장음표시 사용
41쪽
3σ Trai'. I. Disp. Π I. Art. II. Sect. II. Quaest. I.
grande peccatum, necessario tamcn huic, ,, Quod in christum commissi im est , ceri deret tamquam minus majori . di ic pec- is cato sive peccantibus adscribitur haec vi -- etoria, sid bene utenti peccato, & pec-ri cantes sortiter rei serenti, & convertentiis in usum pietatis quid quid in ipsum aula
A cst crudelitas impiorum. ,, I uit vero sanguis , qui effusus est , , , tam potens ad ignoscendum , ut ipsum ,, qt que peccatum maximum, quo factum ,, est , ut est underetur , dclerct , ac peria hoc de antiqui illius utpote leviori, de- ,, ictione nullam omnino dubietatem I ., linqueret. ,, : Cui vero , non crudele, &M iniquum videtur, ut sanguinem innocen- , , tis In pretium aliquod quis requisierit, se aut ullo modo ci placuerit innocentem se iniersici, nedum Deus tam acceptam se salii mortem habuerit, ut per ipsam uniis verso reconciliatus sit mundo s. - n. non requisivit Deus Pater sangui-- ncm silii, scd tamen accentavit oblatum, se non sanguinem sitiens, sta salutem, quia is salus e tat in sanguine . Salus planc, &,, nc n sicut iste sapit, & scribit sola chais litatis extensio . Sic enim concludis totis calumnias, & invectiones suas , quas in ,, Deum tam impie , quam imperite eum D muit, ni dicat totum esse , quod Deusis in carne apparuit , nostram de verbo ,
is & ex plo ipsius institutioncm ; sive utri postmodum dicit , instructionem, totum is quod passus, & mortuus est, suae erga
nos charitatis ostensonem, veIcommenis dationem. S. Bernardus.
Gristas nos redemit de captivitate diabo si , Dei vindicta , redemptione W prie dicta . Haec pariter est de fide contra impium , & blasphemum Socinianorum dogma 3 & probatur . Redi incre aliqvcm proprie, est captivum c manibus illius, qui cum detinet, pretio ei soluto liberare : at Christus nos captivos, hoc est reos irae Dei
Propter peccata, di Satanae mancipatos, ab ira Dei, atque potestate Satanae nos liberavit morte sua , tamquam vero pretio pro
Nobis soluto : nam c ipso Socino fatente Pyretium vocatur , non pecunia tantum ,
sed quidquid ut ci satis Dat, qui captivos detinet, penditur: igitur Christus nos propric redemit . Malorem adimittit Socinus
Minorem tradit , & c nsiimat scriptura facia illis omnibus cript uiae rex tibus in prima conclusione laudatis. quibusaddere licet it Iud Matth. 2o. Filius b inis non υ hit miηistrari, sed miristrare , b, dare antimam uam redemptionem pro multis . Obucit focinus primo. t Ierumque inscriptura sacra verbum redim re , dumtaxat metaphorico usiirpatur , nempe pro eodem, ac liωrare , aut sibi asserere , quamvis veri pretii soluti' aliqua non interveniat , ut constat ex illis omnibus Scripturae textibus, Exodi I s. v. Ir. Deuteronomii P. & Q.
v. 26. Σ. Regum T. v. 23. I sal m. 77. v. I o.
quibus asIeritur Ilaum redemisse popul una ex servi tute AEgyptiaca : ibi cninr redem l tio metaphorice dumtaxat accipitur, vide-icet pro liberationentillo Iuto pretio: igitur eodem modo intelligendi stini omnes illi Scripturae textus, quibus significatur Christi
Negat consequentiam Anti-Socim: Ai thor , & merito quidem . Non enim ae particularibus ad omne particu Iare , scii universale argumcntari licet . Adri quiluinter corioalem liberationem Judaici populi ex Agypto, & spiritalem illam , qtiae tacta est per Christi mortem, magna sit disia similitudo; illa enim liberatio Israel tarum fieri potuit per solam Dei potentiam, abGque ullo soluto pretio, quia iniusta erat illa captivitas: haec fieri non potuit nisi pretio soluto propter immutabilcm justitiam , 'veritatemini. Propter veritatem, inquam, quia homini fxerat Deus: Si peccaveris morte morieris: igitur ut impleretur hujus divini oraculi veritas , oportuit ut interve innirct mors, aut ipsius rei, aut alterius, qui eum ab hac sentemta liberaret. Propter
Iotitiam pariter : Tum quia jus Dei hoc esse testatur Scriptura , ut qui peccant , morte sint digni , jum illud ad Rom. r. sui
tam nstitiam Dei eunemissent, non intellexerunt piniam, qui talia agunt, duxi sunt mane: Tum quia . inquit S Lerna idus supra laudatus c. . diabolus non solum potestatem, sed& justam habuit in homines , quam sic expliacat : t rum, inquit, etsi justam dici- ismus diaboli potestatem , non tamen &
voluntatem. Unde non diabolus, qui in- is vasit; non homo, qui meruit, sed justus Dominus, qui exposuit: noncnim a pote-
stite, sed a voluntate justus, injustusve quis Adicitur . Hoc ergo diaboli quoddam in A
42쪽
De Christo Domino Redemptore. 37
. homi ncm ius, etsi non jure acquisitum,
,, sed ne i uiter usurpatum, jussc tamen per- missi: m. Sic itaque homo justus icncba- , , tur, ut tamen nec in homine, nec inia diabolo illa esset justitia , sed in Deo. M Uarde concludit eas. seqvreti ; Iuste igitur
,, homo addictus, ted & misericorditer li- , , beratus. bic tamen misericorditer , ut is non desuerit justitia quaedam in ipsa liis beratione ; quoniam hoc quoque fuitis de misericordia liberantis , quod congruebat reme iis liberandi, justitia ma-
gis contra invasorem , quam potentia is uteretur. Quid namque ex se agere po- ., terat, ut scinet amissam justitiam recu- D poraret homo servus peccati, vinctus, , diaboli p,, Assignata est ei proinde aliena, quiis caruit sua , de ipsa sic est: Venit prin- , , Ceps hujus mundi, & in Salvatore nonis invenit quicquam, & clim nihilominus D innocenti manus injecit, justissimequqsis tenebat amisit, quando is, qui morti ni- ,, hil debebat, accepta mortis injuria, jure,, illum, sui noxius erat, de mortis dubiis to, Ae diaboli solvit dominio. Qua enimis juvitia id secundo homo exigeretur ρ h D mosiquidem, qui debuit 3 homo, qui sol is vii λ Nam, tunus, inquit Apostolus, pro
is o/nnibus mortuus es: ον- es mortui sunt: ,, ut videlicet satisfactio unius omnibus im- ,, putetur, sicut omnium peccata unus il- , , te portavit: nec alter jam inveniatur, quiri foede secit: alter qui satisfecit: quia ca- is put, & corpus unus est Christus. Satis- D secit ergo caput pro membris, Christusis pro visceribus suis, de quando juxta E-
,, vangelium Pauli, quo Convincitur menis dacium Petri s Abai lardi mortuus pro, , nobis convivificabit nos sibi, donans,, nobis omnia delicta, deIens quod ad- is versum nos erat Chirographum decre- ti, quod erat contrarium nobis; de ip- ,, sum tulit de medio , affigens illud ciu- ,, Ci, expolians principatus, &potestates. Haec S. Bernardus. His adde, quod spiritalis redemptio per Christum facta ita describitur, ut omnia ad propriam redemptionem requisita inra concurrant. Siquidem ipso etiam fatente Socino in vera redemptione : 'Lmum requiritur captivus , qui est genus
Deinde, Captivum detinens, qui est tum ira, & justitia Dei, tum diab Aus. Requiritur 'raeterea Redemptor , qui est Chri
stus. 9sremὸ desideratur pretium , quO.lest mors, de sanguis hristi. Igitur quantumvis verbum ressimo in caeteris Scripturae textibus, improprie, & mctaphorice accipiatur de simplici liberatione, necessces hillud proprie intelligere cum explicat Christi redemptionem. Ofieis seeania . Sanctus Stephanus Α t.
T. vocat Moysem redemptorem: at is redemit nulla pretio dato : ergo sic etiam Christus. Confirmat . Antitypus Acbct esse consormis suo typo: At Moyses, de liberatio per eum facta suit typus christi, &i salutis per eum partae : ergo quemadmo- dum Moyses redemit lsraelitas nullo soluto pretio, sic & Christus nos redemisi se dieendus est. Insuper i Zacharias in Cantico Lucae I. redemptionem per Christia in factam comparat cum ea, cluae facta suit per Moysem: ait enim: Fecit redemptioηem Febii suae, quae verba exacte respondent illis Psalmi 131. Redemptionem misit Dominus populo suo: ubi sermo est de liberatione AEgyptiaca: ergo redemptio per Christum facta, tantum est liberatio line pretio, sicut Iit ratio facta per Moysem. Respondeo ad agumentum, negando Consequentiam, siquidem a particinari non est consequentia. Adde quod est dissimilitiido inter utramque redemptionem Moysis, MChristi. Nam Moyses fuit redemptor tantum a tyrannide Pisaonica: ad quod exequendum dumtaxat opus erat auctoritate,&potestate divina: at Christus nos redemit ab ira Dei, Rom. s. p. & a potestate tenebrarum, diaboli, di mortis, Coloss. I. U. Iq. Heb. a. v. I f. 13. idque per sanguinem suum: testante ibidem Apostolo : in quo babemus redemptisηem per sanguinem eius. Adprimam confirmationem dico, quod non debeat esse par ratio inter typum, evantitypum, etsi enim analogice conveniant in multiti tamen necesse est in plurimis discrepare. Conveniunt quidem Christus, & Moyses, quod uterque fuit Mediator, uterque R demptor, sed discrepant ratione person ς, &ossicii, Ac effectorum, siquidem Moyses tantum homo, & servus Dei: Christus homo, Si Filius Dei: Moyses mediator typicus, ectemporalis veteris destamenti: Christus -- diator significatus, & aeternus, tam Veteri , quam novi Tctamenti, praecipue a
43쪽
38 Tract. I. Disip. III. Art. II. Sect. II. Quaest. L
tem novi propter apparitionem, Sc consummationem redemptionis in novo. Moyses liberator ex AEdyptor Christus redemptor ab ira Dei, maledictione, peccato, morte: Moyses redemptor a bsque morte, &sanguine proprio, christus redemptor per mortem, de sanguinem proprium; Moyses largitor terrae promissis, Christus haereditatis,& vitae aeternae. Longe igitur diversa est
Ad secundam confirmationem nego antecedens: sive enim Zacharias respexe iit ad locum Psal.&ad typum liberationis gyptiacae, sive non, praedicat ipiam redemptionem factam per Cnristum non altam, quam quae a SS Apostolis declaratur peracta esse per sanguinem, & mortem ipsius,
qualis minime suit liberatio per Moysem. . Ob it tertώ. Redemptio proprie dicta fieri dcbet ab eo, qui captivum detinet; at
Christus nos non redemit a captivante , seu captivos detinente: igitur il Iius redemptio non est proprie diista. Probat minorem primo, quia ad Titum a. v. Iq. dicimur redimi ab iniquitatibus nostris per christum,
qui derit semetipsum pra nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate, & I. I)etri I . v. I 8. dicuntur fideles redimi de vana coorUatisne paternae traditionis, & ad Thess. dicimur liberati ab ira , idest, a supplicio impiis debito: seiu illae rediemptiones non sunt propi ic liberationes a captivitate; igitur non proprie, sed improprie tanti m. dicimur redimi per Christum. Respondea, primὐ negari posse majorem. Redcmptio enim proprie dicitur fer, non tantiis ab eo, qui principalitet detinet captivos, sed etiam ab eo, qui mimis principaliter: Item a captivitate ipsa, omnibusque xjus adjurinis, puta a carcere, a sordiburict squalore carceris, a servitute, & tyraim nide hostili, a vinculis, a torturae, a metu mortis, a morte denique, quae iam manet captivos nisi fiat redemptio: Ab his autem omnibus testatur Scriptura nos redemptos
per Christum. Quid cnim erat nostra captivitas, nisi alienatio, & abjectio a Deo propter peccatum, & mancipatio sub potestate dmonis p Ab hac nos redemit christus
pcr mortem, nobis promerendo reconciliationcm cum Deo: si enim eum inimici essemus, inquit Rpostolus ad Rom. reconci- uati sumus Deo per mortem Filii eius, mulso magis reconciliati salvi erimas in vita ipsius. Νoides carceris, S laquei, quibus captivo
tenebat diabolas, qui is erane nisi peerata .
iniquitates, & vana conversatio nostra, a
quibus Chrisus nos liberavit Θ Α servitute denique, tyrannide. 8c metu inimicorum nostrorum, diaboli, inferni, & mortis liberati dicimur per Christi mortem, Heb. 2..
Respondeo seeundo negando minorerer. Falissum enim est, quod non fueriinus detenti captivi ab iniquitatibus, a vana conversatione nostia, & ab ira Dei, seu indignati ne propter peccata; siquidem ira Dei, non tantum significat supplicium, Ac poenam, seJ etiam ipsam Dei indignationem: ab his
autem omnibus revera captivi tenebamur; nam captivi detinentur, non solum a judice, aut a lictore, veI tortore; sed etiam lcarcere, a vinculis, a judicis indignatione,&sententia. His autem omnibuS, ut mox dictum est, eramus iubiliti: Hinc Heb. 2. v. I s. dicim ut liberari per Christum a metu mortis: & Oseae I 3. U. Iq. a morte: ipsa Et Roman. y. ob ira Dei: hoc est a justitia vinὸicatrice r non tamen dicimur redem-ti a Deo, quia per rei cmptionem non de-uimus abstrahi a Deo quas a malo, sed ei-dcm reconciliari tamquam summo Bonoma quo per peccatum si ieram iis ah alienati:
sed dicimue liberari ab ejus justiti' vindicatrice, quae Rom. v. v. 32- secundum editionem Graecam dicitur is Dei; Quod utique confirmatur, quia ad Cal. 3. v. Iq. dicitur, quod Gristus aeot red mis de maled B legis, factus pro nobis maledictum: ergo etiam nos redemita iustitia Dei vindicatrice; quid enim aliud est execratio legis, quam Hamnationis. sententia a Deo. in lege adverbiis. peccatores jussc pronuntiatas Urget So usti Execratio legis non significad justitiam Dei, cui, satisfaciendum esset, sed execratibnis poenam L lage statutam; aquae poena redempti sumus: sed nomsumus redempti ab illa poena' per veram redemptionem, quia ridiculum esied dicere , quod isti poenae pretium solutum suerit, sed dumtaxat dicimur ab ea redempti quia ab illa suimus excmpti: igitur &C. Respondeo execrationem legis dupliciter accipi , nempe active, & passive . Ed quidem passive signis eat execrationis penam, rege statutam , ut vult Sotinus x sed a ve est
vox, vel, sententia legis execratione damnantis, seu ipsa lex execrans peccantes. Quid autem est vox legis, nisi vox Dei Θ &lex e-crans, nisi Deus execrans, idest , nisi Deus.
44쪽
De Christo Domino Redemptore. 39
eratio Iegis active significat iustitiam Dei.
Huanquam autem Apostolus asserat nos r demptos ab utraque execratione, tam activa, quam passiva, per Christum 3 tamen primὸ loquitur de execratione linis, utcstiententia legis, seu vox Dei execrantis 3 secundario ucro, ut est execrationis poena. Nam ibidem v. io. ait, sulcumve enim ex
eperisus legis sunt, sub malleoliri sunt: Seriptum est enim ι Μaledictus omnis , qui non permanserit in omnibus, qua seripta sunt in libro legis, ut faciat ea: igitur falso, Simperite contendit Socinus Apostolum per execrationem legis , non significare justi- tiam Dei , ὀ qua dicimur redempti , sed
tantum pinnam peccati . Obiicit quarto. in vera redemptione con-αurrunt omnes hae conditioncs : I. est aliquis captivus: 2. cst aliquis captivum detimens: R. cst rodimens captivum a detinente:
denique est pretium, quod persolvitur detinenti . In litisti redemptione non concurrunt omnes hae conditiones: Est quidem αaptivus, netΓpe genu, humanum: cst det nens, nempe peccatum, diabolus,mundus, , qui peccatum sequitur, morti, aere Ingr aus: Est redimens, Deus, sive Christusi per quem Dcus liberationem nostram coniccit:
Est & pretium, ipse Christus, seu vita Christi: sed deest extrema conditio, quod pretium non est persolutum da inenti, nempe Peccato, diaboli , &c. Non igitur est vera redemptio. Vel compendiosius, in vera re-dcmptione pretium a ipit is, qui captivum detinet : in Christi redemptione pretium non accepit diabolus: non igitur omnino verae redemptioni respondet. Respoηdet Antis inus, quod etiamsi daretur conclusio, redemptionem spiritualem, di aeternam non exactc respondere omnibus conditionibus redemptionis externae corpΟ-
Talis : non tamen imperiti staret haeretici blasphemia: quandi uidem spiritualis , di corporalis captivitatis, de sic etiam redemptionis in plurimis disparem rationem est 'necessi: est, ut diximus supta : Major igitur licet de redemptione externa vera esse possit, de spirituali tamen potest negari: sed quidquid sit de majore , minorem ut
multis modis falsam nc gamus. Pri , falsum. quod is, qui nos capti-VOs detinet, vel lolus, vel praecipuus sit diabolus, peccatum, mundus, mors, nam qui Primo peccatores detrusit, ac suo iure detima in carcere damnationis, est ipse Deus . Ista vero, quae nominat haereticus nos non
primo, sed secundario, nec suo jure , sed alieno, hoc est, Dei: diabolus quidem ut lictor, * apparitor judicis Dei, peccatum
ut laquei , mundus ut mors, ut carceres
tormenta. Dei autem primo, & jure nos cm captivos probatur argumentis , & stimoniis Scripturae. Argumentis quidem . Immδ, quia Deus Monarcha, ct Iudex omnium, solus habet potestatem abjicienψi corpus, & animam in gehennam: secvnia , sumus rei laesae divinae majestatis per pec- tum: Tibi soli meravi: Ergo a divina ara- state sumus abjecti. Tertis , sumus natura filii irae Dei: Ira Dei revelatur de coelo :super insideles manet ira Dei: ergo iram Dei ut iudicis luimus. uariὸ, non a satana , sed a Deo petimus limitti nobis peccata , hoe est laxari vincula aeternae damnationis: non igitur a satana tanulm, sed a Deo judice icnemur constricti primo. Hoc ipsum
etiam confirmant Scripturae testimonia 3 nam ad Rom. II. Conclusis Deus omnia iniη edulitate, ut omnium misereatur. Item a.
Petri a. Deus est qui a Metir precantibus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos in
tartara m tradidit ovoandos. Quanto magis homines peccantes, satanae tanquam torto
tis potestati tradidit Z Idem confirmat parabola Regis irati tradentis tortori servum nequam. Matth. I 8. 3. q. Nam rex iste Deus est: de Christus Matth. et . praecipiens ignoscentiam fraternam , dum sumus in via , ne judex nos tradat apparitori , & conjiciamur in carcerem. Ex quibus palam est nos per peccatum canti vos eme ex ordinatione Dei, tanquam Regis , de judicis onsensi, primo , de jure iummae potestatis :Satanae vero, & peccati secundario, tanquam tortoris , aut vinculorum , quibus nos tradidit Deus justo iudicio. Quae vero loca Scripturae potestatem satanae in nos tribuunt, 2. Timoti .2. 36. Coloss. I. I 3. de C. de secundaria tantum potestate loquuntur, quam a Deo judice daemones in homines peccainres acceperunt, sicut tyranni ; de qua Christus, Non haberes in me potesatem villam, nisi data tibi esset desuper. Nam Deus est, qui solus habet potestatem super omnes plagas. Apocal. 16. 9. absque Cujus nutu satan, nec Dorcum Potest invadere . Matth. 8. 3I. blaspheme igitur errat haereticus summum jus Dei m diabolum transferens .
45쪽
qo Tract. I. Disp. III. Art. II. Seist. II. Quaest. II.
qui non solvit Deo, quod debet, non AL QUAESTIO SECUNDA . vabitur: sed omnis peccator abstulit a Deo honorem sibi debitum: igitur quousques Utrum necesse furit bu ηum Ierus premον- tissecerit, est debitor, Ac injustus. Nec ditem Christi redimi . ci potest, inquit, hominem potuisse excusari propter impotentiam, aut potuisis illi Notσηdum primo , duplicem distingui condonari per misericordiam . Non pri-
posse necessitatem quantum ad prae- mum, quia impotentia quidem excusarct, sens institutum: unam consequentis, alter amisi in culpam homo non se sponte dejectiagonsequentiar. Necessitas consequentis . estsset: non etiam secundum , quia dicere , necessitas alicujus non ratione illius dum- auod Deus remittit aliquid per misericor- taxat ex aliquo antecedente, sed ratione sui: diam, quia non pol ' aliter, illud ridicu- quando , v.gr. secluso antecedente manetllum est: ergo simpliciter debuit homo re- consequens in se necessarium. Hoc modoldimi per sati actionem : Tertiam probat shominem risibilem esse necessarium est ,aquia, inquit , requiritur ex parte satissa unde clim dicitur, Mmo est, ergo risibilis est;lcientis, quod magis offerat Deo, quam va- illud consequens censetiir necessarium ra-lleat tota creatura . suartam denique pro-tione sui; licet non uossit esse risibila ni stibat, quia homo peccaverat per suavitatem: sit homo tanquam sunjectum talis proprie- ergo redimi debeat per a ritatem : nihiltatis. Necessitas ransequentiae est necemias autem asperius, aut difficilius , aut maius alicujus sola ratione positionis anteceaen-Jsub Deo potest homo ad honorem Deitis, quomodo hominem moveri, si currat, sponte, & non ex debito pati, quam mor- necessarium est, quia dato cursu, non po- tem: igitur Christus homo, qui major erat test non moveri, licet utrumclue illud ,domnibus, debuit satisfacere per mortem. V. g. tam moveri, quam currere sit simpli- Notandum terti3, non defuisse Deo innu- citer contingens respectu hominis . cum meros alios modos salvandi homines , quaeritur itaque, an necessarium suerit ge-aquam per mortem proprii filii, ut alias raus humanum redimi per passionem Chri-sprobavimus, & egregie declarat S. Bernar- si , dubitatur merito , an de necessitatesdus epistola i9o. cap.8. his verbis . Quis Conlaquentis, & absoluta; an vero potius negat omnipotenti ad manum fuisse alios, ,, de necessitate consequentiae , seu condi-i& alios modos nostrae redemptionis, ju- istionata, instituatur quaestio . stificationis , liberationis verum hoc is Notandum secunia , seu potius revocan- non praejudicat hujus, quem e multis , , dum ex prima disp. art. R. sed . 3. quaest. I. elegit, efficaciae. Et sortasse is praestat , is S. Anselmum varia circa praeseritem dim-sper quem in terra oblivionis, gravedi- , , cultatem proscrie, quae Omnia ad quatuorinis, lapsus nostri, tot & tantis grava- ,, propositiones revocat Doctor subtilis in 7. minibus Reparatoris sortitis, & vivacius ,,
dist. 2o. quaest. I. Prima est , necessarium admoneremur. Alias autem nemo ho- ,, fuit hominem redimi. secunda, homo noniminum novit, nec noscere ad plenum , ,
potuit redimi sine satisfactione . Tertia ,spotest quid boni ad gratiam, quid con- non potuit illa satisfactio ab alio exhibe- gruentiae ad sapientiam, quid decoris ad Ari , quam a Deo homine: suarta est, gloriam, quid commodi ad salutem, pe- is quod illa satisfactio fieri debuerit per mor-ines seipsam contineat hujus venerandi , , tem Christi . mysterii inscrutabilis altitudo , quam APrimam propositionem probat S. Ansel- Propheta considerans expavit, non pe- mus lib. 2. Cur Deus bomo c. I. Quia, inquit, ne travit 3 praecursor Domini indignum is Deus nihil agit frustra: at hominem frustrasse iudicavit, qui penetraret . Hi, praemi iacondidisset, si illum reliquisset in suo pec-ssis duo sunt hic determinanda . Primum , cato I ergo debuit Deus ex necessitate suilquod non oportuit absoluae , sed tantum
modi operandi redimere hominem. μκη- conditionate Christum nos riaimere perdam Probat lib. I. cap.2q.&23. ia, inquit, suam mortem : secundi im , quod tamen
injustus est homo, qui non Deo reddit, quodirevera per suam mortem, & passionem d bet, iniustus est etiam, si non reddat h. nos redemerit soluto pretio sui sacri iam mini, quod debet: Sed nullus ino ullus ad-iguinis . mittitur ad beatitudinem a ternam et ergo
46쪽
De Christo Domino Redemptore. ΦI
redinu per monem ci isti, sed tantum necessarium necessitate eo sequentis . Patet conclusio quoaΛ utramque partem ex iis omnibus , quae diximus de satisfactione Christi : ubi demonstratum est non defuisse Deo alios modos reparandi hominem , quam per mortem Filii sui . Quod egregie bS. Patres explicant, maxime S. Augustinus lib. I 3. de Trinit. cap. IC. Contra eos, qui iacunt , d isse Deo alium modum , quo bomines la precato liberaret, sic ait: Paxum est Ae refellere , ut istum modum , quo nos μγ mediatorem Dei, is, bominum timi. xem Cbristum Iegum Deus liberare aegratur, seramus bonum, divinae eonvuum dignitati 3 verum etiam , ut sendamus , πω altum modum possibilem Deo defuge , cuius potesati evncta aequaliter DMacent . Toto autem illo capite, & seqq. luni ostendit convenientiam huiusmodi. Deinde, Alium suisse possibilem ostendit cap. 13. in principio his verbis : Non autem Habolus potentia μι, sed Justitia supr-νandus fuit ι nam quia omnipotente potentius paut cissus potestar creatura potestati creatoris comparari potes ρ Sentit ergo Deum potui sienos alio modo liberare, la potentia sua uti voluisset . Idem docent caeteri Patres . S. I co sermone de Nativitate cap. et . ubi ait, Miserisoria Dei cui ad reparandum tama-aeum genus ine biliter ei mulis suppererent , hane potusvnum cous lena viam elegit, qua ad destruendum onus diaboli non vir te ut xetur patenetiae , sed ratisne hstitiae . Et sermone I a. de Passione Domini idem habet. Quibus concinit S. Gregorius Li . Morat. Cap. I 8. nec- non & alii SS. Patres a nobis commemorati agendo. de satissectione Christi Domini. ,, Colligendum est ergo cum Do re, is non fuisse nccessarium , quod Christus
is homo redimerct hominem por mortemri nisi necessitate consequentiae , scilicetri possito , quod ordinaverit sic illum reis dindere; sicut si curro , moveor r haec ,, est necessita, consequentiae sed antece- is dens cst simpliciter contingens, dc simi is liter consequenS, scilicet me currere ., & me moviari: similiter Christum patiri mortem fuit contingens ; sicut contingens fuit ipsum praevidcri passurum : nulla ergo est necessitas nisi consequentiae r is ilicet si praevisus fuit pati , patietur : ,,
sed tam antecedem , quam consequem, ν,
fuit contingens: Ita sit btilis Dochor. is Ex quibus inseri num. IO. quod Chri - is stus passus est propter justitiam 3 vidit is enim mala Judaeorum, quae secerant, & is uomodo inordinata aflectione , & di- ,,
orta afficiebantur ad legem suam, nec ,, permittebant hominem curari in sabba- co, & tamen extrahebant ovem, vel bo- is vem deputeo in sabbato, & multa alia: is Christus igitur volens eos ab errore illo is revocare per opera, & sermones, maluit is mori, quam non facere, quia tunc erat is veritas dicenda Iudaeis, & ideo projusti- istia mortuusest I amen de facto sua gratia is passionem suam ordinavit, & obtulit Pa- istri pro nobis,& ideo multum tenemur ei: ,, ex quo enim aliter tuisset homo redimi, is& tamen ex sua libera voluntate lic rede- rimh , multii in ei tenemur, & amplius, is quam si sic necessario, & non aliter PO- ritu is siemus suisse redempti ς ideo ad alli- ,, ciendum nos ad amorem suum, ut credo, , , hoc praecipue secit, quia voluit hominem , amplius teneri Deo : sicut si aliquis ge- ,, isset primo hominem, &postea instru- ,ωxisset eum in disciplina, & sanctitate, is amplius obligaretur ei, quam si tanti imgenuisset eum, Ze alius instruxisset; sed is
c est utilitas, non necessitas. νs
obiicies erimo: Si Christi passio non suisset absoluic necessaria, non debuisset a Deo ordinari: sed ordinata est: ergo fuit abs lute necessaria ad hominum salutem. Pr batur major . Deus ordinare non debui privationem, de jacturam tanti boni, qualis est vita Christi , nisi hoc judicaverit esse absoluto necessarium ad finem ordinatum consequendum; nemo namque sapiens. rem aliquam summi pretii impendit pro eo obtinendo, quod re minoris utilitatis, depretii possit assequi. Nego ma serem : me nempe ordinavit Deus , non ex necessitate , sed ex infinito erga homines amore , & nimia charitate , qua flagrabat erga humanum genus, ut alias declaravimus, & mox declarabit Doctor.
in*ries secundo : Quilibet actus bonus
Christi erat satisfactio susticiens: ergo nota erat necessaria, etiam necessitate conseque tiae , satisfactio , & redemptio per mor- rem christi. Probatur antecedens : quia qui
47쪽
qa Tract. L Disp. III. Art. II. sed . II. Quaest. II.
libet actus, ut actus est, est quid melius, quam passio. Deinde , Quilibet actus Christi , cum ab eius sola persona pendeat ue maiorem ha-bct dignitatem, quam pasito, quae ab aliis
μηique , Istud est magis acceptum Deo,
quod nullum prorsus habet annexum crimen , quam quod aliquo crimine consequenti inscitur: actiis autem quilibet Chri- 1li nihil habcbat, nec ex se, nec ex conse quenti, quod crimen redoleret: passio vero Christi annexa habebat crimina ipsum crucifigentium: igitur minoris videtur fuisse diu gnitatis, & utilitatis ad redemptioncm h minum, quam quilibet ejus actus . . t go conseqtientiam: Quamvis enim actus sit praestantior passione, quia tamen Deus
Ordinavcrat ut homines redimerentur pintilis per passioncm, quam per ac Sue hinc
est, quod iacccstitate consequentiae conventcntius fuerit humanum genus redimi per Christi pastionem, quam per ejuS actus . I ddit Doetor num. M. Quamvis actu, quilibet bonus sit melior, quam passio, quae non otitur cx imperio actus boni : tam actus, quo imperatur aliqua passio est laudabilior, quam actus virtutis, quivellaretur circa oblectuin delectabile ; unde, inquit, aditis virtutis circa tristabile est ma-
is meritori u , , quam actus virtuti, circa electabile, & passiones voluntariae con- Comitantcs actu in virtutis simul acceptae sunt magis meritoliae, quam actus tantum.
Unde Salvator de Paulo dixit Actor. 9.
siexdam ei quanta operteat eum pro no mine viro pati: non dixit quanta cum oportet agere . Quod ergo Christus voluit licrati , pioccsiit cx amole intcnso finis, dinosiri, quo dilexit nos propter Deum. Obνcies tertiῖ . chi istus per n. ortem suam non potuit redimc re eos, qui ipsi mortem
in tu Icrunt: ergo nec totum genus humanum . t 'Iobatur anteccdcns : quia tantum
malum crat actio privans vita hristum , quantum bonum erat vita Christi. Insuper : Odium occidcntium Christum
erat tantae malitiae, quantae erat bonitatis amicitia christi: ergo quandoquidcm poena dc-bet est ' ma or culpa, Christus non potuit sati, saccre pro sui, crucifixoribus.. Negat antecedens Doctor , & ad probationem dicit: Primo Rcundum doctrinam S. Anselmi, quod sortc peccatum crucifi-gcntium Chi istum non fuerat gravius, quam alia peccata, quia sorte non cognoverunt chrillum esse Deum . Nam, ut Icrati itur Apostolus I. ad Cor. cap. a. si cognovissent, numquam Dominum glirare crucifixissent. Verritis quoniam existimat Doctor Apostolii in non loqui de Iudaeis, sed dedaena
nibus, qui si cognovis Knt christum sui sis
inum, numquam sollicita sic ni homines ad ipsi mortem inferendam , ne per illam recti meretur genus humanum, oc ne evacuaretur eorum potesta N: Ideo respondet secvnia, nullum esse peccatum etiam cruci- is
figentium Christum , quod non fucrit , , expiabile etiam pcr ipsius pastioncm , ,
quia nullum potuit csse tam abominabi- ,,le , aut Odiosum D. o , quin magi, esset , ,
ipsi grata voluntaria christi oblatio pro is
hominum peccatis expiandi, : ciuia illa is actio habebat rei sectioncm cx cnaIitate , , sup t naturali , ex qua procedebat , & ispi aeterea ex citcumstantia Peisonae Chri- ,,ui, ratione Cu iis potius deberet magis is placere, quam displiccbat peccatum quod- ,, cumque . . uod si etiam non habet et is tantam ex se bonitatem, poterat tamen
a Deo acc pirat tamquam satisfactio; sicut
actus meritorius vitae aetcrnae , qui nCn ,, acccdit ad dignitatem ejus, adhuc acce- .s,ptaretur a Deo tamquam meritum con a, dignum clusia D
Cmistus revera per suam morem , c
passionem nos redemis , nostramque si bertatem spiritualem , b, caelestem asseruit Hanc veritatem prae cael: is tradit, re commendat L Apostolus , maximc vero ad Rom. ubi ait , Commendat autem ebaria ratem suam Deus in nobis ; quoniam cum σι buc peccatores essemus secundum tempus, CHisus pro nobis mortuus es Musto rotur magis reconciliati iam erimus in vita ipsius . Et ad Ephes. I Habemus redemptionem per
sanguιnem eius remissionem peccatorum . Et ad Colost. I. Placuit per eum reconciliare omnia in ipsum, paei scans per sanguinem crucis eius, sive quae in terris, sive q- in ea sis sunt. Et is, eum essetis isqvanis ahenati, o, inimici sensu in operibus malis ,
nunc autem reconciliavit in corpore carnis
eius per moνtem . Hanc autem infiniti pretii, quo redempti sumus, digni vatem, sccxplicat S. Petrus Epistola I. caP. q. Νοα corrupἰIbilibus auro, vel aetexto redempti estis de
48쪽
De Christo Domino. Redemptore. ΑΙ
de vana vestra creversatione paterna traditioni , sed pretiosa sanguine quasi σπι immaculati Gristi, incontaminaIι. Eamdem vcritatem mirum in modum illustrant SS. Patres. Imprimis vero S.Clarysostomus, qui expendens illud Apostoli ad
Rom. F. Si unius delicto mors regnavit peruncim, musto magis abundantiam gratis, orationis, Iustitia aeeipientes in vita re-gmbunt per unum elium risum ι postquam observallet non dixisse Paulum gratiam simplicit cr-. Non enim, Inquit, quantum opus erat nobis ad cxtinguendum peccatum, tantum ex gratia dum-ta Xat accepimus: sed multo amplius. Tum
ista subjicit: suemadmodum ergo, si quis δε-
eem obolos debentem aliquem in carcerem com
Ua Ium ahus Temens non decem obolos tantum numeret , sed innumera talenta auri Iargiatur, ac vinctum sum in Palatium intria cat , is in supremi Μagistratus solium, pariicipemque summa bouras, is reliquι splendoris faciat , non iam faenera or mentionem facere amphus post derem illorum obolorum ;Da , in nobsi factum es Nam multo plura , qMim debebamus , persestu Cbrsus , ac tanto stara, quan ὀst illam exiguam immensum pelagus excedit. De eodem sanguinis Chiisti pretio Io-quens Cregotius Na Zian Zenus ι Sed nullum tamen cum salutis mea: miraculo comparandum es: ait) Paucae sanguinis guttae t tum mundum reformantes , factaeque sunt
tamquam coagulum lactis omnibus baminius, nos in unum colligantes , , conglegantes .
Et Basilius in Homilia ad Psalm. 8. multa de Redemptoris hujus dignatione luculenter , & magnifice praedicat in haec Psalmi verba, Non dab:t Deo placationem suam,
pulsam redemptionis anima suae , ubi ait .suid enιm tantum reperire homo potes , ut aet pro redemptione anima suae λ sed inventum es unum par omnibus imia liberandis
bominibus quod in redemptionιs animarum nostrarum pretium est impensum s Sanctus vide. licet , ae ρνetissus Duuis Domini nostri Iesucbristi, quem pro nobis omnibus effudit. Unde is pretio re impii lumus . Is igitur frater non redimit , redimet bomo . Quare cumbomo redinaere nos nequzat , qui nos redemit Iramo non es. Eam lena etiam veritatem luculentcr praedicat Augustinus serm. Iaa. de Tempore: Fusilli , ait, pro me pretium redemptioniso pretiosum pretium peritorum s dicat ei terra redempta , terra irrigata , redempta sanguine, irrigata baptismate: ΜQηa iniquι-ias mea : sed maior o redemptio tua . Audiat ergo vocem Domini. mei bumani generaradu:Varius, is noli iam sibi applaudat elatus ; quia pro totius mundi facinore in reuestpependit Dominus noster Ious ciristus . Et in eo sermone qui II . de Tempore numerabatur, & in re itorum appendicem ablegatus est . mir Dominus nostra in statera crucis pretium nostrae salutis appendit ,
, una marte universum mundum sicut omnium conditor, ita is omnium re rator absolvit . Indubitanto enim eredamus , quὀslsum mundum redemit , qui plus dedit . quam totus mundus valeret . Meritum enim
redempta mercedis dignitas insignis prtiti supergressa es , Inter redemptum , is redimentem Hupensatio fuit , compensaiis nos fuit Leo quoque primus serm. II. de Passione
Domini : EJινο sanguine ciristi , validius ,
ait, factum esse donum tibertatis quam debitum strvuviis. Et in strin. i. de Alccnsione: η meliora nos alptor , ait , per inestabilem C isti gratiam, quam per maboli amiseramus invidiam
Sic Petrus Cluniacensis in eo libello , qui Nullius, inscribitur, Pro aeterno sup i-
cIobominis', temporale , ait, Oblaιum esse supplicium Dei, is iaminit, pro aeterna morte bommis, temporalem mortem Dei, is bamianis, qua tanti ponderis in ipsa uvius v isto lance esse regnoscitur , ut ad J ste ' ordinanda mundi peccata, longe magis praeponderet mors tranfistoria Filii Dei , quam aeterna filiorumbominum . Plus planὸ redditum est iustitiae , quando tarsus mortuus est , quam δε re m- pensatum , quando bamo damnatus es . Habet ergo JUitia quidquid suum est , quia Dei
Filius pro peccatis isominum mortuus est. Anselmus item in libro a. Cur Deus bo-mo cap. I9. ait Christum tale quia sponte dedisse Deo ad honorem illius , cui quidquid Deus non est, comparari non potest,& quod pro omnibus diominibus omnium debitis recompensari potest . Et capite s cluenti . Quid lustius , quam ut ille , cui natur pretium majus omni debito , si debito datur allectu, dimittat omne debitum
49쪽
Due s de merito Cbristi redemptoris. An ἐν quando minus meruerit.
demptoris Christi primariam functio
3 cm esse , non sollim reconciliationem , ac pacem stabilire Deum inter & homines, sed etiam eis gratiam , ac vitam aeternam romereri, proque illorum offensis irato atri merendo satisfacere. Sciendum autem est vocabula, meritum , satisfactio, redemptio, & mediatio, diversas esse appellationes, qUat, prout varie spectantur, uni,&erdem actioni Christi conveniunt; oblatio enim voluntaria Christi ad mort m simul fuit meritoria , satisfactoria, redemptoria , di mediatoria. Meritoria quidem, quatenus
fuit actio libera facta in gratia, & in statuviae in obsequium, & gloriam Dei: satiO-
Porio , prout fuit oblata Deo in compensationem injuriae irrogatae per peccata nostra: redemptoria, quatenus per illam Christus nos eripuit a captivitate daemonis, &peccati: tandem mediatoria, quoniam, inquit Apostolus a. ad Cor. Nus erat in risto mundum retaneilians 'bi, non προ- ros siti delicta ipsorum . Nihilo nus ista Gmnia aliquatenus inter se vidciatur discre-Pare, nam meritum jus si quod ad mercedem pretiumque significat, quae in fallisacti e proprie, ac per se non debent esse. Insuper, mei itum ad plura objecta se extendit, quam sati,sactio, quia satisfactio Christi tantum respicit nostra peccata: meritum vero respicit Angelos, & ipsummet Chri- sum; siquidem plura sibi meruit. Similiter satisfactio in Loc distinguitur a redemptio ne, quod illa principalitis respiciat perso-Nam offensam , &' minus principaliter personam pro qua sit satis: haec vero principalius spectet ad presonam, quae liberatur, ct quasi secundario, vel personam per cujus Obsequium liberatur, vel ea ex quibus fit illi liberatio : mediatio denique distinguitur ab iis omnibus, quatenus aequaliter res- Picit duo extrema, seu duas resisnas, quas invicem conciliat.
Notandum Iecunia , duplex generatim a Theologis meritum assignari : alterum de
condigno, alterum de congruo . Meritum
e conigno dicitur , cui ex condignitate,
seu ex justitia debetur merces vel praemium t meritum vero de congruo appellatur illud , cui ex jussiti a quidem non debetur compensatio: tamen ex quadam C
gruentia , & honestate redditur. Porro ad meritum de condigno sex desiderantur conditiones. Prima, ut opus sit moraliter bonum , ex objecto videlicet , & omnibus circumstantiis 3 nam inquit, S. Augustinus lib. de gratia, & libero albi rio cap. s.
Mala opera non coronat Dominus. Siquidem sicut mala opera non merciatur laudem , sed vitiiserium 3 sic nec merentur praemium, sed poenam. . Meunda conditis est, quod actio meritoria sit voluntaria , de libera, quia naturalibus nec meremur , nec demeremur .
Unde Apostolus I. ad Cor. p. si volens Moago, mercedem babra : si autem imitus, dispensatio mihi credita est, quae est ergo memees meap Et S. Augustinus lib.2. cap. I. delibero arbitrio : Illud bonum , quo comm n- datur ipsa trestitia in damnandis precatis, recthue fictis bonorandis, quomodo esset, si M.
mo careret libera voluntatis arbitrio pDrt:ὸ . meritum debet esse actus hominis viatoris , nam Beati & damnati, quia
sunt in termino, mercri, vel demereri non possitnt. Unde Apostolus ad Galat.6. Dum tempus babemus , o peremur bonum . Cujus
rationem profert subtilis Doctor in a. o. o. quae . a. quia scilicet meritum procedit ex assectu iustitiae, idque dupliciter: scilicet vel amando Deum amore amicitiae in se , vel moderando appetitum propter ipsum : at quando solitis viatores sumus, sese osteri occasio moderandi assectiones proprii commodi ι via dumtaxat in hoc statu possumus inordinare velle proprium
commodum ue unde consequens est, quod ad rationem meriti oporteat merentem existere in statu viae. Oxarto, quod actus meritorius procedat ab Domine cxistente in statu gratiae , &amicitiae cum Deo; si enim subjectum non sit Deo gratum, omnia ejus opera non possunt ipsi esse grata . Unde Apostolus I. ad Cor. 33. Si distribuero is cibos pavperum omnes Deustates meas , O, si tradidero corpus meum, itaut ardeam , charitatem autem
non babaero, nihil misi prodes.suiniὀ , actus meritorius referri debet in Deum , tamquam in suum propitum sinctia,& oblectum. Sicut enim, inquit Doetor j a I. dist.2. qu. 6. amor concupiscentiae pro pii e
50쪽
ptie est radix totius demeriti: ita amorami citiae divinae est radix totius meriti: amor autem amicitiae est actus elicitus consormiter regulae superiori, quae est dictamen supernaturale rationis , seu quaedam. cognitio dedum, aut revelata de necessariis ad sa- Iutem, secundum quam quoties operamur, toties ferimus amore amicitia in Ueum; &consequenter affectu justitiae, in quo am re, & aflcctu non potest occurrero deordinatio , objectum enim illius est summum rectum , & summe rectificans actiones ι &subinde ad rationem actus meritorii , necessum est, quod in Deum reseratur asse.ctu justitiae, leu amore amicitiae. sextὸ denique, necessum est, quod adsit pactum, & promissio ex parte Dei. & ex Parte operantis , seu merentis , or1 inaeso operis ad consaeieridum praemium : quia sine tali promissione , & ordinatione , Deus nemini obligari potest ad reddendum yraemium. Quam utinue conditionem de-1i3nat Concilium Trident. sess. o. cap. ISciim ait 3 Bene opta antibus usque in finem , & in Deo operantibus proponenda est vita aeterna, & tanquam gratia si- Iiis Dei per Iesum Christum misericordior promissa 1 & tanquam merces ex ipsius Dei promissione bonis ipsorum operi-.bus, & meritis fideliter ureddenda . Ναι dum te Isi, quatuor distingui posse tempora, vel instantia, de quibus moveri potest controversia, an in eo Christus -- Luerit: nempe vel instans conceptionis, &formationis; vel tempus intercurrens ab ipsius conceptione usque ad extremum instans mortis: vel ipsum mortis instans s denique tempus, quod post mortem successit usque ad resurrectionem, di statum immortalem,& beatificum sui corporis . Hinc quadruplex est 4 heologorum sententia: Prima n gat Christum meruiste in primo instanti comceptionis. Ita Mensis 3. yart. qu. IT. membro a. art. r. Cui subscribit S. Bonaventura in 3. d. 8.art. Io. qu.2. Secunda asserit Christum meruisse non solum in hac vita mortali: sed etiam post momem, maxi, quando effusus est ejus sanguis ex .latere transfixo. Tenia Christi meritum protendit usque ad instans inceptisum mortis, es teresinativum vitae. Ita Caietanus 2.2.qu. 'art.q. arta denique communior, dc verior, dincet Christum meruisse quidem a primo instanti conceptionis usiue ad ultimum in-sians immediate praecedens mortem.
tiam redemptionis is, reconciliationis eum Deo. Haec est de fide, & colligitur ex illo Isaiae 33. si uerit promerato animam suam, videbit semen lavae m. Item pro eo quia la-boravit anima eius, videbit saturabitur .
multos, s iniquitates eorum Use. portabit . Ideo dispertiam ei plurimos, in fortium divi-δει spolia , pro eo qias tradidit in mortem animam suam, cyc. Quemadmodum & Ap stolus declarat in ea, quae est ad Philipp. Humiliaviν semeti um, Iactus obediens usque
ad mortem , mortem autem Crucis . Propter
quod Deus exaltavit illam , Quibus in locis velut stipulatio quaedam, pactumque Del cum homine Christo continetur r& quidem hujusmodi , ut si redimendis hominibus mortem suam vellet impendere, tum in gratiam de spem recuperandae salutis admitterentur illi ν tum ipse sibi gloriam , ac Deus, immortalem compa
Suffragatur etiam ratio, omnes Conditiones ad meritum desilerandae vere de
perfecte fuerunt in Christo 1 Primὸ siquidem actus ejus erant liberi , & libere impositum sibi onus redemptionis a Patre suscepit . Oblatus es enim quia voluit , Isaiae s 3. Hinc Ioan . Io. ajebat ipse : P ο terea
me dusis Pater; quia eio m animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me
seri ero pono eam . ma ipse : potestatemb.ibra mundi eam , is Mestatem habes it rum sumendi eam. secvado , aetiones ejus suerunt bonae moraliter & honestae , tum m oblecto , tum ex circumstantiis , ut ipse testatur
Joan. 8. dicens , quae jacita sum ei, facis
semper. Terta . Eius humanitas erat Deo sia r -- grata. de accepta propter gratiam unionis , ct sandificationis habitualis , de actualis . Quaria; omnes suos actus in Dei gloriam ordinabat , ut si inibi testatur maxi-inc Ioan. 8. 'his verbis, μη quaere friam
Iu-ο, status ejus erat viatoris. Quanquam enim Christus secundiim mentem , leu Partem superiorem esset comprchensor ad instanti suae conceptionis, tamen s D cun