장음표시 사용
161쪽
E qui opulenti sis in Sio, Sconfiditis in more Samariae optimates, capita populorum inVedientespopatice domu frael. Exosam qui-: dem deo sern per fuisse superbiam, freques scriptura com- menda quippe quς initiu peccati talis fuerit, ut Angelos in: d mones comutauerit. Vnde & beatus David sollicite deprecatur ne subiaceat proculcatui superboru. ibi ent,inquit, ceciderut omnes operates iniquitate. Hic tame propheticu ordine in increpatione custo.
dilut superbia quasi fructu esse impietatis ostedat, per que tenore Apostoli quoq: sermo videtur ingressus: qui cu diceret quod creaturis, creatore relicto seruis len t, enumeratione deinceps facinorii flagitioru q. subiecit: propterea illos nefandis actibus scatere pro nucias,quod pietatis erga dehi iura temerassent. Vae,inquit,ergo vobis qui opuleti estis in Sion, &cosiditis in mole Samariae .no quo pauperu cri mina leuius aestimemus, sed vos scelerum aior pulsat inuidia,quos maior ex tendit opuletia. Quo enim magis estis de honore ac facultate cospicui, hoc vos decuit maius studiu religionis habuisse nuc vero no min' impietate quam pecunia locupletes esse colenditis. Coprehedent ergo vos lameta grauia, quia secundu diuina sentetia exiguis potest miseratio non ulla coferri, potentes aute potenter tormeta patietur. Inter tatas ergo miserias regionu, quas de vel amissis virib', vel de imruetibus ia calamitatib' experitur, in locoru praesidiis & munitione cosditis: in Sio videlicet & Samaria fore vos tutos aduersus ira iudicis aestimates. Vae qui opulenti estis in Sion Scositis in monteSamaria: optimates capita populora ingredientes pompatice domum Vrael. Nunqua enim vos magis qua aduersorutepore publicastis,quata vos luxurit impleuisset ambitio, qui sentis imp
rio maiore ia ex parte cosumpto,intra obsessas tame urbes opuletia tumetis luxuriaque dissi uitis. Tra te in Calansietzidet et ite inde in Ematbmmia,et defudite in th Palaestino ,et adoptima quaeq; rex ia hora, slatior tirminus eora te mino vestro est. Intulit oportune externaru geliu metione, SI per occasione, & ingratos & profanos doceri, qui ita fuissent urbibus pestis Vr quos ante per exepta corruperat, eosde postea fastu prςdς protereret. Notadaverd diuini forma iudicij apud qua no pro assii ru qualitatibus affligetiu quoq; merita poderatur: ut si nocetes no fuerint si terutur,excus bilis quoq; deprimetiu videatur iniuria: sed ita rei ac si sanctos violauerint
arguatur. Neq; enim odio malignitatis alienae, caetem impetu propriae inbqui talis insiliui: praedonu no celoru animum deseretes, quoru ut iniquitas exprimatur, profanaru eis coterminariique getiti modestia & quaeda probitas antefertur. Trasite inquit in Clisane in Emath nagna, in ceth Pal stinorii,&diligeterinspicite si latioresvestris terras quas incoleret acceperint: quarum ita sunt forte contenti,ut nihil aliud videatur expetere. Quae sane ς probratio, ut illos cupiditatis accusat, ita desiderat explicari. Inconse-
qucias enim videtur,ut postquam opulentiae ac luxuriae crimen obiecit, ad Omprobationem adduceret eos qui breuiores terras viderentur incolere.
162쪽
COMMENT. IN AMO S. I 'Posset enim referri, ideo i stos plus habere laetiti et quia maiores opes delatet sibi regionis vectigalib' collegissent, nullamq; ad exprobradum vim co- paratio illata retineret, quia hoc fiebat quod ipsa consequentia postularat. Quis ergo sensus hic est que verba destituut Zille nimiru qui parricidales animos in iacrilegis plebibus fuisse covincit,que alius propheta l. beatus Osee euidetero studii, cum diceret: In diebus desolationis o stedit fide facti sunt
principes Iudae quasi assumetes terminum. i. dece tribubus Assyrio vincetetrassatis. Iud populus,misericordiae& copunctionis alien' gaudebat,dit ratione sibi finiu coligisse. Hoc ergo intuitu & nuc propheta no solii in Iuda, sed etiam in ipso Israel e qui captiuitati prior subiacuit,impios principes exultasse demo strat. l popularibus incolisque regionis varia clade cosse piis, i stisvelut inter urbium moenia liberadis, latior possessio prouenisset: Utame tribui Iudae magis crimen obiectat, eius quippe in sequetibus nomeappellat. Meritὁ ergo& hostias&munera eoru vicina quoq; gentiu lauda- taparcitate damnauit. Sed videamus & reliqua. Qui si rati estis in diem maluo appropinquatis folio iniquitatis. Qui dormitis in lectis eburneis, cir lasciuitis in
Datis vestris: qui comeditis arnum de grege, cir vitulos de medio armenti, qui canitis
ad voceminalterij, sicut D.iuid putauerunt si habere vase cantici bibentes in phialis sinum optimo inguento delibuit, nihil patiebantur super contritione joseph. Eoru quos supra optimates vocaverat,popatice ingredietes dormὰ in diuitiis & epulis suis gloriantes, atque humiliu capita deterentes, fraterna etiacaptiuitate gaudetes, consequenter epulas & delicias percucurrit. Vae, inquit,vobis qui separati estis in die malu quibus te pus videlicet ultionis impcdci,cui vos estis ita dicati, ut videamini ad hoc prorsus electi. Quod auteait,& appropinquatis solio iniquitatis, vel sic intelligere debemus, ut comtuisti ista,quae est prς lata c5iuchio i. appropinquatis, vim rationalis coi ctionis obtineat i. quiaut si usus, separatos in die malu qui appropinqua uetin t solio iniquitatis, videlicet ideo puni edos,quia in alios exercuerunt iniqua iudicia: vel certe sol tu iniquitatis appellat, quo in iustitia examinata danabitur: sicut iudiciu pecuniarii & cedis vocamus,no quo peculatus aut homicida perpetretur, sed cuius examine puniatur. Sub tali aute scelerum atrocitate degetes,adeo nihil de penitedi studio cogitatis, ut omnia luxuriam initiumenta generaque sectemini, nec totos dies lusui dedisse coleti, totis eburneis & stratis mollib' incubetis: ut obscoenitatis operi corpora sericis fota sussiciat: epulas aut e vestras ctia auri u voluptate cossitis. Na cum electos degregibus & armetis agnos vitulosq; costi mitis.& usq; ad temuletia vina defunditis, psalteri u & liras facitis concrepare: hisque stagitiis, etiaeci tumelias antiquitatis ad iugitis. Dicetes videlicet ea vos habere organa, ρος Dauid beati sumo suppetiuerint: neque miseri consideratis latum inter studia qua tu inter meritavestra atq; illius in teresse. David enim laudes cre- amris lege'; virtutis & remedia perturbationis sacro carmine pers nabat,
vos verbe cotrario incetiva luxuri cu iniuria creatoris cuius lex spernitur
163쪽
sit arte corruptu,madetis. Denique ille, misericordiae plenus affectu, multis post seculis veturas suae genti calamitates, de fletibus prosequebatur, &precibus. Vos vero easdem iam illatas laque grassan tes, ita siccis oculis intuemini, ut eas venisse parricidaliter gaudeatis. Quod ergo ait: nihil patiebantur super cotritione Ioseph,ad copassonem retulit, quam in pectoribus vel diligentiu vel miserantium nouerat solere cooriri, quam duritia etiam illud sub persona iusti carmen accusat. Quesiui qui simul mecu contristaretur,& no fuit: & c5solantes me, Sc non inueni. Cum ergo Ioseph, id est decem tribus captiuitas occuparet,nullum Iuda misericordiae, nullum c5pallionis sensit affectu mi quidni,cum magis putaret augendet opulentictempus oblatum,si suis finibus fraterna rura colungeret. Tale autem votuac tale propositum, quid recipiat, audiamus. 'uapropter,inquit,=NDac migra
bunt in capite transimigrantium, S oferetu actio lasciuientium , id est, inanit tem sperum suarum protinus fatebuntur, quando & ipsos comprehenderit , quae fuerat paululum dilata captiuitas. Exigentur enim de suis finibus in capite transmigrantium, id est, inter primos isti qui se tutos fore crediaderat exulabunt sicque cateruς luxuriantium disperibunt. Iuravit Dominus Deus in anima bua dicit Dominus exercituia. Detestoret Uuperbia Iacob, m domos ei in odi,S ira Lm riuitatem cum habitatoribus suis. Quodsireliquiserint decem Uri in domo una, ipsimorientur. Vt grauiter se horruisse despectum fraterni captiuitatis osten)eret,in proserendae ultionis verba iurauit. Ouod autemati propheta, per animam suam Deum iurasse, more nostro dictum. quibus loquebatur intellige: ut quoniam nihil preciosius anima nostra aut dulcius istimamus, ille quoque no quasi animal aliquod exanima membrisque compositum, sed qui maiestatem & vitam suam, imae appellatione signauerit, detestari se domos Iacob superbiamque iurauit, tantisque eas este calamitatibus subditurum, ut populosae familiae tam assiduis moristibus absumantur, nec supersit in eis qui possi t sepelire defunctos: nomiane autem Iacob, de Iudam, & Israelem pariter indicauit, quippe quos paulo ante iam in calamitate miscuerat. Cum ergo ad eam solitudinem multae domus venerint, ut non inueniant funerantem, vicini venient de pro pinquorum busta curabui: Neque honoratis ex more condent sepulchris.
sed vulgari ea incendio concremabunt, ingredietesque ipsi quos diximus vicini ne lateat in penetralibus, vel remaneat aliquis scrutabuntur, sibisque inuicem colloquentur. Et dicen t ei, ce, π non reco Heris nominu Domi ni, quia ecce dominus mandauit Cr percutietDomam maiorem in ruinis σ Domum
minorem inscissionibus. Qujd est quod ait , Tace,& non recorderis nominis Domini, cum utique magnitudo miseriae etiam obstinata corda potuerit ad recordationem iudicis dc creatoris sui inflectere, pόrque hoc copetentius diceretur. Recordemur nominis Domini,cuius indignatio tam multi .plici nos calamitate vastabit. Sensum ergo in hoc loco latentem de superirioribus colligamus: Vae, inquit,desiderantibus diem domini,ut quid eam vobis 3 dies domini est vobis tenebrae, & non lux: non quo illi possent da nationis suae tempus expetere, sed quia ut exposuimus,abutentes dilatione
164쪽
COMMENT. IN AMO S. Isi vindictae, prophetas ipsos de mendaciis infamabant, quasi comminantes ea mala quae nulla essent aetate ventura. Ideo nunc ait, cum noxiorum agmina promissa olim captiuitas occupauerit, & ille dies, id est, tempus aduenerit, quod se per irrisionem desiderasse iactauerant, tantus eos diuini nominis terror implebit, ut inuicem colloquantur: nequis audeat recordari nominis domini, cuius offensii tanta seueritas apparuerit, ut putetur excitanda commotio, etiam nominati. Quia ecce dominus mandabit oe percutiet domum minorem in ruinis oe domum maiorem in sicissionibus Paulo ante nomine Iacob & Iudam de Israelem id est omnes simul tribus quae inter se diuisa fuerant, diximus indicatas. Hoc itaque praesens versus absoluit, qui & maiorem & minorem domum percelli scissionibus, ruinisque de nunciat: diuersis autem verbis unum videtur ostendere, id est euersionem domorum. Quia enim ruinam scissiones parietum praecedere solen t, v tramque ruituram collapsione & scissione signauit, maiorem autem domum pro numero tribuum, Israelem, minorem vero Iudam vocavit, easque ambas sicut simili iniquitate pollutas ,ita simili denunciat calamitate perituras. Nunquid currere queuntan petris equi, aut arari potest in bubalis quoniam conuem insin amaritudinem iudicium, e ructum iustitia in as-θnibrum 3 Gratissimus sensus, & qui elocutionis sit genere contectus. Allegoricis enim verbis populo vitia quibus squalebat exprobrat: neque enim hic quadrupedes simpliciter aut equos signauit aut bubalos, sed su- Perbiam profanae gentis exaggerat : iam enim iudiciorum dulcedinem in conrerendis Innocentibus, in amaritudinem verterat, latumque sibi de viribus: arrogabat, vi nullis incommoditatibus se percellendam putaret: quippe quae tantum sibi opulentiae comparasset, ut instar bubalorum numquam videlicet aratris colla subdentium. continua libertate frueretur. nesperitinera equis dissicilia , ut habenarum liber equus,caeterum per campoFoc prata discurreret. Ergo, inquit,certum est quod nec iuga bubalus portet nec per saxa equus sponte incedat: vos autem, qui vos &iuga discussisse &sienos rupit se gaudentes, equi vobis in luxuria, in virtute & libertate bubali videbamini, rebus probate quod spebus hausistis: id est, quia nullis
sibi aceatis imperiis. Quod cum utique in contrarium cadit,atque ad arbitatum hostium & per itinera asperrima ingredimini, &graues labores 'frach a ceruice toleratis,confiteamini necesse est,nec equos vos esse nec bubalos ne e quicquam praesidi j atque virium, vel opes vestras comparasicuti mente; QM Luam ni in nihili: qui dicitas, Nunquid infortitudine nostra Ut mmtas nilis curnua 3 Ecce enim suscitabo super vos domus Istrael dicit Dominus memor tuum genretra: r conteram vos ab introitu Emath usique ad torrentem deserti. Adiuvit omnino expositionem praemissim, illam videlicet quod se instar bubalorum de equorum liberos fortesque crediderant, haud de conscientia virlupi, sed do propria opinione & spei vanitate venisse. Laetari enim, in quat, estis ali nihili, dicentes apud vos: Nunquid in sortitudine nostra as sumimus nobis cornua, quς nimirum bubalorum formam videbantur ODfendere. Ergo de vestris vobis tantum viribus arrogastis, ut putarexis prae
165쪽
cepta poste tuto contenere, veniet super vos fortis exercitus , teque prio
remo Israel, vincentium potestate vastabit: ab introitu Emath, id est ab Antiochia usque ad torrentem deserti, partem scilicet quae tangit heremum , Omnes videlicet fines tuos hostili crudelitate populabitur :& tho Iuda, sub breui dilatione manentem, tamen vicino afflabit & consterian et incendio. Haec ostendit mihi Dominus Deus,'ecce ficior locustae in principio germinantium stratini imbris, oe ecce serotinus post tonsoramgregis estia consummasset comedere herbam terrae, dixi,domine deus propitiua so obsecro, quis suscitabit Iacob auia paruulus estὶ misertus est dominus siver hoc Non erit dicis domianus. Prophetali sermonem suum more contexit: Imo quid reuelationum in spiritu prophetae cons picari solerent: vn de etiam videntes vocabantur ostendit, id est: quia eis rerum futurarum sub diuersa specie,breues illae quidem imagines apparerent, sed quarum iam intelligentiam caperent:& ita in diuersos moueretur affectus, vel ad censuram nimirum vel ad misericordiam pertinentes. Postquam ergo excitatu iri gentem denunciauit quae eis esset allatura perniciem, ne ipsa iudicij breuitas non satis auditore moueret, explicandis quas viderat imaginibus immoratur, & per earum occasionem quam sedulo pro eis precaretur ostendit, ne quis eum vel insuli antis, vel nihil dolentis animo annunciare illas calamitates putaret. Audite ergo in quarum me imaginum spectacula deus noster induxerit,
Stabat quidam qui in morem figuli locustarum fingeret, id est, formaretexamina, essique numeros excedentibus id negocij delegaret, ut omnes se-gem fibras & cuncta germina quasi indefellis morsibus pasceretur. Quod
autem ait in principio germinantium serotini imbris, ad 'augmentum ostendit cladis valere: id est, ut tempestiui imbris tempora grauis siccitas occupare videatur,& longa pluuiarum expectatione defatigatis exariquρ cultores luci seri imbris ceperint habere solatia, sicque raptim desperatas collocarim sementes: verum cum & ipsa semina vix & tardissime obruta germinare cepissent,priusquam in culmos spicasque c5surgerent,locustis pascentibus disperirent : quod tamen malum, ne spes sua vel cxigua te peraret, alter serotinus post locustam veniret. Ecce enim, inquit ierotinus post tonsorem gregis: id est, ea germina quae locustatotonderant, usque ad radices, ei qui sequebatur absumeret: cuius quoniam hic vocabulum:
siluit, de stuperiore prophetia quid signauerit, colluamus. Ait enim beritus Iohel. Residuum erucae comedit locusta, & residuum locustae com dit bruchis,&residuum bruci comedit rubigo. Ergo & propbeia Amos serotinum, tonsoris reliquias insequentem, brucum indicavit. Quod a tem fictorem videt locustae, cum potuisset, quasi extantis ia creaturae euomeator ostendi, ad illud nimirum valet utinaestimabilis multitudo ipsarum animantium publicetur, quarum videlicet non quanta inveniti inmunes do poterarit examina congregentur, sed per potentiam iudicantis qui iit
etiam uniuersitatis creator, noua fingantur: cum proinde causam forma tionis prodidisset impleta vastatio, di morientium multitudinem alimerorum consumptio: Exclamavi inquit, Domine deus propicius: esto Obsecro
166쪽
COMMENT. IN AMO s. I 13seeto: Quis suscitabit Iacob quia paruulus est 3 id est, Si per tuam indignati em ad tantam exiguitatem, quantam hae pollicentur figurae gens nostra perueniet,quis eam poterit ulterius suscitare, quam tali vastitate confeceris 3 Mibertus est Dominus uper hoc, Non erit dixit dominus, id est, efficacefvisse deprecationem meam,docuit sententi consecuta mutatio. Promptum quippe ad iniicricordiam Deus, plagam illam,cuius magnitudinem vidit ine expauisse, submouit: responditque hoc non fore quod ne fieret supplicaram, verum aliud quod esse iudicabat mitius intromisit. Id enimo laudit mιbi Deri. Ecce vocabit Iudicium ad ignem, oe deuorabit byssum mutitim, circomedet simu partem. Nisi prudenter atque ilicite quae sunt dicta capiamus, non exigua in sensibus detegetur absurditas. Post ea si quidem damna, quae depascens locusta&sequens brucus intulerat, quasi mitior plaga ignis inducituricum omnino non sit ambiguum multo maiorem esse calamitatem quam immisia operetur exustio, omni illa quam germinuasserebat attonso. Quomodo ergo dicit propheta, misertum deu&quasi lachrymis interuentoris instexum ad ignem vocasse iudicium, id est reos incendio deputasse, a quibus inopic periculum depulissetὶ Animaduertendum quapropter quia hic nomine ignis transcursum flammae voluerit indicare, quae licet sui vehementia quod contigerit amburat: tamen quadiu non immoratur astiatis, nec in ea quae sunt profunda descendit, nec robora quae videbatur occupasse consumit. Igitur locustarum aut brucorum imaginibus operi quod susceperat insidentium, internecionem voluit addictae gentis ostendere. Quod cum in spiritu propheta vidisset ,&pera lectionem populo de per reuerentiam iudici debitam consternatus occurrit: atque ut illa sementiae mutaretur atrocitas, obtinuit. Sed quoniam cinferri plenam veniam non sinebat populi inueterata profanitas, eiusmodi poena succedit quae &s magnam partem immissa consumat, tamen reliquias manere patiatur. Sic enim ait: Ecce vocabit iudiciam ad ignem dominus
devorabit abyssum multam: O comedet simulpartem. Sed propheta cum essectus primae supplicationis animasset, huic quoque denunciatui audet obsistere, & dicit paruulum Israelem, imminutas videlicet eius copias in ternecione delendas,s iram hostium ipse qui iudicat, quasi incastigato accenderet qmagine autem locustae Assyrios,& imagine ignis Babylonius significatos esse quidam putarunt, non videntes quoniam r pugna'
ret historiae. Dieit enim propheta, & locusti & ignis plagas suis precibus fuisse submotas , ac de utraque respondisse dominum stapplicanti. No erit istud, id est: Nequaquam irruet ista vastatio. Assyrius vero & Babylonius hostes vi toriarum potiti, de Israelem & Iudam graui cede vastarunt. Hic emo Ostendit deus noster per prophetam, qui erat imaginum spectatorcssectus,5 quod populus Iudaeorum multo grauiusquam sustinuit mereretur exitium,&quod eum ethereus arbiter posset internecioni, delere, ii hostium vel multiplicare numerum, verindignationem voluisset accendere':&quod necessitatem quandam affligendae eius gentis, quam nollet penitii, interire, pateretur.Veriam,cum has duas species immincim
167쪽
tium discriminum submouisset, uoc mihi ostendit ait dominus. Decce dominussansfiger murum litum,o in manu eius trulla caementa ij. Et dixit dominus ad me, Qtiid tu sides O mos Et dixi, nullam caementaris Et dixit dominus ad me. Ecce ego ponam trullam in medio populi mei I d. non adiiciam ultra superinducere eum.
Et demolientur excelsa idoli, Crsanctificationes Imel desolabuntur: σconsiurgam superdomamIeroboam in gladio. Magnam partem dispositionum dei sub quibus mortalium vita decurrit, prophetae de quo loquimur, visio public
uit: Nam cum praecedentes sententiae vel comminantem iudicem ostenderint, vel frementem & reorum mortibus leonis instar inhiantem. Qui motus utique vel affectus a natura dei continua tranquillitate gaudentis, secundum rationem dogmatis docentur alieni , praesentis loci reseravit occasio, quo potissimum genere ad ulciscendum deus noster insurgeret. relinquendo videlicet potius quam fremendo. Nam quoniam calamit
eum agger protinus irruebat, si ille aegre destitisset, dicit eos se feriente collapsos , compunctionisque gratia in reorum pectoribus excitandae, eum sibi & habitum sumit & motum quem habuisset inimicus hoc permittente desaeuiens. Id eo cum geminam eius sententiam quam pro Iudaeorum meritis proposuerat, interueniens precatio sustulisset, tertiam intulit: cui quidem propheta quasi mitissime non auderet obsistere, sed qui
affectum ultionis plenissimum contineret, inquit, Super murum enim litum, id est, structoria arte compositum, stare mihi rerum dominus vid batur, habens in manu trullam caementari j, perquam munus videlicet quo fungi consaeuerat, indicaret, id est, ψ & iugi eos propugnatione tueretur:&m frequente medela per qua sanarentur& instauraretur adhiberet. Caeterum, si ista miseris conferentem prouidentiam submoueret,nem,nem eorum vel posse coli rere vel posse subsistere. Ergo trulla hac, inquit, id est, curam meam qua, liniebantur & firmabantur quas a deponam, atque otium quoddam benignitati,quia ita Israelcogit, indicam,nec sustianebo ulterius laborem cum impudenti nimirum prophanitate inessicaci pietate certandi. Sicque demum quid perpetrauere cognoscent, cdm me nequaqua feriente sed tame no protegente dispereunt. Et demolietur excelsa idoli,& sanctificationes Israel delolabunturi&cosurga super domum Ieroboam in gladio Uenient enim hostes ac plenu agentes triumphuse ro ignsque des utent, fana & profana cu totis urbibus cocremanteS,atqu Ieroboe familiam gladio viciscente vastabunt. Verita postquam hucusque concionantis prophetae sermo processit, Amasias quidam nomine,s cerdos Idolorum milit ad Ieroboam per idem tempus decem tribuum imperio prcsidentem nunclauitque ei quod Amos spiritu potius rebellantis quam vaticinantis instinctu α nominatim ei, id est, regi denunciaret exitium. Et totum populum ita multiplici cominatione terreret, ut etiam sentetic dubiς fieret, quem videlicet regem sequeretur incertus: totiusque voluminis prophetici propositum breuiter amplectens. Hςc enim, inquir, Amos dicit, In gladio morietur Ieroboam ct 6rael captiuus migrabit de terra se . Ex quibus dictis consequenter aduertimus quod etiam in nostrorum
168쪽
COMMENT. IN A M O s. isstemporum negociis experimur,quia pars gentis humilior, id est quique populares, quominus habebant de nobilitate superbiet: hoc etiam prophetarum dictis facilius mouebantur. Sacerdotes vero & optimates cum regis vitiis fauere contenderent,respuebant,imo criminabantur,& si liceret, in terficiebant salutares magistros. Sed lectionis ordinem prosequamur. Cum
ergo ad Ieroboam regem quibus aduersum Dei prophetam succendi posset mandata misisset, non contentus finem excitati quasi certaminis prcstolari: sed vi quocumque modo vir sanistus fugaretur exoptans,ad ipsum co-ciliat Or accessit. Et discit . masias ad Amos, Qui mides gradere, fuge in terram Iudae,comede ibi panem ibi prophetabis: Et in Bethel non adiicies mura ut prophetes, quia μηίtificatio regis est oe domus regni. Metuens credo ne reue rentia prophetet etiam regis indignatio frenaretur , per seipsum tentauit eum expellere,&cum honore compellans: Qui vides abi inquit, &ad vicinam Iudae confuge regionem, ubi& viuere tuto valeas & docere. Hoc vero loco, id est Bethel in quo respicis aulam fabricatam & sanctificationes regis, videlicet simulacrum cuius siumus cultui cum ipso principe mancipati, ne pergas ulterius eiusmodi vocibus personare,quas nequaquam tibi fore impunitas intelliges. Respondit Amos dimit ad G --,
sam : Musium propheta cir non sum fovi prophetae, sed armentarius ego sum
vellicanx si moras, tutit me dominus cum sequerergregem S dixit ad mea. Vade propbeta ad populum meam Urael. De occasionibus responsionum etiam quae tacita sunt plerumque intelligenda succurrunt, sicut nunc propheta, cum
ei aruspex dixisset ut fugeret, respondit nec se de prophetarum descendere stirpe, nec hoc munus ab initio suscepisse, nec ideo tamen quasi falsa v ticinantem debuisse auditoribus esse despectui. Sed quod illi ad eius contumeliam dicere solerent, hoc se etiam cum gaudio profiteri, id est, nec de choro se nec de stirpe prophetarum fuisse: caeterum pastorali tantum officio deditum, de per saltus armenta ducentem , atque cibos ex arboribus vilissime colligentem : a Deo inspectore cordis electum &ad hoc prophetandi officium destinatum, secundum quem morem glo riatur α Apostolus cilm dicit. Quod ubi placuerit Deo ut reuelaret filium
suum,per me continuo non adquieui carni de sanguini, neque ad antecessores mcosApostolos veni, sed abij in Arabia & inde reuersus sum Damascum bid est, nec magisterium aliquod nec priuilegium requisiui,sed statim vocanti me redemptori nostro ita proinde & impigre parui, ut ad opu praedicationis ingrederer. Ergo de pastore pecudum se beatus Amos profitetur,nulla ad opus hoc ambitione, sed sola vocantis electipne Venisse, qui
dixit ad me sinquit in Vade propheta ad populum meum Israel. Ea ergo quae se pra comminater inieci,debuisti tu o, Amasia & omnes tui participes non ut mea sed Dei per me loquetis dicta sus spere, nec dubitare quod Dei
Voluntate ea quae ventura cognoueram, nunciarem : quod ne nescias,
accipe experimentum eius qui in me loquitur christi. Vacor tua in ciui
t te fornicabitur , flij rui iae tua in gladio ea ent, oe humus tua seni lometietur. Et tu in terra polluta morieris, σψrael captiuus migrabit de terras a.
Qui tergo tibi prodest audire nolle quod necesse habeas sustinere, cum
169쪽
non te de nunciantis verba crucient, sed vulnera persequentis. Proinde ut sentias nulla arte impendentem remouendam sententiam, praedico omnium te affectuum tormenta sensurum, id est: quae maritus, quae pater, qu clarus ciuis excipiat. Uxor enim tua non cladestina turpitudine a olluetur,
sed in medio urbis vincetium libidini subiacebit, & liberos tuos gladius te spectante cui non liceat lugere vastabit: tuque simul dedecore & orbitate perculsus in terra polluta morieris, id est. vel in i pia Iud orum regione qua videlicet prius sacrilegia ciuium , deinceps vero facinora hostium polluerut: vel certe in barbaris finibus,quos semper esse politis sinos istimastis,&Israel in exilium turbine captiuitatis abigetur. Sed videamus reliqua. Haec sendit mihi dominus Deus, mecce uncinus p moram dixit. βuid tu et ides mosὶ Et dixit, tinum pomorum, Et dixit dominus ad me. Vinit inis superpo- palum meum Vrael: non adiiciam ultra ut pertranstam eum. Et Iridebunt cardines templi in die illa, docit dominus Deus: multi morientur , in omni loco proiicietur silentium. Usque ad praesentem locum denunciauerat calamitates quae debebantur criminibus , fixaque aeterni iudicis sententia contineri, ut profani neutiquam euaderent impuniti. Sed cum longa hoc sonuisset vis orationis, nunciam inferendarum poenarum, vicinum etiam tempus ostendit,ac secundum morem prophetarum imaginem quae id ipsum exprimeret,intromisit. Sicut enim su pra trulla caemetari j curam prouidentiae
publicauit qua de manu sua iudex sub indignatione depones docuit quod
cos iam protegere cessauisset,ita nunc vicinitatem damnationis ostendens,
corripuit uncinum pomorum,id est que illi habere solent qui ascendunt in arbores ut poma distringant. Et quia per teneritudine ramorum progredi ad extrema non possunt, consistentes in solido ad se inflectunt capita ramorum, poma quae matura viderint colligentes Ergo cum S iudex ςternus iam oportunam cerneret ultionem, quasi maturui se adsit scipiendain eam
populos secit intelligi, pronunciatque munus suscepisse vindicti, nec ulterius impunitum Israele posse consistere.Non adiiciam ultra ut pertranseam eum, sicut videlicet collectores pomorum quae adhuc acerba vident perlatranseunt,quae vero sunt esui apta decerpunt Elgo iam tempus implendae sententiae uncini forma monstrauit: eos scilicet qui videbantur floreret id,
uitiis & abundate filiis ad debita supplicia pertrahetis. Si idebunt cardine templi in die illa dicit dominus, multi morientur: in omni loco proiici tur silentium. Nec ambiguum putes o tu popule quid h c uncini forma d
nunciet. Stridebunt cardines templi adest cum urbibus delubra omnia lyquibus fiditis destruentur, neque chim ianuae eorum sensim pro venerantium recludentur ossiciis: caeterum vi expugnantium dissilibunt;&prosa num vulgus confusa cede morietur: sicque compita quae multitudine ciuiuperstrepebat, lugubri siletio coplebui . Videretur autem nomine templicuius ait cardines stridere Iudae quoquecalamitatem& templi apud Ieru s lem positi denunciare perniciem, nisi totus ipse conteatus decem magnistribubus conueniret. Ergo eius cardines templi conuellendos dixit, de quodi superius ait, Demolientur excelsa idoli de sanctificationes Israel desola-
170쪽
a17bun tur, & post pauca apertius. Qui iurauit in delicto Samariae,& dicit Vivit dominusDeus tuus Dan, viae Bersabeς cadent & no resurgent ultra. . di te hoe pia conteritis pauperem, S demere facilis egenos terrae, dicentes: Quando iransibit mensis vencindab πι merces: S Sabathum daperiemus frumentum, et i imminuamus menseram, O augeamus siclum , supponamus stateras dolosas: mipossideamus in argento egenos, Opaaperes pro calciamentis , Cretu quiliasse menti vendamus. Hisdem regulis quibus institutus est propnetalis sermo contexitur,ut quanquam super omnia crimina cultum accuset idolorum, quo videlicet deseretes Deu profanissimi reddebatur: tame etiam alias vitae partes,id est, reliqua moru delicta no sileat: sicq; vel ostedat, quia magisterium legis sacrae vitiorum amore conlepserint, vel quales moru fructus impietas proferat, quae licet per omnes fere species improbitatis vagetur, tamen prae caeteris auaritiae studet: quae& apud Apostolii idolorum seruitus vocatur. Ergo & hic sermo diuinus cu sacri legos argui siet, eisque i a vicinum minaretur exitium, exclamauit subito, quasi qui prophanorii vellet rupere surditate,ut ii de studiorum eritis iudicare negligerent, sed quae crant foeda pulchris & vilibus anteferrent, saltem iam rebus in angustum redactis,&motae ultionis frago re cominus sonate,aspicerent inque usum pecunia c5gregare quόue aere marsupia niterentur implere,quscem es sent ventura protinus in hostium potestatem. Audite, inquit, hoc qui conteritis pauperem de deficere facitis egenos terret. Fili j hominum usquequo graues corde, ut quid dilipitis vanitatem & diuitiis mendaciabus impudenter inhiatis 3 Nihil de his auxilij, nihil imo solaeij sentietis,
qu ς vobis α culparum causam faciunt & poenarum. Qua spe credita, vobis iudicantiu munera corrupistis, ut de oppressis necatisque pauperibus spolia cruenta reciperetis, necullii industriae genus haberetis innoxiii: neque enim solii corruptione sententiarii in iudiciis deliquistis, sed etiacum de
agroru fructib' pecunia redigere pergebatis,ipsa quς honeste geri potuis
sent comercia polluetes,c5ces industri et votoru scelera miscuistis. Quando enim aiebatis Trasibit messis & venundabimus merces & fabathum, &aperiemus frumetum,ut imminuamus mensura& augeamus sic tu,&supponamus stateras dolosas: non minus ergo auaricia quam iniquitate pe
cantes , publicam expectabatis & optabatis inopiam: & quanquam luxuriosissimi perque hoc inertissimi, tamen fastidiebatis ferias sabathorum , quia indicto ocio uno saltem die vos a fraudibus continebant. Ergo increpabatis, inquit, transeuntis otij tarditatem: ad actuosa nimirum temporanstinantes , in quibus esurienti populo mag0is preciis vederetis,non solum frumenta,sed etiam quisquilias quas utique proiicere solebatis,talia apud vos mutua iniquitate meditantes, ut possideatis in argento egenos, dc pauperes pro calciamentis. Cum ergo vos ita gesseritis humanitatis inimicos , ut quo eritis ceteris ditiores, hoc vos crudeliores ciuium turbassentiret:&nccipsa vos rerum copiaad largiedu vocaret, debetis profecto nulla co tequi ab eterno iudice misericordia,qua proximisvestris tanta obstinatione, tantaque impudentia denegastis. Iuravit dominus insuperbium