장음표시 사용
41쪽
Regum de Iuda,quorum videlicet tempora vaticinij eius cotingebat aetas,& vnius qui de Israelis parte regnauerat,in tulit mentionem. Sed cum prophetiam fuisset exorsus, hi quos dixit partibus illis prcsidebatit. Post non longum vero tempus apud Samariam finita dominatio est. Siquidem Zacharias filius Ieroboam qui sexto iam mense per successionem obtinebat imperium, ciuili seditione,id est Sellum rebellante, consumptus est. Sellum vero cum Vno apud Samariam mense regnasset, ascendit Manaen filius Gad,& dictum pr cedetem tyrannum instaurata rebellione consumpsit. Atque ipse per decem annos tumultuario potius imperio, Assyriorum regi qui s ut appellabatur, sub tanto tributorum onere,ut egestas aperta esset, famulatus est. Iam ergo in illam decem tribuum portionem, calamitatu excitatarum turbines irruebat. Sicque adhuc regno apud Hieroso limitas manente,decem tribus abstulit denuciata captiuitas. Post quam ergo ad fines Assyrios populi Samariae migrauerunt, sanctae Oseae in Iuda regione consistens,Eχechiae regis, famosum miraculis tempus aspexit, &sub ipso, etiam vaticinandi munus exercuit. Ergo quae Israeli iam pernicies imminebat, unius tantum partis eius principem nominauit sub quo prophetare coepisset. Quod autem posuit, principium loquendι dominum in eae, id nimirum videtur ostendere quia ipse primus sit ad hoc genus se monis ascitus,non quod prophetae ante no fuerint, cum S: beatorum Helyς & Heli rei & aliorum plurium, eadem regum hystoria, gesta dictaquς commemoret: sed quod eorum quisque quod praenunciabant, etiam literis mandare ad sempiternam memoriam,iuberentur. Operam Oseae primus assiimpserit, nec sane dissitemur: beatum David&sapietissimum Salomonem , cuangelio & Apostolis testibus, legitimos prophetas dicta sua litetis tradidisse, sed tamen inter illos atque istorum scripta quos nec explanare tentamus, non paruam esse differentiam peritus lector aduertet. Illi enim licet aliqua de populi captiuitate dixerint, tamen quasi quietis mentibus, id est,nulla mali vicinitate trepidantibus,ca quae olim fore conspexerant, pr cinebant. Hi autem inter ipsos positi vitionum fragores,attonitis omnino pectoribus, quippe qui calamitatum etiam participes redderentur, quasi lach Π mosis quς stibus totum exequuntur,& affectum domini nostri, qui ad vindicandum nimis egre cogatur,effingunt: implorantes quidem interdum diuinae miserationis auxilium. Caeterum quasi stilo tragico, calamitatum ordinem persequentes. Principium ergo istorum vatum qui hac prccipue appellatione signati fuerunt ut prophetς nomina-:rentur,abeato Oscae susceptum esse noscamus, qui morum degeneris sanctitate c5spicuus, talem operam concio natoris assumpsit ut sustineret personam & redemptoris &iudicis, quod per totum opus clarius apparebit. Et dixit dominus ad Oleae, vade, sume tibi uxorem fornicationum, S lios Iornicationum, quia fornicans fornicabimr terra a domino. Et abiit m accepit Gom mor filiam Debelaim, S concepit oe peperit filium. Et dixit dominus ad eum: voca nomen eius I rahel , quoniam adhue modicum oer visitabo sanguinem
Israhel puper domum tibu , er quiscere faciam regnum domus Istrael,
42쪽
illa die conterum arcum Istael in valle Ie rahel. Notanda consuetudo , immo dignitas sanctorum virorum, quod postquam ad id decoris ascenderint vilingua eorum quasi calanio scribς dominus noster utatur, non solum di. ista corum , sed etiam gesta, honore prophetico vestiantur: en unctandisque mystcriis, vel docendo, ponant operam vel screndo. In ipso ergo compellationis exordio, hoc, inquit, beato osse sacer conditor imperauit, ut&propositi sui&languinis splendore neglecto, vitillimae foeminae ac vulgariter prostitutae per maritale consortium iungeretur. Neque inque ad nomen coniugis tantum tollerans, contumeliae quoque paris in se iurς turbaret : ut incertς sobolis genitor crederetur, quasi qui filios alienae obscoenitatis aluisset. Non me aut cin fugit quanta doctorum hominum fuerit in loci illius opinione contentio , ita ut regiones integrae Ia-
, per eius asscrtione dissentiant. Nam Palestina & aestv plus absque omnes eo rii qui Origenis aut horitate plurimum commouentur, coniugium istud ab P ' Oseae propheta negant corporaliter institutum. Sed quomodo plera- que a prophetis in spuitu gesta narrantur, ita has aiunt cum merctrice nuptias, in vel bo tantum suis te completas. Neque enim temporis illius expetisse rationem ut contra instituta sacrae legis quae .lcnunclauerat nefarium esse cum meretrice consortium , Oscae ad concionandum progrediens lasciuiret,&exerturus in peccata censuram, primus ipse committeret quod totus populus consequenter arguisset. Quam aulciuesct inco-
petens si ad defensionem flagitii obiiceret personam iubentis, asserens nimirum se quidem, quantum ad mores su os respicit, foeditatem illam consorti j foedit cr horruisse , sed cessisse aut horitati eiu ς domini qui ad arguendos populos eum destinassct . Viderctur prorsus materiam irrisionis potius quam formidinis attulisse, ci qui ex eius persona ob sicco nitates aliorum arguendas putaret, quem ipse commissi a se sagitii praedica ret authorem. Quaeritur & quo hoc, per totam legem vci pr certi vel facti, sirinili fulciatur exemplo. Sicubi videlicet dominus noster faciendum quippiam aduersum praecepta mandauerit, quorum utique transgres res, denunciatis per prophetas cladibus vltum ibat: ad quod docendum , si imperatum beato Abrahae parricidium proferatur , ipso fine
operis, quanqua in ante tempora legis editi, commouebimur non truculentiam coedis, sed pietatem ac fidem patriae mentis electa. Unicum enim offerebat qui habebat repromistiones , cui dictum erat, quia in Isaac suscitabitur tibi semen: ostendens quod possi Deus etiam a mortuis excitare. Veruntamen ut aduersum timorem frustrandae promissionis credulitas fixa cum tuebatur, ita non sinit Deus in exitium vique pueri deuotionem parentis excurrere, sed compressit immolaturi manum, exploratae virtutis interiecta laudatio. Claruit,inquit,quod solum volui publicare, nihil apud te vela inore vel holiore meo esse vehementius. Nunc iam parce sanguini, quem nee ab alio licebat ncc a te deccbat es fundi. Ne tamen sacerdotis ideatis hiunere destitutus, ecce aries propter te assistit cornua vepribus illigat.s, cuius vita, vi absoluendo illio prcsens valuit defferre sub- . sidium,
43쪽
sidium, ita & futurum merebitur signare mysterium. In negocio vero Beati Oseae non solum imperata, sed etiam impleta multisque temporibus frequelata permixtio,nec operis honestate nec prςcepti aut horitate videtur posse defendi. Huc adiicitur quonia in ipsis quoq; figuris, prophetalis non serit ordo seruatus. Nam ad significatione Tribuum quae quasi sub Dei contubernio S: societate degentes, in adulteria, id est, sacrilegia proruperant, assumitur mulier prostituta quae tam e nobilis, casti fistata coso tio filio; non de flagitioso sed de reuerendo coniuge, id est, vate suscipiat,& in honorem nuptiarum, praeteritorum oblita vitiorum, ecuditate magis quam libidine perfruatur. Quomodo ergo illa musterquς matronalibus illustratur insignibus, gelis illius probabitur figurare personam, quae ante nuptias obscoenitatis vitia no exhorruit Z Sed cu in s acro prius domini sui co sortio costitissesiturpitudine sectata describitur. His & aliis pluribus argumentis docere contendunt meretrici propheta corporaliter non fuisse commixtum. Ad quod e regione, Syri & qui connubi uni illud carnaliter opinantur impletum, nominum praecipue attestatione nituntur. Quibus euidenter & mulier & eius tam parentes quam regio publicatur, atque coniunctionis negotium secutis foetibus comprobatur. Ad deuotionem autem magis propnetae, quam ad susceptam ab eo temerationem legis debere reuocari quicquid cotra consuetudinem morum suorum per obedientiam curatit adiungere. Quanquam illud opus honestatis quoque potuerit ratione defendi ,id est, ad pudicς in reliquum coniugi & munus a professione meretricia foeminam transtulisset. Eiusmodi ergo inter se disputatione certantes, utramque opinione reddidere suspectam, cum reuera& copendiosius videatur & tutius,& ad significationem rerum accomodatius si res spiritu gesta cred. atur,ut quemadmodum beatus Hieremias de Iudeae finibus non recedens, infodille tamen in regione Parthorum, vesti- mentum lumbare describitur: Sicut Lanctus Ezechiel medio captiuitatis Babylonicae constitutus in templo Hierosolymitano spectator inducitur, imagines utique solas locorum & actuum, longe alibi positus, contu endo : Ita etiam beatus of es multorum gesta temporum signaturus, per imagines congruas tam culparum seriem viderit quam poenarum. Cuius sane muneris testimonio suo qua uis opinione propcnso, reuerentia prophetantis apparet, quem nimirum persona sua rerum conditor videtur
induere, ut de factis viri, iudiciorum quoque diuinorum ratio colligatur, tantaque inter aeternum dominum di fidelem seruum necessitudo cosistat, ut utriusque quasi existimatio misceatur : & si prophetae actio diluenda cli,diuinae quoque pietati excusatio videatur commodatura : Sin autem opprimit & depellit nostr attestationis obsequium, quicquid rerum est supergressa maiestas, idem quoque sibi complacitis mentibus auctoritatis attribuat,ut humani examinis nequicquam egere doceantur. Quod quidem & Apostoli Pauli censura denunciat cum dicit : Mihi autem pro minimo est via vobis diiudicer aut humano die, sed neque meipstim diiudico, nihil inim mihi conscius sum: Qui autem iudicat me dominus
44쪽
beatus Moyses exploratores terrae repromissionis de singulis duodecim tribubus destinasset: reuersique praeter duos, omnes reliqui ignauum populum terruissent: ipsum quoque beatum Moysen seditio exorta coqua D fauit. Sed cum ad tabernaculum confugisset, apparuit, inquit, gloria domini:& ostendens quanti eum faceret,quam ue omnibus illis populis anteferret, Dimitte me inquit, ut deleam populum istum,& faciam te supergentem multo maiorem quam haec est. Ex quibus sermonibus, quid apud eum vir sanctus posset intelligeia s, indignationem iudicis protinus mit, gauit. Sic de cum Templo Hierosolymitarum Babulonicae c pituitatis immineret euersio, echielem prophetam,contemplatione duntaxat spiritus per adyta quae olim fuerant Veneranda circumagit, ut qualiter populus peccaret aspiciens,desineret admirari si fieret in contrarium tanta m ratio , vigens ungulari nuper veneratione sublimis vilissime dispexiret. Ita ergo Se beato Osee per quem imminens populo nunciabatur exitium, pro quo videlicet nihil erant parentum valitura merita, nihil prophetarum valitura suffragia, nego iij similis indicitur apparatus, quatenus in suo sentiat& perpendat exemplo utrum illum contumeliarum aggerem vel posse Deus sustinere vel debeat. Personam ergo, inquit,assumito viri benevoli, sed iamdiu meretricios mores in coniuge s ustinentis, de suscipe filios qui vel habeantur incerti, vel alienae obscoenitati consequentius applicentur, atque experire virum queas continuatam habere patientiam, de n credas veteris singularem medicinam doloris,si vel desidio libereris ab ea mulierς quam nunquam per beneficia, quamuis multa, correxeris. Sive igitur in solis mentis affectibus,siue etiam in negotiis foedi corporis imperaxa colunctio prophetae honorem videtur aspicere,qui ut severitate iudicis s deliter indicaret gustum eius qua Deus afficiebatur sentit iniuriae, atque rursum
quasi obligatio seret ultionis in impios pro se redae,hoc ipsum ' propter signiscationem rei indignam se propheta contumeliam pertulisse. Igitu
cum idoneaquam diximus parabolae cause fuisse videatur, nos iam ordine eius persequamur. Sume, inquit, tibi uxorem fornicationum Ofilios fornicationum quia fornicans fornicabitur terra a domino. Adidio ma sermonis Hebraei spectat ista geminatio aciens facie loquens loquetur, de caetera in hunc mo- .dum. Sic ergo,&fornicansfornicabitur. Posset autem elocutioni huic subdere discrimen adhiberi, sea non est negligendum veniens descripturarum more compendium. Nota sane quod nomine fornicationis no tam ineundet praeuaricationis tempus quam subeundae iam captiuitatis appellet. Nec inconsequenter : Quia enim materiam damnationi prophanarum men- ',' tium fecit obscoenitas, ideo Caucae suae nomine poenae signatur, ut dicamus Mummi
fornicari populum, cum pro fornicatione damnatur, quod quidem in pret senti loco occasonem quoque magnam docet habuisse. Na cum liqueat no id Z esse poena quod culpa: quippe cum ista honesto aduersetur,illa petulantiet: satisque comparatum ut, definitionem rerum,communione nominum neutiquam posse confundi,atque ideo poenam esse quod culpam: Haud utique de nihilo pronuntiauit fornicatorem populum quo tempo-
45쪽
rdi Alae pilii statis in t aditurus. Sed quia nouerat ipsam castigatione pro
diuersitate mentiti ru promoturam,& alios seriamictione meliores, alios inmidentia nequiores, merito dicit, Et pro impietate quam in suis sinibus. perpetratant illos esse supillicia laturos, & in ipsi, captiuitatis tempore, iquosdam emendationis insignia, Dosdam vero criminis a Ganreta capturos secuti dum illud quod alibi comminatur: Seruistis in terra vestra diis quos Esillarunt patres vestri seruietis diis alienis in terra non vestra. Quia ergo' ara prophanitatem quam petpetrauerat scias libera, Glebrauit an cibia, in mediis quoque silppliciis formicatura praedicitur. P ramus autem si ius quem qi peperit meretrix, nomine ipso, cui imminet capti uitas, renionis inducitur. Menim: Iesu nomἴ eius Israhel. Qia' vocabulo, vallis Samari adiacens signabatur. Per huius itaque loci appellationem,quid regi sit
passurii denunciat. Denique sequitur. Quoniam adhuc moidum visita sensui , festahe ver domum Iehu O quiescere ac iam regnum domi s Uraei Det ita die coteram arcum festia el ι vade V .let Exercedar, inquit, ultionis lepus insisti' atque ob noc, in regnum Samaria quae nomine iesrahelis, vicinae ut dixi, vallis ostenditur, ira consurgit. Nascatur igitur animo tuo soboles destinata supplicio; visicias id in meos filios este peragendii quod quasi in tuos id eris ordinat i isitabo em inguinem Istahe ver domum Iehu Ad quod explicandum, geminus sensis per consuetudinem legis occurreret, nisi unum,consequentia subiecta firmaret. Vsquc ad familiam quippe. Achab qui fuit Iesabelis maritus, soboles Ieroboam imperauit: Sed cum Achab a suisquam uxoris,cuius seruiebat ausui, criminibus sorduisset; Iehu filium Nam si Heliseus propheta,ex praecepto Dei,in assumendum. Π Qui paribus de causis seueritate commotus,omnem Acta ab&Iesu belis familiam, clinctosqueBaal Idoli sacerdotes pariter &ministros internecione deleuit. Pro quo ultionis ossicio promistum est ei quod posteri eius usque ad quartam generatione Isiaelitico imperio prae siderent Verum quoniam & ipse Iehu, & eius filii vel nepotes non relinquendos acrilegia Hieroboain, perdiderunt insignia suae deuotionis qua
persequuti fuerat cultores Baal,colendis videlicet Samariς vitulis inlicretes diuertisque morum criminibus,ut cultus prophanitatis exigit, seruientes:
in hos quoque, Iehu videlicet posteros qui Achab familiam deleverant, ideo dicitur ira colurgere ut illoru qui ab his extincti fuerat sanguine vin- .dicaret: no i des fuisset iniusta, sed quonia qui illa fecissent, per imitatione criminum decus iudicum perdidissent. Et similia illis quos deleverae
. exlequendo, transissent in numerum ae societatem reorum. Sicque vide
rentur ultione digni, quos sceleratorum gladius peremisset quem colorem .im scriptutis etiam frequentatum facile monstraremus. Ergo posset, inqua, duobus modis versus propheticus explanari: hoc videlicet quemptaemisi mus, & altero qui sequetur si non illum magis processus operis communi rret. Nomine enim Iesrahclis,ge tem ipsam, nomine vero Iehu,regnum getis voluit indicare: id est, ecce iam tempus aduenit ut populus Istaelis qui vel iii Iesi ab elis valle vincendus est,uel urbem regiam habet in eadem valle
46쪽
IN Os EAM, COMMENT. LIB. I. 33
positam, ut qui regem habet de Iehu stirpe venientem,vim debit ultionis incipiat experiri. Denique ad confirmationem istius intelligentiae subiecit, Et quiescerefaciam regnum domus Istael ,σ in illa die conteram arcum Vrael in iuste Ie rahel. Visitationis proinde animaduersionem, quietem vero, finem appellauit imperi j: quod ut utrumque planius indicaret, Conteram n quit, anum Israe an valle te rahel. Et concepit adhuc O peperit filiam, oe dixit:
Voca nomen eim ne misericordia, quia non addam ultra m ereri domus Israhi, sed obliuione obliviscar eorum. Quia statuerat ut exitus rerum, imaginibus quae forent eorundem iudices praeueniret, filia quasi nata describitur quae susceperit vocabulum calamitatis alienae, id est, absque misericordia: Non enim, inquit, addam ultra misereri domus Istrael, sed obliuione obliui car eorum, His,geminae podias sententiae continetur: Neque enim solii ait, tempore miseriarum misericordiam denegabo, sed eos nec in memoriam meam redire permittam. Esset enim, licet in extremo anguore, solatili , suci quo
cumque tempore memoriam eorum quos abiecisset, assumeret. Nunc ve
ro ut cominatio praelata crudescat, utrumque sibi astore pollicetur,& memoriam videlicet damnandorum .&obliuionem plenissimam damnatorum. Quod sane, quoniam apud aures sapietis ministri,ad inuidiam pos sci crudelitatis accedere, ut aliquid eiusmodi si non sermone vel cogitatione versareturiunde in istam benignitatem,quae causa rerum est, tantum acerbitatis in iluxit ut non obliviscaris reatuum, si obliuisceris reorum, &sis curiosus delinquentis: Si nunquam recordaris assitisti, metuo ne poenitentium quoque desiperanda salus sit, si tanto praesuli lapsorum subrepat obliuio Ideo subiecit statim, non se mi serendi abiecisse curam, sed libramdcbui examinis admouisse, id est, eorum tantum quasi obliuisci qui etiam
post plagas de emendatione non cogitarciat. Quia non addam ultra mi ereri domo Israel ed obliuione obliviscar eorum: Et domus Iuda miserebor, o salvabo eos in domino Deo suo. non salvabo eos in arcu O gladio O in bili O in equi, O in equitibus. Cum populum, inquit, Samariς pr uaricatione foedatum calamitatibus exitusque subiecero, & ita eos pro culpa viles esse permiscro, ut videar eorum prorsus oblitus, tunc in Iudae parte sistentes ,&in cultibus religionis spem salutis suae ac fiduciam collocantes, non solum protegam, verum etiam nouitate mirabili vindicabo: ut etiam palam clareat eos nequaquam armis munitos suisse sed meritis, nec acie consecutos sed pietate victoriam. Illud autem tempus an nunciat, quo, Ezechia apud Hierosolimitas imperante, Sennacherib rex Assyriorum magno ad obsidionem eius urbis accessit exercitu, atque illic multa in contumeliam Dei& sacrae religionis locutus diuinam in se sententiam concitauit,ac sub una nocte omnes eius copiis angelo feriente cecideriit. Nam centum&octoginta quinque millibus bellatorum amissis, ipse in regionem suam cum paucis fugisse atque illic pei insedescribitur. Sed videamus & reliqua. bla 'Lur inquit eam quae erat a: que misericordia, oe concepit peperiti iam σ dixit: Voca n
men eius,non populus meus tu,quia vos non populus meus. I ego non ero vester Deus.
Vsque ad Ezechic tempora mansisse&prophetasse beatum Oseae, titulus
47쪽
indicauit. Quicquid ergo gestum per omnem vaticini j ipsius legitur aet
ten hoc in ipso Creuiter consignat exordio,vt per totum volumen, gestorum seriem ordinemque,tam detexat. Cum ergo ingratae gentis prophanitas impulisset ut Deus noster operam ultionis assumeret,denunciauit se puniturum reos,& ita eos in miseriis relicturum, ut penitus eorundem videretur oblitus. Sed ne recepta in sacrum pectus obliuio, piis quoque midinem commoueret: stitim se, non vitio sed iudicio obliuionem usurpare signauit, quandoquidem meritum inter affines discrimen agitaret, &Israelitis exitio permistis Iudae populos cultui nimirum suae religionis ad haerentes , per miracula magis quam per tela protegeret Quod licet oportuno tempore panderetur, tamen quia&ipsa portio g ntis Iu deae nequaquam iugi deuotione complacuit, sed scut exprobrant alii prophetae, in cultum exarsit idolorum, similem quoque est perpessa sententia in , de de finibus suis, Babylonio vincente, translata. De qua tamen captiuitate, promissa est omnium pene vaticinio prophetarum, & sub Cyro Persarum
rege impleta reuocatio. Utrumque nunc ergo tempus, beati oleae sermo
proloquitur: Sed in significationem Israeliticae captiuitatis, silia inducta est quae, absque misericordia, vocaretur. In figuram vero Iudae, puer inducitur cui nomen sit, Non populvi meus. Inter filiorum autem imagines, de solatantum puella, quod sit ablactata, memoratur: nimirum ut ostendat, in decetribus, illatae captiuitatis quasi conualuisse sententiam Reuera enim multo longior decem tribuum legitur nisi e captiuitas, & ideo prolatio aeta' tis, est puella ablactatione signata. Tertius autem qui captiuitatem Iudae ultimus pollicetur, nomen accepit, non populus meus. Quandiu enim vel Iuda in suis finibus mansit, erat turba quae Dei populus diceretur:postquam vero etiam ipsum captiuitatis procella conuellit,visus est a confusione gentilium ille discretus ante populus disperiisse: Et ideo ait: Vos non populus meus, . ego non ero etecto: id est,hoc a vobis auferetur insigne quo eratis ante conspicui, ne populus Dei in toto orbe dicamini, nec ego princeps nec Deus vester appeller , iustum est enim ut qui instituta sacri legis quae vos a cς teris gentibus dirimebat, peccandi studiis corrupistis, illo quoque quo insignes eratis decore, privcmini. Velum h c breuiter a severitatis parte denuncians , transit ad prospera, quae dispensatio reuerenda ita impleuit rebus, sicut prophetica oratione contexuit. Erit enim, ait , numerus filiorum Urael quasi arena maris quie sine mensiura est, oer non numerabitur. Erit in loco ubi dicetur eis, non populus meus et G. Dicetur eis iij Dei viventis. Et
congregabuntur ij luda li 0rael pariter, O ponent sibimet caput unum, σascendent de terra quia magnus die, I rubet. His autem sacris vocibus, reuersonem populi de captiuitate Babylonica pollicetur, cuius etiam apud alios prophetas, sed prςcipue apud beatum Esayam ingens pompa describitur,
qu ς sane valet ad commendandam Dei clementiam, & ad consolationem confirmationemque fidelium,quibus societatem illius calamitatis contra meritorum decus, pro gentis suae communione tolerantibus, spei solatia praebebantur, de prosperorum videlicet expectatione pendentia. Ea si quidem
48쪽
IN Os EAM, COMMENT. LIB. I. 3s
dem tam fore ampla di tur,ut vocabulorum etiam nouitatem requirant: Nam cum de laetis ad tristia laberentur,cessauerunt Dei populus nuncupari,quasi in reliquarum gentium vilitatem refusi. Cum vero tempus liberationis aduenerit, tanta successione reducitura tristibus in laeta,mutatio,ut non sufficiat prioris restitutio dignitatis, sed vocabulorum augeantur insignia. Arenarum enim instar excedet numerus fidelium, in quibus tantum & reuerenti splendebit de gratiae,ut Dei omnia continentis non iam
populus sed fili j nuncupentur. Emendati siquidem praemissae seruitutis
anguoribus,ut sanguine,ita etiam charitate sibi iungentur, illamque praecipue separationem,quq fuit illis magna& criminum& discriminum cau-s., vitabunt , atque uno rectore gaudentes, ad Templum Dei cum alacritate conscedent,tantumque in illo statu foelicitatis locabuntur ut magnudiem Iesrahelis fuisse fateantur: id est,uel illud tempus quo aduersa coeperunt, & de quo supra dixit propheta, conteram arcum 6rael in valli Iesi ahel,& hoc assumet in memoriam populus liberatus ut gaudia eius ex comparatione grandescant: vel certe Iesrahelis ipsius interpretationem sibi conuenire clamabit. Exprimit si quidem in nostrum sermonem , semen Dei, fitque sensus eiusmodi : Soluto captiuitatis tempore, erit tanta exultationis ambitio ut magnus dies dei filiis illuxisse dicatur. Hanc autem festiui ta tem, ut reliqui prophetet ita pr cipue in illo carmine beatus David, exsequitur. Laetatussum in his quae diecta sunt mihi,in domum domini ibimus eo tantes erant pedes no in in atriis Hierusalem ad confitendum nomini tuo domine, Quia i L
csederunt sedes in iudicio ,Messuper domum David, Rogate quae ad pace uni
Hierusalem. Igitur secundum tenorem historiae quam denunciatio prophetica continebat,totum quod est acturus, breuiter indicauit: decem vi. delicet tribus, Ieroboam authore corruptas Assyrio capiente translatas:
Iudam vero qui in Deo suo confideret, sub Ezechia rege miserabiliter liberatum , postea autem, etiam ipsam Tribum fraternae impietatis vestigia subsequutam, dominationi Babylonicae fuisse permissam: Cuius tam edenuo. vincla solueret promissa libertas,& iam no separati ab inuicem fratres, sed sub uno rectore sistentes,honorem Dei in Templi eius Adytis celebrarent : Huius vero temporis tanta esse scelicitas ut iuuaret etiam aduersa meminisse,&magnum diem Iesrahelis vocare, id est, illud tempus captiuitatis illatat: cuius videlicet occasio tam multam exultationem creanset. Ponent igitursibimet caput unum, Crascendent de terra. Super quo tem pore,& beatus David ait, Amibus terrae ad te clamaui dum augeretur cor mea, in Petra exalta' me, Deduxini me ciuiafactus est' er mea. Notandum quoque
est quia promissionem loci illius super multitudine fidelium, ad praedicationem Euagelij conssuentium, beatus Paulus acceperit,asserens videlicet quod unius gentis angustias an nunciatio euangelicae pietatis excesserit. Et non solum de Iudaeis, qui olim populus Dei vocabantur,sedetiam de gentibus,quae in multiplici errore deguerant, ad capescendam diuini stigmatis dignitatem agmina conuenirent,sicut in Ose , inquit, dicit: mocabo non plebem meam, plebem meam,or non dite iam, dili iam. Et erit in loco si vocalia
49쪽
ttar,non plebs mea mos, ibi vocabsitur ἐν Dei vi . Gen tuu ergo magister ostedii quod euagelij tepore secticuatis huius promissio copleretur no utiq; visegaret illud quod totius propheti textus inculcat: resolutione videlicet carptiuitatis quoq; Babylonicς fuisset' omissam:Sed ut ostederet qua intellii gentic regula custodire in propheticis libris dincamus: i. vicum sub narra
tione iudaicarum reruingentius quam unius geotis mediocritas caperet,
s. t. m. l. aliquidi promeretur,&ex parte in illo populo nosceremus suille comple-r ' tum , etiam per theoriam, aliis quoque, id est cunctis gentibus, couenire. Theoria est autem ut eruditis placuit, in breuibus pserunque aut formita sic aut causis, Oarum rerum 'uae potiores sunt considerata perceptio. Haudi itur illa iudaeorum de Baoy lone reuocatio, secundum historiam, ista vero quς per fidem Christi est collata libertas, secundum allegoriam significata,proprie diceretur, cum sermo propheticus solide utrumque promiserit ut praecedens mediocritas sequentes cumulos intimaret. Nam quod primo per exaggerationem dictum erat, id deinceps rerum magnitudinet vix exaequauit. Atque ita quae tunc populum Iudaeorum terruit denunci ta captiuitas,&quq postea erexit restituta libertas, aliarum quoque, suae
multo grauiores sunt j & captiuitatis & libertatis in dicia praeferebant illi ut nimirum de qua ait Apostolus, Eramus natura filii irς sicut & cxxeri. Deus
autem cum sit diues in misericordia, propter nimiam charitatem qua dilς-xit nos, cum essemus mortui peccatis,conuiuis cauit hos in Christo. Illum siquidem hostem generis humani qui longa dominatione reos depresserat, sortior veniens alligauit, vasa eius cuncta diripuit: & captiuitatem
gentium reddita libertate dissoluit, donisque gratiae nobilitauit redeptos, ut qui aliquando eramus alieni&hospites, subito plebs eius & populus
misericordiam consecutus, namδ genus electum&sacerdotale ac regium diceremur. Sic ergo quod Oseς de temporibus Babrionis edixerat, Paulus ad negocia transtulit saluatoris, non utique propheta quasi abnuente, aut aegre quo ducitur subsequente. sed Apostolico intellectui nimis fauente per tenorqm vaticini j,quo docuit aucta esse hic prope usque ad consum mationem vel dona vel gaudia quae illo iam seculo fuerant inchoata. Sed hucusque sermo prophetae eo tua ore processit, ut de quibuscumque erat negotiis temporibusque locutus, breuiter indicaret. Nunc autem ad ordinem institutae reuertitur vel censurς vel querelae,quod cousulte prouideq; curauit, ne quod ad pompa pr dictionis valebat, inciperet salutari incommodare doctrinet. Nam quoniam vaticinatis impetu ea attigerat quae posterant longis secutura temporibus, & tam aduersis quam prosperis fidem denunciandi considentia subrogabat, ne per hoc ipsum, inquam, & me i-
tum & votum pariter videretur extinguere, quandoquidem ne correctios nis studium prodesset assumi insistente semel t praenunciati necessitate supplet ociau. plicii: nec prosperorum denuo ne cellaria videretur optatio, cum Omnimodis esset pro de nunciantis veritate reddenda: ideo ad populos sermo dirigitur, & in communionem iudici j conuocantur, ut ipsi matrem suam multitudinem videlicet parentum, cuius criminibus Deus fuerat asperatusὶ
50쪽
tus in tetis pergant exanimare luminibus, atque eam diuinae admonitione clementiae quae solet vel denunciata remouere tormenta, si reos ad correctionem videat congisse. Non ergo illos salutem desperare debere si reddatur timore meliores, cum magister meritorum prodeat expunctorum, quem multomagis indulgentia renides quam seueritas amara delectet. Iu
dicale matrem vestram, iudicate, quoniam ii se non τxor mea, et ego non iij rius. ' ρ
Ingens inquit benignitatis meae monimentum extat liberatio vestra: de ideo foedae parentis vestrae merita deteguntur quibus a meo depulsa est consortio, sed adeo foede ut nec vobis iudicantibus possi absolui. Verum quia non unam personam sed totam gente prae sienti aestimatione laxamus, speramus aliquos fore quos ad meliora studia, severitas denunciata, commoueat, & ideo expectate quid praestoler. Auferat fornicationes suis afaciesua et adulteria sua de medio et berum suorum ne forte expotiem eam nudam et statuam eam ecundum diem natiuitatissi e Id est , a vultu suo verecundiam quae solet obscoemtati impedimentum esse depul rar, & facie turpitudinis professione durauerat: nunc ergo his cotrarios capessat affectus,n5temque impudelia exuta pudore covestiat,sciat neque hoc soldm labiis quas in 14- perficie fecisse colenta, de uberu medio haustum virus electet ut toto protinus corde purgetur: Quod si facere neglexerit ad opera seueritatis accingar, &qualia tepore illo quo haec mihi in popul unascebatur, exercui. Indicat aute egressione synagoget de terra AEgypti quovidelicet tepore nulla institutionu legalia vel ornameta vel indumeta susceperat,nec quibus da vestimetoru pollebat insignibus,sed quatum ad precia moru,in eade qua AEgyptij vilitate cosistens, magnis tame propter solution ore parentum iraculis seruabatur. Denique quonia prHceptis Dei tu protervia,tum ignauia restiterut,omnes etia in haeremi solitudine leguntur absumpti, nec preter duos viros Iesu & Caleb, de sex tis millibus virorum militari aetate gradietium quiscium in terram repromissionis intrauit. Hoc est ergo quod nunc per prophetam rerum dominus comminatur, quoniam gens illa nisi pectoris tui arcana mundauerit, & facta in melius mutatione profecerit, nullum ei
possit, quod per tot secula ab aliis egit discrea nationibus &institutis legis atque spiritalibus donis floruit, comparare subsidium. Quo videlicet
insistens criminibus sententia moliatur,sicut neque illa, inquit, aetate qua
egressa est de AEgypto & recenti quasi adoptione gaudebat, quicquam
miseris profuit, quominus ac si essent omnibus nudi priuilegiis disperirent. Quem sensum & Apostolus Paulus scribens ad Corinthios diligeter excoluit. Omnes,inquit, aris miraculis liberati, eisdem cibuspiritalibus et si hunt, eosdem fontes de petra erumpentes biberunt nec tamen ex hu,inquit, deo τὰ etiniuersi ac ere vel multibia in illa exiiij aetate,ssiuersis horruere peccatu, diuersis periere tormem τι currecor daretur, tendens, Scriptasent nquit, adinstitutionem no amne eorum studia quorum ruinas legimus, aemulemur. Per hunc ergo prophetam
dominus noster cosulentis sui padit affectu,monAq; ut illa plebs festinata
emendatione sibi succurat, de de medio Gerum, videlicet pectore, impi tatem quae fornicatio nominatur,expellat,ne illius seueritatis experimenta