장음표시 사용
131쪽
pero disceptationem mouere in vallem Iosaphat, remunerabo Assyriis diseuersisque nbstibus quod merentur: ut & proceres absumat immissa pernicies, & malis captiuitatis gens relicta subiaceat: atque populi mei filio, qui in seruitutem aut turpitudinem vendiderunt, ipsi quoque patiantur arbitria nundinantium.sentiantque quales sint anteactae fructus audaciae, qui ob hoc quod mea nuper arua peruaserint, patiuntur agrorum seorum acerbissimos diuisores. Verum quid vobis mihi Tarus m Sidon, o omnis
terminusta stinorum Z Nunquid ultionem vos redditis mihi,et et i cimini vos G-tra me ὶ Cito velociter reddam vicissitudinem vobissiver caput vestrum. Argentum enim meum et aurum tu is et desiderabilia mea et pulcherrima intulistis in delubra vestra. Eslios Iudae, et silios Ieru item vendidistis flus Graecorum , ut sino faceretis eos definibus suis. Ecce ego scitabo eos de loco in quo vendidi tis eos: et uertam retributionem testram in caput vestrum. Et mendam filios vestros, et filias vestras in manibus horum Iuda, et venundabunt eos Sabaeisgenti loginquae , quia Dominus locutas esti. Vicinorum, quibus circundati erant Iudii, iniquitatem & odium, vel leuis si pe detegebat occasio. Nam quoniam propriis viribus Iud os oppugnare non poterant,maiorum hostium iungebantur agminibus. Quod eorum facinus carme accusans, Tabernaculum,inquit, Idumaeorum,&Ismaelitae, Moab& Aggareni, Gebal,& Amon, α Amalech,&alienigenae cum habitantibus Tyrum. Etenim Assur venit cum iblis: facti sunt in susceptionem filiis Loth. Secundum hunc ergo morem, conterminae nationes ad euertendam Syon cum Assyriis copias miscuissent, conuenit eos diuini censura sermonis, &quasi causam ab eis talis poscit iniuriae. Deinceps vero, conuictorum & tacentium parti respondit, ne forte memoriam praeteriti doloris assumpserint: quando videlicet si ij Israel egressi de aegypto , Iesu Naue duce terram repromissionis intra runt, & traditam sibi certis dimensionibus possederunt. Nunquid ergo rebelli spiritu illud, ait, tempus paratis ulcisci Z & quasi inuenta oportunitate occupatos fines recuperare contenditis 3 Sed si eiusmodi vosmeditatio concitauit, & imbecillitatem, ω profanitatem vestram irruens vindicta conuincet. Non solum enim nihil valebitis de antiquis mutare decretis , sed sub ipsorum potestate sistetis, quos oppressiam ire vestrisco spirationibus a stimatis. Per species autem varias mala captiuitatis en inerat, quae pro nocentium nimirum arbitriis inferuntur. Atque ideo,cum dixisset quia aurum & argentum auiditate praedantium sustulissent, addidit , cr desiderabilia mea G pulcherrima intulistis in delubra etesitra, ut vel reliquam videlicet supellectilem, vel monilia diuersa signaret. Cum his etiam domorum ornamentis etiam pignora miserorum venunde distis: quod qualem orbatis parentibus creet dolorem, illatum vicissitudinis sentietis. Eo quippe, cuius iudicia conuulsum ire tentatis, vindicante, tempus adueniet, ut non solum gaudia Iudaei liberationis adquirant, sed etiam vindictae voluptate pascantur, desitque venum vestros
filios non vicinis gentibus a quibus sperent recursum sed populis Saba, quem gentiles liter Meroen vocarunt. Quod totu sane vel statim post Assyriorum
132쪽
syriorum exitu, vel post reuersione de captiuitate Babylonia Machabaeo ru teporibus videtur impletu. Notandum autem, quia no omnia quae illisse ut gesta teporibus ad spiritale intelligenti id est,significatione Euangelici muneris probabiliter trasserutur, sicut alia quae paulo ante diximus dec5motione syderit,de magnitudineprodigioru, de effusione donoru: quae& illis videlicet teporibus coligerui,& sub Dominica passione, vel ultimo eius Iudicio cumulatius impleta implendaque creduntur. Haud ergo, inquam, eo modo cuncta, quae his propheta subtexuit, adspiritalem intelligentiam copulantur. Quos enim Tyrios, quosve Sydonios, vel reliquos P i sthinorum terminos ambientes, praeter simplicem intelligentiam suspicabimur ut eos fidelium liberos vendidisse fingamus Z Quos si tamen quia pellexerint ad vitia,venam etiam tradidisse fingatur, quomodo eis eandevicissitudinem cominabimur, ut nos videlicet mercatoribus Sabaeis, eoru denuo filios contradamus 3 Proinde tenenda illa intelligentiae regula, ut
cum tenore simplici instituta currat oratio, per excellus interdum vaticinio congruentes,ea intersonentquς futuris etiam possint conuenire mysteriis. Sed peracto rursus ossicio, ad propositum sui temporis res ducatur, ac percosequentiam vel comminationis, vel exhortationis incedat. Unde& beatus Iohel, postquam impetu prophetandi extremis etiam seculis ve- tura sed breuiter indicauit,ad temporis sui rationem reuertituri contermi-nssque hostibus exitia comminatus, pergit ea gaudia quet iam adpropia- re conspexerat explicare,ut de longe post ventris fidem faciant,quae propediem denunciat exhibenda,&eos, quibus consolationem parat, percipienda iucunditate perfundat. Pompam autem subrogat,ut Instituerat, nunciandis. Clamate hoc ingentibus μηρὶ sicare bellum, cita teruntis: cendant omnes viri bellatores, concidite aratra in gladios, O ligones Cestros in lanceas. Infirmivir diua se Masrtis ego sum. Erumpite. t venite omnes gentes de circuitu , et congregamini. ibi occumberes cietrobustos tuos. Et consiurgant, et ascendant gentes in valle τε
δ phat. Quata belli cupiditate ad euersionem Iudae conscenderent, im gine exhortationis huius, vim iudicii cotinentis,expressit. Omnis, inquit, cultor agrorum arma corripuit, in gladios falces, & vomeres in pila in tarunt . Nonnulli etiam vel imbecillitate corporis, vel praeiudicio senectutis negociis bellicis abnuentes, tamen sponte ad pretia cucurrerunt: prae multitudine videlicet copiarum, quas tam Assyrius belli princeps, quam reliqui minuti & contermini hostes trahebant,indubitata se potituros victoria suspicantes:qui sane propugnatoris nostri profundum consitum noscitis. Nam cum ad vallem Iosaphat, id est, ad obsidionem Iero solimarum superbo, inquit,ac truci spiritu omnis vestra conuenerit multitudo,tunc in vos capiet versuram iusta pernicies. Et quoniam sic in me contumelias direxistis,sicut solebatis in obuios tela iaculari: inde trepid bitis, id est, sentietis exitium, unde neutiquam suspicari omnino potera tis. Id est, nullae acies laborabunt aduersiim vos signa proferre, nec aliquis
clamor pugnantium personabit: caeterum omnes una nocte feriente an-gplo corruetis: Et quasi magni certaminis incapaces, cum quodam despe-
133쪽
ctu atque derisu, nocturna atque iocunda antea quies aeterno deceptos tradet sopori. Populi populi in valle concisionis : quia iuxta est dies Domini in malle concisionis. Sol σ luna obtenebratisiuni stellae retraxerunt splendorempus, ct Dominus de Sγon rugiet O de Ierusalem dabitiore uam. Et movebuntur caelim terra. Dominus sipes populisei rtitudo torum Urae Rhe,inquit, Iosa phat vallis concisionis locus vocatur: sicut enim opinabantur hostes, Liticerat Iudaeorum futura concisio. Verum quia eos spes profana destituit,&in ipsos est directa sententia ultionis, vallis haec concisionis, sed Assyriς n minabitur. ad quam primo cum hostiles copi conuenissent,tanta inIero
limis conclusos anxietas & formido peruasit, ut eis neque magna quicquam astra lucerent. Veriam cum ulciscendi operam omnipotens propugnator astu meret, illae tenebrae quas angor animi creabat,barbarorum Manimis & oculis inciderunt: atque ad vindicandum Deus noster tanta maiestate prosiliuit, ut no solum clamorem instar bellantium ducum, sed rugitus quosdam videretur & fremitus edidisse. Quorum videlicet virintem& magnitudinem haud solum corda hominum, sed nec ipsa possent elementa proferre. Ait quippe:Dominin de Don rugiet O de Ierusalem dabit vi cem suam, et movebuntur caeliae terra. Et Dominusspes populi sui, Vortitudo filiorum Ierusalem. Fiet ergo,ut diximus, ista couersio, ut tenebras quas nequaquam astris, sed timentium pectoribus insidentes Iudaeorum primo gens senserat, deinceps ita hostium turba patiatur,ut videantur &astra nigresicere & elementa mutare. Filiis ergo Israelis fortitudo cotinget, scientque docti rerum periculis, quia Deus eorum Dominus sit uniuersae terrae, qui tamen in monte Syon ob nimiam clementiam dignetur habitare. Et erit Ierusalem sancta,Oalieni non transibunt per eam amplius. Et erit in die illa illatat montes dulcedinem,et collesfluent LG, Oper omnes rivos Iuda ibunt aquae. Facies, inquit, totius regionis de tristibus inlaeta mutabitur. Et quoniam peculiare nostrae gentis insigne est ut sancta dicatur, non solum templum, sed
etiam tota urbis maenia ita reuerenda faciet admiratio prosperorum, ut nemo eam profanus adire posse credatur. Dulcem autem libertatem tanta consequetur ubertas,ut non solum dealuariis aut arboribus, sed de ipsi montibus videantur mella defluere, atque in sontanorum riuorum gratia torrentes quique mutari, ut continue videlicet fluentium copiam non deponant. Hanc autem, inquit, nouam venarum Delicitatem, de illo fonte qui de domo Dei erumpit,aditis consequentur. Quae omnia utique vel pro exaggeratione dicuntur, vel quod populi recuperata salute gaudetes eiusmodi patiantur affectus: vi sicut supra tristibus, & in ultimo discrimine constitutis obscurari astra & elementa tremere videbantur: ita rursus
gaudi j effusione, temulentis lac videatur manare de rupibus, mella de motibus, torrentes cumulari fontibus, varis sque floribus non solum prata, sed etiam saxa vernare: n tem quoque egressum iri de domoDei, qui torrentem spinarum riget, id est, loca quae erant vepribus occupata, faciat oportuna culturis, per id quod continuo rigationis fomenta luppeditet. Capit iam iste contextus quo Ierusalem talicitas praedicatur,etiam eccle-
134쪽
si sacramenta quς & impugnationem aduersari potestatis,&Iudaeorum pariter gentili uinque perpessa est , sed cunctis eis ad nihilum aquae instar
dilabentibus mirabili more conualuit,& ad fines orbis terrae vinea dii tata processit: oppressaque idolorum profanitate conualuit, atque in quodam lio perceptae dominationis augusta dignitate consedit: quantumque ad institutionis eius regulas aspicit ita prςceptorum sanctitate vallata est, ut nemo valeat per eam alienus,id est, profanus, criminosusque transire Quidni cum pro ea se Christus tradiderit,ut exhiberet sibi ecclesiam nohabentem maculam aut rugam,sed quae sancta & immaculata consisteret. Haec ergo virgo aeterni regis dicata consortio, sicut in praesenti ab improbis quibusque virtutu institutione, ita in futuro seculo praemiorum quo que foeticitate dirimitur,ut nemo in eis tabernaculis conquiescat, nisi qui ingreditur sine macula operaturque iustitiam. Cui ergo municipatus illius scelicitas aeterna contigerit, ita inebriabitur ubertate domus Dei, ut voluptatis sanctae quodam torrente potetur, sentiatque dolorem. aut moerorem pariter aufugisse. Quae beatitudo sicut plena resurrectionis tempore conferetur, ita de in hac vita partem eius maximam sibi Apostoli eorumque discipuli vendicarunt. A persecutoribus siquidem verber ri, laetabantur, quia metuissent pro nomine Christi contumeliam pati. De his ergo celsis montibus doctrinarum salutarium videmus mella fluxis te. Teste enim propheta, dulcia sunt piorum faucibus eloquia
Dei, super suauitatem mellis ac favi. De Apostolorum inquam pectoribus vivificantia mundo fluenta manabat, & ex dumetis in qua inciderant pictastoribus ingrauata frugibus arua reddebant. Quidni cum abundantiam de illo fonte perciperent,ex quo qui bibisset no sitiebat ulterius, sed flumina de ventre illius fluebant aquae viventis. Per haec itaque donoru incrementa cospicuis ad cumulum foeticitatis vindictae dulcedinem pollice
inique egerint inflios Iuda. Et effuderat anguinen innocentem in terrasiua . Coclusit ad teporis stat vaticiniit propheta sermone. Et sicut supra Tyriis ac Sydoniis denunciauit vicis studine calamitatis,ita nuc AEgyptiis de Idumeis obeade scelera conii natur. Quod quide nos ad ecclesiae negotiu ea poterimus ratione trafferre, si Idumeos de AEgyptios crudeles ac tenebrosos animos nomincmus. Et Iudaea in aternum aedificabitur, σ Hierusalem in generatione generationem. Et mundabo anguinem eorum quem non mundaueram, Odomianin commorabitur in Don. Assy riis, inquit, aliisque populis qui cum eis arma sociauerant,mirabili ultione deletis incolae Syon in omnibus spebus &a tibus augebuntur, curamque religionis assument, meque fient protectore conspicui. Qu'd sicut ex parte sub Ezechia legimus effectu, ita etiam cumulatius sub Dei & hominum mediatore pr dicamus impletum. Mose tuus est si quidem propter delicta nostra,& resurrexit propter iustificationem nostram, ut iustificati ex fide pacem habeamus ad dominum: qui commorari se in media Syon urbe promisit dicendo. Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem seculi.
135쪽
Liber primus. XPLANATIO NE tincti Iohelis, prout captus noster adiuuate Deo protulit,absoluta, ipsa muneris serie vocamur ad tertium prophetam qui dicitur Amos,virumno minus p i, neris humilitate quam virtutis eminentia glorialem. Nub
lis quippe parentu fultus insignibus,solis meritis ut in pro-
phetarum numero locareturiobtinuit prophetarum inquam,qui non solum magisterium synagogae,sed etia scindamentum ecclesiae praestiterunt, teste magistro gentium, qui ςdificari ecclesiam super doctrinam apostolorum prophetarumque commendat. Ergo ad illum coetum syderea luce radiantem.&si nullo adiutu clariorum natalium,morum tamen ut diximus) ac totius vitae sanctae prosectus est, abude ipso etiam si nihil sermone docuisset probaturus exemplo, quia ad capescendam veram stelicitatis gloriam pietas mentis deuotioque susticeret, quandoquidem impedimentum ei nec paupertas possit nec obscuritas comparare. Et quia quari tum meruit cognouimus,quid docuerit audiamus. Verba Amos qui me in pastoralibu,Ibrem quae mi lit super I rael in buboet regis Iuda,Sin diebus Ireo boam fir Ioas regis Istae ante duos annos terrae motus,et dixit: animaduertenduprimo quod eadem sunt huius tempora quae etiam pr cedentium proph rarum Ose videlicet & Iohelis, tum siquidem cum maxime in decem tribbubus quae Israel appellantur seruebat impietas, & omnino quasi diste nendis luminibus effossis tenebras quibus se induerat populus diligebar, ita ut nec salutaribus monitis, nec sicueris verberibus quicquam omnino respiceret, sed impietati impudentiam copulantes, ut culpas suas pariter & miserias viderentur amelecti. Qiija ergo dominus noster munere se ultionis accingens, idipsum variis praenunciabat modis , quippo cum emendandi potius quam puniendi commoueret intentio , praet- nunciat quae se nouerit illaturum. Ante duos, inquit, annos quam prodigiali motu terra quateretur, quod factum esse licet regum non pro dat historia, tamen nos ipse propheta sumus auctore contenti nec dubi
tamus indicem venturae calamitatis terrarum commotionem praeisse.
Ergo per interposita temporum spacia quae vindictam serio dicterebant. ut de
136쪽
ut de emendatione cogitet populus admonetur, & fit pompa terroris ne molem ipsam terroris incipiant experiri. Quae sane dispensatio cum nihil apud illos promouet,non solum securitate sed excutitione priuantur. Co-cionatoris autem ipsius qui reuelationum magnitudine sublimetur, anis inaduertenda mediocritas est: quia istam qua inclaruit dis nitatem sol rum cum e set morum non etiam natalium, scutalij, seMagio consec tus,quorum vjdelicet maiores in titulis colocantur,tamen vilem qua ex ea,
ςj laser in uit indu iam, sed ' Thecue alendis pecoribus semper se institis prauit. Testae autςmiviculus esse dicitur in qqu pastoruha- latet inultitudo, septimo a Bethleexerbe miliario separatus , post que va, sta iam usque ad Oceanum selitudo porrigitur. Ergo in Thecue inter pa-st res loca inculta sed pecori oportyna sectantes, ideo se educatum essecpmmendat ne occasione noui muneris videatur elatus,& de se aliquid
auximare sustitius. Quod propositum seriae parcitatis in processi quoquepperis explicauat,dicens No eram propheta nec filius prophetae sed pastorsrain ex nibi poma decerpens,& tulit me dominus:& misit ad prophetandum. Haec autem modestiae virtus est quam & gentium doctor ostendit,cudicit : Revelationum magni rudin pne extollerer datus est mihi stim ius carnis meae,Angelus Sath nae qui me colaphizet. Propter quod ter do minum r0gaui ut discoderet a me,&dixit mihi, sufficit tibi gratia mea nam virtus in infimiit te perficitur. Patuit ergo prophetalibus oculis illam hunrarum commoxionem . ad significandam imperi j comuulsionem valere, & hunc esse rugitum domini irascetis appellat. Et de Ierusiale inquit,dabit
vocem suam. Hanc nimirum vocem, quς irς eius congrua non naturae insese inuisse. go ternum iudicem tremor orbis eloquitur,cuius r/ta Vehem*-itia fuit ut statim viror graminum disperiret,& non solum hominibus sed. etiam gregibus subducerentur alimenta: speciosa siquidem pastorum laeta
pascua nominauit, & exsiccatum Carmeli vertice ad eandemvoluit significationem valere. Si quidem pallores soleant aestiuas praecipue in vertici bus collium quaerere pastiones: quae omnia illo terrarum concussu arefacibienda denuncians,opinione quoque naturali videtur aliquid cotigisse. Pl rique enim qui eorum curiosi in eiusmodi negotiis extiterint, opinantur probare causas terrarum motibus siccitatem, idque exemplis probare &disputationibus persuadere conantur. Quas nunc tamen vobis replicare
non est necesse, sed illud breuiter adnotaui quia geminam plagam intulerit vix dum inchoata commotio: siue autem siccitatem quasi conturbatis fontium venis crearit magna concussio,ad potentiam respicit conditoris cuius nutui elementa deseruiunt: siue praeueniens defectus humoris te ra primo arescere, postea etiam fecit in tremere,sicque pereuntibus pascuis siccitatis incommoda patuisse, nihilominus eandem potentiam iudicantis Duedit. qui ut pietate continet quc creauit, ita eadem in opus est indigia
atione conturbat Possemus autem per tropologiam,pasioru nomine proceres ac reges diuersa ruget tu indicatos putare, verticeque Carmeli ea poteria quam cum taliciter degeret,obtinebat, praesertim quia & ad diuersas
137쪽
stentes prophetet istius sermo dirigitur. sed & simplicior est prior eYplanatio& accommodatior historiis,si diuersa assi ustionum speciesprofanis institisse dicantur. Sed iam videamus quid infremens ultor exclamet. Superibus releribus Damasici, superquatuor non conuerram eum, eo quodtriturauseνunt in dilaus,isferreu Galaad. Et mittam ignem in Domum APhel, deuorabit s natab,cr conti ram meolim Damasci,m distoriam han atorem de camiam idoli, π tenentem sceptrum de domo et oluptatis ' luxuriae, σ transferetur,
postu ria Cyrenem,dicit donimo. mussi. Abὀstoli 3 pita omnia quaelo loquitur, his qui in lege sunt loquitur. Cum ergo & Diophetis enser propositum scelera populi sub lege degentis alguere, & beatus Amo, decem praecipue tribubus quae Israel appellantur, insisteret: dispensatoria
tamen aemultiplicis ratione consilij Deus noster aliarum quoque gentium intulit mentionem,quas etqui iudici j ratione dispungat, sicut&Iud . orum populum,ex eo sibi plurimum contra viti merita quod discreti ab reliquis agerent arrogantem. Cum enim audiunt etiam vicinas gentes adestamen haud segnius qua suas tribus vocari, intelligat profectδ,5 orni nationum unum este conditorem dominum. In eo ergo ipso quod Istae litarum dolor de vicinis gentibus vindicatur, superbia eorum una deprimitur,ut sentiant demu quod non siit latum Iudaeorum Deus sed etia gentium:quandoquidem nullius populi studia debitis vel co solationis vel .ltionis preciis exuantur. Ad postremum ostendit quam sit ad parcendum promptior,qui ad irascendum cum tanta difficultate consurgat,ut nunquaeum una culpa alteraue commoueat, nisi aliquae tres quatuorue conuen
rint. Qui tamen numerus pro infinita quantitate docetur assumptus: non ut vere quatuor crimina, sed multa signaret. Idem autem se ignostadi quoque studium,& iam circa alias gentes habere consignat, quando comm tionem suam per similitudinem alienae iniquitatis excusat. Super tritus, inquit , sceleribus Damasici, O sver quatuor ηon conuertam eum, eo quod tritur uerunt in plaustris ferreis Galaad. Esit, inquit, solio meo coEterna iusticia ut munus demum iudicantis assumerem & horrore mihi multiplicem mρς' 4ςn' pariter det impudentem crudelitatem conuerso in tristia statu nocentium 'f' perdocere. Haud semel quippe nec item Damasci populus, caetera saepenumero Israelis arua populatus est. Galaad autem ira etia plaustris ferreis tribul Isque comminuit, ut gratum specta tu putaret instar spidarum atque culmorum passim in campis incolarum membra tererentur. Quia ergo impunitam hac diu feritatem nec potui ferre nec debui, mittam ignem in domo Azahel regis Damasci, & deuorabit domos Benadab, qui patri suo Azahel in imperio successit, di contera vectem Damasci, &disperdam habitatorem de capis idoli, & tenentem sceptrum de domo voluptatis, id est, habitatores locoru profanos vel summates quosque vel proceres, qui omne tempus in volii ptatibus transigebant malis captiuitatis inuoluam. Ac ne eius captiuitatis ignorent aut spem reuersionis usurpent, cum ς des suas in cinere viderint cocidisse ipsi ad Cyrenis arua ducentur. In Regum aure volumine relegimus, hi reges quorum propheta commeminit,id est,
138쪽
Aetahel & Benadab dece tribus quam frequenti incursione vexaverint, α
ad miseriar uiri extrema perduxerint. Ea ergo victoria ne videretur Syris
elicitet contigisse t causam illic facere calamitatis poenarumque quae describitur. Sed iam progrediamur ad reliqua. Haec dicit dominus uper tribus ad'
sceleribus D AOpuperquatuor non conuertam eum,eo quod transtulerit captiuita- ira is Matem perfectam ut concluderet eam inuum . Et mittam ignem in murum Q O
Ascalone: ct conuertam manum mea insuper Accarum, O peribunt reliquiae Phili stinorum, dicit dominus. Eodem narrationis ordine quem& supra aduersum DFnas cum tenuerat, Gazae quoque urbis crimina, suppliciaque dinumerat: de quasi speciem percunctantis assumit, debeatne tam longam tenere patientiam super homines adeo sceleribus inhaerentes, ut putarent se nihil crudeliter perpetrasse,nisi id ter quaterque geminassen t, miramque ambiationem in delinquendo tenuissent: ac non solum propriis, sed etiam alienis criminibus pascerentur. Dedit quippe operam ut de Iudaeorum gente
Idum i,Esauvidelicet posteri,que beati Iacob fratrem fuisse prodi t historia, poenas ageret. Hi ergo,inquit,propheta,qui ab nobis parricidali odio,
cum esset iunctus sanguine,d illidebat, Gaz orum auxiliis utebatur, nec in suum gens truculenta compendium sanguinem meum odiis donabat alienis: tantum in me saeuiens, quantum satis duceret parricidae. Hac autem profestione malignitatis qualitersit expuncturus ostendita mitam ignem in murum Garae, deuorabit aedes eius , . disper am habitatorem oto, tenentem sceptrum de calone: conuertam manum meam luper A carum, peribunt reliquiae Phih linorum, dicit dominus . Per occasione unius
ciuitatis, aliorum quoque oppidorum nomina percucurrit, de quibus in regum historia frequenter legimus, quod pene continuos habuerint cum Iudaeorum gente conflictus. Hi sunt aute qui & archa testamenti, caeso Iu daeoru exercitu quasi captam ad fanu idoli cui Dago erat vocabulum, tr stulerunt. Cuius tame potentia,postqua & Dagonis statua c5minuta,&secuta populi calamitate indicauit,cu officiis ea debitis remiserunt: nec sane cultum Dei talibus miraculis suscepere,sed ingeniis & moribus,& ritibus perstiterunt. Hi ergo iugibus odiis in Dei populus aeuientes,quotiens suo nomine bellu inferre non poterant, cum maioribus hostibus copias &arma miscebant, sicut ea praecipue tempestate, qua Asfrij Iudaeorum finibus irruerunt: fatigatum ab eis que disserimus propheta conqueritur, & ostedit uniuersas nationes quibus circundabantur Iudaei, in eorum perniciem quasi certatibus studiis laborasse. Quia igitur eorum aduerso tempore,vos quoque malorum cumulos addidistis, nec miseria eorum viciniore in vobis astectum,id est, misericordiae, caetem magis truculenti suscitauit, magnitudine facinoris vestri quia ratione noluistis, ultione saltem pendente noscetis: immissum quippe expugnationis incedium, non solum tecta, sed
etia nemora deuorabit,id est,ornameta pariter&mianimeta costimes. Sic-
q. incolas vestros internicione delebit,ut nec in proceribus sceptra retinetiae, qui erat vere vel potestate subnixi, vel vi tae i stius deliciis & voluptate
139쪽
conspicui, adeo ut possint etiam reges vocari,ulla inueniatur exceptio: sed ita super omnes manum nostrae aduersionis extendam, ut Philistinorum etiam reliquic consumatur, de a summis ad imos ins uiat una vastatio. uocest autem quod etiam prccedes propheta signauit,Tyrum videlicet & Sy-
donem atque omnes Palestinorum terminos accusando,quod argentum
de aurum atque omnia quae pretiosa erant de Israelis finibus abstulissent: filiosque populi in libertate natos, graecis ac barbaris mercatoribus vendi- distent,ut procul a paternis regionibus auecti, exilium simul seruitiumque paterentur. Haec dicit dominus: ver tribu celeribus Tyra, stuperquatuor non conuerrum eum,eo quo condo erant captiuitatem perste iam in Idumaea, di non sint recordati aederi ratrum: Smittam vim in muriι Tyri, O detiorabit ades eius.
Eius criminis arguitTyrum quod & Gazae nuper obiecerat,videlicet quia non breuem aliquam portionem sed perfectam captiuitatem in Idumaea concludere festinauerit, ut periculis Iudaeorum Idumaeam gentem odio
videlicet infensi fratris expleret. Veniet proinde vindicta quae formam criminis tui & sngat & superet: tu quippe quas ardentem inuidiamia ternicie fratrum tuis amminiculis incitasti,& non es recordatus: id est,nouisti penitus cogitare illud foedus quod inter germina nos natura ipsa
constituit,quorum non tanta laus esset diligere, quantum crimen odisse: sed quasi externissimos, de nec sermone sibi nec opinione compertos, non solii in in iurgia, sed etiam in praelia commouisti. Consequenter itaque ardens vindicta corripietur de ingetes voluptates quibus famosa gestieras, horribili squalore mutabutur: tatumque vastationi adhibebit, ut ta fundamenta quam culmina turris celsi murique cinerescant. Haec dicit dominus sver tribuspceleribus Edom , 5 seuperquatuornon conuertam eum,eo quo persequum t spis in gladio fratrem suum,mviolauerit m ericoriam eius,cr tenuerit ultra furorem suum,indignationem suam eruauerit et que in finem mittam ignem in Theman deuorabit aedes Bostrae. Instituti ordinem sermonis exsequitur, de diuersas gentes sub increpatione compellat, quas Iudaeorum duntaxat tam
criminibus nouerat coli rere quam finibus. Ordinate autem post Tyrum posuit Idumeos, quia de ipsi parricidali aduersum Iudaeos impietate feruebant. Quod ergo in Tyriis de nuncia uerat esse plectendum, cur videlicet Idumeos sculentesvel consiliis adiuvissent,quὀ facilius fraternis miseriis pascerentur, consequeter nunc ipsos quoqueEsau obeade crimina compellat, de destinat ultioni: ne qui eorum sociis denuciauerat precia reddenda culparum, ipsis qui auctores criminis erant pepercisse videretur. Dicit ergo eum populum non semel sed saepe parricidali animo deliquisse , ut de si culpa nimirum veniam mereretur, exigeret assiduitas funesta vindictam. Fratrem quippe non iurgio , caeterum gladio persequutus': misericordiae vel claritatis, quam germanitas poscebat oblitus est. Nec per indignationis quendam impetum D ruisse contentus,longum, inquit, sceleri tempus impendit. Grande autem accusationi pondus adiecit, dicendo:Et tenuit ultra furorem suum, dein dignationem suam seruauit usque in finem. Non solum enim discessit a moribus germanorum, fratrem
140쪽
fratrem praeliis insequendo, sed nec ipsorum consuetudinem, quos in sanguinoleta certamina indignationum facibus incitat, custodiuit. Nam ita furuit quasi celeriter desiturus, ita in odio perseuerauit quasi iusticia
magis quam furore commotus. Iuste ergo immoraturum sibi usque ad consummationem patietur incendium: vi&urbes&castella,sicut vilis criminibus sorduerant, ita eisdem calamitatibus atterantur. Multis autem nominibus, id est, Edom &Theman& Bosra,vnum indicat populum,uid licet Esau qui Bosra vocabulo habuerant metropolim ciuitatem . Hos ergo dicit re praelio &obsidione vincendos,& vincentium arbitriis scua pasturos,& caedibus exustionibusque perituros: qui omnia partim a Chaldaeis, partim a Machab eis docetur illata Haec dicit dominus: super tribus sceleribus iliorum mmon. super quatuor non conuertam eum,ed quod dissecuerit pragnantesistiadadrilatatam termenam suum. Et siuccendam ignem in muroRabba, deuorabit aedes eius in il datis et in die belli cir in turbine,et in die Amotionis. Et ibit Melcho in eaptiuitutem, si et principes eius simul, dicit dominus. Nec isti populi, Ammon videlicet &Moab,de Loth stirpe venientes a parricidali inuidia liberantur Israelitarum: sic quidem proximi deteguntur, qui tameeorum pristinam gloriam non ferentes, nullam Pr termiserunt occasionem nocendi Galaad. Denique regionem quam ultra Iordanem duarin dimidia tribus,sicut narrat scit plura, susceperant, finitimam sibi Ammanitae inuadere festi nantes, nec ad grauidarum, inquit, mulierum caedibus abstinebant ipsam videlicet I udaeorum sobolem interficere cupientes,ut habitatore consumpto, regioGala litarum eorum tota finibus iungeretur. Remunerabo ergo, inquit, & huic populo quod meretu&faciamque ut bo- stili igne Rabbe,quae metropolis fuit,aediliciacosenescant. Quo sane beluti turbine ita consternabuntur, ut videantur & praemori: non solum aute principes eius, sed etiam Melchom, id est, simulachrum, cuius se numine muniendos credebant in captiuitatis ludibrium transferetur. Haed cit Dominus: ver tribus celeribus Moab , superquatuo non conuertam eum: eὸ quod incenderit ossa regis Idumea que ad cinerem. Et mitta ignem in Moa et δε- rabit aedes Camor et morietur insonitu Moab et clarare tubae. Et disperdam iudi cem de medio eius,oe omnes principes eiis, interficiam cum eo dicit dominus. Ania maduertendum quoniam cium omnibus quas annumerauit gentibus con-xumelias ta pericula quae Israeli congesserat impu tast et, nunc Moabi tarum populoobiicit, quὀd in Idum eum regem sevus extiterit: eosque ita furuis se causatur, ut non cotenti bellum agere cum viven te, odium suum etiam circa eius funus ostenderit. Per quod utique & Iud orum arrogantia qui
solos se ad dominum pertinere credebat coplessa est: & gentibus vel spei solacium vel intelligetitiae lumen obiectum: ut sentirent se sub una creartoris sui prouidentia & gubernatione consistere, qui videlicet non solas Iudaeorum, sed etiam aliarum gentium iniurias ultum iret. Haec dicit
dominu super tribus sceleribus Iuda, σ Aper quatuor non conuertam eum, eὸ Mod abiecerit legem domini, et mandata eius non custodierit. Deceperunt enim ρin i ista sua post quae abierunt patres eorum. Et mittam ignem in Iudam, et deueP