Scotus academicus seu Universa doctoris subtilis theologica dogmatica r.p. Claudii Frassen ordinis ... Tomus primus duodecimus Tomus octavus. De dignitate, ministerio, & cultu Christi domini, ..

31쪽

ασ Tract. I. Disp. III. Art. II. Sect. I. Quaest. I.

postquam factus es mediator Dei bominum ι-ο Iebus C stus , unisus Patri secundum

spiritum sanctum, nobis vero fecundum earnem, atque ira mediatoris partibus functus in-rer Deum is, bo ηυ , isi non solum binos, sed etiam Deus. Graecis Patribus, & Theologis consentiunt Latini : imprimis vero Tertullianus, qui lib. de Resurreictione carnis de Christo mediatore sic loquitur: His sequester Dei ,

atque bominum appellatus ex utriusque Patris densito commisso sibi, carnis quoque depositum servat in semetipso , arrbabonem summae t m/. suemadmodum enim nobis arisabonem Spiritus reliquit, ita is, a nobis a Gabonem carnis accepit , vexis in caelum pignus rotius summae illuc quandoque realigenda :aptissima voce usus est 4 ertullianus s*M- rem vocans, qui diator dicitur ejusque vim rcctc declarans utriusque depositum

ab illo servari dixit , hunc enim Noprie nominari L quaerem docent juris periti ,

apud quem plures rem , de qua controversia in , deponunt.

Hi latius lib. Q. Μediator ipse, inquit, ad

salutem Ecclesiae constitutui, ον illo M. O interae eum is bonianem , meiatoras sacra nenis utrumque uxus existens , dum ipse unitis in idipsum naeturas , naturae ut=iusque res eadem es: ita tamen ut neutro careris in utroque ,

oomo ramum Deus manendo non esses.

Augustinus imprimis erudite & copioin hanc vcritatem pluribi explicat, sed maxime

Iib. I. de consensu Evangelistarum cap. ultumo . inquit, omnia erae in contrarrum pergunt, pre aliquod medium re cantur : ab aeterna 1ustitia tempo/alis nos i quitas ala nabat . Opus ergo erat media muta temporali, et a medietas temporalis esset , de imis mixta, Φ, summis: atque ira se nec abrumpens a summis, c= eontemperans imis, ima redderet summis . ideo Cissus meiator Dei bommam victus es inter Deum immorimum , Ο, hominem mortalem , Deus Θ, Minoνeconcilians bominem Des, manens id quod erat, factus quos non erat.

Rursus in tiactatu in Tob. 8. & Psal. 6. mediatorem inter Deum & homines Christum Jesum ad hoc cste dicit, ut eos , qui recesse iunt per se reconciliet: medius enim non est nisi inter duos; recesseramus a Majestate Dei, & peccato nostro ostenderam eum. Missus est Filius mediator, qui languine suo solveret peccata nostra, quibus separamur a Deo, & interpositus redderet nos ei, & reconciliaret, a quo aversi in peccatis nostris, & debitis tenebamur. Tum in sermone Iao. de diversis. Ut autem meriator esset, inquit, inter Deum , bomines , inter iustum, iniustos, inter immortalem , O mortales, assumpse aliquid ab imois, is,mο talibus , servans aliquid cum iv ο , i , -- mortali . Cum ipso enim , edi immortali servans iustitiam, ab inrustis, mortalibus assumens merialitatem , factus est in medio re-

emolliator, dejici:ns muram peccatorum no strerum

Praeclare etiam , accuratoque Fulgentius lib. I. ad Trasimundum, & cap. s. Mediatoris naturam dcscripsit. Cunctos, inquit, praeterea quι salutis eo cupiunt aeteνnae participes, osorπt agnoscere pariter , es, tenere , n e incassum hominem rasum Cbristum mediatorem Dei , is bominam nuncupatum . nos quia Mem Deus totam in se naturam juscepit bominis, is idem bomo totam in se habet subsantiam Deitatis. Nam qhia per peccatumbomo fuit separatus a Deo , inter Deum irascentem, iaminemque precantem , talis utique mediatoris debuit inteν venire persona, quae oa propitiandum Deum bomina, totum , verumque in se Deum de Deo nat,m baberet : is ad reeoncilianium seminem Deo, totumque m se de lamine nartim hominem tantineret: atque ista ex utroque, in utroque unus C brasur esset,

ut plenisuri Deitatis susceptum non confv-ret , sed promeberet bominem , O, plenitu

iamanιlatir nec minoraret immensum , ηec

mutaret impossibilem deitatem , ae fi bomisisnatura, quae mutata fuerat in deterius , per illam tota νeintegraretuν , quo nibu est melius. Propterea se mediatis Dei , On bominuus plenum Deum , plenumque dignatus es iamiaxem demonstrare. Denique, Rupertus in lib. Io. de divinis officiis, cap. 6. sic scribit : Antea inte Creatorem , O, creaturam nullum Disse m

dium . Nam quidquid erat, aut Creator eras, aut creatura . Ut ergo missium inveniretur

perfectae societatis vinculum , bis introdactus

es, qui ex eo Creatorem , O, creatuνam fr-mius annecteret ; quia unus , idemque Cura. flus utrumque es , Creator videlicet , atque creatura: Creator , quia Deus : creatura , quia semo. His omnibus authoritatum momenti Sconstat contra Arianos , & alias ejusmodi pestes, Christum Dominum revera habere rationem mediatoris, qui utramque naturam dixi

32쪽

De Christo Domino Mediatore. 27

divinam, & humanam in se sociat , &ratione utriusque perfectum , ac omnibus numeris absolutum mediatoris munus sustinet, de implet.

CONCLUSIO SECUNDA.CHristus Dominus Dis Dei , bominum

mediator effieis, ratione quidem natura b manae, non simpliciter , is, ob Mute jectata , sed ui sub stentis in βιπομο Hvι . I)robatur, quia oportet mediatorem distingui aliqua ratione saltum ab eo ad quem tit ista mediatio . tanquam ad principalem partem Iatqui Christus Dominus non distinguitur a Patre divino, ad quem tendebat ista mediatio , nisi ratione humanae naturae 3 ergo Christus est mediator ratione humanae naturae . Guia tamen oportebat naturam il-

Iam mutuari dignitatem aliquam aliunde , quam a seipsa, ut perfectior esici mediaetor, idcirco dicitur mediator non simpliciter ratione naturae humanae: haec sufficienter Probata manet cx praecedenti . Obyciebat Stancarus 3 Nemo potest esse mediator sui ipsius di atqui si Christus esset mediator secundum naturam divinam, esset mediator sui ipsius , quia est unus cum Patre, & Spiritu sancto: igitur non potest esse mediator secundum naturam divinam, sed dumtaxat secundum humanam. Respondeo mi- , fillam csse minorem , Prout eam proponit Stancarus: non enim verum est, quod Filius sit unus cum Patre, sed unum, id est, non est una Persina, sed una natura, vel substantia . R

Dondeo secundo ad mararem, quod si Christus non ut Deus tantiam , sed ut us , & homo simul conssideretur , tam a Deo distat, quam ab homine, & cum utroque ariter convenit, in quo medii, sue --iatoris ratio consistit. Unde tam Filius , neque penitus ipse sit, qui Pater, aut Spiritus sanaus, tam ab utroque propria relatione . & hypostasi sit distinctus: inde

fit quod hac ratione non sit mediator su- ipsius, etiam qua Deus est, quia hoc munus mediatoris convenit illius personae non sollim quatenus terminat naturam divinam, sed etiam quatenus humanam terminat, & afficit. I stabat : Christus ratione illius naturaefuit mediator, per quam nos reconciliavit Deo: at nos reconciliavit Deo tantii in ratione humanae naturae ι rectussiati enim sumus Deo per mortem C si, ut ait Apostoliis ad Rom.f. unde Magister sentcntiarum dist. 19. docet Christum este mediatorem rati ne naturae humanae , quod utique probat authoritatibus S. Augustini dicentis in expositione tertii capitis ad Galatas'; Μediat

rem . Iesum Cbristum iste dum bominem diei, ex illa eiusdem Αρ si θηtentia , fit plenius,

eum ait, Unus es Deus , unur is, mediator Dei,-bominum timo Cbristus Iesus , Restat euo , ut qui mediatore sue ba diabolo superbiam persuadente dejectus es , mediatore bumili Cbrim bumilitatem persuade

te erigatur . Et lib. Io. Consessionum cap. 3. In quantum erim bomo , in tantum media tor: in quantum autem Verbum, non medius,

qui aequalis Dra, Deus vad Deum , Onsimul cum spiritu sancto unus Deus ; Et ad Psalm. Io . Gristus mediator inter baminem, Deum ι non quia Deus , sed quia bomo rnon quia Deus aequalis Patri : sed i aequalis Patri non mediator . Ad haec tractatu fiet. in Dan. Mediator, inquit , Dei , cs, bomi. num , non in quantum Deus , sed in quantum est bomo Jesus Cbrigus. Has etiam authori

tates obiiciebat Stancarus . Herum ex illis aut horitatibus tam A postoli, quam S. Augustini, nihil quod Stanc ri erroneae sententiae non adversetur colligi

potest ; reconciliati quidem sumus Deo per mortem Chi isti, quia mors illius summi, &moraliter infiniti erat valoris , Se pretii , non propter naturam humanam ἡumtaxat, sed propter illius unionem , & societatem personalem cum divina, ut diximus alias. Ad s. aurastinum aulcm dico eum nihil aliud significare , quam quod Filius Dei , ua Deus est , ante incarnationem non uerit mediator; sed tum demum subierit

statum, & munus mediatoris cum homo factus est, siquidem per incarnationem mediator extitit , tum ratione status , quia medius suit inter naturam humanam , de divinam, non ratione humanae naturae tantum, nec ratione divinae tantum , sed ratione utriusque , in eadem persona subsistentis, tum ratione ossicii, de ministerii , siquidem mediatoris opus, de officium perhuaianitatem administravit . Unde Seraph. Doctor dist. I9. arua. qu.2. docet dictinguendam esse rationem Cs risii ut medii, de meiateruris. Differt enim, in quit , medium a mediatore : medium ,, namque dicit convenientiam cum cxtrc- ,, mis, mediator autem dicis non tanti im is

33쪽

28 Tract. I. Disp. III. Art. II. sect. I. Quaest. II.

, convenientiam, sed etiam ossicium recon- ,, ciliationis. quod medium is inter duas naturas potest tripliciter acciis pi, aut ita quod in eo concurrant duae is naturae, sicut in una natura tertia; aut ,, ita quod in eo concurrant duae naturae,, sicut in una persona; aut ita quod in eos, concurrant proprietates duabus naturis ,, Conformes. Primo modo accipiendo me-

,, dium, nihil potest esse medium inter hu-

is manam naturam, nec Christus, nec aliud ,, quia non potest ex humana natura con-

,, si itui aliquod tertium. Deundo modo a is cipiendo medium, sic Christus est medium ,, inter humanam naturam , & divinam , M in quantum est una persona in duabus,, naturis , non ratione humanae naturae is, tantum, nec ratione divinae tantum, sed lx, ratione utriusque . Tertio modo accipien- l,, do medium, Christus est medium inter iri Deum, & homines secundum humanita-l, , tem, in Quantum sinet mortalitatem siri mul, & beatitudinem . Mortalitatem , lis inquam, in qua communicat cum homi-lis nibus : beatitudinem , in qua maxime

,, Communicat cum Deo . Si vero quaera-M tur, Gualiter, de secundium quam natu-

,, ram Claristus sit mediator, cum mediator, , dicat ossicium reconciliationis, & meri diator debeat differre ab illis quos re- , , conciliat, & Christus secundum diri-

, , nam naturam sit ille, cui fit reconciliari tiO , dicendum , quod non potest esseri mediator secundum divinam naturam , l,, sed secundum humanam naturam , in ,, qua potest reconciliare secundi im direrri fas proprietates, in quibus communicatri cum Deo, de cum nomine . Habebat ,, enim justitiam, Ec innocentiam, in qua

Communicat cum Deo, & mortalitatem,

is in qua communicat cum homine: de ,, dum mors coniungitur justitiae , in e is dem confoederatur homo peccator , &is mortalis Deo justo, de immortali , re-M conciliati enim sumus Deo per mortem is hominis innocentis. Urgebat. Medium debet esse inter extrema; ergo mediator Dei, & hominum debet esse ista Deum, & supra homines :sed Christus secundum divinam naturam non est inferior Deo: igitur secun4lim divinam naturam non potest esse mediator,& consequenter est dumtaxat mediator secundi im naturam humanam.

Distingis antecedon. Medium debet esse

inter extrema ratione status, aut persone, concedo : ratione naturae , nego et igitur

Christus est quidem medius inter Deum ,& homines ratione sui status , aut pers nae, quia simul est Deus, & homo, non

autem ratione alterutrius naturae, quia secundum naturam divinam est idem essentialiter cum Patre , de Spiritu sancto, secundum vero naturam humanam est ejuidem sortis, Ss naturae cum hominibus . distabat: Christus ea ratione est mediator , qua pro nostris debitis satisfactionem Deo dedit: at non satisfecit pro peccatis nostris secundum naturam divinam , quia secundum illam idem erat cum Patre, de consequenter si secundum illam naturam satisfecisset, consequens esset, quod sati factionem tibi exhibuisset: at nullus po-tcst sibi ipsi satisfacere; erso necessum est, quod fuerit dumtaxat mediator secundum

naturam humanam .

Nego mirarem . nihil enim obstat, ut diximus agendo de satisfactione Christi D mini, quominiis unus, & idem homo diayersis titulis debitor siti & creditor; &subinde, quod sibi ipsi fatisfacere possit , ut constat de tutore, Ec actore, qui potest quatenus homo particularis , aliquid pupillosito debere , εe ut tutor illud sibi persolvere.

QUAESTIO SECUNDA .

suam reconciliationem, O, pacem nobis esπ-eu verit , is obtinuerit divisus ille Μ

diator s

cap. 3. Omnium ossiciorum quae mediatori propria sunt, ejusque muneri consentanea, est pacificatio dissidentium inter

se,& ad mutuam concordiam animorum con ciliatio. Conciliationis autem inter Deum,& homines obtinendae, Ze exequendae gratia missum esse a Patre Filium, apertissime testantur Scripturae sacrae: maximc vero S. Ap

stolus pluribi, ut constabit infra . Ut autem susceptum hoc a praeclarissimo illo humani

generis pacificatore munus conciliandae pacis facilitis intelligi, Se quanti sit aestimari possit; observandum est ex S. Augustino

lib. 30. de ivitate cap. I 3. Pacem esse tranquillitatem ordiniι . Quam definitioncm scipsemet elucidat; Pax corporis, inquit, est

minata temperatura partιvm . Pax animae

irraitanasis , ordinata requies appetitionum . Pax

34쪽

De Christo Domino Mediatore. 29

P, animae ratimalis, rediarata estgηitioris , ad ionisque consensio . Pax eo oris , O, ani--e, ordinata vita, b, salus ammantis. Pax M is mortalis, Dei immortalis, ordinara in fide sub aeterna lege obedientia. Pax b minum , ordinata concordia. Pax domus, o dinata imperandi, atque obeundi concordia e habitantium . Pax cιvitatis , ordinata imperandi , atque Obediendi concordia civium. Pax caeleos civitatis , Ordinatissima, O, eoncordissima foetetas frueηdi Deo, is, imirem in

Deo . Pax omnium rerum , tranquillitas o dinis

Notandum secundo, ex eodem sancto Augustino ibidem ad persectam, & absolutam Pacem duo esse necessalia, ordinem videlicet, & tranquillitatem: oris, inquit, sparium dispariumque rerum sua cuique iocahribtiens dispositio. Hinc lib. . cap. II. pacem per solam convenientiam explicat, scribens

Deum apte univcrsum temperasse, Ac congruenter ordinasse. non suum caelum ,

V terram, inquis, nee setaim Angelum, in

hominem, sed nec exigui, contemptollis animantis viseera , nec a I pennulas , nec

herbae sustulum , nee arboris suiuisa me sum. rum partium eonvenientia, quadam veluti mee dereliquit . Vcrum praeter con3ruen-:

viam partium, tranquillitatem insuper in illo altero loco eiusdem operis requirit. siqui dem miseri , ait , quia in quantum mistra sunt, utique in- pace non sunt , tranquillitate quidem ordinis careηt, ubi 'turbatio nullae' : Herumtamen quia meνito, iis que miseri sunt , in ea quoque ipsa sua miseria praeter ordinem isse non possunt, non quidem coniuncti Beatis, sed ab eis tamen ordinis lege seiuncti

pios etiam ait certis rebus nonnullari Ordinis tranquillitatem habere, quoniam ipsis Coaptantur , & eatenus nonnullam ipsis inesse pacem . Verum ideo miseri sunt , inquit , quia etsi in aliqua securitate non δε-unt , non tamen ibi sunt , ubi securi esse , ae duree non debeant; mm autem dolent, ex qua arte dolent, pacιι perturbatis facta es. In illa vero adhuc pax est, in qua me Asertiris, nec compago ipsa dissolvitur . Denique ubi natura est aliqua, in qua nullum malum est, nec tili: potest, vel ut Deus; Esse autem natura, in qua nullam bonum fit, non potest, nec diaboli quidem: Sic es paκ quae-uam fine ullo bello : bellum verὀ fine aliqua pace non potes . Quamobrem nece1Iaria ei ad pacem aliqua tr..nquillita S, & quid1, quae aperturbationi , ac bello in oppolita. Hinc inrasen rara rom. VIII.

Augustinus in Psal. . Pax quid est inquit, tibi nullum bellum est . suid est ubi nullum bellum est Θ ubi nulla est contradimo: ubi ni-M resistis ι nihil adversum est. Ita vel nihil,

vel parum admodum pax a concordia dissert, si univcrse sumatur. Ita ex Pctavio . Notantam tertii, peccatum triplicis generis in mundum bellum intulisse , nempe adversus Deum, proximum , & ipsum hominem peccatorem. Adversus quidem Deum, siquidem, ut Isaias testatur cap. 39. Iniquitates vestrae dimiserunt inter vos, O, Deum vestrum , is, merata vestra absconderunt faciem eius a vobis ne exaudiret. Pariter adversus proximum: nam, inquit S. Jacobus c.q. ureri bella, b, δειes in visis p nonne binem conrepserentιir vestris , prae militant in membris vestris p Denique a resus stimum , quia caro conrupiscit adversus spiritum , is spiritus adversus carnem . Unde necessum fuit, ut i Di mediator, re hominum , triplicem pacem conciliaret , nempe nominis cum Deo, cum proximo , cum seipso , ut summi, ac praestantissimi pacificatoris munus, & partes sustineret, quod utique px stitit, ut salebit in sequentibus.

.CONCLUSIO PRIMA.L' ut Dominus bomisit eum Deo bellum

sinulit; is, pacem inter utrumque clu-vit, ac firmavit. Ita plaeetarc docet S. Apostolus a. ad C . s. omma, inquit, ex Deo. qui nos reconciliavit sibi ' inum , m dedit nobis misisterium reconciliationis: quoniam quidem Deus erat in Christo mundum recine illans sibi, non reputans illis delicta ipsorum; b, posuit in nuris verbum reconciliatae. nis. Pro Cisto ergo legatioης furamur, tamquam Deo exfnrtante per nos; obsecramus pro Christo, reconciliam/ni Deo. Et ad Ephesiosa.

idem Apostolus scrib.ns , In Christo Iesu vos, qui eratis long , fam mis prope in ianguine Christi . IAe enim es pax negra , qui

fecit turaque unum , medium para te maceriae silvens , inimicitias in carne sua , legem mandatorum decreus evacuans , Matios eo ut in semetipso in unum nreum b minem , sariens pacem, is reconciuet ambos iu tino corpore Deo ρον crucem , interferens inimicitias in semetιAo . D veni. ns evan M

35쪽

3o Traist. I. Disp. III. Art.

ctionem ex iisdem, & aliis Scripturae locis illustrat Augustinus in tractatu ad Psalmum Gi. qui Psalmus in Salomonem i nscribitur. ,, Porro Salomon , inquit, interpretaturis pacificus: ac per hoc tale vocabulum illiis verisIime, atque optime congruit, per quem mediatorem ex inimicis, accepta ,, rc missione peccatorum , reconciliamuris Deo. Etenim cum inimici essemus, recon-

,, ciliati sumus Deo per mortem filii eius , , , cyc. Ipse in Evangelio dicit, Pacem reis linquo vilis , pacem meam do vobis . Et is multis aliis testimoniis Doininus Christus,, paciscus esse monstratur, non secundiimis pacem, quam novit, & quaerit hic mun-

,, dus, sed illam pacem, de qua dicitur

,, apud Prophetam 3 Dabo eis solatium v rum, pacem super pacem, cui scilicet paciis reconciliationis , additur pax immortari lis. Nam post omnia reddita, quae prori misit Deus, novissimam pacem nos expe- ,, ctare dcbere, qua cum Deo vivamus in is aeternum , idem Propheta ostendit , ubiis ait: Domine Deus noer pacem da nobis, ,, omnia enim dedisti nobis. Pax erit plancri illa perfecta, quando novissima inimica is destruetur mors. Et in quo hoc erit, nisi ,, in pacifico illo reconciliatore nostropis sicut cnim in Adam omnes moriuntur, ,, sic, & in Christo omnes vivificabuntur. Praeclarc item S. Leo Papa in sermone sexto de Natali Domini, tum istud Mediator is munus impense a Christo praestitum humano gener i; tum ejus praestantiam, commoditatemque describit his verbis. Quid ,, enim in thesauro dominicae largitatis, ,, inquit, ad honorcm praescntis festi, tamri congruum possumus invenire, quam pa- is Cein , quae in nativitate Domini prima ,, est angelico praedicata concentu Ipsari enim cli, quae parit filios Dei, nutrix di- ,, Icclionis , de genitrix unitatis: requiesri Beatorum, & aeternitatis habitaculum,s, cujus hoc opus pror: iuin, de specialeis beneficium cst , ut jungat Deo , quod ,, secernit de mundo. Unde Apostolus adis hoc bonum nos incitat dicens , Iustifi- , , cari ergo ex Me , pacem habeamus adis Mum . Culus sentcntiae brevitate , oin is nium fere mandatorum continetur effe-

stus: quia ubi fuerit veritas pacis, nihil ,, ibi potest deesse vii tutis . Quid est au- ,, tum , dilectaeimi , pacem lia re ad ,, Dcum, nisi velle quod iubet , α nolle

is quod prohibet 8 bienim sumanae amicitiae

II. Sect. I. Quaest. II.

pares animas, & similes expetunt volun- ,ἰtates, nec umquam diversitas morum ad is firmam potest pervenire concordiam, quO- is

modo divinae erit particeps pacis, cui ea is placent, quae Deo displicent, &iis appe- ,, tit delectari, quibus illum novit offundi λ δε Non est ille animus filiorum Dei, nec is talem sapientiam recipit adoptiva nobi- is

litas. Genus electum, de regium regene- is

rationis suae respondeat dignitati. Dili- is gat, quod diligit Pater , & in nullo is ab authore suo dissentia . u

CONCLUSIO SECUNDA.

Ρacem etiam interηam hominibus eum setipsis conciliavit . Probant M. Patres hanc veritat: in imprimi, vero Sanct. Augustinus Tractatu ac q. in Joan. ubi docens, quibus modis, & mediis per Christum instituatur , & firmetur interior pax nostra , Pax, inquit, Cbησι finem temporis non babet, ipsa est Omnis piae intentunis,

actionisque perfectae . Propter banc sacramentis eius imbumur : propter banc mirabilibus ejus Urribus, O, sermonibus eruimur : propter baxe Spiritus sancti pignus accipimus :propter bane deniquo omnem trιbulationem sertiter toleramus , ut in ea feticiter sine trΘ

bulatione regnemus.

Nondum quidem est persecta, & absoluta pax illa , nec suis omnibus numeris absolvetur , nisi in aeterna beatitudine . Hinc duplicem pacem nobis a Christo promistam , aliam in praesenti, aliam in futuro saeculo sic distinguit, & sic expcndit

S. Augustinus tractatu 27. in Joan. expcndens haec verba Christi: Pacem νel quo ν bis I ait autem, Parem nobis reliquit sturust parem suam nobis dabit in fine venturus : ρacem nobis relinquit in Me saeeuis, pacem suam nobis dabit in futuro saeculo : pacem nobιs relinqvit , in qua manentes bestes vincιmus :ρacem suam nobis dabit, quando sim basteregnabinius . ibidem etiam praeclarc observat sanctissimus Doctor hanc utramque pacem significaste Christum ibidem, cum primo dicit : Pacem relinquo vobis , nec addidit, deinde subiecit , Paeem meam do vobιs. Prior enim pax, iri luit S. Augustinus , mura dicitur potius , quam tuus ἰlia quippe nibit repugnat in seipyo , qu/ nullum habet omnιηο peccatum . noI autem talem

pacem babemus, In qua adbuc dicamus, diis mitte nisu. trita nostra. ergo pax ahqNa,

36쪽

De Christo Domino Mediatore. I

γοηiam diactamur legi Dei secundum interiorem hominem: sed non es plena, quia vi

demus aliam legem in membris nostris repugnantem legi mentis nostra. Porro hanc internam paccm triplici ratione nobis potissimum conciliavit adorandus ille Megiator; nempe doctrina, cxcm-lo, 3e auxilio, quae omnia ad extinguenas in nobis animi perturbationes, & inducendam pacis, ac tranquillitatis jucunditatem maxime conserunt. Primo quidem doctrina illius ad hoc maxime spectat, sitquidem

idcirco crucem quotidie tollendo, lignandas, ac domandas cupiditates, voluptatum aspernandas illecebras, laboriosum per virtutes, & arduum iter capessendum in coe .lum, omnia denique fomenta vitiorum, &blandimcnta, divinis suis praeceptis , & institutis nos informat, ut veram, internam acem sedatis omnium passionum tumultius conciliaret. Quod utique Plaeclaru d cet S. Ambrosius in Psal. ῆ6. . uni exponens

illa verba es Justi meditabitur sapientiam ,

ostendit conciliationem hominis utriusque

interioris, & exterioris christi beneficio , & doctrina saetain . suis est iusti os , inquit, quod meditab tur sapientiam , nisi interior Minop Duo enim sunt bomines in frutis, unus interior, alter exteriis , interior cogitat , quae mentis juηt, quae mentis sunt loquitur sexieri , exae sunt co/poris, tamen aheniens Dominus utrumque conjuxxit, duos iu uno

homine condidit , ne a versi se se impugn:nt motibus, sed indicem sibi voluntatum suarum uηitate secuntur. Ideo os justi meditabitur sapientiam 3 1am enim O, ipse ex:erior semo iustus in interioris bominis transsus es disciplinam , in eius conformatus naturam, ipsius exercet oscia, ut caro meditetur, qvod

mentis interse est, sed ne bae incredibile tibi videatur, auri amotum direntem : quia Iesus transfiguνabιt eo us humilitatis nostra , t eo Orme fereι corpori gloriae suae. Non pia cepta dumtaxat Christianae vitae in Evangelicis, &Apostolicis comprehensa litteris, sed multo magis Christi D mini praeclara sanirimoniae exempla hanc internam pacem in nobis instaurant. Quid enim aliud egit in omni vita, aut quo illius fae a, cogitataque pertinebant, nisi ut persectum abiblutissimae sanctitatis exem-lar in se conderet, ac proponered omni us imitandum Quoniam autem haec perfecta nostiae vitae sanctimonia , & interna Pax maxime in consensione, di concordia posita est i hanc mirandam consensi nem sic expressat, de docuit divinus ille Salvator cum omnes suas appetitiones ex unius nutu divinae voluntatis, arbitrioque suspendit, neque aliud prae se tulit, quam ut voluntati ejus obtemperaret, a quo in

mundum millus venerat. Sic Joan. Τ. Non avaero, inquit voluntatem meam , sed υ luntatem eius, quι misit me . Item q. Mevrcibur es , ut faciam voluntatem fur, qui mi fit me . Et ibi lcm : Descendi de caelo , no ut fariam voluntatem meam , sed voluntatem ejus , qui misit me . Postremo hanc ipsam privatam in Uri quoque homine pacem adversiis non Iuiri omnes titillantes libidinum ille ccbras, ac blandimenta voluptatum , sed etiam Contra tentationes quasque, suo praepotenti auxilio , ac abundantis gratiae efficacitate, a

copia in suis fidelibus firmavit, & stabilivit, quo fit, ut his divinis praesidiis firmata, ac sublevata hominum imbecillitas facile ad aeternae pacis, ac tranquillitatis portum, & statum enitatur. Hinc longe potentiorem Christi gratiam in s delibus , quam in Adamo, praeclare demonstrat S. Augustinus lib. de Correptione, de Gratia

C. I a. suoniam , inquit, terrente nullo ιnsuper eontra Dei terrentis imperium liberobuius arbitrio, non stetit in tanta non peccaninae Deilitate. υι autem ηοn dico terrente mun

de: cum videret ille bona praesentia, quae fuerat relicturus, si futura, quae accepturi fuerant, non videre. Unde Me λ nisi donante itiis , a quo miseri νdiam consecuti suηt , ut fideles egent, a quo acceperunt Diritum non timoris, quo persequentibus cederent, sed vis-

tutis , is, obaritatis,incontinentiae, quo cuncta minantia, euncta invit Iia , cuncta cra etantia superarent.

CONCLUSIO TERTIA.

CH istus etiam tertium genus pacis rancialiavit, nempe inter mines i os . 1- Iobatur ex celebrioribus Prophetarum oraculis, quibus significatur tantam futuram Melliae tempore pacem , & Concordiam , ut sedatis ubique bellis omnes gentes summa tranquillitate, ac pace fruantur. Sic Isaias cap.a. Et erit in novi is diebur

praeparatus mons domus Domini in vertice momtium , elevabotis super colles,.fluent ad eum omnes grates. Et ibunt risi mucti, is,

37쪽

Τract. I. Disp. III. Art. II. Sect. I. Quaest. II.

'ent , Henite , ascendamus ad montem Domini, ad domum Dei Iacob , b, docebit nos vias suas, em ambulabimus insemitis eiuι:quia de Sion exibit lex, O, verbum Damini de Ierus m. Et iudieabit gentes, On argliet popu- A1 multos, is coulabunt gladios suos in vom res , OA Dηreas suas in falces. Non levabit gens

contra gentem gladium 3 nee exercebuntur ultra

his subtus vitem suam ,-subtus Dum ham,

non erit, qui aeterreat: Quibus verbis pIaeclarissimi Christi Prophetae lignificant pacis,& quietis assuentiam importandam per Christum. De qua autem pace, an civili, & politica, a nucro spiritali, &divina intelligenda

sint ista vaticinia, non consentiunt sacri Interpretes. Quidam enim cxistimant lista vaticinia reserenda bine ad illam pacem, quae

imperante Augusto sub ortum Christi Domini contigisse dicitur . Ira S. Chrysost mus, &Cyrillus in Isaiam, & Hieronymus

in commentariis ad utrumque Prophctam.

Velum cum Augusto superstite multa , &atrocia bella, ac Romani imperii clades plurimae intercesierint, non videtur illa Prophetica promissio hoc sensu omnimode impleta : Docirca retatis dicendum arbitror Cum aliis sacris Interpretibus, . vaticinia ista Prophetica reserenda esse, non ad tempora xiam , dc externam pacem, sed ad spiritalem concordiam , & tranquillitatem , quae citet iam posterior SS. Hieronymi, &Cyrilli sententia. bic imprimis illa vaticinia inter-yretatur Iustinus Martyr in dialogo cum I iiplicine Iiidaeo; sic Iertullianus in Scor-Fiaco cap. I 3. sic maxime Rupertus lib. 2. in Michaeam: Nonne, inquit, istud cor conte Evangelis risipos per populos, is νη- rei factum esse legimus, feri videmus ι dum

virι praeos inquieti, O, bellicosi deposuis armis hillicis,'i Ucbrmate, vel babitu immutaro insignia fuerunt Evangelicae pacι3 Θ Ahi ad

caenobιale/n, assi ad eremiticam vitam conversi.

Idcm habet lib. I. in c. 9. Isaiae. Hanc interpretationem egregic probat,

ct illustrat S. Athanasius lib. de incarnatione Verbi Dei , ubi Christi divinitatem

hoc inter caetera argumento Comprobat ,

quod pacis amorem , & studium. cultoribus suis ingenera velit . Siquidem olim ,

,, inquit, idololatriae dediti Graeci paritor, is & bassiari contra se invicem bella gere-

bant , de in cognitos Crudeles crant . v Non enim qui uam poterat omnino terra, marive iter facere, nisi gladium ma- rinu Praescrens, proterim placabilia bella, is quibus in se mutuo gras labantur. Qui in ,, pe vita omnis ipsorum per arma trans N is batur, & pro baculo ensis illis erat, in ,, eoque fiduciam suam omnem, ac praesi- radium collocabant. Atqui, ut jam dixi, is simulacra venerabantur , & daemonibus is sacra faciebant; ae nihil interim ex ista is superstitione idolorum , qui sic animo is erant affecti, dedoceri potuerunt. Post- is quam autem ad Christi disciplinam tran- is

sierunt, tunc praeter opinionem revcra is computa tis eorum animis, immanitatem is illam caedium exuerunt, ut non amplitis ribellicum, & hostile nescio quid spirent: is sed omnia sint cis pacifica, & quae ad is

Pacem, . ac concordiam pertinent, mirifi- , sece illas assiciant, &c Haec Athanasius. Addit Petavius hac etiam aetate hujus vaticinii vetitatem impleri in cstcris , & ab omni derelictis humanitatis cultu nationiabus , velut Indis, Brasiliensibus, Canade si bus, de Americanis caeteris , qui qua diu 'patriis irretiti superstitionibus daem nes adorant, ast idua liuer se bella gerunt, . ac leonum , 3c luporum more , ex hostium carnibus dapes, dc viscerationcs instruunt. At ubi Viri stimi laeti sunt, resepcnte posita feritate sic mansuescunt , ut rati, quam inse; re, malint hostibus malum, eosque benefactis, & omnibus cli ritatis ossiciis demulceant.

SECTIO SECUNDΑ-

De Cisso Domino Redemptare, ir

O Uamquam Christum Dominum humavini generis sub dira daemonis captivitate lugentis redemptorcm potentissimum ac beneficum esse testentur innumera Scripturarum oracula, nihilominus non defuerunt olim, nec etiam nunc desunt tam apertae veritatis impug tores haeretici. E. nim vero ipsis etiam Apostolorum temporibus plurimi ex Iudaeis ad Ecclesiam recepti negabant sperandam esse salutem a Christo, ut colligitur ex epistolis S. Pauli maxime ad Rom.&ad Gal. quarum potis bimum argumentum usurpat Apostolus, ut suudeat, de demonstret non ab alio expectandam redemptionem, & salutem, quam ab

ipso Domino Jesu Christo,qui venit in muni dum

38쪽

De Christo Domino Redemptore. 33

dum quaerere, & salvum facere, quod perierat. Quem errorem aliquanto post innovavit Brisus quidam circa annum Iso. ut testatur IGaleolus, quamquam nonnulli alii scriptores hunc Apostolis coceuum faciant.

Verum ei idem extinctum hoc ec stilens

dogma ab inseris excitavit Abasiaraus , ut scribit S. Bernardus epist. I . Hic enim inter caeteros errores, quos assercbat, etiam

fatebatur, nec diabolum jus aliquod in hominem propter ipsius peccatum habuisse, sed Deo permittente sbium fuisse vel uti com- Dentariensem , de custodem illius , qui ipsum quasi in carcere peccati conclusum

teneret: neque Verbum Dei carnem assumpsisse; ut hominem a peccato liberaret, sed ut charitatem suam erga illum manifestum faceret, ipsumque , tamquam coelestis, ac divinus Doctor instrueret, de viam veritatis, ac virtutiε edoceret. Cum autem hisce poliremis nostris temporibus haeresis vesana Iues omnes turpissimas , & execrandas quasque priorum temporum taces collegerit , ut universam Ecclesiam inficeret, &Catholicam veritatem labefactaret . ac pessundaret, hoc etiam prae caeteris iuerestiarchis attentavit impiissimus Forinus, ut Christo Domino verum redemptoris nomen, dc munus adimeret, docens in lib.a. de risto

famaistre , redemptionem per Christum faetam dumtaxat fuisse metaphoricam , nec pro nobis liberandis aliquam satisfacti nem, aliquodve pretium aeterno Patri sol- victu . Igitur necessum est adversus ejusmodi errores Catholicum statuere dogma: nempe Chi istum Dominum revera esse humani generis redemptorem, quippe qui ii mines sub daemonis captivitate lugentes proprio vitae suae , ac mortis pretio redeiecit , & liberaverit , de eis vitam aeternam, ac omnia auxilia ad eam obtinendam conducentia. fuerit promeritus.

QUAESTIO PRIMA.

Utrum Cis os Dominus verus fuerit minum

Redemptor

tum primi parentis sub potestate diaboli revera detineri, ut egregie probat S.

Bernardus adversus Abailardum epist. Iso. cap. . ubi inter caetera refert eum asserere,

se quod omnes Doctores nostri post Apo- ω stolos in hoc conveniunt, quod diabolus

Fra1πnTbαι Tom. VEL dominium, & potestatem habebat super is hominem, & iure eum possidebat, ideo is

scilicet, quod homo ex libertate arbitrii, is quam habebat , sponte diabolo consen' ,, sit. Ajunt namque, quod si quis aliquem is vicerit, victus jure victoris servus consti- is tuitur. Ideo inquit, sicut dicunt Docto- is res, hac necessitate incarnatus est Filius is Dei, ut homo, qui aliter liberari non po- is terat, per mortem innocentis jure libe- is raretur a jugo dfaboli . Sed ut nobis vi- ridetur, ait, nec diabolus umquam jus ali- is quod in homine habuit, forin Deo permit- istente, ut carcerarius 3 nec filius Dei, si ut hominem liberaret, carnem assumpsit. is

suibus subdit F. Bernarius. Quid in his is verbis intolerabilius judicem , blaspse- ,,

miam, an arrogantiam λ Quid damnabi- lius, temeritatem , an impietatem p An ,, non justius os loquens talia fustibuSturi- ,,

deretur , quam rationibus refelleretur 2 ,, Nonne omnium merito in se provocat is manus , cujus manus contra omnes p

Omnes, inquit, sic : sed non ego sic. is

Quid ergo tu Z Quid melius affers λ Quid is

subtilius invenis Θ Quid securius tibi re- is

velatum lactas, quod tot praeterieris san- is et os, estugerit sapientes 8 Aquas surtivas, de panes absconditos puto apponet is nobis iste. Haec Bernardus, qui post plu- ,, ra probat Catholicum aogma ex illo a. ad Timoth. a. Ne quoia Deus det illis paeniat iam ad cog laendam 'rritatem , NIL piseant a diaboli laqueis a quo captivi rex: tum ad ipsius vul-tatem. Cui testimonio egregium commentarium addidit Bernardus hoe modo. aussis ad ipsius Diauaratem, i negas

potiatem p Ac si diceret: Qui ab aliquo

detinentur in carcere pro iesius voluntate , etiam sub illius potestate vere esse dicuntur 3 nam malefactores non detinentur in carcere pro voltu tate custodis, sed pro voluntate iudicis , Ac magistratus . Dominus etiam Joan. Iq. diabolum appellat principem mundi huius. Renit enim princeps bHus mundi, is me non babeι quicquam. Et Lucae 22. Hu es bora vestra, b, mestas tenebrarum . Potestatem diabola vocat 'testatem tene brarum . Praeterea ad Colost. i. sui eripuit nos de potestate tenebrarum. Qualis vero sit

potestas aiaboli in homines post peccatum, non explicat Beria ardus.

ιanuum secundo , Doctores Catholicos hanc diaboli in homine, peccatoreS potestatem. varis explicare. Aliqui enim eam sie

39쪽

34 Tract. I. Disp. III. Art. II. Seel. II. Quaest. I.

intelligunt, ut homines eatenus traditi di-Cpntur daemoni propter peccatum quatenus ipsos pro voluntate stia punit in inferno: ea vero ratione per Christum fuisse liberatos, quia ipse in te pertulit poenas peccatis hinminum debitas: Itaut homines iam remisso Peccato per gratiam Christi, aeternis poenis non subiaceant. Rerum haec sententia non videtur recedere ab errore Abai lardi 3 sic enim diabolus solum esset veluti commentariensis, & custos carceris, nec pro voluntate sua potestatem in homines captivos haheret; nam quod attinet ad ycenam, quam damnati in inferno subeunt, non pro ipsius voluntate eam ita patiuntur , ut ab ea liberare ipsos possit; neque etiam pro voluntate sua ita eos in carcere detinet, ut inde eripere valeat si velit. Verius igitur dicendum arbitror non solum hac ratione homines peccatores sub ejus potestate redigi, quod eos velut in carcere inclusos detineat, eisquercenas infligat, sed etiam ctim per peccatum rimi parentis amiserint non solum gratiam abitualcm, qua ut forma justi nascerentur, sed etiam gratiam sanctae cogitationis , mavincerent peccatum hoc modo auxiliis destituti daemonum tentationibus, & inserati

nibus subjacent; quibus procul dubio succumberent, nisi Christi gratia ad resistendum firmarentur , & robur haberent . iam utive sententiam probat S. August..13. de Trinit. cap. iIIO II. his verbis : solus adium a serus hoe praedicat ad

Ephes. 2. Et vos cuim essetis mortui delictis , peceatis vestris, in quibus aliquando am

bulosis secundum sotilum mundi bulas, se cundum principem potesatis aeris bujus spiri-- rus, qui nunc operatur in filiis Hodentiae, inqvιbus,' nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis israe Deaentes volun- rarem carnis, Φ, affectionem, eramus na-

ruina filii irae, Mut 9,eaeteri, Et paucis inter siti, colligit in hunc mcisum. Iuncirea omnes bomines ab origine sub principe sunt ρ re sis aeris , qui operatur in filiis ussaentiae :Ubi plane docet S. Augustinus in eo homines traditos fuiste ritestati principis aeris,

ac tenebrarum , quod ille operatur in eis desideria carnis , & aflectiones pravas . Id ipsum non obscuro indicat NaZiamenus oratione illa a . non longe a sine, ubi ita scribit. Nos enim a diabolo detinebamur , tit te qui ventinuari Gemus sub peccato, ae

vuιι m cum voluptate commutassemus.

Ianuam tertio, duplicem distingui posse

liberationem, aliam quidem Propriam, Bestricte sumptam : aliam vero Impropriam,& metapholicam. Prior est, qua quis eripitur, di liberatur a captivitate per soluti nem pretii, de quo convenit inter redimentem, & cum, qui captivum detinet , qua ratione ordinarie solvuntur omnes captivitalia vero est qua quis e captivitatis jugo educitur nullo soluto pretio. Sic mori II. Deus

dicitur redcmisse populum Israeliticum de captivitate Agupti e & Deuteronomii 13. Moyses eadem loquendi formula utitur ad significandam illam libertatem, qua donati sunt Israelitae cum educti fuerunt iti manu potenti , & brachio extento de terra AEgypti. Concedit quidem Socinus Christum nos redimille hoc post rcmo redemptionis genere , non vero priori: contra

cujus haereticum dogma sit

CONCLUSIO PRIMA.

CHrsus remera ηοι redemis e captivitate diaboli per suam mortem . Haec est determinata in Concilio Trid. Ieg. F. nam postquam ostendit Concilium in primo capite, infirmitatem naturae nostrae ex peccato Adae contractam, & docuit nos factos fuisse servos peccati, & diaboli, cap.2. definit adventum Christi fuiste in redemptionem generis humani. Confirmatur ex epistola In centii a. ad Archiepiscopos Senonensem , &Remensem, qui in Concilio Senonensi eum suis suffraganeis Abai lardi errores damnaverant, quam damnationem ipse Pontifex approbat, & confirmat his verbis. ως qui in Beati Petri calbedra, cui a Domino es dictum, Et tu aliquando conversus confirma fratres tuos, hiat indignι residere costramur: communicato fratrum nostrorum Episcoporum, O Cardinabum Concilio ι irata nobis a is discretione capitula, O, universa ipsius Petri

quam haeretico perpetuum Alentium imposuiamus : Universios quoque erroris sui sectatores ,

O, destriores . Melium consertio sequestrandos, excommunicationisque vinctiis innodandos

esse censemus . Datum Laterani II. Kalen-aas, Ausisti. Hanc veritatem probat S. Bernardus adversiis Abai lardum a. ex riptura sacra . Nam b. Apostolus I. ad limoth. I. sic ait: Unus es enim Deus, Mu/ mediator Dei, o

hominum CBMur Iesus 3 qui dedis redempti

40쪽

De Christo Domino Redemptore.

nem semetipsum pro omnibus. Et ad Cor. II. ne calix ηοmum Testamentum est in meo san guine, qui pro nobis emundetur in re ginnem peccatorum. Et ad Elihes. I. Habemus redemptionem per sanguinem eius remi Oinem peceatorum secundum disimas gratiae eius. Uu

bus 'subdit Bernardus Abailardum ali quens: Cur , inquit, per sam inem, quod

potuit Deere ser Jermonem λ Cui respondet

S. Bernardus: Inum interroga r mibi seire Iiret quod ita: cur ita non licet '. namuid

His addi possunt ii Iud ad Ttum a. Dedit

semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni ιniquitate. Et in Hebraeos o. cirisus assistens poηti ex futurarum boηorum . . . per

proprium sanguinem introivit semel in sancta

aeterna redemptione inventa.

Probat secundo cap. 9. ex eo, quod Christi adventus non solum adultis, sed etiam parvulis prosuerit r igitur Christus nonis soluin venit QIhis instructionis , sedis etiam liberationis causa . Nihilne , in- ,, quit, proderit eis adventus Christi, nihil is quod complantati sunt similitudini moris iis ejus per baptismum quoniam .non ,, dium post uni prohibente aetate Christumis sapere, aut amare λ Redemptio itaque, is ait, nostra est illa summa in nobis peris Christi passionem dilectio: ergo parvuliis non habent rcdemptionem , quia nonis habent summam illam dilemonem p Anri sicut non habent unde diligant, ita necis unde percant, ut non sit eis in Christori necessatia regeneratio, utpote quibus re-

,, Mneratio ex Adam nihil nocuerit λ Si,, hoc sapit cum sectagio , desipit. Qui Lis quid eorum sentiat patet quantum hin,, manae sacramento salutis invideat 3 quamis tum quod in ipso est, evacuet alti disiis Pensationem mysterii, quia totum de sa- ,, lute tribuit devotioni, regenerationi ni- ,, hiI: qui nostrae gloriam redemptionis , is & summam salutis non in virtute crUM CiS, non in pretio sanguinis: sed inn ,, strae constituit conversationis prosectiis bus. Mihi autem absit gloriari, nisi in ,, cruce Domini nostri Jesu Christi, in quo is est se Ius, vita, & resurrectio nostra. Et is quidem tria quaedam praecipua in hoc

,, opere nostrae salutis intueor . Formamri bumilitatis, in qua Deus scinetipsum exi-M nanivit: Garitatis mensuram, quam usime

M ad mortem , dc mortem crucis extendit Redemptionis sacramentum , quo item ,, mortem, quam pertulit, substulit. Hor is rum duorum priora sine ultimo sic sum, ,, ac si supet inane pingas. Magnum prin is secto, & valde necessarium humilitatis, is magnum , & omni acceptione dignum is Charitatis exemplum , sed non habent is fundamcntum, ac proinde nec statum, is si desit redemptio . . ' Plura objieiebat Mailardus in confirmationem sui erroris , ut refert , & refellit s. Bernardus c. 8 dicebat enirn quomod

justificari nos, vel reconciliari Deo per mortem filii ejus. it Apostolus , qu

tanto amplius adversus hominem irasci debuit, quanto amplius in crucifigendo filium suum geliquerunt, quam in transgrediendo primum ejus praeceptum, unius pomi gustu λRespondet s. Bemardus, potuisse in unq, eodemque facto , de displicere iniquitas malignantium , Be placere pietas Patientis.

distabat Abassardus: Quod si tantum iu rat illud Adae peccatum , ut expiari non posset nisi morte Christi , quam expiati Ο-nem habebit ipsum homicidium, quod iaci risto commissum est Respondet s. Beνη dur, id fieri per ipsum

sanguinem, quem fuderunt, interpellationem illius, quem occiderunt. Urgebat Abadardus - Nunquid mors innocentis filii in tantum Deo Patri placuit , ut per ipsum reconciliaretur nouis , qui hoc peccando commisimus, propter quod innocens Dominus est occitus 3 nec nisi hoc maximum fieret peccatum, illud multis levitis potuit ignoscere pRespondet S. Bernardus I Non mors, sed voluntas pIacuit spontc morientis, &illa ,,

morte expungentis mortem , operantis is saltitem, restituentis innocentiam, trium' ,,

phantis piincipatus, & potestates, se liantis inseros, ditantis superos, pacifi- is cantis, quae in Coelo sunt, & quae in is

terra, omnia instaurantis. Et quoniam , , haec tam pretiosa mors voluntarie suspi- is ciendλ adversus peccatum , non tamen is

poterat fieri, nisi rer peccatum, non is delectatus quidem, sed tamen bene usus is

malitia sceleratorum , de mortem de in morte, de de peccato damnavit Pec intum . Et quanto illorum major iniqui- ,, tas , tanto hujus voluntas sanctim , dc ,, eo potentior ad salvandum , quatTus is tanta mediante potentia antiquum illud