiuit abutantur: staba vi my sticorum in his sensuit medulla consistat Vnde &nunc quia di peccantem populum iustus arbiter sustinebat, oneratum se plaustri instar ast eruit, sed cui onus vilis materiae contigisset. Quod ergo ait, stridebo subtervos sicut plaustrum onustum foeno, non ita voluit intelligi ut aliter vi deretur plaustrii foeno plenum stridere,aliter argento: sed quia sibi simit tudinem plaustri stridentis aptabat, sensus arte permiscuit, ac si diceret: si plaust rum onustum haberet discern edi aliquam facultatem, videlicet in
dignantiuς sine dubio strideret si vilia quam si preciosa portaret. Ita ergo
sicut Apostolus docet super religionis fundam e tum pro diuersitatem eritorum: alii ut aurum,argentum, lapidesque preciosi,alii sicut foenum, ligna stipulae congerunt: merito deus noster maiorem se sarcinam pronunciat experiri eorum peccata tolerando, in quibus nihil queat de preciosis studiis reperire, sed qui omnes ad vile foenum, quod facile ignibus consumatur, accesserunt. Cum autem striduero, id est, infremuero, vestra illico vel arrogantia vel fiducia disperibit. Non enim velocitas quenquam se ducet exitio, non proteget fortitudo pugnacem, non postremis peditum acies, no equitu manipuli diuina sententia morabutur sed qui erat bellandi arte clari optabui amissis latere tegminibus, ut vel nudi sad tuenda vita viantur latebris. Quae omnia mala hostili euenire victoria annuis magis cladib',quam annalibri iteris coprobamus. In hoc loco sane Iud si quanda opinionen sequuntur, diuersorum videlicet ducum diuerso apparatu signatas fuisse personas: quod nos non magni ponderis aestimantes ad alia
transeamus udite verbum quod Acutus est dominus siver mos My Istar super
omni cognatione vestra dicens, Tatummodo vos cognoui ex omnibus cognationibus
terrae,iccirco visitabosupervos omnes iniquitates vestras.Nempe, inquit, hoc insigni praecipue gaudetis, quod nulli in toto orbe genti nisi vobis solis qui
sum naudi creator innotui: & cum omnes nationes eadem qua vos pietate sermauerim,tamen vester solum Deus appellari atque esse delegi,vniuem
144쪽
COMMENT. IN AMO S. I isaque vestri deuotionis ossicia munerib atque miraculis anteueni, valida in vesttsi honore tum AEnptioru tu Palest hinorii regna consumes, ut vobis videlicet gloriosa egresso, opuleta posscsso probaretur:nec soluseria uitute depulsa gaudia cotulisse coletus lumina quoque doctrint spiritalis adieci, Ostendens utique perii conania quod vos ex omnibus nationibus elegissem, quos etiam secris informationibus erudirem,ut qui sine meritis
multa susceperan i, quemadmodum etiam mererentur agnoscerent. Verunon ista liberalitas negligentiorem conuersationis vestra iudicem reddidit, sed hὀc magis malefacta vestra castigo quo vos cunctis gentibus prς- tuli . Est enim consequens v t diligentius in spiciantur qui preciosus aestimantur. Deeor ergo genti vestrae, vel mea indulgentia vel parentum virtutibus comparatus, nullam sinit culpam incastigatam relinqui: quia vile Dcit concessa nobilitas, si non auferatur indignis. Haud itaque impunitate criminum,sed custodiam mandatorum nobilitas adquisita commendat. t Mit GSed videamus & reliqua. Nunquid ambulabunt duo paritir, nisi conuenerit eu 3 Nunquidruire leo infastu nisi habuerit praedam3Nunquid dabit catulus leonis vo mei umcem de cubiti fluo, ni liqui apprehenderit 3 Nunquid cadet auis in laqueum terrae 'r' 'Estque aucupe'nunquid auferetur laqueus de terra antequam aliquid ceperit 3 LAuget tuba in ciuitate. oepopulus non expauescet 3 Si erit malum in civitate quod Dominus non fecit, quia non faciet Dominus Deus zerbum , nisi reuelauerit siecretum puum missuu . Leo rugiet, quis non timebit 3 Dominus Deus locutus est, quis non
prophetabitZ Uariae quorundam opiniones in hoc loco fuerunt,sed non satis exemplorum sensui continentes, qui nue a nobis sub necessatia distinctio. ne reddetur. Diuersas enim sententias oratio instituta cotingit: de primus quidem velsus necessariam,id est,iustam docet fuisse ingrati gentis repullam, quam super videlicet unam ex uniuersis nationibus pronunciarat adscitam. Ea ergo quoniam studiis in peruersa mutatis iram iudicis accenderat,repudiata quae subdebatur, exitiis explicat cur eiusmodi dissidium contigisset. Nunquid ambulabunt duo pariter,inquit,nisi conuenerit eis id est, Quid miraris quia comitatus nostri defensione nudata sis: cum iuua Viantium coniunctio,nisi inter concordes diu manere non possitZ Tupto inde qui elegisti habere meis legibus contrarias voluntates,fuisse con-s Hiiens co fitere ut comitatus mei auxilio nudareris, quia non meis itineribus ingredi separata coepisti. Ego no ero te deseruisse contentus,nec hoc sine indignatio nostra claudetur, sed de praesule tuo conuertar in seviente leonem, quem pervasta nimirum lustra gladientem haud leuitas in rugi- i tum, sed visa eminus prida commoueat,qui cum sane fuerit victor optati, ac destinatam venationem ad cubile retulerit,antra ipsa coget fremitu per sonare, ac nunquam hoc genere vacuus nis praeda semper potitus immu murat. Quibus duobus versibus habitum ulciscentis expressit. Sequitur autem. Nunquid cadet auis in laqueum terrae, absque aucupeὶ Nunquid laqueus terra antequam aliquid ceperit 3 Vlciscentis partibus absolutis, eos in quos vindicatur compellat, quos tanta facilitate iudicat cuiaterendos, ut aut similes quae laqueum sit ingressa videantur. Nunquid
145쪽
cadet,inquit,auis in laQueum terrae absque aucupe ac si diceret:Et si omnes pariter reticerent prophetae, vox ipsa rerum satis vos posset in struere:istas quibus deterrimini calamitates non sua sponte vel casu aliquo in vestram potuiste perniciem couenire: nisi manus eas aucupis id est iudicis in tulis. let. Per denunciationem itaque prophetalem miseriae quas laqueus docentur expositae, ut in eas incidant callere, quique iustitiae relinquentes, nihil proinde vos interueniens, plerumque dilatio consoletur. Positus enim laqueus, id est, publicatae vatum ore sententiae, non auferentur, nisi captionis suae manus impleuerint. Si clanget tuba in ciuitate ,& populus non expauescet: si erit malum in ciuitate quod dominus non fecit, quia non faciet dominus Deus verbum nisi reuelauerit secretum suum ad seruos
suos prophetas. Concinere sibi expositionem vestram per subdita publicaui t.& laqueum videlicet & tubam & maliciam, id est, afflictionem qua sacrilegorum urbes perirent, nisi per diuinam indignationem non fuisse commota. Vbi tamen pariter propositum suae pietatis, quo parcere destinabat, si per illos liceret, &reuerentiam sacri commendat examinis: quod
ostendit impune non posse contem put, maliciam autem sicut sepe alias, non peccata ted tormenta nominat, quibus videlicet cruciantur rei, non maculantur innoxij: Quia non faciet dominus verbum nisi reuelauerit secretum suum ad seruos suos prophetas. Oportune prorsias dignitas commendata sanctorum est, postquam reorum fuerat publicata despectio: ne hoc ipsum enim quod videbantur viliter aestimati , quippe tot suppliciis obruendi,ad natur conditionem magis quam ad inuidiam improbet comversationis aspiceret. Dispe satorie utiliterque subiectum est, quod ad honorem hominum, id est prophetarum valeret, qui in eadem videlicet natura, qua alij quique sistentes: tamen usque eo morum preciis differebant, ut de illis posset dicere Deus: Nec memor ero nominum eorum per labia mea. De i stis vero, quia nihil faciet quod non prius ad ipsorum notitiam retulisset. sicut ergo nulla, inquit, calamitas orietur in his urbibus, nisi quam diuina sentetia suscitarit, ita nulla in vos animaduerso praeferetur, nisi quae prius ad conscientiam suerit prolata sanctorum. Constrinxit autem quod egerat maiore compendio: Leo, inquiens, rugiet, quis non timebit Z Dominus deus locutus est, quis non prophetabit Z Igitur quia sila pra indignationem suam imagine leonis expresserat, deinceps quod significarat absoluit, ut diceret: Leo rugiet, id est, Deo comminante de animas uersionem quae immineat publicante, quis mortalium est quem non formido dissoluat 3 Sed iam quaesit minaruspecies&pompa cernamus. --ditumfacite in aedibus oti m in aedibus terrae Aguti, cr dicite: Congregami 'ni super montes Samariae, Cr mille insanias multas in medio eius, calumnias patientes in penetralibus eius, ' ne cierunt facere rectum, dicit Dominus. Thesaurisantes iniquitatem se rapinas in aedibus suis, tenet morem suum sermo diuinus: ut quata difficultate ad vindicadu moueatur adsignet Ideo & nuc postqua scema terroris explicuit, repetit & retractat querelas, vicinosque
146쪽
leat sordibus, furiatque criminibus. Allophilis,inquit, de AEgyptiis nuncia te ut congregentur quasi ad spectaculum in montes Samariae: id est, exsoru m edicto valles urbesque despiciat, & considerent nec flagitium ulluesse, nec facinus quod no dico eorum studiis appropiet, sed in eorum medio quali fundata sede consitat. Si ad eos enim couertas oculos qui per calumniam deprimuntur, portas urbium in quibus iudicare consueuerant, ac phnetralia coorta reperias, itavi n ulla alia vox nisi erumnosorum vide tur audiri. Vniuersi quippe qui susceperant ossicium iudicandi, in tantam obliuioncirecti, vel per auariciam vel persuperbiam deciderunt, ut no solii non amare. sed neque nosse ta recta videantur. Nemo ergo inuidiam seueri taxi mes faciat, qui tam longa patientia seruis delinquentibus praestiti, ut eis centura etia in obliuionu veniret. Vos inquam, nationes quas in litoru liberatione gloriaque contriuera: vos inquam, denuo conuenite, ut vobis ipsis testibus,& meae indulgetiae magnitudo,&Effraim impietas detegatur. Propterea hac dicit Dominus Deus, Tribulabitur, S circumietur terra, detrahetur ex te fortitudo tua,O diripietor aedes tuae. Saepe ut diximus de facinoribus flagitusque coques lus est, ut tande possit promulgare sententia,&ad illum quu in exordiis fecerat sensum sub expositione res sidit: Id est,supet
xtibus i cel eribus Israel,& super quatuor no conuerta eum. Quia ergo exisgete iustitiali raeli & Iudς est decreta couersio,vt & litis videlicet in tristia
collabatur, nec tame internicione pescat,ad que modu populator sit se uiturus accipite. Quomodo si eruat pastor de ore leonis duo crura, aut extrema auricuti eruatur Israel qui habitat inSamaria in plaga lectuli, S in grabbato Damasci. Quia corrige di proposito Israelitas deus noster castigaret, ut prophetis
idipsum comendantibus, ita etia dispensationu vocibus indicabat. Nam csi illos semper exosos faceret dilecta prophanitas, statu tamen eoru varia bat omnipotes: tum vide licet tristibus asstigedo, tu prosperis co fouendo. Syrus ergo qui erat vicinior,id est,habitatorDamasci,sicut regu prodit historia, dece tribus frequeti eruptione vexabat: ita ut quod a tepore ad eam inopia Samaritet toga obsidione peruenerint,quatenus matres filioru carnibus vesceretur,& in toto exercitu vix x .equi potuerint inueniri.Sed cum beatus Heliseus mandasset regi Ioram quia altero die in portis Samariae ubertas an non ς maxima viseret ur,facta est stabito tanta mutatio,vt fugietibus qui obsiderat Syris, no solum euaderent Israel it , veru metiam quasi triui bi opima spolia perciperet. Hoc autem genere frequeter eis salute di gaudia legimus cotigisse. Parcus itaque vindicadi,&mileredi diu es Deus noster,annuciat quia quavis munus iudicatis assiimpserit, pastoris tamen officiu no reliquerit. C teru&grabatoDamasci, cuius quasi funibus febribusque tenebatur,&per ipsam viciniam morbu longissimum praeferebat, reliquias eoru dignaretur eruere: ac sicut de faucibus leonum, id est, regum ebra populi qui fuerat laniatus extrahere. udite, O conte Limim in domo Iacob d cit dominus Deus exercitusi: quia in die qua visitare caepero praeuaricationes istari vir e visitabo, oesuper altaria Bethel: Oamputabuntur cornua altaris, Stacsentantvram. Quantum ad contextum quidem respicit lectionis,hostilu
147쪽
vastationem promittit, & dicit altaris cornua quae Ieroboam in Bethel locauerat conterenda. De duobus siquidem vitulis, unum in Dan posuisse, iterum in Bethel legitur. Ergo est in praesenti loco sensus eiusmodi quia licet non vos sinam internicione deleri, sed paratus sum de captiuitate reliquias vestrae gentis extrahere, nec vos vicinus hostis, Damasci videlicet regnator absumat: tamen id quod agitis, transire impune non patiar. Posias et autem dici quia sub nomine Iacob, Iudam voluisset intelligi, ni processus sermonis Israesem magis, id est. dece tribus, signaret & exprimeret Deliae autem destructione altaris,& in regum libris legimus . venisse iam prophetam ad Ieroboa, qui vaccas fuerat fabricatus ; immolanti quidem
istud esse sub cominatione pollicitum. Quem ille cdm extensa manu corripi praecepisset, potentiam vatis, dextra protinus arescente persensit, statimque fractus in preces, usium quidem manus recepit: Iosiana vero exoraturum, qui illud sacrilegium ulcisceretur, audivit. Ergo quae longa tempora vel castigatio populi, vel longa captiuitas ultima coimprehendit, praesenti vaticinio pariter indicantur, quae diuersis sunt inferenda temporibus. Et percutiam, in quit, domum hyemalem cum domo aethua, oeteribant δε- mus eburneae, m dissipabuntur aedes muli ae, dicit dominus. Non unum aliquod vitium prophanae gentis exagitans, auaritiae quoque & luxuriae peccati contingit,atque ideo queritur quod diuersias habitationes ad voluptatem diuersorum anni temporum congruentes,quasi luxuriς sibi construxerunt instrumenta: cumque essent culpis multiplicibus inuoluti, nihil de compunctione aut emendatione penitus cogitauerint, sed consectanda sol unia moenitate sollicitos, alias aedes aestibus, alias paralle frigoribus , has que, vindictae tempore pariter auferendas, variasque molitiones hostili incendio concremandas. Audite verbum hoc et ac pingues quae lisin Qte Samariς:qua calumniam facitis egenis, S confringitis pauperes: pae dicitis dominis et siris, Ferte , bibemus. Iarauit dominus Deus in sancto μ' quia ecce dies etenientsuper
vos, o leuabant vos in contis, εν reliquias volaas in ollisseruentibus. Et per apem turas exibitis altera contra alteram, proiiciemini in Ormon, dicit dominus.
Quamquam esset totius gentis prophanitas arguenda, tamen quia in diuites atque opulentos obiurgationem piaecipue dirigebat, qui non unis
aedibus, sed pro tempore variandis coenaculis uterentur, eaque eboris nitore percolerent. merito eis vaccarum quoque pinguium nomen ascribit: quia vox earum erat mugitibus destinanda,& veriter eorum deus,& gloria in turpitudine ipsorum. potest etiam illud decenter adiungi, ut non solunt de viciis motum, sed de genere impietatis ipsius appellati esse dicantur : ut qui colendos receperant vi tutos, vaccarum nomine signarentur. Pingues autem notatur, secundum illud quod beatus Dauid accusat: Prodiit quasi ex adipe iniquitas eorum, transierunt in affectum cordis : cogitauerunt &loquuti sunt nequitiam , iniquitatem in excelso loquuti sun r. Ergo in monte Samariae, id est in regia ciuitate sistentes, & aulica familiaritate rurgentes, at terebatis pauperes, ut de eorum spoliis instrumenta luxu riae vestrae quaereretis. Ouod autem ait: quae dicitis dominis vestris: AD
148쪽
ferte & bibemus, sic accipiendum est: vi vel Dominos suos ipsa idola
nominarent, a quibus videlicet serio precarentur copiam rerum, quippe qui omnem beatitudinem suam in intempestiuis lautisque conuiuiis collocassent, vel certe minores quique, dc proceribus criminusuorum opera se locantes, hanc mercedem ab his peterent, in quom questums pepeccabant, ut eis potatio non deesset. Quid autem pro hac petulantia consequuntur Iuravit,inquit, dominus in sancto suo, id est, decreuit statum sui iudici j violari nescia sanctitate . quia veniet,immo iam appropiat te pus quo carnes vestrae leuentur in contis, & reliqui in ollis feruentibus. Tra-stulit autem similitudinem a vaccis, quae conuiuantibus aut barbaris aut militibus apponuntur: Et quoniam earum vocabulo notarat prophanos ipsarum denuo exitio subiiciendos,eos esse de nunciat. Cotos ergo hic posuit proverubus, id est,subulis, quibus insertς plerumque vaccarum carnes prunarum vapore torrentur: reliquias verδ, vel intellina, vel eas accipe portiones,quae comminutiores in ollis magis quam in subulis decoquuntur. Et quoniam dixerat quod totius honestatis& timoris obliti, etia precia criminu ventris metirentur ingluvie, merito subdidit quod ipsi incendio captiuitatis inuasi, luxuriantibus & quasi voraturis hostibus exponatur. Et per aperturas exhibitis altera contra alteram, dc proiiciemini in Α moli,dicit Dominus. Superioribus versibus metaphora impleuerat ava cis, conuiuioque susceptam . inultimo autem ad limplex reuertitur iudicium: dicit que eos diruptis parietibus extrahendos, quod euersionem indicat ciuitatis. Alteram vero contra alteram, secundum idioma hebraicu, inuicem sibi occurrentes captiuos, aut se mutuo consequentes, qui ad Α meniae montes Assyrio vincente transferantur, ostendit. Sed videamus
de reliqua Venite ad Bethel, m impie agite ad Plgala, O multiplicate praeuariacationem, oe osserte manetiritimas vestras, tribus diebus decimas vestras: m sacrimate defermentato laudem, O vocate volsitarim oblationes, m annuciate sic enim
motui silis j Istrael dicit Dominus Deus. Undem ego dedi mobis stuporem dentium
ineuntiumrbibus vestris, indigentiam panum in omnibus locis vestris , cr no estis reuersia me,dicit Dominus. Hanc suisse praecipuam,imo unica causam denuciandi per prophetas, quς calamitates peccatibus immineret, ut in eis correctione formido generaret, totus ipse obiurgationis textus ostendit: cui
quonia costio iudicis ad indulgetia proptioris perdelinque di impudentia
resistebat, quodda inter Deu de homines videbatur certamen existere . sed quonia no erat aequa luctatio,hoc videlicet decernete, illis vero quae erant
acerba subeutibus,ilico interdit eos sub derisione copellat ipsam eis quod
elegerint certa me exprobras.Veni Ginquit, ad Bethel, et impie agite. In imperativo modo ,sed per ironia de insultatione qa quib' osse datur enuciat quae fetura celebratur in liberalib' quoq; literis. Ergo prophanato Israeli, intultater obiectat v. studiis quς elegit immineat,&Bethel atq; Galgal,quas ciuitates idolis scatere etia pr cedetes indicauertit prophetς, frequetare nodesinat,sed prς uaricationabus augmeta coportet: dc offerat victimas ina . tutinas,devictimarii oblationi deseruiat,sermutato'; panes altari, qui sui
149쪽
ita dicamus laudatorij, vel voluntari et oblationis appellabantur, imponat. Quod totum ita intelligendum est: quoniam ceremoniarum ordines, ritusquequos ex sacra lege susceperant,idolis mancipassent, quippe quς pro Deo venerada decreuerant, sed easdem obseruationes sicut impie ad idola transtulissent, ita etiam licenter plerumque variarent: hoc proinde utrum que pariter exprobrat, id est, quod vel institutiones legales idolis ad quae defecerant mancipallent,vel eas pro suo arbitrio corrupissent: quom viru-que ad eandem impietate valeret, vel eas nimirum obseruationes, quas sibi Deus iusserat exhiberi, ad impia delubra transferre, vel certe quasi fastu& animo corrigetis aliquid ex his quae fuerant instituta mutare. Denique hoc crimen superbae mentis exaggerans, ait. Sic enim voluistis filij Israel, dicit Do m i nus Deus. In sillite ergo sinquit studiis quae elegistis, ut stipedia vos digna comitentur, quorum gustum ex maxima iam parte cepistis. Nam dedi vobis stirporei ei dentium in cunctis urbibus vestris, & indiget tiam panum in omnibus locis vestris,& non estis reuersi ad me dicit dominus. Ideo autem indigetiam panum post stuporem dentium locauit,ut es set sensus et tismodi: quia in obliuionem operis sui viderentur dentes adducti,&desueuissent incidere autem olere cibos,lbgόque interuallo temporis quendam paterentur stutorem. Verum cum tam acerba vos castigatio perculisset, non estis reuersi ad me dicit Dominus. Quo versu,duo pariter indicauit: & illorum videlicet in delinquendo pertinaciam, & suam in consulendo benignitate: qui illa nimirum verbera, non ut puniret, scd ut corrigeret intulisset. Huic autem consilio in eliciter resistentes, quoddam sicut supra diximus, certamen ingress sunt, & ideo quid adiiciat, audiamus. Ego quoque prohibui aetobis imbrem, cum adhuc tres menses uperessent, que ad messem. plui stuper ciuitatem unam, O superciuitatem alteram non plui:
pars una compluta est, C parasuper quam non plui, aruit. Et venerunt duae O tres ciuitates ad ciuitatem aliam ut biberent aquam, non unt aliatae: non redistis
ad me dicit dominus. Ostendens supra subita lue frugum copiam disperisse,&quia emendatio nulla successierit, clariora se etiam indignationis testimonia praebuisse , atque prima pullulatione herbarum negatu pluuiarum germina suffocasse, consequenter adiunxit: quia imbrium solatia nequaquam omnibus in commune subduxerit, ne euetui potius quam indignationi, quod acciderat applicarent. Sed ut sentiretis inquit iudicio fieri si citatem, super ciuitatem unam plui & super ciuitatem alteram non plui,ut simul o popule, negato tibi solatio,ex vicino mordereris exemplo. Tanta etiam suit imbris exilitas, ut nec ipsorum sitim locorum,quae alpersisse videbatur, expleret. Attamen vos qui ad opinionem pluuiae ut pecudes currebatis,ad me noluistis per voluntatis emendationem redire: esique factu ut & vobis fixae calamitates, & mihi dispensationes meae infructuosissimae
redderentur. Tereus vos in vento τrente, cu in aurugine multitudinem horto-rn vestrorum vineari; vestrari , ohu ta vestra C freta et fra comedit eruca, b non redistis ad me dicit domo nus. Iniquitat si vestrarii, iste cumulus rite cessebitur,quia cum totiens opera seueritatis assumpserim, nihil tamen ad vestra
150쪽
correctionem promoui. Pro beneficiis ergo quicquid erumnarum hausistis, enumero, & confiteor me quasi oblitum fuisse benignitatis meae, duperniciosa in vobis delinquendi obstinationem superare contendo. Ideo geminare plagas, immo etiam multiplicare non distuli,&hominibus seu gum amminiculo destitutis, pomorum quoque solatia hortoruque se duxi: vi sicut longa siccitas spem messis, ita etiam autumni, & hyemis bona vel aura pestilens, vel frequens eruca consumeret: de non redistis ad medicit dominus. Misi ad vos mortem in via LAEDpti, percussin gladio iuuenes
msros que ad captiuitatem equorum vestrorum: Et ascendereseiputredinem castrorum vestrorum in nares vestras, oenon redistisad medicit Dominus. Quod
AEgypti commemorationem intulit,dupliciter intelligi potest.Nam cum ille populus, qui sexcentorum milliu fuisse narratur, ab annis xx. & supra extra Iosue, & Caleb in solitudine docetur extimstus, merito hic Deus bEgyptiae profectionis instar occubuisse dicit, quos pronuciat internecione delendos, vel certe quoniam imminentibus Assyriis Israelitae, sicut beatus
Osee docet,ab AEgyptiis auxiliu postularunt, nec tame ullum sunt remedium consecuti. Consequentesimissam in eos mortem AEgyptiae vi et propheticus sermo denunciat, per quam ad eos nimirum non arma socia, sed iratior hostis irrupit. Cui sensui magis conueniunt quae sequuntur, id est, quod & iuuenes & equos in castris obfdione corruptos, vel captiuitate iudicat comm inutos. Sed cum vos inquit conclusos castrorum putredo cruciaret, & videretis vobis mala captiuitatis protinus inferenda, nec sic reuersi estis ad me, dicit Dominus. Tot ergo castigationum fructum mihi per vos perisse, quomodo me ferre arbitramini λ Subuerti vos, inquam, sicut subuertit Deus dorimam σGomorram ,σfacti estis quasi torris raptus deincendio, Cr non redistis ad me, dicit Dominus. Quis sapiens &cognoscit haec Tunc intelliget misericordias Domini, quas sane in omnibus suis dispensationibus commendare non desinit: unde eas & in praesentibus locis, cucerte magno seueritatis ambitu procedat oratio, ita tamen abundare ac
superemuere demonstrat, ut doceat quas intulit plagis,multo sibi grauiores, quam his qui patiantur, videri. Subuerti vos, inouit, Acutsubuertit Deus Sodomam Vomorram. Quod certe non accidisse Israeliticis populis spes etiam promisse liberationis assirmat: fit proinde sensus eiusmodi. Quoniam tantum calamitates quas intuli in vestrum sanguinem quierunt, ut videantur mihi Sodomitet ipsi non esse maiora perpessi. iuxta modu qui 'pe necessitudinis, quia vos mihi adsciueram, erumnarum ista congestio illis est incendiis exequenda quibus obscoena turba cum tectis connagrauit & terris. Quamuis enim vobis spem recuperandae libertatis induis rim, tamen videmini mihi sicut tortis, magis aliquis semiustus extractus de ignibus, quam in virenti consistens firmitate. Quapropteria aciam tibi Urael: Tostquam autem hoc fecero tibi, praeparare in occursum Dei tui serael. uia
ecceformans monιes m creans ventum,Wannuntians homini eloquium Ibum, faciens matutinam nebulam, .gradiens super excelsa terrae: Dominus Deus exerci